شماره اقتصادی چیست؟

مطابق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم همه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مکلف هستند که در نظام مالیاتی ثبت نام کنند و شماره اقتصادی دریافت کنند و این شماره را در همه صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج کنند.

شماره اقتصادی، کاربردی شبیه به کد ملی دارد اما با دامنه کاربرد صرفاً مالی و مالیاتی. به عبارت دیگر هرگونه معامله‌ای که انجام می‌گردد، باید از طریق شماره اقتصادی صادر شده به سازمان امور مالیاتی ارسال گردد و سازمان نیز از طریق این شماره می‌تواند از اطلاعات ارسالی جهت مطالبه مالیات از طرفین معامله اقدام نماید.

مطابق تعریف سازمان امور مالیاتی کد اقتصادی عبارت است از: “شماره منحصر به فردی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، حسب مورد به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل اختصاص داده می‌شود.”

مطابق اطلاعیه مورخ ۱۶ آبان ۱۴۰۱ شماره اقتصادی اشخاص حقوقی همان شناسه ملی آن‌ها می‌باشد و برای اشخاص حقیقی شماره اقتصادی منحصر به فرد ایجاد خواهد شد و تا زمان صدور آن باید از کد ملی به عنوان شماره اقتصادی استفاده کنند.

ثبت نام در نظام مالیاتی و دریافت شماره اقتصادی جدید

برای دریافت شماره اقتصادی همه افراد مکلف هستند که در اولین گام شروع فعالیت خود، اقدام به ثبت نام در نظام مالیاتی نمایند. قانون برای این ثبت نام، مهلت دوماهه را برای اشخاص حقوقی در نظر گرفته است. اشخاص حقیقی هم مطابق تبصره ۳ ماده ۱۸۶ مکلف هستند که نهایتاً تا چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت بصورت کتبی به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند. که قاعدتاً در هنگام معرفی خود به سازمان امور مالیاتی نیز مکلف می‌گردند که در سامانه سازمان امور مالیاتی به آدرس https://my.tax.gov.ir ثبت نام نمایند.

همچنین کلیه اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی مکلف هستند هرگونه تغییرات از جمله انحلال، تعطیلی فعالیت (دائم یا موقت (تعلیق))، تغییرنام، تغییرشغل، تغییرنشانی، تبدیل فعالیت انفرادی به مشارکتی و یا بالعکس، تغییر شرکاء (اختیاری یا قهری) و یا سایر موارد را حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ انجام یا وقوع تغییرات به سازمان اعلام نمایند. (ماده  5 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره (۳) ماده ۱۶۹ اصلاحی مصوب ۳۱۰۴۱۳۹۴ قانون مالیات‌های مستقیم)

بعد از ثبت نام در سامانه مالیاتی، سازمان موظف است پس از تکمیل فرآیند ثبت نام مؤدیان در نظام مالیاتی، برای آن‌ها شماره اقتصادی تخصیص و کارت اقتصادی صادر نماید.

✔ صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی مشمول ثبت نام، مکلفند مادامی که برای آن‌ها شماره اقتصادی جدید صادر نشده است، حسب مورد از شماره ملی، شناسه ملی، شناسه مشارکت مدنی و شماره اختصاصی اشخاص خارجی استفاده نمایند.

✔ اشخاص حقوقی که قبلاً در نظام مالیاتی ثبت ­نام کرده و شماره اقتصادی دوازده رقمی خود را دریافت نموده‌­اند، می­‌توانند تا زمان دریافت شماره اقتصادی جدید، از شماره اقتصادی مذکور در معاملات خود استفاده نمایند.

✔ مشاغلی که بصورت مشارکت مدنی اعم از قهری یا اختیاری اداره می‌شوند، به عنوان یک مؤدی در نظام مالیاتی ثبت نام خواهند شد. صاحبان مشاغل مذکور مکلفند در زمان ثبت نام، اطلاعات مورد نیاز کلیه شرکاء و نسبت سهم هر شریک را اعلام نمایند. در اینگونه مشارکت‌ها باید یک شریک را به عنوان شریک اصلی معرفی نمود و از کد ملی آن شخص به عنوان کد اقتصادی در همه معاملات استفاده کرد و سازمان هم این پرونده را به نام شریک اصلی در سامانه‌های خود می‌شناسد.

