حسابداری چیست؛ 6 مهارت مورد نیاز حسابداری و بازار کار آن در سال 1404

حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات، تهیه صورت‌ های مالی و گزارش‌های حسابداری در شکل‌ها و مدل‌های خاص انجام می‌گیرد. به این ترتیب، افراد ذی‌نفع درون‌سازمانی مثل مدیران سازمان یا برون‌سازمانی مثل بانک‌ها، مجامع‌ عمومی سازمان‌های موردنظر و یا مقامات مالیاتی می‌توانند از اطلاعات حسابداری استفاده کنند. به بیان ساده، حسابداری علمی است که اطلاعات موقعیت مالی یک سازمان را مشخص می‌کند.

اگر آموزش حسابداری را آغاز کنید، در اصل شروع به آموختن این علم تخصصی کرده‌اید. با یادگیری این علم می‌توانید عملیات مالی هر سازمان را بفهمید و با آن ارتباط برقرار کنید؛ زیرا اطلاعات مورد نیاز اغلب سازمان‌ها بسیار شبیه به هم هستند و می‌توان آن‌ها را در سه دسته‌ اصلی طبقه‌بندی کرد: اطلاعات عملیاتی، اطلاعات حسابداری مالی و اطلاعات حسابداری مدیریتی. در این مقاله به شرح وظایف حسابدار، مهارت‌های حسابدار و معرفی شغل حسابداری خواهیم پرداخت.

حسابداری چیست؟

حسابداری فرآیند ثبت، طبقه‌بندی و خلاصه کردن معاملات مالی است. در حقیقت حسابداری وظیفه ارزیابی، ثبت، پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی انواع سازمان‌ها و شرکت‌ها را بر عهده دارد. به این معنا که تصویر واضحی از سلامت مالی سازمان و عملکرد آن ارائه می‌دهد و می‌تواند به‌ عنوان کاتالیزوری برای مدیریت منابع و رشد استراتژیک باشد.

تعریف حسابداری

اگر بخواهیم یک تعریف اصولی ارائه دهیم بهتر است بگوییم: حسابداری راهی برای کنترل سلامت مالی، ارزیابی دارایی‌های مالی، بدهی‌ها و همینطور جریان نقدی سازمان است که نتایج فعالیت‌های اقتصادی را بررسی کرده و این اطلاعات را در قالب گزارش ارائه می‌کند.

اطلاعات حسابداری، عملکرد مالی یک کسب‌‌و‌کار را نشان می‌دهند. این اطلاعات به ذی‌نفعان کمک می‌کنند با تکیه بر داده‌ها، سوابق مالی و مالیاتی خود را مدیریت کنند و تصمیمات آگاهانه‌ای در جهت کسب سود و جلوگیری از ضرر بگیرند.

آشنایی با رشته حسابداری

امروزه حسابداری یکی از شغل‌های مهم در دنیای تجارت محسوب می‌شود. تمامی کسب‌و‌کارها به اهمیت وجود یک حسابدار حرفه‌ای در سازمان‌شان پی برده‌اند. به‌همین دلیل، افراد زیادی تصمیم می‌گیرند دوره‌های پیشرفته آموزشی رشته حسابداری را در سطوح عالی سپری کنند که در آینده شانس بیشتری برای بازار کار حسابداری داشته باشند. در مطلب آشنایی با شغل حسابداری، می‌توانید اطلاعات بیشتری به‌دست آورید.

در ایران نیز در سال‌های اخیر با توجه به تغییرات قوانین مالیاتی، حسابداری جایگاه بالاتری پیدا کرده است. توصیه می‌شود مسیر یادگیری حسابداری را از آموزش مبانی و اصول حسابداری آغاز و سپس به مباحث تخصصی‌تر بپردازید.

معرفی شغل حسابداری

یک حسابدار به‌طور معمول اطلاعات مالی را ثبت و گزارشات مالی را تهیه و به مدیریت شرکت یا مراجع قانونی ارائه می‌کند. حسابداران، داده‌های اولیه را از روی اسناد و مدارک در دفاتر و نرم‌افزارهای حسابداری، ثبت و به آن‌ها نظم می‌بخشند. محصول نهایی کار یک حسابدار، گزارشات و صورت‌های مالی است که مبنای تصمیم‌گیری ذی‌نفعان (مدیران، مجامع عمومی شرکت‌ها و مؤسسات، سرمایه‌گذاران و دولت) قرار می‌گیرد. 

