آیین نامه انضباطی قانون کار چیست و چه کاربردی دارد؟

قطعاً خود شما تجربه بروز مشکل با پرسنل یا مدیریت را در مواقع مختلف داشته‌اید و یا شاهد آن بوده‌اید. دلیل بسیاری از این مشکلات، مواردی همچون تخطی از مقررات، عدم برخورد نامناسب پرسنل با دیگران، شرح نادرست نسبت به وظایف و همچنین قصور پرسنل نسبت به انجام وظایف است؛ که همه ناشی از نبود آیین نامه انضباطی قانون کار است.

در مورد نکته آخر، معمولاً در اکثر مجموعه‌ها پرسنلی وجود دارند که نسبت به انجام وظایف خود آگاهانه یا غیرآگاهانه قصور می‌ورزند که در این شرایط کارفرمایان نیز معمولاً به دلیل عدم پیش‌بینی و پیشگیری در این رابطه و عدم ایجاد ساختار‌های درست برای این موارد، نمی‌توانند واکنش درست و بر پایه اصولی را از خود نشان دهند. یکی از مهم‌ترین موارد در بحث پیش‌بینی و پایه‌ریزی واکنش درست در این شرایط تهیه یک آیین نامه انضباطی قانون کار اصولی و مدون است.

آیین نامه انضباطی کار چیست؟

آیین نامه انضباطی قانون کار یکی از مهم‌ترین مواردی است که هر کارفرما باید برای جلوگیری از ایجاد مشکلات در آینده آن را تهیه و تنظیم کند. این آیین‌ نامه به کارکنان کمک می‌کند تا نسبت به شرح وظایف خود آگاه‌تر شده و آن را با کیفیت عالی‌تری انجام دهند.

اهمیت تدوین آیین نامه انضباطی قانون کار به قدری بالا است که سازمان‌ها باید برای تهیه و تدوین آن زمان صرف کنند و در نهایت از مدیریت مجموعه تاییدیه دریافت کنند. همچنین علاوه بر تایید مدیریت نیاز است که این آیین نامه بر اساس اصول اداره کار تدوین شده باشد تا در صورتی که کارمندی بر‌اساس آن آیین نامه تخلفی کرد و چند بار تکرار شد، کارفرما بتواند طبق آن کارمند را اخراج کند.

اصول تدوین آیین نامه انضباطی قانون کار

هر آیین نامه باید شامل 4 قسمت اصلی باشد که هدف، دامنه کاربرد، مفاهیم و شرح موضوعات در آن به درستی مشخص شده باشد.

کاربرد آیین نامه انضباطی قانون کار

آیین نامه انضباطی در موارد مختلف می‌تواند دارای اهمیت باشد، اما عمده اهمیت اصلی آیین نامه انضباطی کار در دو مرحله مشخص می‌شود:

• مرحله اول زمانی که پرسنل با مطالعه آن دارای بینش درست‌تری نسبت به مجموعه کاری خود می‌شوند و باعث پیشگیری از بروز بسیاری از مشکلات می‌شود.
• مرحله دوم زمانی که به هر دلیلی مشکلی ایجاد می‌شود و می‌توان با استفاده از آیین نامه نسبت به تصمیم‌گیری در مورد آن اتفاق و تشویق یا جریمه‌های احتمالی تصمیم‌گیری کرد.

پس مشخص شد که آیین نامه انضباطی قانون کار در واقع هم می‌تواند پیش از بروز مشکلات به اشخاص کمک کند و باعث جلوگیری از بسیاری از اتفاقات شود و هم بعد از اتفاق افتادن مشکلات، می‌تواند راهنمای کارفرمایان در انجام رفتار صحیح و مناسب شود. اما این کمک پس از بروز اتفاق چگونه می‌تواند باشد؟

این متغیر بودن جرائم تخلفات به عوامل مختلفی بستگی دارد مثلاً استعمال دخانیات مانند سیگار در یک واحد فنی مانند کارگاه تراشکاری فلزات جزء تخلفات با درجه اهمیت کم دسته‌بندی می‌شود؛ درصورتی‌که همین تخلف در کارگاهی دیگر مانند پمپ بنزین یا کارگاه‌هایی که با مواد قابل اشتعال کار می‌کنند، جزو تخلفات پر اهمیت تلقی می‌شود.

اما ماجرا با تدوین آیین نامه انضباطی کار پایان نمی‌یابد. چرا‌که اگر بتوان در شرایط قصور کارگر با مراجعه به آیین نامه انضباطی او را جریمه کرد، کارفرمایان برای کوچکترین قصور و خطایی سنگین‌ترین جریمه‌ها را وضع می‌کردند. پس برای آن‌که این‌چنین وضعیتی رخ ندهد، اداره کار کارفرمایان را ملزم کرده تا در وهله اول برای قصور دارای اهمیت کم، سلسله مراتب قرار دهند. یعنی در مرتبه اول بروز خطا توسط کارگر چنانچه آن قصور پیش‌بینی شده باشد، کارفرما به وی اخطار دهد.

در این صورت اداره کار می‌تواند نظارت درستی را بر تدوین آیین نامه انضباطی هر محل فعالیتی داشته باشد و مانعی بر پایمال شدن حقوق و دستمزد کارگران و البته احقاق حق درست و به جای کارفرمایان شود.

جمع بندی

با توجه به مطالب بیان شده باید توجه داشت که آیین نامه انضباطی قانون کار یکی از اصول پایه‌ای در هر کسب و کار و محل فعالیتی است. چراکه در صورت عدم توجه به آن می‌تواند عواقب سختی برای کارفرمایان حتی در شرایط اضطرار و استیصال آن‌ها داشته باشد.

پس بهتر است پیش از بروز حوادث آن‌ها را پیش‌بینی کرد و برای هر کدام از انواع تخلف و قصور، جریمه‌ای را در نظر گرفت و آیین نامه انضباطی تدوین شده را به تایید اداره کار رساند تا بتوان در مواقع لزوم به آن رجوع کرد. در این صورت وقتی به آیین نامه انضباطی کار برای اثبات تخلف و قصور کارگران نیازمندیم، در صورت بروز مشکلی می‌توان طبق تاییدیه اداره کار درجه قصور و تخلفات را تعیین و مطابق پیش‌بینی‌ها از آن استفاده کرد.

سوالات متداول