تجزیه و تحلیل صورت های مالی

تحلیل صورت های مالی یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریتی و سرمایه‌گذاری است که به افراد و سازمان‌ها امکان می‌دهد تا عملکرد مالی شرکت‌ها را ارزیابی و تصمیم‌گیری‌های مناسبی در خصوص سرمایه‌گذاری‌ها، تامین مالی و بهبود عملکرد انجام دهند. این تحلیل به منظور بررسی سلامت مالی، توانایی سودآوری و کارایی عملیاتی شرکت‌ها از طریق مطالعه و تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در صورت‌های مالی صورت می‌گیرد. در ادامه به بررسی روش‌های تحلیل صورت‌ های مالی و مراحل آن می‌پردازیم.

صورت‌های مالی چیست؟

صورت مالی مجموعه‌ای از گزارش‌های مالی است که وضعیت مالی، عملکرد و جریان‌های نقدی یک شرکت یا سازمان را در یک دوره مشخص نشان می‌دهد. صورت‌های مالی به ذینفعان کمک می‌کنند تا وضعیت مالی و توانایی سودآوری شرکت را ارزیابی و تصمیم‌گیری‌های مالی مناسبی اتخاذ کنند. به طور خلاصه، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تامین مالی مجموعه اقتصادی را صورت مالی می‌گویند.

اجزا صورت های مالی

تجزیه و تحلیل صورت های مالی

تحلیل صورت مالی فرآیند بررسی و تفسیر اطلاعات موجود در صورت‌های مالی شرکت به منظور ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد، سودآوری و نقدینگی آن است. هدف از تحلیل صورت های مالی، کمک به سرمایه‌گذاران، مدیران و سایر ذینفعان برای درک بهتر وضعیت مالی شرکت و اتخاذ تصمیمات آگاهانه در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و مدیریت است.

روش‌های تجزیه و تحلیل صورت های مالی

در ادامه به بررسی هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم.

تحلیل عمودی

تجزیه و تحلیل عمودی، عملکرد شرکت را با یک عدد پایه مقایسه می‌کند. بنابراین بدون در نظر گرفتن زمان صورت‌های مالی، ارتباط بین آن‌ها با یکدیگر بررسی خواهد شد. هدف از این تجزیه و تحلیل، بررسی تأثیرات افزایش یا کاهش یکی از اقلام صورت‌های مالی نسبت به سایر اقلام مرتبط است.

تجزیه و تحلیل استاندارد

در تجزیه و تحلیل عمودی به روش استاندارد، هر گروه کل به‌ صورت 100% در نظر گرفته می‌شود و سپس هر یک از اقلام به ‌صورت درصدی از آن گروه کل محاسبه می‌شوند. به ‌عنوان مثال:

1. هر یک از اقلام دارایی به‌ عنوان درصدی از مجموع کل دارایی‌ها (در صورت وضعیت مالی)
2. هر یک از اقلام بدهی به‌ عنوان درصدی از مجموع کل بدهی‌ها (در صورت وضعیت مالی)

تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی

با وجود سادگی محاسبات و کاربردهای فراوان، محدودیت‌های تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی استفاده از این نسبت‌ها را با چالش‌هایی همراه کرده است.

برای مثال: صورت سود و زیان شرکت x از سال 1397 تا 1399

تحلیل افقی

برای مقایسه عملکرد یک بنگاه اقتصادی یا شرکت در طول زمان، می‌توان از تحلیل افقی استفاده کرد. این روش، تغییرات ایجاد شده در ساختار مالی شرکت را طی یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد و صورت‌های مالی دوره جاری با صورت‌های مالی سال‌های گذشته مقایسه می‌شود. در این روش، ارقام و درصدها به‌صورت افقی بررسی می‌شوند که این کار به‌ وضوح تفاوت‌ها و تغییرات میان سال‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. برای مثال، مقایسه درآمدهای یک شرکت در یک دوره سه‌ماهه با دوره مشابه سال‌های گذشته، به مدیران کمک می‌کند تا روند رشد یا افول کسب‌وکار خود را ارزیابی کنند.

