صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده

ارزش افزوده در متون حسابداری، اقتصاد و مالیاتی تعاریف متفاوتی دارد که این تعاریف شباهت‌ها و تفاوت‌هایی را نسبت به یکدیگر دارند. برای این‌که بدانیم سازمان امور مالیاتی، معیار محاسبه‌ی مالیات بر ارزش افزوده را چرا و چگونه محاسبه می‌نماید، باید با این تعاریف آشنایی داشته‌ و آموزش مالیات را فرا بگیریم. در این مقاله به صورت کامل و جامع با تصاویر، ویدیو و پادکست توضیح داده ایم که ارزش افزوده چیست؟

ارزش افزوده دقیقا چیست؟

در حسابداری، تفاوت فروش کالا منهای مصرف مواد اولیه‌ی مستقیم را ارزش افزوده می‌نامند. برای محاسبه‌ی ارزش افزوده‌ی خدمات، درآمد خدمات منهای هزینه‌های دستمزد مستقیم ارائه‌ی خدمات را ارزش افزوده‌ی خدمات می‌نامیم. تعریف ارزش افزوده در حسابداری با تعریف اقتصادی که در آن ارزش افزوده را مابه‌التفاوت ارزش ستانده به ارزش داده می‌نامند بسیار شبیه است.

اما از دیدگاه مالیاتی در کشور‌های مختلف، تعاریف متفاوتی برای محاسبه‌ی مالیات بر ارزش‌افزوده ارائه شده‌است. در کشور ما نیز در قانون مالیات بر ارزش‌افزوده، این‌گونه استنباط می‌شود که به تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری شده‌ی یک شخص در یک دوره‌ی معین ارزش افزوده گفته می‌شود.

قسمت اول پادکست ارزش افزوده

تاریخچه مالیات بر ارزش افزوده

این مالیات نخستین بار در سال ۱۹۵۱ به منظور فائق آمدن بر مسائل مالی کشور آلمان بعد از جنگ جهانی طرح ریزی گردید. این مالیات تا سال ۱۹۵۴  اجرایی نگردید و در ابتدا کشورهای فرانسه و برزیل دانمارک و آلمان اقدام به اجرای آن نمودند. کره جنوبی نیز اولین کشور آسیایی بود که در سال ۱۹۷۷ آن را اجرا نمود و امروز در حدود ۱۵۰ کشور آن را را اجرا نموده‌اند.

در کشور ما نیز لایحه‌ی قانون مالیات بر ارزش افزوده در دی ماه سال ۱۳۶۶ تقدیم مجلس شورای اسلامی گردید که پس از تصویب ۶ ماده از آن و بنا به تقاضای دولت به دلیل اجرای سیاست تثبیت قیمت‌ها به صورت ناتمام به دولت برگشت داده‌شد. در سال ۱۳۷۰ نیز صندوق بین المللی پول پیشنهاد اجرای قانون مالیات بر ارزش‌افزوده را به ایران داد. کارشناسان مالی و اقتصادی بسیار بر اجرای آن تأکید نمودند و مجدد در سال ۱۳۸۱ برای دومین بار مجلس شورای اسلامی اقدام به بررسی این لایحه نمود. نهایتاً در اردیبهشت سال ۱۳۸۷ به تصویب مجلس رسید و از مهرماه ۱۳۸۷ اجرای آن در ایران آغاز گردید.

قسمت دوم پادکست ارزش افزوده

نحوه محاسبه‌ مالیات بر ارزش افزوده

قبل از ورود به مبحث بررسی مواد قانونی مالیات بر ارزش افزوده، نحوه‌ی محاسبه مالیات بر ارزش افزوده را به صورت ساده مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اگر شخص یا شرکتی مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده باشد، باید در هنگام فروش کالا یا خدمات، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را در صورت‌حساب خود درج نماید و از شخص خریدار دریافت نماید. همین‌طور اگر در هنگام خرید کالا یا خدمات، شخص فروشنده مشمول قانون ارزش افزوده بوده باشد باید مالیات بر ارزش‌افزوده کالا و خدمات خریداری شده خود را به آن شخص پرداخت نماید و در پایان هر فصل باید محاسبه نماید که چه میزان ارزش‌افزوده بابت فروش کالا و خدمات دریافت نموده است و چه میزان ارزش افزوده بابت خریدکالا و خدمات پرداخت نموده است.

قسمت سوم پادکست ارزش افزوده

مابه‌التفاوت این دو مبلغ میزان بدهی یا طلب از سازمان امور مالیاتی را مشخص می‌کند. به این صورت که اگر ارزش‌افزوده‌های فروشی که دریافت نموده‌است بیشتر از ارزش افزوده‌هایی باشد که در هنگام خرید پرداخت نموده‌است  این مبلغ مابه‌التفاوت به عنوان بدهی به سازمان امور مالیاتی شناخته می‌شود و باید ظرف مهلت مقرر پرداخت گردد. اگر برعکس بود به این صورت که ارزش افزوده‌هایی که بابت خرید کالا پرداخت نموده‌است بیشتر از از ارزش افزوده‌هایی باشد که در هنگام فروش کالا دریافت نموده‌است، این مبلغ مابه‌التفاوت به عنوان طلب از سازمان امور مالیاتی شناخته می‌شود که می‌توان آن را مسترد نمود و یا به دوره‌های بعدی انتقال داد تا از میزان بدهی‌های دوره‌های آتی کسر شود.

