اندوخته قانونی چیست؟ ثبت حسابداری اندوخته قانونی

طبق ماده ۱۴۰ قانون تجارت هر شرکت باید سالیانه ۱/۲۰ یعنی معادل ۵ درصد سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی ذخیره کنند. زمانی که اندوخته قانونی به ۱۰ درصد سرمایه کل شرکت رسید، دیگر ذخیره کردن آن اختیاری است. در این مقاله اندوخته قانونی را تعریف می‌کنیم، انواع اندوخته قانونی را بررسی و محاسبه و ثبت‌های حسابداری  و جایگاه ترازنامه اندوخته قانونی را توضیح می‌دهیم. اگر می‌خواهید با کلیه مباحث در ارتباط با اندوخته قانونی آشنا شوید این مقاله راهنمای شماست.

تعریف اندوخته قانونی

اندوخته بخشی از سود خالص شرکت است که به عنوان اندوخته شرکت پس‎انداز می‎شود. از مبلغ این اندوخته برای مواقع بحران مالی یا درآمد ناکافی استفاده می‎شود. مبلغ اندوخته قانونی، قبل از تخصیص سود کنار گذاشته می‌شود. وقتی مبلغ اندوخته قانونی در دفاتر حسابداری ثبت می‌شود و مدیریت آن را تایید می‌کند، در دفاتر قانونی مورد تایید قانون تجارت ثبت و نگهداری می‌شود. هدف از ذخیره اندوخته قانونی جلوگیری از خروج همه سرمایه از شرکت است تا منابع کافی برای گسترش بنگاه اقتصادی، طرح‌های آتی شرکت، پاداش و… است.

حالا که با تعریف اندوخته قانونی آشنا شدیم، وقت آن رسیده که ببینیم اصلا اندوخته در حسابداری چند نوع است؟ و آن‌ها را یاد بگیریم.

انواع اندوخته در حسابداری

اندوخته‌ها در حسابداری به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

1. اندوخته قانونی

اندوخته قانونی مبلغی است که هر شرکتی به صورت اجباری موظف به ذخیره آن است تا زمانی که مبلغ اندوخته به مبلغ یک دهم سرمایه شرکت برسد.

۲. اندوخته اختیاری

برای نگهداری اندوخته اختیاری الزامی وجود ندارد و براساس نظر هیئت‌مدیره شرکت باید آن را ذخیره کند.

۳. اندوخته توسعه و تکمیل

اندوخته توسعه و تکمیل، اندوخته‌ای است که جهت پیشرفت اهداف یا اقداماتی خاص مانند پاداش یا افزایش تولید در نظر گرفته می‌‎شود. اندوخته‌ توسعه و تکمیل هم مانند اندوخته‌اختیاری الزامی جهت نگهداری آن‎ها وجود ندارد. در این قسمت یاد گرفتیم که اندوخته ها سه نوع دارند و در قسمت بعدی می‌خواهیم ذخیره قانونی را ذخیره احتیاطی مقایسه کنیم.

مقایسه اندوخته قانونی و اندوخته احتیاطی

اندوخته قانونی و اندوخته احتیاطی مبلغ‌هایی هستند که در هر سال مالی از سود خالص شرکت برداشت و به حساب مربوطه واریز می‌شود. مبلغی که به حساب ذخیره قانونی واریز می‌شود، نباید از ۵ درصد سود خالص سالانه کمتر باشد و مبلغ‌هایی که به حساب ذخیره احتیاطی واریز می‎شود، نباید از این مبلغ ۵ درصد بیشتر شود. برداشت و واریز اندوخته قانونی و احتیاطی، به میزانی که مجمع عمومی عادی برای هر یک از حساب‌ها تعیین می‎کند، برعهده هیئت‌مدیره و مدیرعامل است.

حالا که با نکات اولیه درباره اندوخته قانونی آشنا شدیم، می‌خواهیم نحوه محاسبه اندوخته قانونی، شرکت های موظف به تخصیص اندوخته قانونی، ماهیت اندوخته قانونی در حسابداری و ثبت حسابداری اندوخته قانونی را یاد بگیریم.