تجزیه و تحلیل افقی به دو روش انجام می‌شود:

مقایسه متوالی

در این روش، تجزیه و تحلیل صورت های مالی برای دو دوره متوالی انجام می‌شود. در این فرآیند، تغییرات ارقام و درصدهای صورت‌های مالی هر دوره با دوره قبلی مقایسه شده و بر اساس آن، میزان رشد یا کاهش عملکرد شرکت ارزیابی می‌گردد. این روش به مدیران کمک می‌کند تا تغییرات مالی شرکت را به دقت مشاهده کرده و نتیجه‌گیری‌های لازم را درباره پیشرفت یا افت مجموعه انجام دهند.

بررسی روند تغییرات

در بررسی به روش روند تغییرات، یک سال به عنوان سال پایه انتخاب می‌شود و اقلام کلیدی صورت‌های مالی با اقلام آن سال مقایسه می‌شوند. معمولاً این بررسی در بازه‌های ۵ یا ۱۰ ساله انجام می‌شود تا تغییرات مهم در عملکرد اقتصادی شرکت به‌وضوح نمایان گردد. با تحلیل روند تغییرات در این بازه‌های زمانی، وضعیت کلی کسب‌وکار مشخص می‌شود. تغییرات مثبت نشان‌دهنده مدیریت مؤثر است و تغییرات منفی می‌تواند وجود مشکلات در شرکت را آشکار کند. با انجام تجزیه و تحلیل دقیق و منظم صورت‌های مالی، این مشکلات قابل شناسایی و رفع هستند.

مراحل تحلیل صورت های مالی

مرحله دوم

صورت‌های مالی را با رعایت استانداردهای حسابداری تحلیل کنید و بررسی کنید که آیا در طول دوره‌های یک ساله تغییرات عمده و قابل‌توجهی، چه مثبت و چه منفی، وجود داشته است. در صورت مشاهده تغییرات مشکوک، به بررسی دقیق‌تر بپردازید.

مرحله سوم

مرحله چهارم

با تحلیل دقیق ترازنامه‌ها، تغییرات بزرگ احتمالی در دارایی‌ها، بدهی‌ها یا حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی قرار دهید.

مرحله پنجم

در این مرحله، صورت درآمد را تجزیه و تحلیل کنید.

مرحله ششم

مرحله هفتم

تحلیل صورت جریان وجوه نقد را به‌دقت انجام دهید تا وضعیت نقدینگی و جریان‌های مالی شرکت روشن شود.

مرحله هشتم

نسبت‌های مالی کلیدی، مانند نسبت‌های سودآوری، نقدینگی و بدهی‌ها را بررسی کنید تا عملکرد کلی شرکت ارزیابی شود.

مرحله نهم

مرحله دهم

پرداخت سود سهام، نسبت پرداخت سود به سهام‌داران و درصد درآمد خالص توزیع‌شده بین سهام‌داران را محاسبه کنید.

مرحله یازدهم

در نهایت، تمامی اطلاعات به دست آمده در مراحل قبلی را بررسی کرده و نتیجه‌گیری نهایی خود را درباره عملکرد و وضعیت مالی شرکت انجام دهید.

فایل اکسل تجزیه و تحلیل صورت های مالی

یک نمونه تجزیه و تحلیل صورت های مالی در اکسل، در لینک زیر برای شما قرار داده شده است.

جمع بندی

تحلیل صورت های مالی به افراد و سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد مالی شرکت‌ها را ارزیابی کرده و در تصمیم‌گیری‌های مالی خود آگاهانه‌تر عمل کنند. در تحلیل صورتهای مالی، استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف مانند تحلیل افقی، عمودی و نسبت‌های مالی به مدیران و سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا عملکرد مالی شرکت را به ‌صورت دقیق‌تر بررسی کرده و تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند. این تحلیل‌ها اطلاعات کلیدی در زمینه نقدینگی، سودآوری و کارایی شرکت فراهم می‌کنند و به درک عمیق‌تری از نقاط قوت و ضعف مالی شرکت منجر می‌شوند.

با شرکت در دوره آموزش حسابداری در کنار اساتید مجرب محاسبان، می‌توانید به یک حسابدار حرفه‌ای برای سازمان‌ها و شرکت‌ها در تمامی حوزه‌ها و حوزه تهیه و تحلیل صورت های مالی شوید.