تسعیر ارز چیست؟

یکی از مفروضات حسابداری در ایران، فرض واحد اندازه گیری است. این فرض بیان می‌کند که کلیه عملیات‌ها و گزارشگری‌های مالی باید به واحد پولی کشور ایران انجام شود. بنابراین نیاز است که تمامی اقلام ارزی به واحد پولی ایران گزارش شود. مدیران و حسابداران از طریق عملیات تسعیر ارز می‌توانند متوجه شوند که تغییرات نرخ ارز چه تاثیراتی بر واحد تجاری آن‌ها می‌گذارد و در نهایت بتوانند بهترین تصمیم را اتخاذ کنند.

تسعیر ارز به چه معناست؟

تسعیر ارز به معنای تبدیل واحد پولی ارزی به واحد پولی ایران جهت ثبت و گزارشگری است. یکی از مهم‌ترین نکات در عملیات تسعیر ارز، نرخ تسعیر ارز (نرخ ارز) است، چرا که نرخ تسعیر ارز برای هر قلم مالی متفاوت است.

انواع اقلام مالی در واحدهای تجاری

اقلام مالی در واحدهای تجاری به دو دسته طبقه بندی می‌شود:

1. اقلام پولی

اقلامی هستند که ارزش آن‌ها به دلیل تغییرات نرخ ارز بر اثر تورم یا رکود و… تغییر می‌کند. مانند موجودی نقد، حساب‌‌های دریافتنی و پرداختنی، اسناد دریافتنی و پرداختنی و… .

2. اقلام غیرپولی

اقلامی هستند که ارزش آن‌ها به دلیل تغییرات نرخ ارز بر اثر تورم یا رکود و… تغییر نمی‌کند. مانند ماشین آلات، تجهیزات و … .

نحوه محاسبه تسعیر ارز

1- اگر قلم مورد ثبت و گزارش از نوع اقلام پولی باشد، در هنگام ثبت نرخ ارز در زمان رویداد مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در هنگام گزارش لازم است نرخ ارز در زمان گزارش (برای مثال 12/29) مورد استفاده قرار بگیرد و مابه تفاوت نرخ ارز در زمان ثبت رویداد و زمان گزارشگری تحت عنوان سود یا زیان تسعیر ارز شناسایی شود.

2- اگر حساب مورد ثبت و گزارش از نوع اقلام غیر پولی باشد، چه در هنگام ثبت و چه در هنگام گزارش، نرخ ارز در زمان رویداد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حسابداری تسعیر ارز

اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد کمتر باشد و حساب مربوطه از نوع بدهی باشد:

اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد بیشتر باشد و حساب مربوطه از نوع بدهی باشد:

اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد کمتر باشد و حساب مربوطه از نوع دارایی باشد:

اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد بیشتر باشد و حساب مربوطه از نوع دارایی باشد:

مثال ثبت حسابداری تسعیر ارز

فرض کنید شرکتی اقدام به دریافت وام به مبلغ 1000 دلار در تاریخ 06/30 و خرید تجهیزات به صورت نقدی به مبلغ 500 دلار در تاریخ 07/30 کرده است و نرخ ارز در تاریخ 06/30 و 30/7 به ترتیب 50.000 و 52.000 ریال بوده است.

تاریخ 1403/06/30

تاریخ 1403/07/30

حال فرض کنید در تاریخ 1403/12/29 نرخ ارز به 60.000 ریال رسیده باشد در اینصورت:

تاریخ 1403/12/29

جایگاه سود (زیان) تسعیر ارز در گزارشات مالی

سود (زیان) حاصل از تسعیر ارز تحت عنوان تفاوت تسعير ارز عمليات خارجی در صورت سود و زیان جامع گزارش خواهد شد. تفاوت تسعير ارز همان مابه تفاوتی است که به دلیل تسعیر یک ارز به واحد پولی گزارشگری مالی ایجاد می‌شود و تحت عنوان سود یا زیان تسعیر ارز در حساب‌ها شناسایی می‌شود. با توجه به مثال قبل باید تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی به مبلغ صفر در صورت سود و زیان جامع گزارش شود.