مبنای محاسبه اندوخته قانونی

همان‌طور که خواندیم طبق ماده ۱۴۰ قانون تجارت هر شرکت باید به صورت سالیانه ۵ درصد سود شرکت را به اندوخته قانونی اختصاص دهد و در ترازنامه ثبت کند.  اما در صورتی که شرکت دارای زیان انباشته باشد، براساس ماده ۲۳۸ قانون تجارت برای محاسبه اندوخته قانونی؛ باید زیان انباشته از سود خالص جاری شرکت کسر و سپس از آن مبلغی که به دست می‌آید، یک بیستم یا ۵ درصد آن را برای اندوخته قانونی در نظر بگیریم.

تخصیص اندوخته قانونی در شرکت‌ها

طبق قانون فقط شرکت‌های زیر باید تخصیص اندوخته قانونی داشته باشند:

1. شرکت سهامی عام
2. شرکت  سهامی خاص
3. شرکت با مسئولیت محدود
4. شرکت تعاونی

ماهیت اندوخته قانونی در حسابداری

ماهیت حسابداری اندوخته قانونی بستانکار است و جایگاه آن در بخش حقوق صاحبان سهام شرکت قرار دارد. اما در نظر داشته باشید که حساب اندوخته قانونی زمانی در یک شرکت ایجاد می‌شود که آن شرکت به سوددهی رسیده باشد.

ثبت حسابداری اندوخته قانونی

وقتی که سود یک شرکت محاسبه می‌شود، ۵ درصد از آن را برای اندوخته قانونی برمی‌دارند و بعد برای ۹۵ درصد دیگر تصمیم‌گیری می‌کنند. برای شناسایی اندوخته قانونی ثبت حسابداری زیر صادر می‌شود.

جایگاه اندوخته قانونی در ترازنامه (صورت وضعیت مالی)

اندوخته قانونی یکی از ثبت های حسابداری در ارتباط با بخش مالی شرکت است که باید در ترازنامه حسابداری شرکت آن را ثبت کنید. اما جایگاه اندوخته قانونی در ترازنامه کجاست؟

به نظرتان اندوخته قانونی در ترازنامه در کدام یک از قسمت‌های بالا قرار می‌گیرد؟

در بالا گفتیم که جایگاه اندوخته قانونی در ترازنامه در بخش حقوق صاحبان سهام است. یعنی در بخش زیر مجموعه حقوق صاحبان سهام باید آن را ثبت کرد. برای اینکه بیشتر با این مبحث آشنا شوید به ترازنامه زیر به عنوان نمونه توجه کنید:

اندوخته قانونی با چه حسابی بسته می‌شود؟

منظور از بستن حساب‌ها در حسابداری به معنای صفر کردن مانده حساب است. مانده حساب‌های اندوخته چه قانونی، احتیاطی و توسعه و تکمیل همراه با سایر حساب‌های دائمی به صورت مستقیم به دوره مالی بعدی منتقل می‌شود.

برای این انتقال به دوره مالی بعد از حساب تراز اختتامیه استفاده می‌شود. یعنی تمام حساب‌هایی که دارای مانده بستانکار هستند را بدهکار کرده و حساب تراز اختتامیه را بستانکار می‌کنیم. بعد از آن تراز اختتامیه را معادل مانده حساب‌های با مانده بدهکار، بدهکار و همه حساب‌های مانده بدهکار را بستانکار می‌کنیم.

آموزش حسابداری آنلاین

تخصیص اندوخته قانونی در حسابداری یکی از موضوعات مهمی است که حسابدارها باید به آن مسلط باشند و از این سرمایه برای مواقع بحرانی در شرکت استفاده بهینه کنند. یکی از بهترین روش‌های برای اینکه بتوانید به این ثبت حسابداری اندوخته قانونی و سایر ثبت‌های حسابداری مسلط شوید، شرکت در کلاس‌های آنلاین حسابداری موسسه حسابداری محاسبان اصفهان است که هم زمان کمتری از شما می‌گیرد و هم اساتید با تجربه به صورت تئوری و عملی آموزش‌های حسابداری را با پشتیبانی قوی در اختیارتان قرار می‌دهند تا به حسابداری مسلط شوید و به عنوان یک حسابدار خوش‌نام و کاربلد شناخت شوید.