صورت مغایرت بانکی چیست؟ روش ها و مراحل تهیه صورت مغایرت
مطالعه متمرکز
یکی از وظایف حسابداران کنترل هفتگی یا ماهانه اقلام ثبت شده در حساب بانکی طبق دفاتر یا اقلام درج شده در صورت حساب بانکی می‌باشد. این کار از طریق اینترنت بانک یا نرم افزارهای بانکی انجام می‌شود تا اختلافات بانکی در بین اسناد حسابداری پیدا شود. به همین علت موضوع صورت مغایرت بانکی بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله دلایل مغایرت، انواع صورت مغایرت بانکی و مراحل تهیه آن به صورت کامل توضیح داده شده است؛ پس با ما همراه باشید.
صورت مغایرت بانکی چیست؟
صورت مغایرت بانکی در حسابداری در واقع چک لیستی از همه حساب‌های موجود در بانک در بازه زمانی مشخص است. با استفاده از این ابزار می‌توان ترازنامه دقیق‌تری برای شرکت ترسیم کرد و درمورد درستی عملیات مالی یک شرکت اطمینان حاصل کرد و از سوء استفاده‌های مالی و اشتباهات جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید: نحوه تهیه ترازنامه حسابداری
انواع اقلام باز در صورت مغایرت بانکی
اقلام باز در صورت مغایرت بانکی به 4 دسته تقسیم می‌شوند:
- اقلام باز بدهکار دفاتر
- اقلام باز بستانکار دفاتر
- اقلام باز بدهکار صورتحساب بانک
- اقلام باز بستانکار صورتحساب بانک
۱. اقلام باز بدهکار دفاتر
این اقلام در ستون بدهکار دفاتر شرکت ثبت شده، اما در صورتحساب بانک منعکس نشده‌اند. این اقلام باید به مانده طبق صورتحساب بانک اضافه شوند مانند سپرده بین راهی.
سپرده بین راهی چیست؟
وجوه واریزی به حساب جاری شرکت نزد بانک که توسـط شـرکت ثبت گردیده ولیکن هـنوز در دفـاتر بانک به ثبت نرسیده (به بستانکار حساب شـرکت انتقال نیافته) است. مثل وجـوهی که در آخرین سـاعات اداری به بانک تـودیع و در دفـاتر مـوسسه نیز در همان روز ثبت گردیده ولیکن ثبت آن توسط بانک به روز بعد موکول گردیده است.
۲. اقلام باز بستانکار دفاتر
این اقلام در ستون بستانکار دفاتر ثبت شده اما به دلایلی در صورتحساب بانک منعکس نشده است. این اقلام باید از مانده صورتحساب بانک کسر شوند مانند چک‌های معوق.
چک‌های معوق چیست؟
به چک‌هایی اطلاق می‌شود که توسط موسسه صادر و در بستانکار حساب بانک موسسه نیز عمل گردیده است ولیکن تا تاریخ ارسال صورتحساب بانک، صاحب چک برای دریافت وجه آن اقدام نکرده است.
۳. اقلام باز بدهکار صورتحساب بانک
این اقلام در ستون بدهکار صورتحساب بانک ثبت شده اما به دلایلی در دفاتر شرکت منعکس نشده است. این اقلام باید از مانده دفاتر شرکت کسر شوند. به عنوان مثال: هزینههای بانکی و چک‌های لاوصول.
برداشت‌های بانکی چیست؟
شامل انواع هزینه‌ها و کارمزد بانکی است که بانک بابت ارائه خدمات مختلف از حساب جاری موسسه برداشت می‌کند. نظیر هزینه حواله جات بانکی و یا صدور دسته چک.
چک لاوصول چیست؟
چک‌هایی که شرکت از مشتریان دریافت کرده ولی این چک‌ها وصول نمی‌شوند. شرکت ممکن است وصول آن را در سیستم انجام داده باشد و به بانک دفاتر اضافه کرده باشد در صورتی که این چک وصول نمی‌شود و باید این مبلغ چک را از دفاتر کسر کند تا این میزان اختلاف برطرف شود.
۴. اقلام باز بستانکار صورتحساب بانک
این نوع اقلام در ستون بستانکار صورتحساب بانک ثبت شده اما اسناد آن به شرکت تحویل داده نشده و در دفاتر شرکت ثبت نشده است. این اقلام طبق دفاتر شرکت باید به مانده اضافه شوند. به عنوان مثل واریزی مشتریان.
وجوه دریافتی از مشتریان چیست؟
شامل وجوهی است که به بستانکار حساب جاری موسسه نزد بانک انتقال یافته ولیکن موسسه به لحاظ عدم اطلاع، ثبتی از بابت آن انجام نداده است. مانند مبالغی که توسط مشتریان و بدون اطلاع حسابداری به حساب بانک شرکت واریز می‌شوند.
نکته مهم
علاوه بر اقلام باز، اشتباهات هم می‌تواند دلیل مغایرت بانکی باشد. اشتباهات می‌تواند هم اشتباهات حسابدار و هم اشتباهات کارمند بانک باشد.