انواع نرم افزارهای حسابداری

با توجه به افزایش حجم داده‌های سازمان‌ها و پاسخگو نبودن دفترهای حسابداری سنتی، نرم‌ افزارهای حسابداری متعددی با کاربری مختلف برای هر نوع کسب‌و‌کار به‌وجود آمده‌اند. استفاده از این نرم‌ افزارها هم روند حسابداری سازمان را بهبود می‌دهد و هم به ارسال گزارشات مالی به ادارات دولتی کمک می‌کند. شرکت‌های تولیدکننده با توجه به جزئیات هر صنعت نرم افزارهای حسابداری را در انواع زیر ارائه می‌دهند:

1. نرم افزار حسابداری بازرگانی
2. نرم افزار حسابداری خدماتی
3. نرم افزار حسابداری تولیدی
4. نرم افزار حسابداری پیمانکاری
5. نرم افزار حسابداری شخصی

شما به عنوان یک حسابدار با یادگیری اصول مقدماتی حسابداری و نحوهٔ اجرای آنها با کمک نرم‌ افزار می‌توانید انتخاب کنید بهترین نرم افزار حسابداری برای سازمان‌تان کدام است.

شاخه های حسابداری در انواع واحدهای اقتصادی

یکی از عوامل مؤثر بر نحوۀ حسابداری هر واحد اقتصادی، هدف فعالیت آن است. واحدهای اقتصادی از نظر هدف فعالیت به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.

1. واحدهای انتفاعی
2. واحدهای غیرانتفاعی

۱. واحدهای انتفاعی

هر واحد اقتصادی که با هدف کسب سود و منفعت مادی تشکیل شود، یک واحد انتفاعی محسوب می‌­شود. واحد انتفاعی مثل شرکت فولاد ایران می‌تواند تحت مالکیت بخش عمومی بوده یا مثل شرکت‌های تعاونی مصرف در اختیار بخش خصوصی باشد.

۲. واحدهای غیر انتفاعی

هر واحدی که هدف از تشکیل آن کسب منفعت مادی برای مالکان آن نباشد، واحد غیرانتفاعی محسوب می‌شود. واحدهای غیرانتفاعی ممکن است در قبال ارائه کالا یا خدمات، وجه دریافت کنند مانند: مدارس و دانشگاه‌های غیرانتفاعی. همچنین ممکن است در قبال ارائه خدمات و کالا وجهی دریافت نکنند‌، مانند: بنیادهای خیریه .

انواع حسابداری 

بسیاری از حسابداران بسته به نوع سازمان‌هایی که برایشان کار می‌کنند، دارای تخصص و تجربه مناسب با حوزه فعالیت خود هستند؛ به‌عنوان مثال، بعضی در حوزه بیمه، برخی در حوزه تولید و برخی نیز در حوزه پیمانکاری و موارد دیگر فعالیت دارند. انواع حسابداری شامل موارد زیر می‌شود:

6 مهارت لازم یک حسابدار

تمامی حسابداران نیاز به مهارت‌ و دانش دارند که بتوانند کارهای خود را به‌دقت انجام دهند. برخی از مهارت‌های یک حسابدار عبارت است از:

1. قدرت تجزیه و تحلیل مسائل
2. توانایی مدیریت زمان
3. دقت و توجه به جزئیات
4. مهارت ریاضیات و فناوری اطلاعات
5. قدرت سازماندهی
6. قابل اعتماد بودن و رازداری

1. قدرت تجزیه و تحلیل مسائل

قدرت تجزیه و تحلیل مسائل و به‌دنبال آن تهیهٔ گزارش‌های مالی، مهم‌ترین وظایف هر حسابدار است. حسابدار با داشتن این مهارت می‌تواند اطلاعات مهم را از داده‌های خام استخراج کند. در تمامی ابعاد این شغل، از پر کردن اظهارنامه مالیاتی گرفته تا حسابرسی داده‌ها و یافتن اشتباهات و تخلفات، به این مهارت نیاز است.

