کد اقتصادی چیست؟ مراحل دریافت شماره اقتصادی

شاید برای شماهم سؤال باشد که کد اقتصادی چیست؟ چرا باید آن را دریافت کنید و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله صفر تا صد اینکه شماره اقتصادی چیست، شیوه دریافت و مدارک و هزینه‌های لازم برای دریافت آن را بررسی می‌کنیم.

 کد اقتصادی چیست؟

کد اقتصادی یک شمارهٔ اختصاصی ۱۶ رقمی است. همهٔ واحدهای اقتصادی باید بابت پرداخت مالیات این کد را دریافت کنند. این کد را سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و به واحدهای اقتصادی می‌دهد. این کد مانند شمارهٔ ملی برای هرکسب‌وکاری اختصاصی است. طبق ماده ۱۶۹ مکرر قانون ماليات‌های مستقيم كليه اشخاص حقيقي و حقوقي موظفند نسـبت بـه ثبـت نـام جهت دريافت كارت اقتصادی اقدام و براساس موارد زير براي انجام معاملات خود، صورت‌حساب صادر و شماره اقتصادي مربوط به خود و طرف معامله را در صورت حساب ها و فرم ها و اوراق مربوط درج نموده و همچنين فهرست معاملات خود را به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند.

طبق ماده ۲۰ قانون تجارت انجام هرگونه فعالیت اقتصادی بدون داشتن کد اختصاصی برای واحد تجاری غیرقانونی است و واحد اقتصادی مربوطه پلمپ و مشمول جریمه می‌شود. اگر تازه کسب‌وکار خود را تأسیس کرده‌اید؛ باید نهایت تا دو ماه پس از شروع فعالیت برای دریافت آن اقدام کنید. 

کاربرد کد اقتصادی

تمام فعالیت‌های تجاری اشخاص حقیقی و حقوقی با شناسه اختصاصی انجام می‌شود و زمانی که کد اختصاصی خود را دریافت کنید؛ در موارد زیر به کارتان می‌آید:

تنظیم اظهارنامه عملکرد سالیانه و فصلی مالیات بر ارزش افزوده

اشخاص حقیقی و حقوقی باید سالیانه اظهارنامه عملکرد و اظهارنامه فصلی مالیات بر ارزش افزوده برای اداره مالیات کشور ارسال کنند و برای ارسال آن هم نیاز به کد اختصاصی دارند.

واردات و صادرات

اگر قصد ورود به بازار واردات و صادرات دارید، طبق ماده ۲ قانون واردات و صادرات؛ نیاز به کارت بازرگانی دارید. پیش نیاز دریافت کارت بازرگانی هم در ابتدا دریافت شناسه اقتصادی است.

شرکت در مزایده و مناقصه‌ها

برای شرکت در مزایده‌ها و مناقصه‌های خصوصی و دولتی باید برای کسب‌وکارتان شناسه اقتصادی داشته باشید.

بستن قرارداد

برای بستن قرارداد، صدور و دریافت فاکتور رسمی (یعنی فاکتوری که به آن مالیات تعلق می‌گیرد) به کد اختصاصی نیاز دارید. در فرایند حسابداری و حسابرسی شرکت‌ها اگر شرکتی کد نداشته باشد برای آن فاکتور رسمی صادر نمی‌شود. از طرفی برای بستن تمام قراردادهای خصوصی و دولتی هم تنها با اشخاصی که شناسه اقتصادی دارند، قرارداد تنظیم می‌شود.حالا که با اهمیت دریافت شناسه اقتصادی آشنا شدید در مرحله بعد می‌خواهیم مدارک لازم برای دریافت شناسه اقتصادی را بررسی کنیم.