اشتباهات حسابدار چیست؟
شامل کلیه اشتباهاتی است که در دفاتر موسسه به هنگام ثبت عملیات مربوط به حساب بانک ممکن است اتفاق افتد. اشتباهات حسابداری می‌تواند ناشی از عملیات موسسه باشد و یا ناشی از قصور و کوتاهی در انجام عملیات.
اشتباهات بانکی چیست؟
به کلیه مواردی که توسط بانک اشتباها در بدهکار یا بستانکار صورت حساب دریافتی درج شده‌اند. هرگز نباید این تصور را داشت که بانک هیچوقت دچار اشتباه نمی‌شود. زیرا عملیات بانکی نیز در نهایت توسط کاربران انسانی انجام می‌شود که به نوبه خود دچار اشتباه خواهند بود.
روش های تهیه صورت مغایرت بانکی
3 روش برای تهیه صورت مغایرت بانکی وجود دارد که عبارتند از:
- بر اساس مانده بانک
- بر اساس مانده دفاتر
- بر اساس مانده واقعی شرکت
۱. بر اساس مانده بانک
در این روش باید مانده بانک در دفاتر شرکت مشخص شود. همچنین باید موارد زیر را که از حساب شرکت کم و یا به آن اضافه می‌شود، در نظر بگیرید.
✅ مواردی که به حساب شرکت واریز می‌شود: وجوه بین راهی و مانده طبق صورت حساب بانک.
✅ مواردی که از حساب شرکت کم می‌شود: اسناد تنزیلی، چک لاوصول و کارمزد بانکی.
۲. بر اساس مانده دفاتر
حسابداران در این روش برای تهیه صورت مغایرت بانکی با انجام برخی از روش‌های حسابداری، از مانده صورت حساب بانکی به مانده بانک دفاتر حسابداری شرکت می‌رسند.
✅ وجوه بین راهی را باید به مانده حساب بانک اضافه کنید.
✅ چک معوق را از مانده حساب بانک کم کنید.
✅ اسناد تنزیلی، چک لاوصول و کارمزد بانک را از مانده حساب شرکت کم کنید.
✅ واریزی دیگران و مانده دفاتر شرکت را به مانده حساب شرکت اضافه کنید.
۳. بر اساس مانده واقعی شرکت
حسابداران در این روش طبق دفاتر و صورت حساب بانک، صورت مغایرت بانکی را از صورت مانده بانک تهیه می‌کنند.
✅ مانده‌هایی که طبق دفاتر شرکت اضافه می‌کنید: کارمزد بانک، اسناد تنزیلی، چک لاوصول و واریزی دیگران.
✅ مانده‌هایی که طبق صورت حساب بانک اضافه می‌کنید: چک‌های معوق و وجوه بین راهی.
نمونه صورت مغایرت بانکی
مراحل تهیه صورت مغایرت بانکی
مرحله اول برای تهیه صورت مغایرت بانکی این است که تک تک اقلام ثبت شده در دفاتر شرکت و صورتحساب بانک را بررسی نمائید. تمام اقلامی که در بدهکار دفاتر شرکت ثبت شده‌اند باید با اقلامی که در بستانکار صورتحساب بانک ثبت شده‌اند برابر باشند و برعکس. اقلامی که در بستانکار دفاتر شرکت ثبت شده‌اند باید با اقلامی که در بدهکار صورتحساب بانک ثبت شده‌اند یکسان باشند.
مرحله دوم این است که اقلام باز دفاتر را شناسایی کنیم و دلایل مغایرت را بررسی و رفع کنیم.
مرحله سوم این است که اقلام باز صورت حساب بانکی را شناسایی و مغایرت را رفع کنیم. در این مرحله باید ثبت‌های اصلاحی مربوط را در دفاتر ثبت کنیم.
مرحله چهارم این است که اشتباهات حسابدار را بررسی کنیم و ثبت‌های اصلاحی آن را در دفاتر انجام دهیم.
نکته مهم
لازم به توضیح است که اشتباهات کارمند بانک نیاز به ثبت اصلاحی در دفاتر ندارد و به مرور زمان اصلاح می‌شود. چون حسابدار بانک در پایان روز حساب‌ها را می‌بندد و اگر اشتباهی در روز صورت گرفته اصلاح می‌شود.
پس از به دست آوردن همه اقلام باز، لازم است که نوع هر یکی را با توجه به توضیحات بالا مشخص نماییم. پس از تعیین تعلق هر کدام از اقلام باز به موارد فوق، باید آن‌ها را بسته به ماهیتشان، به حساب دفاتر اضافه یا از آن کسر کنیم و یا به حساب بانک اضافه و یا از حساب بانک کسر کنیم.
