رفتار سازمانی چیست و چه تاثیری بر منابع انسانی دارد؟

کارکنان برای ارتباط مؤثر در سازمان باید رفتار سازمانی را آموزش ببینند. رفتار سازمانی به افراد سازمان کمک می‌کند که علی‌رغم تفاوت‌هایی که با یک‌دیگر دارند، شیوهٔ صحیح تعامل با یک‌دیگر را یاد بگیرند و همکاری مؤثری برای خود و سازمان خلق کنند. در این مقاله دربارهٔ اینکه رفتار سازمانی چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند، تأثیر رفتار سازمانی بر افراد و مدل‌های رفتار سازمانی صحبت می‌کنیم. 

رفتار سازمانی چیست؟

به زبان ساده، رفتار سازمانی؛ بررسی و تحلیل نحوهٔ تعامل کارکنان با یک‌دیگر در سازمان است. کارکنان هر سازمان با تفاوت‌های قومی، مذهبی، اجتماعی و اعتقادی در کنار هم مشغول به کار هستند. طبیعی است که افراد با فرهنگ‌های متفاوت در شرایط یکسان، رفتار‌های متفاوتی داشته باشند. اینجا است که اهمیت تعریف رفتار سازمانی در پیشرفت سازمان‌ها پر‌رنگ می‌شود. 

اهداف رفتار سازمانی 

سوال! رفتار سازمانی چه اهدافی را دنبال می‌کند و دنبال چیست؟ مهم‌ترین اهداف رفتار سازمانی را در ادامه توضیح می‌دهیم که چه تاثیری بر منابع انسانی دارد. 

کنترل رفتار

مهم‌ترین هدف رفتار سازمانی بدون شک، کنترل رفتار است. افراد باید در شرایط و موقعیت‌های مختلف روی رفتار خود کنترل داشته باشند. برای کنترل رفتار، کارکنان باید با تمرکز وظایف خود را در زمان تعیین شده انجام دهند و اهداف سازمان اولویت آن‌ها باشد. زمان‌های استراحت، استراحت کنند و با همکاران خود گپ بزنند.

پیش‌بینی رفتار 

برای کاهش رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی در سازمان، باید رفتار کارکنان مطابق با ارزش‌های سازمان و برنامه‌ریزی‌های مدیریت باشد. زمانی که رفتار سازمانی در سازمان وجود داشته باشد، مدیرها به شناخت خوبی از کارکنان می‌رسند و رفتارهای آن‌ها را پیش‌بینی می‌کنند. 

برای مثال زمانی که مدیر تصمیم به بزرگ شدن سازمان می‌گیرد، خوب می‌داند که نیروهای قدیمی در برابر نیروهای جدید چه واکنشی خواهند داشت. همچنین اگر بخواهد پروژهٔ جدیدی در سازمان تعریف کند، با شناختی که از کارکنان دارد، می‌داند که چطور این موضوع را بیان کند که بازخورد مثبت دریافت کند. 

توجیه 

زمانی که افراد دلیل انجام یک کار را می‌دانند، با آغوش باز پذیرای انجام آن هستند. اما زمانی که دلیل موجهی برای انجام کاری نداشته باشند یا به دنبال علت برای انجام آن می‌گردند یا آن را انجام نمی‌دهند. زمانی که رفتار سازمانی وجود داشته باشد، مدیران به علت رفتارهای کارکنان و جزئیات آن بیشتر توجه می‌کنند.  برای مثال اگر هم‌زمان چند کارمند استعفا می‌دهند، به دنبال دلایل آن می‌رود که بتواند مشکل را در سازمان حل کند. همچنین کارکنانی که با رفتار سازمانی آشنا هستند، می‌توانند جایگاه شغلی خود را ارتقا دهند و در محیط‌هایی که فضای رشد دارند، شاغل شوند. 

تاثیر رفتار سازمانی بر کسب‌وکارها 

مدل های رفتار سازمانی

آشنایی با مدل‌های رفتار سازمانی به مدیران کمک می‌کند که با ارائه راه‌کارهای مفید، بازدهی عملکرد کارکنان را برای پیش‌بردن اهداف سازمان، افزایش دهند.

