حسابهای دائمی و موقت چیست؟

انواع حسابها در حسابداری

انواع حسابها از نظر مانده‌گیری و بسته شدن در پایان دوره به دو گروه ذیل تقسیم می‌شوند:
✅ حساب موقت (Temporary Account)
✅ حساب دائمی (Permanent Account)
که به صورت کلی ماهیت هر حساب بدهکار و یا بستانکار است.

اهمیت حسابهای دائمی و موقت

انتقال برخی از حسابها به دوره مالی جدید به منظور شروع دوره مالی و اختتام برخی دیگر از حسابها به منظور اختتام دوره مالی و مانده‌گیری از آن‌ها ضرورت شناخت حسابهای دائمی و موقت را آشکار می‌کند. هدف از تفکیک حسابها به حسابهای دائمی و موقت آن است که دوره مالی بعدی سازمان با یک تراز صفر برای تمامی حسابهای موقت آغاز شود. انتقال مانده حسابهای دائمی اهمیت به سزایی دارد و عملکرد مالی شرکت را تا حدودی تضمین می‌کند.

دفتر کل شامل تعدادی حساب (حسابهای دائمی و موقت) است که تشکیل دهنده صورتهای مالی می‌باشد. به منظور انتقال یا عدم انتقال حسابهای مالی به دوره مالی بعد لازم است که اطلاعاتی در مورد ماهیت حسابهای دائمی و موقت داشته باشیم.

حسابهای دائمی

حسابهای دائمی حسابهایی هستند که مانده آن‌ها از یک دوره مالی به دوره بعد منتقل می‌شوند. کلیه حسابهای قابل درج در ترازنامه یعنی دارایی، بدهی و سرمایه مالک جزو حسابهای دائمی به شمار می‌آیند.

از آنجایی که حسابهای دائمی از زمان تاسیس یک بنگاه اقتصادی افتتاح می‌شوند و مانده آن‌ها از یک دوره مالی به دوره مالی بعد منتقل می‌گردد، به حسابهای واقعی یا حساب ترازنامه ای نیز معروف هستند.

انواع حسابهای دائمی

• حسابهای دارایی (Assets)
• حسابهای بدهی (Liabilities)
• حساب سرمایه (Owner’s Capital)

در انتهای دوره مالی به منظور انتقال این حسابها به دوره مالی بعد، اقلام حساب دارایی که ماهیتی بدهکار دارند را بستانکار و اقلام حساب بدهی و سرمایه که ماهیتی بستانکار دارند را بدهکار می‌کنند.

حسابهای موقت

به حسابهایی گفته می‌شود که مانده آن‌ها از یک دوره مالی به دوره مالی بعدی منتقل نمی‌شود. کلمه موقت، بیانگر خوبی برای این حسابها می‌باشد. زیرا آن‌ها فقط در طی یک دوره مالی و جهت طبقه بندی و محاسبه تغییرات حاصله در حساب حقوق صاحبان سرمایه افتتاح می‌شوند.

حسابهای موقت در طی این مدت، تنها افزایش‌ها را نشان می‌دهند و نمی‌توانند کاهش‌ها را نشان دهند و سرانجام در پایان دوره مالی نیز بسته می‌شوند. حسابهای موقت در ترازنامه نشان داده نمی‌شود، اما تفاوت بین درآمد و هزینه یعنی سود یا زیان خالص و همچنین برداشت مالک در صورت سرمایه منعکس می‌شود.

انواع حسابهای موقت

کلیه حسابهایی که در صورت سود و زیان گزارش می‌شوند، حسابهای موقت محسوب می‌شوند. حسابهای صورت سود و زیان شامل حسابهای درآمد، هزینه و برداشت می‌باشند.

این حسابهای موقت باعث تغییر سرمایه مالک می‌شود. کسب درآمد باعث افزایش سرمایه مالک می‌شود و وقوع هزینه‌ها باعث کاهش سرمایه مالک می‌شود. حسابهای درآمد و هزینه را حساب سود و زیان نیز می‌گویند.

حسابهای مختلط

در بسیاری از تعاریف حسابداری، به این نوع از حسابها اشاره نمی‌شود. در کل می‌توان گفت انواع حسابها از نظر مانده‌گیری و بسته شدن در پایان دوره به سه گروه تقسیم می‌شوند:
1. حسابهای موقت
2. حسابهای دائمی
3. حسابهای مختلط

بستن حسابها در حسابداری به چه معناست؟

در پایان دوره مالی بستن حسابها بسیار مفصل‌تر و پیچیده‌تر از بستن حسابها در طی دوره مالی است. بستن حسابها یعنی صفر کردن مانده حسابها در پایان دوره مالی. این کار با بستانکار کردن مانده آخر حساب­­های دارای مانده بدهکار و یا بدهکار کردن مانده آخر حساب­های دارای مانده بستانکار طی اسناد حسابداری انجام می‌شود.

برای مشخص نمودن سود و زیان دوره مالی و انتقال مانده حسابهای دائم به دوره مالی بعد و صدور سند افتتاحیه و با درنظر گرفتن نوع حسابهای دائمی و موقت بستن حسابها انجام می‌شود. برای بستن حسابهای پایان سال ابتدا باید مانده همه حسابهای موقت با یک حساب دائم بسته شود و پس از آن مانده همه حسابهای دائمی بسته شده و به عنوان افتتاحیه به دوره مالی بعدی انتقال پیدا می‌کند.

بستن حسابهای موقت

حسابهای موقت یا حساب سود و زیانی (درآمد و هزینه) حسابهایی هستند که از دوره قبل مانده نپذیرفته و به دوره بعد نیز انتقال نمی‌یابند. این گروه از حسابها در طول دوره مالی یا در پایان سال مالی باید بسته شوند و مانده آنها صفر شود. حسابهای موقت از طریق حساب سود و زیان بسته می‌شوند.

ثبت حسابداری بستن حسابهای موقت

✅ بستن حسابهای موقت درآمد و فروش با حساب خلاصه سود و زیان

✅ بستن حساب‌ موقت هزینه با حساب خلاصه سود و زیان

در پاین بستن حسابهای موقت اگر مانده حساب خلاصه سود و زیان بستانکار باشد در این حالت مانده حساب خلاصه سود و زیان را بدهکار و حساب سود (زیان) انباشته را بستانکار در نظر می‌گیریم.

و اگر مانده حساب خلاصه سود و زیان بدهکار شده باشد در اینجا مانده حساب خلاصه سود و زیان را بستانکار و حساب سود (زیان) انباشته را بدهکار درنظر می‌گیریم.

بستن حسابهای دائمی

بعد از بستن حسابهای موقت، نوبت به بستن حسابهای دائمی می‌رسد. ابتدا حسابهای دائمی که دارای مانده بدهکارند (مثل دارایی) بستانکار و معادل جمع آن به حساب تراز اختتامیه بستانکار می‌گردد. سپس حسابهایی که دارای مانده بستانکارند (مثل سرمایه و بدهی و ذخایر) به حساب تراز اختتامیه بدهکار می‌شود.

نتیجه گیری