مدارک لازم برای دریافت کد اقتصادی

برای دریافت شناسه اقتصادی ملی باید مدارک زیر را آماده کنید:

1. کپی مدارک شناسایی تمام اعضای هیئت مدیره
2. کپی سند و مدارک اجاره‌نامه یا مالکیت محل فعالیت شرکت
3. کپی پروانه یا مجوز تأسیس شرکت
4. گواهی امضاء از دفترخانه رسمی
5. کپی مدارک شرکت‌نامه، اظهارنامه، تقاضانامه)
6. کپی آگهی روزنامه رسمی شرکت همراه با تغییرات آن
7. تکمیل فرم‌های ثبت‌نام و شناسایی مربوطه از اداره امور مالیاتی
8. تکمیل دفترچه مخصوص که بادی اداره مالیات دریافت کنید.

آموزش مراحل دریافت کد اقتصادی در ۷ مرحله

برای دریافت سریع کد اقتصادی برای اشخاص حقیقی و حقوقی باید مراحل زیر را طی کنید. بعد از انجام مراحل؛ کد اختصاصی توسط اداره مالیات استان یا شهرستان مورد نظر صادر می‌شود.

مرحله اول

به سایت اداره مالیاتی tax.gov.ir مراجعه کنید.

مرحله دوم

ابتدا گزینه ثبت‌نام شماره اقتصادی کلیک و روی گزینه ورود به سامانه کلیک می‌کنیم.

مرحله سوم

سپس وارد صفحه پیش ثبت‌نام می‌شوید.

مرحله پنجم

بعد از این مرحله نام کاربری و رمز عبور برای شخص ارسال می‌شود. (اگر در این مرحله اطلاعی مانند آدرس، کدپستی و… را اشتباه وارد کرده باشید، اطلاعات کاربری ارسال نمی‌شود.)

مرحله ششم

بعد از دریافت نامه سازمان امور مالیاتی، بایدو دوباره به سایت اداره مالیاتی مراجعه و وارد سامانه ثبت‌نام شماره اقتصادی شوید و اطلاعات را مطابق با اسناد قانونی و ثبت شده وارد کنید.

مرحله هفتم

در صورتی که مشکلی در اطلاعات خواسته شده وجود نداشته باشد، شماره اقتصادی برای شما ارسال می‌شود.

تكاليف دارندگان شماره اقتصادی

افرادی که شماره اقتصادی و کارت اقتصادی دارند، چه وظایفی دارند؟ چگونه می‌توانند از شماره اقتصادی خود استفاده کنند؟ نحوه استفاده از شماره اقتصادی را در ۵ مورد برای اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی و اشخاص ثالث نوشته‌ایم.

۱. استفاده از فاکتور رسمی برای معاملات

۱. اشخاص حقوقی و حقیقی موضوع بندهای الف و ب ماده ۹۵ قانون ماليات‌های مستقيم مكلفند از تاريخ ۱۳۹۱/۱/۱ براي عرضه و فروش کالا و خدمات از صورت‌حسـاب فروش كالا از فرم موضوع ماده ۱۶۹ قانون ماليات‌های مستقيم استفاده کنند و در صورت حساب‌های صادر شده، شـماره اقتصادی خـود را چاپ کنند. درج شماره اقتصادی فروشنده با استفاده از سيستم‌های نرم افزار حسابداری يا صندوق‌های فروش در صورت‎حساب فروش صادره هم مانند چاپ کردن آن است.

تبصره- اشخاص حقيقی و حقوقی موضوع اين دستورالعمل وظیفه دارند تا زمانی که برای آن‌هـا شماره اقتصادی صادر نشده، اگر شخص حقیقی هستند از شماره ملی و اگر شخص حقوقی هستند از شناسه ملی به جای شماره اقتصادی استفاده کنند.

۲.درج شماره اقتصادی خریدار

اشخاص حقيقی و حقوقی موضوع اين دستورالعمل وظیفه دارند که هنگام خريد كالا و يا خدمات، شماره اقتصادی خود را در صورتحساب درج کنند و به فروشنده ارائه دهند. در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری كنـد، فروشنده وظیفه دارد؛ مشخصات خريدار و موضوع مورد معامله را ظرف مهلت يك ماه از زمان انجام معامله بـه شرح فرم نمونه زیر به اداره امور مالياتي اعلام کند، مشمول جریمه تخلف از این بابت نخواهد بود، در غير اينصورت طرفين معامله هر دو مسئول خواهند بود.

