گواهی سپرده کالایی بورس کالا، اوراق بهاداری است که بیانگر مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌گردد. طبق دستورالعمل پذیرش انبار و صدور، معامله و تسویه گواهی سپرده کالایی پس از تودیع محصول یا کالا توسط مالک به یکی از انبارهای پذیرش شده از سوی بورس کالای ایران، قبض انبار توسط انباردار پس از ارزیابی کالا صادر شده و شرکت سپرده گذاری مرکزی به پشتوانه قبض انبار صادره، اقدام به صدور گواهی سپرده کالایی بورس کالا می‌نماید.

فهرست مطالب

عرضه گواهی سپرده کالایی بورس کالا

جهت عرضه گواهی سپرده کالایی در بورس کالا پس از تکمیل فرم سفارش فروش توسط سپرده گذار و ارائه اطلاعات مربوط به نماد معاملاتی توسط بورس کالا به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، معاملات به روش حراج پیوسته انجام می‌شود.

انتقال مالکیت گواهی سپرده کالایی بورس کالا

انتقال مالکیت گواهی سپرده کالایی بورس کالا در روز انجام معامله، در کد معاملاتی فروشنده و خریدار به صورت مکانیزه ثبت می‌شود. دارنده گواهی سپرده کالایی باید قبل از انقضای اعتبار آن، جهت تحویل کالا به انبار مربوطه مراجعه نماید. در صورت عدم خروج کالا از انبار تا پایان ساعت کاری انبار در روز انقضای اعتبار گواهی سپرده کالایی، گواهی مزبور قابلیت معامله در بورس کالا را نخواهد داشت.

مالیات بر ارزش افزوده کالاهای گواهی سپرده کالایی

طبق ماده 10 قانون مالیات بر ارزش افزوده فروش کلیه کالاها در قالب گواهی سپرده کالایی بورس کالا از پرداخت مالیات و عوارض معاف هستند و مالیات و عوارض خرید نهاده‌های فروشندگان اولیه به آن‌ها مسترد می‌شود. در صورتی که کالاهای موضوع این بند مشمول مالیات و عوارض فروش باشد، تحویل گیرنده از انبارهای پذیرش شده در بورس‌های کالایی موظف به تسویه مالیات و عوارض خرید کالا بر اساس قیمت اعلامیه خرید خود با سازمان امور مالیاتی کشور است. اعلامیه خرید در حکم صورتحساب است.

ثبت های حسابداری معاملات گواهی سپرده کالایی بورس کالا

فرض کنید عرضه اولیه کالایی با قیمت 100 ریال و بهای تمام شده 90 ریال و هزینه انبارداری 5 ریال باشد. ثبت های زیر در دفاتر سپرده گذار (عرضه کننده) صادر می‌شود.

سپردن کالا به انبار

موضوع	بدهکار	بستانکار
موجودی کالای امانی – گواهی سپرده کالایی	90
موجودی کالا		90

عرضه اولیه گواهی سپرده کالایی

موضوع	بدهکار	بستانکار
وجه نقد	95
بهای تمام شده کالای فروش رفته	90
هزینه انبارداری	5
فروش		100
موجودی کالای امانی – گواهی سپرده کالایی		90

عرضه اولیه گواهی سپرده کالایی در دفاتر خریدار با قصد سرمایه گذاری

موضوع	بدهکار	بستانکار
سرمایه گذاری در گواهی سپرده کالایی	100
وجه نقد		100

فروش گواهی سپرده کالایی بورس کالا به خریدار نهایی با قیمت 129 و هزینه انبارداری 2 در دفاتر خریدار با قصد سرمایه گذاری

موضوع	بدهکار	بستانکار
وجه نقد	127
هزینه انبارداری	2
سرمایه گذاری در گواهی سپرده کالایی		100
سود سرمایه گذاری در گواهی سپرده کالایی		29

نکته مهم

با توجه به اینکه در این مثال روش ارزشیابی سرمایه گذاری در گواهی سپرده کالایی بورس کالا، روش اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش است بنابراین در صورت کاهش ارزش در مقاطع گزارشگری، زیان کاهش ارزش شناسایی می‌گردد. چنانچه از روش ارزش بازار برای اندازه گیری سرمایه گذاری در گواهی سپرده کالایی استفاده شود، تعدیلات مربوط به تغییرات ارزش سرمایه گذاری‌ها نیز شناسایی می‌شود.