حسابرسی چیست؟ انواع آن و شرح وظایف حسابرس

حسابرسی به معنای بررسی و ارزیابی صحت اطلاعات مالی است. شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف، باید اسناد و فعالیت‌های مالی خود را در چارچوب تهیه صورت‌های مالی ارائه دهند. فعالیت حسابداران و حسابرسان مکمل یکدیگر است؛ به‌طوری که حسابداران مسئول تهیه و ارائه گزارش‌های مالی هستند و حسابرسان وظیفه بررسی صحت و دقت این گزارش‌ها و اطلاعات مالی را بر عهده دارند. در این مقاله، تمرکز ما بر روی تمامی فعالیت‌های حسابرسان خواهد بود که در ادامه به صورت کامل آن را بررسی کنیم. 

تعریف حسابرسی

به فرآیندی که در آن صحت اطلاعات مالی مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد، حسابرسی گفته می‌شود و شخصی که این بررسی را انجام می‌دهد، حسابرس نام دارد. البته برای این عنوان، نام‌های دیگری همچون ممیزی و رسیدگی هم استفاده می‌شود.

حسابرسی را می‌توان نوعی اظهار نظر منصفانه در خصوص اطلاعات و گزارش‌های مالی دانست. هدف از این فرآیند، شناسایی اشتباهات و کشف تقلب در اسناد حسابداری و بررسی دقیق اسناد مالی است. در این رشته، به دانشجویان نحوه بررسی و ارزیابی دقیق صورت‌های مالی آموزش داده می‌شود. افرادی که در دوره‌های حسابرسی شرکت می‌کنند، باید تسلط کافی بر مهارت‌ها و سیستم‌های مرتبط با آن داشته باشند و در چارچوب مشخصی که مراجع ذی‌صلاح تعیین می‌کنند، فعالیت کنند.

به همین دلیل آشنایی با آموزش حسابداری و اصول حسابداری هم در این رشته ضروری است.

انواع حسابرسی چیست؟

حسابرسی انواع مختلفی دارد که هر کدام به منظور خاصی انجام می‌شود. در ادامه، با انواع مختلف حسابرسی آشنا خواهید شد.

حسابرسی صورت های مالی

حسابرسی رعایتی

حسابرسی عملیاتی

حسابرسی قانونی

حسابرسی داخلی

حسابرس کیست و چه وظایفی دارد؟

حسابرس به فردی گفته می‌شود که وظیفه و مسئولیت بررسی صحت اطلاعات و اسناد مالی شرکت‌ها را برعهده دارد. حسابرس باید تحصیلات مرتبط با حسابداری داشته باشد و شاخه حسابرسی را از شاخه های حسابداری به صورت مستقل گذرانده باشد. به این ترتیب باید روی اصول و استانداردهای حسابداری تسلط کافی داشته باشد.

برای تبدیل شدن به یک حسابرس رسمی، داشتن مدرک رسمی و معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است. این امر به این دلیل ضروری است که در صورت تخلف حسابرس، مجوز و مدرک وی می‌تواند باطل شود. در زمینه حسابرسی و تخلفات مرتبط با آن، معمولاً جرائم سنگینی در نظر گرفته می‌شود.

انواع حسابرس چند دسته‌اند؟

همانطور که حسابرسی انواع مختلفی دارد، حسابرس هم به 3 دسته مختلف تقسیم می‌شود. مبنای این دسته‌بندی، نوع و شیوه فعالیت حسابرس است. در ادامه با انواع حسابرس بیشتر آشنا می‌شوید.

حسابرس داخلی

حسابرسان داخلی در داخل شرکت‌ها مشغول به فعالیت هستند. حسابرس داخلی از طرف مدیریت شرکت، مسئولیت بررسی و تحلیل فعالیت‌های مالی را برعهده دارد. حسابرس داخلی در بازه زمانی متفاوت اقدام به ارائه گزارشات مالی می‌کند. فعالیت حسابرس داخلی کاملا مستقل از بخش حسابداری است.

حسابرس مستقل

حسابرسان مستقل به صورت حرفه‌ای و کاملا مستقل، اقدام به انجام خدمات حسابرسی می‌کنند. این حسابرسان برای انجام خدمات حسابرسی با شرکت‌هایی که نیاز به حسابرس دارند، قرارداد می‌بندند. در مسیر حسابرسی صورت‌های مالی شرکت‌ها، این حسابرسان باید پیشنهادات اصلاحی خود را هم ارائه دهند.

حسابرس دولتی

حسابرسان دولتی هم برای انجام خدمات حسابرسی با تکیه بر استانداردهای دولتی اقدام می‌کنند. معمولاً از این نوع حسابرسان برای بررسی درستی یا نادرستی اطلاعات مالی سازمان‌های دولتی استفاده می‌کنند.