✔ صاحبان مشاغل مکلف به ثبت نام، می‌بایست برای هر واحد شغلی یا برای هر محل، جداگانه در نظام مالیاتی ثبت ­نام نمایند. چنانچه صاحبان مشاغل موضوع این آیین ­نامه، بر اساس مجوز صادره از طرف مراجع ذی­صلاح، بیش از یک محل فعالیت برای همان مجوز داشته باشند، برای تمامی این محل­‌ها فقط یک ثبت نام صورت خواهد گرفت و بنا بر اعلام مؤدی، یکی از این محل­‌ها، به عنوان محل اصلی فعالیت مشخص و سایر محل­‌ها به عنوان شعبه منظور خواهد شد. در صورت عدم انتخاب مؤدی، تعیین محل اصلی فعالیت به تشخیص سازمان خواهد بود.

✔ چنانچه صاحبان مشاغل موضوع این آیین ­نامه در یک محل بیش از یک فعالیت شغلی داشته باشند، مکلف به یک ثبت نام برای کلیه فعالیت­‌های شغلی محل مذکور می‌باشند.

✔ در مورد کارگاه­‌ها و واحدهای تولیدی­ که نوع فعالیت آنان ایجاد دفتر یا فروشگاه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء نماید، مؤدی می‌تواند برای کلیه محل‌های مذکور یک ثبت نام به نشانی که به عنوان محل اصلی فعالیت اعلام می‌نماید، انجام و یک فقره اظهارنامه برای کلیه درآمدهای حاصل از فعالیت‌­های خود تسلیم نماید. دراین صورت برای مؤدی مزبور یک پرونده به نشانی که اعلام می‌نماید، تشکیل می‌شود.

❗ نکته مهم: لازم به ذکر است که تاکنون در سامانه کد اقتصادی جدید برای اشخاص حقیقی (مشاغل)، شماره اقتصادی صادر نشده است و کد ملی این اشخاص در حکم شماره اقتصادی آن‌ها محسوب می‌گردد.

نحوه استفاده از شماره اقتصادی

اشخاص حقوقی ­و صاحبان مشاغل موضوع قانون، مکلفند برای فروش کالا و عرضه خدمات خود صورتحساب، صادر و شماره اقتصادی خود و خریدار را بر روی صورتحساب ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج نمایند.

 چنانچه خریدار کالا، خدمت و یا دارایی، مکلف به ثبت­ نام در نظام مالیاتی نباشد و یا از جمله اشخاص حقیقی مصرف کننده نهایی و یا اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون (فعالیت‌های کشاورزی‌، دامپروری‌، دامداری‌، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری‌، نوغان داری‌، احیای مراتع و جنگل­ها، باغات ‌اشجار از هر قبیل و نخیلات) باشد، الزامی به درج شماره اقتصادی خریدار در صورتحساب صادره نخواهد بود.

نام کاربری و کلمه عبور سامانه شماره اقتصادی جدید

بعد از ثبت نام در سامانه شماره اقتصادی جدید به آدرس https://e3.tax.gov.ir/action/do/registrationselector یک نام کاربری و کلمه عبور در اختیار مؤدیان قرار داده می‌شود که کلید ارتباط الکترونیکی بین مؤدی و سازمان محسوب می‌گردد. برای انجام همه وظایف مالیاتی مؤدی از قبیل ارسال لیست حقوق، لیست معاملات فصلی، اظهارنامه ارزش افزوده، صدور قبوض مالیاتی، ارسال اظهارنامه مالیاتی بر عملکرد، ثبت اعتراضات، مشاهده پرونده الکترونیک و موارد متعدد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

✅ رهنمود: به عنوان یک حسابدار در اولین مراحل کار خود در یک بنگاه اقتصادی نام کاربری و کلمه عبور کد اقتصادی جدید را از کارفرما و مسئولین مربوطه دریافت کنید، آن را در سایت سازمان امتحان کنید و حتماً وضعیت ثبت نام خود را کنترل کنید که در مرحله تأیید نهایی (به اصطلاح مرحله ۴۵) قرار داشته باشد و در صورت وجود اشکال و نقص اطلاعات در اسرع وقت نسبت به رفع آن اقدام کنید.

نتیجه گیری

 مطابق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم همه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مکلف هستند که در نظام مالیاتی ثبت نام کنند و شماره اقتصادی دریافت کنند و این شماره را در همه صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج کنند. شماره منحصر به فردی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، حسب مورد به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل اختصاص داده می‌شود. همچنین می توانید برای مشاوره مالیاتی با شماره ۰۳۱۴۰۲۰ تماس گرفته و از مشاورهای محاسبان کمک بگیرید.

سوالات متداول

از کجا شماره اقتصادی بگیریم؟

پس از ثبت نام در سازمان امور مالیاتی می توانید شماره اقتصادی و کارت دریافت کنید.

آیا حسابدار باید شماره اقتصادی را از کارفرما بگیرد؟

بله، یک حسابدار باید در اوایل فعالیت خود در بنگاه اقتصادی، نام کاربری و کلمه عبور کد اقتصادی جدید را از کارفرما دریافت کند.