۳. درج شماره اقتصادی فروشنده

 درج شماره اقتصادی در قراردادها، اسناد و مدارک فروش، هنگام فروش كالا يا خدمات و صدور صورت‌حساب از سوی فروشنده صورت خواهد گرفت و در صورت عدم درج شماره اقتصادی خریدار، در اجرای مفاد ماده ۱۶۹ مکرر قانون ماليات‌های مستقيم و تبصره ۲ آن، متضامناً مسئول خواهند بود.

۴.درج شماره اقتصادی در همه قراردادها، اوراق‌ها و کلیه معاملات

 كليهٔ اشخاص حقيقي و حقوقي مشمول اين دستور العمـل اعم از وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی، بانک‌ها، شهرداری‌ها، مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها و ساير اشخاص حقيقی و حقوقی اعم از انتفاعی و غیرانتفـاعی وظیفه دارند، در كليه قراردادها، اوراق و فرم‌های مورد استفاده جهت انجام معاملات خود و اعطای تسهيلات بـانكی اعـم از ارزی و ریالی و بيمه نامه و غيره نسبت به درج شماره اقتصادی طرفين معامله اقدام کنند.

۵. تكاليف اشخاص ثالث

وظایف اشخاص ثالث در ارتباط با کسانی که شماره اقتصادی دارند، به شرح زیر است:

۱. گمرک ايران مکلف به درج شماره اقتصادی كليه واردكنندگان، صادركنندگان، حق العمل‌كاران در اظهارنامه‌های گمرکی است.

۲. ذی‌حسابيها و يا مديران كل امور مالی مكلفند فهرست معاملات خود را طبق فرم نمونه عکس شماره یک و دو زیر و همچنين فهرست قراردادهای خدماتی و پیمانکاری را طبق فرم عکس سوم تا يک ماه پس از پايان هر فصل به صورت الکترونیکی از طريق پورتال سازمان و يا در محيط رايانه‌ای به اداره امور مالیاتی ذيربط ارائه کنند.

۳. بانک‌ها مكلفند شماره اقتصادی اشخاص حقيقی و حقوقی موضوع اين دستورالعمل را در قراردادهای اعطای تسهيلات يا هر نوع معاملات بانکی اعم از ارزی يا ريالی درج نمايند.

۴. وزارت بازرگانی مكلف است در فرم های مربوط به ثبت سفارش اشخاص حقيقی و حقوقی موضوع اين دستورالعمل شماره اقتصادی آن‌ها را درج ارائه نمايند.

تخلفات و جرائم ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم

در خصوص دریافت نکردن و ثبت نکردن کد اقتصادی در مواردی که در بالا ذکر شد، شخص حقیقی یا حقوقی یا شخص ثالث مشمول چه جرائمی می‌شوند؟

1. عدم صدور صورت‌حساب يا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسـب مـورد يـا استفاده از شماره اقتصادي خود برای معاملات ديگران يا استفاده از شماره اقتصادی ديگران براي معاملات خود، مشمول جريمه‌ه‎ای معادل ٪۱۰ مبلغ مورد معامله ای است که بدون رعایت دستورالعمل‌ها انجام شده است.

۲. عدم ارائه فهرست معاملات، مشمول جريمه اي معادل %۱ مبلغ معاملاتی خواهد بود كه فهرست آن‎هـا ارائه نشده است.

۴. در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری و فروشنده نسـبت بـه اعلام آن به اداره دارایی اقدام کند، خريدار بـا توجه بـه مسئوليت تضامنی مشمول جريمه‌ای معادل ٪۱۰ مبلغ مورد معامله خواهد بود.

۵. عدم ارائه صورت‎حسابهای مربوط به خريدهاي اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای الف و ب ماده ۹۵ قانون ماليات‌هاي مستقيم در اظهارنامه عملكرد سالانه و سال بعد از آن كه مورد درخواست ماموران اداره مالیاتی قرار گيرد، مشمول جريمه‌ای معادل %۱۰ مبلغ صورت‌حساب‌های ارائه نشده است.