بررسی ارتباط بین حسابرسی و حسابداری

افرادی که اطلاعات زیادی در خصوص حسابداری ندارند، این سوال در ذهنشان ایجاد می‌شود که آیا حسابداری و حسابرسی ارتباطی با یکدیگر دارند؟ این دو رشته تشابهات زیادی با یکدیگر دارند. با این حال نباید باهم اشتباه گرفته شوند. تفاوت‌های این دو را در ادامه بررسی می‌کنیم:

بررسی تفاوت حسابرسی و حسابداری از نظر آکادمیک

در حال حاضر رشته دانشگاهی حسابداری و حسابرسی وجود دارد. اینکه برای تحصیل چه الزاماتی وجود دارد و کدام مقطع برای کار کافیست، برای هر شرکت و سازمان متفاوت است. برای مثال ممکن است یک شرکت برای استخدام حسابرس یا حسابدار، مدرک کارشناسی ارشد را شرط استخدام قرار دهد. البته گواهینامه‌ها و مدارک معتبری هم توسط آموزشگاه‌ها و موسسات مختلف اعطا می‌شود. با این حال اخذ مدرک آکادمیک دانشگاهی برای استخدام ضروری است.

بررسی روند و چگونگی انجام حسابرسی

حسابرس با توجه به اصول و عوامل تاثیرگذار در صنعت یا اقتصاد، اقدام به بررسی فعالیت‌های مالی شرکت می‌کند. حسابرسان به بررسی ریسک‌های مالی، گزارشات مالی و … می‌پردازند. بر این اساس وظیفه اصلی حسابرس، یعنی بررسی صحت اطلاعات مالی آغاز می‌شود. حسابرس گزارشات مالی خود را به صورت دقیق و بی‌طرفانه ارائه می‌دهد. در این گزارش باید میزان تطابق فعالیت‌های مالی با استانداردها و اصول حسابداری نیز ذکر شود.

انواع استانداردهای حسابرسی

همانطور که اشاره کردیم، حسابرسان بر اساس استانداردها و اصول خاصی اقدام به بررسی صورت‌های مالی و ارزیابی آن‌ها می‌کنند. این استانداردها معیار و چارچوبی برای سنجش کیفیت کار حسابرسان هم محسوب می‌شود. در هر کشور نوع این استانداردها متفاوت است. در کشور ما سازمان حسابرسی، مسئولیت تدوین این استانداردها را برعهده دارد. استانداردهای حسابرسی به صورت کلی در 3 دسته قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی این استانداردها می‌پردازیم.

استانداردهای عمومی

با توجه به این استاندارد، عملیات ممیزی باید توسط فردی انجام شود که صلاحیت فنی لازم در این خصوص را داشته باشد. همچنین حسابرسان باید در تمام فعالیت‌های خود استقلال رای داشته باشند.

استانداردهای عملیاتی

عملیات رسیدگی و ممیزی باید به‌طور دقیق برنامه‌ریزی شده و بر کار حسابرسان نظارت مستمر وجود داشته باشد. به‌طور کلی، این استانداردها به مسئولیت‌های حسابرس در اجرای عملیات رسیدگی به صورت‌های مالی مربوط می‌شوند. همچنین، حسابرس باید شناخت کافی از سیستم‌های کنترل داخلی سازمان داشته باشد و آن‌ها را به‌طور مؤثر کنترل کند تا فعالیت‌های بازرسی با مشکل مواجه نشوند.

استانداردهای گزارشگری

همانطور که اشاره شد، بازرسی صورت‌های مالی شامل ارائه گزارش به مدیران مجموعه هم است. به همین دلیل گزارش هم باید طبق اصول و استانداردهای حسابداری تهیه و تنظیم شود. همچنین گزارش‌ها باید حاوی اظهارنظر در خصوص صورت‌های مالی باشد. البته این اظهار نظر باید نهایی باشد و شخص دیگری نتواند اظهار نظر تازه‌ای به آن اضافه کند.

وظایف موسسه حسابرسی

موسسه‌های حسابرسی با داشتن کارشناسان خبره در این زمینه به بررسی و ارزیابی دقیق صورت‌های مالی شرکت‌های مختلف می‌پردازند. هدف کار این موسسات، جلوگیری از تقلب، اهمال، اشتباه و … توسط شرکت‌ها است.

بیشتر شرکت‌ها و مجموعه‌های اقتصادی برای انجام امور خود به موسسه‌های حسابرسی مراجعه می‌کنند و این شرکت‌ها هم در قبال خدمات بازرسی صورت‌های مالی، دستمزد دریافت می‌کنند.

محاسبان با در اختیار داشتن کارشناسان حسابداری، آماده همکاری با شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف در خصوص رفع ابهامات و سوالات مختلف حسابرسی است. البته خدمات این موسسه به مشاوره ختم نمی‌شود. موسسه حسابداری محاسبان یکی از معتبرترین مراکز آموزش حسابداری نیز به شمار می‌رود. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما به شماره تماس 0314020 تماس بگیرید.

سخن پایانی

به طور خلاصه حسابرسی فعالیتی است که طی آن گزارشات و اسناد مالی ارزیابی و بررسی می‌شوند. خدمات بازرسی صورت‌های مالی معمولاً به صورت فصلی یا سالانه ارائه می‌شود. حسابرس باید بعد از بررسی و ارزیابی، اقدام به ارائه گزارش و پیشنهادات اصلاحی کند.

سوالات متداول