ثبت های حسابداری بعد از تهیه صورت مغایرت بانکی
واریزی‌های دیگران:
| شرح | بدهکار | بستانکار |
|---|---|---|
| بانک | ** | |
| حساب‌های دریافتنی | ** |
هزینههای بانکی:
| شرح | بدهکار | بستانکار |
|---|---|---|
| بانک | ** | |
| هزینههای بانکی | ** |
چک‌های لاوصول:
| شرح | بدهکار | بستانکار |
|---|---|---|
| حساب‌های دریافتنی | ** | |
| بانک | ** |
نمونه سوالات صورت مغایرت بانکی با جواب
مانده حساب بانک ملی شرکت توانا طبق صورتحساب ارسالی بانک 61,015,000 ریال و طبق دفاتر شرکت توانا مبلغ 5,250,000 ریال است که بعد از بررسی صورت حساب و دفاتر شرکت اقلام زیر مشخص شد.
1. چک صادره بابت خرید اثاثه به مبلغ 2.200.000 ریال جهت وصول به بانک ارائه نگردیده است.
2. واریزی یکی از مشتریان شرکت به مبلغ 4,400,000 ریال که در دفاتر شرکت ثبت نشده است.
3. واریزی یکی از مشتریان شرکت به مبلغ 2,300,000 ریال اشتباها توسط حسابدار شرکت 3,200,000 ریال ثبت شده.
4. مبلغ 25,000 ریال کارمزد خدمات بانکی از حساب شرکت کسر گردیده که اعلامیه بدهکار آن به شرکت ارائه نگردیده است.
5. واریزی توسط آقای توانا به حساب شخصی خودش به مبلغ 25,000,000 ریال اشتباها توسط حسابدار بانک به حساب شرکت توانا منظور شده.
6. وصول سفته‌ای به مبلغ 30,000,000 ریال در حساب بانک شرکت که اعلامیه بستانکار آن به شرکت نرسیده.
7. واریز مبلغ 4,910,000 ریال در ساعات پایانی روز به حساب بانک شرکت در صورت حساب بانک منعکس نگردیده است.
نحوه مغایرت گیری بانک ها در نرم افزار پارسیان
1. ابتدا وارد سایت بانک صادرات می‌شویم و صورت حساب بانک را در یک بازه زمانی پرینت می‌گیریم.
2. در قسمت کارت حساب نرم افزار بانک صادرات شعبه جی را در یک بازه زمانی سرچ می‌کنیم.
3. اقلام داخل کارت حساب سیستم را با صورت حساب بانکی چک می‌کنیم. هر قلمی که داخل سیستم هست و در صورت حساب بانکی هم می‌باشد را تیک می‌زنیم. اقلامی که تیک نخورده اقلام باز یا اشتباهات هستند که باعث مغایرت‌ها شده‌اند. باید این موارد را با اسناد مثبته داخل شرکت بررسی کنیم.
فرمول‌ها و ابزارهای Excel که در مغایرت گیری استفاده می‌شوند
1. تابع Vlookup برای جستجو بین داده‌ها.
2. تابع Match که جایگاه / موقعیت یک ابزار را مشخص می‌کند.
3. تابع Exact که متن‌ها را با حساسیت به حروف بزرگ و کوچک مقایسه می‌کند.
4. فرمت دهی شرطی به وسیله Conditional Formating.
5. فرمول Countif و Countifs که داده‌های مورد نظر ما را در هر محدوده‌ای شمارش می‌کنند.
مغایرت گیری در حسابداری
مغایرت‌گیری در حسابداری فرآیندی است که در آن اقلام ثبت‌شده در دفاتر حسابداری با مستندات خارجی مانند صورت‌حساب‌های بانکی، صورت‌حساب‌های مشتریان و سایر اسناد مرتبط مقایسه می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تمام تراکنش‌ها به درستی ثبت شده‌اند و هیچ‌گونه اختلاف یا خطای احتمالی وجود ندارد. این فرآیند به شناسایی و تصحیح اشتباهات، جلوگیری از تقلب و حفظ صحت و یکپارچگی گزارش‌های مالی کمک می‌کند. مغایرت‌گیری به ویژه در هنگام بستن حساب‌ها و تهیه صورت‌های مالی اهمیت ویژه‌ای دارد.
اکسل صورت مغایرت بانکی
یک نمونه صورت مغایرت بانکی در اکسل، در لینک زیر برای شما قرار داده شده است.
دانلود فایل صورت مغایرت بانکی
جمع بندی
مغایرت‌گیری یک ابزار حیاتی برای اطمینان از صحت و دقت اطلاعات مالی است. این فرآیند با شناسایی و اصلاح اختلافات، از اشتباهات و تقلبات جلوگیری کرده و به ارتقای شفافیت و اعتماد در گزارش‌های مالی کمک می‌کند. اجرای منظم و دقیق مغایرت‌گیری نه تنها موجب افزایش کارایی در مدیریت مالی می‌شود، بلکه به کسب و کارها کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های مالی خود را بر اساس داده‌های معتبر و درست انجام دهند. بنابراین، توجه به این فرآیند به عنوان بخشی از سیستم کنترل داخلی مؤسسات و سازمان‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
دیدگاهتان را بنویسید