۲. توانایی مدیریت زمان

اولویت‌بندی و مدیریت‌ زمان از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که یک حسابدار باید داشته باشد. در زمان‌هایی مثل پایان سال و زمان ثبت حساب‌ها یا زمان ارائه اظهارنامه، به‌‌دلیل حجم بالای کار اهمیت مدیریت زمان به اوج خود می‌رسد. مدیریت‌ زمان موجب می‌شود که کارها به بهترین شکل ممکن و در زمان معین انجام گیرد.

۳. دقت و توجه به جزئیات

توجه به جزئیات برای اطمینان از ثبات و دقت در گزارش‌های مالی لازم است. این مهارت به حسابدار امکان می‌دهد که داده‌های مالی را به‌دقت وارد سیستم کند و در زمان مشخص بتواند صورت‌های مالی و گزارش‌های دقیقی را استخراج کند.

4. مهارت ریاضیات و فناوری اطلاعات

حسابداری از اعداد به همراه مجموعه‌ای از فرمول‌های ریاضی استفاده می‌کند اما به دانش پیشرفته ریاضیات نیاز نخواهد بود. برای موفقیت در حسابداری کافی است به اصول مربوط به جمع، تفریق، ضرب و تقسیم آگاهی داشته باشید و نیازی به دانستن دیفرانسیل، انتگرال و معادلات پیچیده نیست. در گذشته، تنها ابزار مورد استفاده حسابداران، ماشین حساب بود؛ امروزه کامپیوتر به‌عنوان ابزار اصلی برای حسابداران مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، حسابداران برای استفاده از کامپیوتر باید از مهارت کافی برخوردار باشند و از دانش روز رشته خود مانند استانداردهای حسابداری و قوانین مالیاتی آگاهی داشته باشد.

5. قدرت سازماندهی

قدرت سازماندهی یکی از ویژگی‌های مهم حسابدار در یک سازمان است. یک حسابدار موفق با استفاده از مهارت سازماندهی می‌تواند اطلاعات دریافتی را به‌درستی طبقه‌بندی کرده و مورد بررسی قرار دهد. به این ترتیب، در بسیاری از مسائل شرکت نقش مؤثری داشته باشد.

6. قابل اعتماد بودن و رازداری

یک حسابدار به‌دلیل اطلاع از جزئی‌ترین درآمدها و هزینه‌های مجموعه، باید فردی قابل اعتماد و رازدار باشد.

7 مورد از مهم ترین وظایف حسابدار

حسابدار مسئولیت انجام امور مالی، ثبت اسناد، محاسبه حقوق و مالیات و ارائه گزارش‌های مالی دقیق را بر عهده دارد. برای آشنایی بیشتر با ۷ مورد از مهم‌ترین وظایف حسابدار، ادامه مطلب را بخوانید.

1. ثبت اطلاعات کارکنان، محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه، پرداخت وجه و صدور فیش حقوقی.
2. بررسی و تهیه صورت‌های مالی و کسب اطمینان از درستی و انطباق آن‌ها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی جاری کشور.
3. محاسبه بدهی مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و نظارت بر پرداخت صحیح و به‌موقع مالیات‌ بر حقوق و مالیات بر درآمد.
4. انجام فرآیندهای مرتبط با ثبت اسناد حسابداری در دفاتر و یا نرم افزار (امروزه نرم‌افزار حسابداری جای دفاتر را گرفته است).
5. ثبت درآمدها و هزینه‌های شرکت، کنترل صورت سود و زیان و ارائه گزارش‌های دوره‌ای در این خصوص به مدیریت.
6. ارزیابی عملیات مالی و پیشنهاد بهترین روش‌ها به مدیریت.
7. ارائه پیشنهاد و راهکار برای کاهش هزینه، افزایش درآمد و بهبود سود.

استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری

حسابداری به‌عنوان زبان تجارت، اطلاعات مالی مربوط به یک کسب‌و‌کار را به استفاده کنندگان مختلف ارائه می‌دهد. نیاز اطلاعاتی استفاده کنندگان به نوع تصمیماتی که اتخاذ می‌کنند، بستگی دارد. افرادی که اداره واحد اقتصادی را به عهده دارند، به اطلاعاتی نیاز دارند که به آن‌ها در بهبود عملیات و افزایش کارآیی کمک کند. برای مثال، مدیران برای تعیین قیمت فروش محصولات خود به اطلاعات هزینه‌های تولید و بهای تمام‌شده کالاها نیاز دارند. این گروه از استفاده‌ کنندگان اطلاعات حسابداری را اصطلاحاً استفاده کنندگان درون‌سازمانی می‌نامند. به سایر استفاده کنندگان گزارش‌های حسابداری، استفاده کنندگان برون‌سازمانی گفته می‌شود.

1. استفاده کنندگان درون سازمانی

هیئت مدیره، مدیر‌عامل، مدیران اجرایی، مدیران میانی و سرپرستان یک سازمان که در زمینهٔ برنامه‌ریزی و کنترل عملیات واحد تجاری فعالیت می‌کنند، از استفاده کنندگان درون‌سازمانی محسوب می‌شوند. این افراد در هر سطح و جایگاهی که باشند، تنها به بخشی از اطلاعات دسترسی خواهند داشت و همه به یک نسبت نمی‌توانند از جزئیات مطلع شوند. برخی از این اطلاعات محرمانه بوده و فقط باید در اختیار مدیران ارشد قرار بگیرد.

حسابداران از طریق تهیه گزارش‌های مالی درون‌سازمانی به مدیران واحد اقتصادی کمک می‌کنند. گزارش‌های مالی در فواصل زمانی کوتاه تهیه می‌شوند و دربردارندهٔ اطلاعات تفصیلی مورد نیاز برای مدیران هستند. حسابداری مدیریت، شاخه‌ای از حسابداری است که گزارش‌های مالی درون‌سازمانی را تهیه کرده و در اختیار مدیران و گردانندگان عملیات قرار می‌­دهد.

۲. استفاده کنندگان برون سازمانی

استفاده کنندگان برون‌سازمانی، افراد خارج از سازمان هستند که می‌توانند از اطلاعات حسابداری استفاده کنند. این افراد معمولاً دسترسی مستقیم به مدارک و اطلاعات مالی ندارند، اما علاقه دارند به‌طور منظم از وضعیت مالی و نتیجهٔ فعالیت‌های سازمان آگاه شوند.

گزارش‌هایی که حسابداری در اختیار این افراد قرار می‌دهد، گزارش‌های برون‌سازمانی نامیده‌‌ می‌شود. حسابداری مالی که شاخه‌ای از حسابداری است، به تهیه و ارائه گزارش‌های مالی برای استفاده کنندگان برون‌سازمانی می‌پردازد. سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سازمان‌های دولتی از قبیل اداره دارایی، تأمین اجتماعی، بورس اوراق بهادار و…، عمده‌ترین گروه‌های استفاده کننده برون‌سازمانی به شمار می‌آیند.

جمع‌بندی

ما در این مقاله به موضوع حسابداری چیست به طور مفصل پرداختیم. امروزه با توجه به گسترش کسب‌و‌کارها، نیاز به نیروی حسابدار ماهر در تمامی شاخه‌های حسابداری افزایش یافته است. در این میان، تنها افرادی می‌توانند در بازار کار حسابداری شغل مناسبی پیدا کنند که حسابداری را به خوبی فرا گرفته و دانش، مهارت و تجربه کافی داشته باشند. اولین قدم در این مسیر، شرکت در یک دوره آموزش حسابداری جامع و عملی است. البته دوره‌های زیادی برای آموزش حسابداری ارائه شده‌اند که در میان آن‌ها، دوره سکو آموزشگاه حسابداری محاسبان یکی از تخصصی‌ترین دوره‌های جامع حسابداری در ایران است. جهت مشاوره و ثبت نام با شماره 0314020 تماس بگیرید.

سوالات متداول