درآمد و هزینه چیست؟ ثبت های درآمد و هزینه در حسابداری

در این مقاله از سری مقالات آموزش حسابداری با مفهوم درآمد و هزینه در حسابداری (Income and expenses in accounting) و ماهیت این حساب‌ها، ثبت های صحیح درآمد و هزینه و تفاوت درآمد و هزینه با پیش دریافت و پیش پرداخت آشنا می‌شوید و تاثیر آن بر سرمایه را بهتر درک می‌کنید. پس با ما همراه باشید.

درآمد در حسابداری (Income in accounting) چیست؟

موسسات خدماتی در ازای ارائه خدمات خود به مشتریان حق الزحمه‌ای دریافت می‌کنند که با توجه به اصل تحقق درآمد و مبنای تعهدی در زمان ارائه خدمات، باید درآمد شناسایی و ثبت شود؛ نه صرفا در زمان دریافت وجه آن. با توجه به اینکه درآمد موجب افزایش سرمایه می‌شود، ماهیت درآمد نیز مانند سرمایه بستانکار است و همچنین افزایش سرمایه بستانکار است و کاهش آن بدهکار می‌باشد.

تفاوت درآمد و پیش دریافت

پیش دریافت به این معناست که قبل از اینکه ما کالا یا خدماتی را به کسی ارائه کنیم اول پول کالا یا خدمات را از خریدار دریافت کنیم. مثل پیش دریافت اجاره؛ به این معنا که هنوز از آن محل استفاده نکرده‌ایم و وجه آن را جلوتر پرداخت کرده‌ایم. درنتیجه طبق اصل تحقق درآمد، تا زمانی که خدمات ارائه نشده نباید درآمد ثبت شود.

ثبت های درآمد در حسابداری

1. بانک درآمد

در زمانی که خدمات را ارائه کرده باشیم و وجه آن را دریافت کنیم (ارائه خدمات نقد).

2. حساب های دریافتنی درآمد

در زمانی که خدمات را ارائه کرده باشیم و وجه آن را دریافت نکنیم (ارائه خدمات نسیه).

3. بانک پیش دریافت درآمد

در زمانی که هنوز خدمات ارائه نکرده باشیم و وجه آن را دریافت کرده باشیم.

هزینه در حسابداری (Cost in accounting) چیست؟

موسسات خدماتی برای انجام عملیات خود به منظور کسب درآمد مخارجی مانند هزینه حقوق و دستمزد، اجاره، هزینه برق، آب، گاز و… را متحمل می‌شوند که به آن‌ها هزینه می‌گویند. هزینه را نیز در هنگام تحمل باید ثبت کرد حتی اگر وجه آن را پرداخت نکرده باشیم. هزینه‌ها باعث کاهش سرمایه می‌شوند. درنتیجه ماهیت آن‌ها بدهکار است و افزایش آن‌ها نیز بدهکار است.

تفاوت هزینه و پیش پرداخت

پیش پرداخت به این معناست که ما پولی را قبل از دریافت کالا و خدمات به کسی پرداخت کنیم. مثل پیش پرداخت اجاره و پیش پرداخت بیمه؛ به این معنا که هنوز خدمات را دریافت نکرده‌ایم ولی جلوتر وجه آن را پرداخت کرده‌ایم. با توجه به مبنای تعهدی در این مواقع نباید هزینه ثبت شود و از حساب پیش پرداخت استفاده می‌شود.

ثبت های هزینه در حسابداری

1. هزینه بانک

در زمانی که خدمات را دریافت کرده‌ایم و وجه آن را نیز پرداخت کرده‌ایم (هزینه نقدی).

2. هزینه حساب های پرداختنی

در زمانی که خدمات را دریافت کرده‌ایم ولی وجه آن را هنوز پرداخت‌ نکرده‌ایم (هزینه غیر نقدی).

3. پیش پرداخت هزینه بانک

در زمانی که خدمات را هنوز دریافت نکرده‌ایم ولی وجه آن را جلوتر پرداخت کرده باشیم.

مثال درآمد و هزینه و تفاوت آن با پیش دریافت و پیش پرداخت

پیش دریافت‌ها جز بدهی‌ها و پیش پرداخت‌ها جز دارایی هستند. درنتیجه هر دو جز حساب‌های دائمی محسوب می‌شوند و در ترازنامه حسابداری گزارش می‌شوند. اما درآمد و هزینه جز حساب‌های موقت هستند و در صورت سود و زیان منعکس می‌شوند. به مثال زیر توجه کنید:

1402/05/02 پرداخت اجاره مردادماه به مبلغ 4,000,000 ریال. ثبت زیر در دفاتر انجام می‌شود:
پیش پرداخت اجاره 4,000,000
                      بانک 4,000,000

1402/05/03 بانک خدمات ارائه شده مبلغ 5,000,000 ریال دریافت شد. ثبت زیر در دفاتر انجام می‌شود:
بانک 5,000,000
       درآمد 5,000,000

1402/05/06 پرداخت هزینه آب به مبلغ 600,000 ریال. ثبت زیر در دفاتر انجام می‌‎‌شود:
هزینه آب 600,000
          بانک 600,000

1402/05/08 پرداخت حقوق کارکنان به مبلغ 2,500,000 ریال. ثبت زیر در دفاتر انجام می‌‎‌شود:
هزینه حقوق 2,500,000
                بانک 2,500,000

در نتیجه صورت سود و زیان شرکت در تاریخ 1402/05/08 به شرح زیر است:

سوالات متداول

نتیجه

در این مقاله آموخیتم که ماهیت هزینه بدهکار و ماهیت درآمد بستانکار است. حساب های درآمد و هزینه در صورت سود و زیان شرکت گزارش می‌شوند. درآمد و هزینه را باید با توجه به مبنای تعهدی و با توجه به اصل تحقق درآمد در زمان تحقق شناسایی کرد.