نقل و انتقال سهام یکی از فرایندهای اساسی در بازار سرمایه است که برای تغییر مالکیت سهام بین خریداران و فروشندگان انجام می‌شود. این فرایند ممکن است شامل خرید و فروش سهام در بورس یا انتقال سهام بین افراد در خارج از بورس باشد. ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام به عنوان یک عمل مالی نیازمند دقت، رعایت اصول و استانداردهای حسابداری است که اطمینان حاصل شود و تمامی فعالیت‌ها به درستی در صورت‌های مالی منعکس شود.

فهرست مطالب

مفاهیم پایه‌ای در نقل و انتقال سهام

قبل از آشنا شدن با ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام بهتر است که با مفاهیم کاربردی در این زمینه آشنا شوید.

سهام

سهام به قطعات کوچکی از مالکیت یک شرکت اطلاق می‌شود که به افراد مختلف تخصیص می‌یابد.

نقل و انتقال سهام

به معنی جابجایی مالکیت سهام از یک شخص به شخص دیگر است. این عمل می‌تواند در نتیجه خرید و فروش سهام یا سایر توافق‌های قانونی انجام شود.

صندوق و بازار بورس

این دو، مکان اصلی هستند که در آن نقل و انتقال سهام انجام می‌شود.

فرایند ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام

در ادامه قصد داریم که فرایند ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام را توضیح دهیم.

انتقال سهام در بورس (خرید و فروش سهام)

در این نوع انتقال، هنگام خرید یا فروش سهام در بازار بورس، معاملات با توجه به قیمت روز بازار انجام می‌شود. ثبت حسابداری برای خرید و فروش سهام به شرح زیر خواهد بود:

خرید سهام

در زمان خرید سهام ثبت زیر صادر می‌شود:

آیتم	بدهکار	بستانکار
سرمایه‌گذاری در سهام	**
موجودی نقد و بانک		**

فروش سهام

در زمان فروش سهام ثبت زیر صادر می‌شود:

آیتم	بدهکار	بستانکار
موجودی نقد و بانک	**
سرمایه‌گذاری در سهام		**

نکته مهم

توجه داشته باشید اگر بین قیمت خرید و فروش تفاوتی وجود داشته باشد، این تفاوت به عنوان سود یا زیان شناسایی می‌شود.

ثبت سود و زیان ناشی از نقل و انتقال سهام

به طور مثال اگر یک شخص سهامی را با قیمت پایین خریداری کرده باشد و با قیمت بالاتر بفروشد، مازاد قیمت فروش بر قیمت خرید به عنوان سود شناسایی می‌شود و ثبت حسابداری زیر در دفاتر فروشنده انجام می‌شود:

آیتم	بدهکار	بستانکار
موجودی نقد و بانک	**
سرمایه‌گذاری در سهام		**
سود حاصل از فروش سهام		**

انتقال سهام غیر نقدی (انتقال میان افراد)

در این نوع انتقال، سهام ممکن است به صورت غیرنقدی منتقل شود. این انتقال معمولاً در مواقعی اتفاق می‌افتد که سهام بین دو یا چند فرد بدون جابجایی نقدی منتقل شود. ثبت حسابداری این نوع نقل و انتقال مشابه با معاملات نقدی است، با این تفاوت که در این معامله وجهی منتقل نمی‌شود. در این حالت ارزش سهام منتقل شده باید به صورت دقیق محاسبه و در دفاتر شرکت ثبت شود.

مراحل ثبت نقل و انتقال سهام

مراحل ثبت نقل و انتقال سهام در سه مرحله انجام می‌شود:

شناسایی خریدار و فروشنده: ابتدا باید طرفین معامله (خریدار و فروشنده) شناسایی شوند
ثبت ارزش سهام: قیمت سهام منتقل شده باید مطابق با قرارداد و ارزش بازار سهام تعیین و ثبت شود
ثبت در دفاتر حسابداری: پس از شناسایی مبلغ معامله، ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام به طور دقیق در دفاتر انجام می‌شود.

جمع بندی

ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام مستقیماً بر صورت‌های مالی شرکت تاثیر می‌گذارند. رعایت دقیق اصول حسابداری و انجام ثبت‌های صحیح، شرکت‌ها را قادر می‌سازد که به طور شفاف و درست وضعیت مالی را به ذی‌نفعان گزارش دهند. از این رو شناخت دقیق فرایندهای ثبت حسابداری نقل و انتقال سهام برای همهٔ فعالان بازار سرمایه ضروری است.