مدل استبدادی

در مدل استبدادی یا دیکتاتوری، مدیر خود را در جایگاه فرمانده قرار می‌دهد و با کارمندان مانند زیر دستان خود رفتار می‌کند. در صورتی که کارکنان از مدیر تبعیت نکنند، عواقب جبران‌ناپذیری مانند اخراج یا کسر حقوق گریبان آن‌ها را می‌گیرد. در چنین سازمان‌هایی، کارمندان به مدیران خود وفادار هستند نه به کل سازمان. در این حالت کارکنان همیشه ترس دارند که شغل خود را از دست بدهند و عملکرد کارکنان در این روش بسیار پایین است. 

مدل مراقبتی

در مدل مراقبتی، کارکنان نیاز به امنیت و سود دارند و به سازمان وابسته هستند. مدیران هم سعی می‌کنند با ارائه خدماتی مانند بیمهٔ بازنشستگی، بیمه تکمیلی و … از نیازهای کارکنان حمایت کنند. در این مدل، کارکنان به مدیران و سازمان وفادار هستند. 

مدل حمایتی

مدل حمایتی با یک رهبر با انگیزه اداره می‌شود. کارکنان در این مدل تمایل به مشارکت و عملکرد شغلی بهتر دارند و مدیر در این مسیر از کارکنان خود حمایت می‌کند که عملکرد بهتری داشته باشند و مهارت‌های خود را ارتقا دهند. در این مدل کارکنان با یادگیری مهارت‌های جدید، ترفیع شغلی دریافت می‌کنند و به رضایت شغلی می‌رسند. 

مدل مشارکتی

در مدل مشارکتی، کلیۀ اعضای تیم تمایل دارند که با تلاش کنار یک‌دیگر به اهداف سازمان دست پیدا کنند. در این مدل، مدیران نقشی شبیه مربی را برای کارکنان سازمان دارند و فضاهای مورد نیاز را برای کارکنان فراهم می‌کنند که با آرامش کار کنند. هدف این مدل تقسیم قدرت بین افراد سازمان و ترویج فرهنگ کار تیمی است. در چنین سازمان‌هایی، کارکنان مسئولیت‌پذیری بالایی دارند و به اهداف سازمان پایبند هستند. 

مدل سیستمی

در مدل سیستمی، سازمان در نظر می‌گیرد که افراد مهارت‌ها و اهداف متفاوتی دارند. مدیران در مدل سیستمی هدفشان ایجاد تعادل بین پتانسیل‌های کارکنان و اهداف سازمان است. در مدل مدرن سیستمی چون که نیاز کارکنان در نظر گرفته می‌شود، آن‌ها دلخوش می‌شوند و بهره‌وری و اثربخش بودن آن‌ها افزایش می‌یابد. 

موانع رفتار سازمانی چیست؟ 

هدف رفتار سازمانی ایجاد ارتباط مؤثر بین کارکنان است، اما در این مسیر موانعی وجود دارد که این بهره‌وری را کاهش می‌دهد. این موانع به صورت خلاصه به شرح زیر است:

جمع‌بندی

در این مقاله دربارهٔ رفتار سازمانی، اهداف، مدل‌های رفتار سازمانی و موانع رفتار سازمانی صحبت کردیم. رفتار سازمانی یکی از اساسی‌ترین نیازهای هر سازمان است و عدم توجه به آن سبب شکست سازمان در زمینه از دست‌دادن نیروهای حرفه‌ای، از دست دادن مشتریان وفادار و در نهایت رکود و شکست کسب‌وکار می‌شود. 

برای ایجاد رفتار سازمانی در سازمان‌ها نیاز است که مدیران منابع انسانی با این موارد آشنا باشند و کارکنان را آموزش دهند. پیشنهاد ما برای مدیران منابع انسانی سازمان‌ها، شرکت در دوره‌های بادیگارد پلاس و بادیگارد پرو منابع انسانی آموزشگاه حسابداری محاسبان اصفهان است.