۶. هرگونه جعل، تقلب، معاملات غیر واقعی، سوء استفاده و تبانی اشخاص موضوع اين ماده از قانون در ارتباط با صدور صورت‌حسـاب و شماره اقتصادی خلاف مقررات بـوده و ضمن مسئوليت تضامنی، مطابق با قانون مبارزه با پولشویی، قانون ارتقاء سلامت نظام اداری، مصوب مجمع تشخيص مصلحت نظام و ساير قوانين و مقررات مربوط اقدام خواهد شد.

پیگیری جرائم و تخلفات مربوط به کد اقتصادی

در بالا مواردی که مشمول جریمه و تخلف در خصوص رعایت نکردن قوانین مربوط به کد اقتصادی است را یاد گرفتیم. حالا می‌خواهیم با نحوه رسیدگی و مطالبه این جرائم از سوی سازمان امور مالیاتی آشنا شویم.

1. اداره امور مالیاتی وظیفه دارد که فهرست معاملات و هرگونه اسناد و مدارک مرتبط بـا شماره اقتصادی را مورد بررسي قرار دهد و نيز براساس اختيارات قانونی و طبق قوانین ذکر شده در این ماده از قانون و رعايت ساير مقررات قانونی، ضمن اعلام نظارت دوره‌ای و كنترل مستمر بر جريان فعاليت‌های اقتصادی مؤديان، بررسی‌های لازم را به صورت فصلي و سالانه نسبت به اشخاص مشمول اين قانون انجام دهد.

۲. مودی وظیفه دارد که ظرف ۳۰ روز از تاريخ ابلاغ برگ مطالبه نسبت بـه پرداخت آن اقدام كند. در غير اينصورت معترض شناخته شده و موضوع جهت رسیدگی و صدور رای به هيات حل اختلاف مالياتی ارجاع داده می‌شود. رای هیات حل اختلاف مالیاتی قطعی و اجرا خواهد شد. جریمه ذکور غیرقابل بخشش و از طریق مقررات اجرایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم قابل وصل است.

۳. چنانچه اداره امور مالیاتی مربوطه نسبت به موضوع رسیدگی، به موارد تخلفی مانند جعل، تقلب، معاملات غير واقعي و تباني و سوءاستفاده راجع به صورتحساب و شماره اقتصادي برخورد کنند، موظفند از طريق اداره كل امور مالیاتی بـه دادستانی انتظامی مالیاتی گزارش دهند تـا در صورت لزوم متخلفين تحت پیگرد قضایی قرار گيرند. اقدام به پیگرد قضائی، مانع مطالبه و وصول کردن جرائم مالياتي موضوع ماده ۱۶۹ نمی‌شود. حالا که با رسیدگی و مطالبه اداره امور مالیاتی در خصوص کد اقتصادی آشنا شدیم، در تیتر بعدی می‌خواهیم مواردی که منجر به باطل شدن کد اقتصادی می‍شود را بررسی کنیم.

موارد ابطال شماره اقتصادی

در موارد زیر کارت و شماره اقتصادی باطل می‌شود:

1. فوت اشخاص حقیقی
2. در صورت اعلام اشخاص حقیقی مبنی بر خاتمه فعالیت اقتصادی
3. انحلال فعالیت اقتصادی اشخاص حقوقی ثبت شده پس از اتمام عملیات تصفیه (یعنی تسویه با سازمان امور مالیاتی) و سایر اشخاص حقوقی پس از لغو مجوز
4. صدور حکم مراجع قضایی مبنی بر ابطال کارت اقتصادی

مشاوره دریافت کد اقتصادی

در این مقاله دربارهٔ شماره اقتصادی، تعریف و کاربرد صحبت کردیم. سپس مدارک و  مراحل دریافت آن را به صورت کامل توضیح دادیم. اگر دربارهٔ مسائل مالیاتی و گرفتن شماره اقتصادی با مشکل مواجه شدید، می‌توانید برای دریافت مشاوره مالیاتی با مشاوران مالیاتی موسسه حسابداری محاسبان اصفهان جهت مشورت اقدام کنید.

سؤالات متداول