قسمت چهارم پادکست ارزش افزوده

اگر به نحوه‌ی محاسبه‌ی مالیات بر ارزش‌افزوده دقت کنیم، متوجه می‌شویم که  فروشنده، مبلغی را تحت عنوان  مالیات بر ارزش افزوده از جانب خود پرداخت نمی‌کند بلکه این مالیات را از شخص خریدار دریافت می‌نماید و پس از کسر مالیات‌هایی که در هنگام خرید پرداخت نموده‌است، مابه‌التفاوت آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌نماید. بنابراین شخص فروشنده صرفاً یک واسطه جهت دریافت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به دولت شناخته می‌شود و اگر قانون به درستی اجرا شود هیچ‌گونه هزینه‌ی اضافی به بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله واردات، صادرات، تولید‌، عمده فروشی، خرده‌فروشی و غیره وارد نمی‌شود و همه‌ی مالیات بر ارزش‌افزوده نهایتاً توسط شخص مصرف‌کننده نهایی پرداخته شده‌است.

قسمت پنجم پادکست ارزش افزوده

بنابراین مالیات بر ارزش‌افزوده نوعی مالیات بر مصرف است که هر چقدر مصرف افراد جامعه بیشتر باشد در‌نتیجه مالیات بیشتری نیز پرداخت می‌گردد و از این جهت باعث ایجاد عدالت اجتماعی می‌گردد. به‌همین منظور قانون‌گذار سعی نموده‌است که کالاها و خدماتی که بیشتر در سبد مصرفی اقشار کم درآمد جامعه قرار دارد را نیز از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف نماید تا بهتر بتواند از مالیات به عنوان یک ابزار جهت تحقق عدالت اجتماعی استفاده نمایند.

❗ نکته 1: اعتبار مالیاتی می تواند بابت خرید هرگونه کالا و خدمات مشمول مالیات که برای آن صورتحساب معتبر صادرشده است ایجاد شود و از نظر حسابداری می تواند این معامله در حساب های مختلفی (دارایی ثابت مشهود و نامشهود، خرید، موجودی مواد و کالا و هزینه ها) ثبت شده باشد. 

❗ نکته 2: مطابق قانون دائمی ارزش افزوده و شکل جدید اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دیگر نیازی به تفکیک سهم مالیات و عوارض از یکدیگر وجود ندارد و کل مبلغ تحت عنوان مالیات ارزش افزوده شناسایی میگردد.

اصطلاحات قانون 📝

ماده ۱- مفاهیم و اصطلاحات زیر، در این قانون، دارای تعاریف مشروحه ذیل می‌باشند:

الف‌- عرضه: واگذاری کالا یا ارائه خدمت به‌غیر، از طریق هر نوع معامله یا عقد قانونی؛

ب‌- واردات: ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور به قلمرو گمرکی کشور یا مناطق آزاد تجاری‌- صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی؛

پ‌- صادرات: صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور؛

ت‌- مالیات و عوارض فروش: مالیات و عوارض متعلق به عرضه کالاها و ارائه خدمات مشمول مالیات و عوارض توسط مؤدی در یک دوره معین؛

ث‌- مالیات و عوارض خرید: مالیات و عوارض متعلق به خرید کالاها و خدمات مشمول مالیات و عوارض برای فعالیت‌های اقتصادی مؤدی در یک دوره معین؛

ج‌- مالیات بر ارزش‌افزوده: مابه‌التفاوت مالیات و عوارض فروش با مالیات و عوارض خرید در یک دوره معین؛

چ‌- عوارض: مبالغی که به موجب این قانون به‌همراه مالیات برای شهرداری‌ها و دهیاری‌ها وضع می‌شود. در این قانون، هرجا مراد، نوع دیگری از عوارض بوده، به صراحت بیان شده است؛ از جمله عوارض واحدهای آلایندگی و عوارض‌ سالانه خودرو

ح‌- مؤدی: شخصی است که به عرضه کالا، ارائه خـدمت، واردات یا صـادرات مبادرت می‌نماید.

خ‌- دوره مالیاتی: دوره مالیاتی هر سه‌ماه می‌باشد و منطبق بر فصول سال شمسی است.

د‌- اعتبار مالیاتی: مالیات و عوارضی که مؤدی بابت خرید کالا (اعم از نهاده و کالای نهائی) یا خدمت به موجب این قانون پرداخت کرده ‌است.

ذ‌- معافیت مالیاتی: عدم تعلق مالیات و عوارض موضوع این قانون بر کالاها و خدمات.

ر‌- قانون مالیات‌های مستقیم: قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366/12/3 و اصلاحات بعدی آن

ز‌- سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور

ژ‌- پایانه فروشگاهی: پایانه موضوع بند «ب» ماده 1  قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب 1398/7/21

س‌- سامانه مؤدیان: سامانه موضوع بند «پ» ماده ‌(۱) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان.

قسمت ششم پادکست ارزش افزوده

ماده ۲- عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و واردات و صادرات آنها، از لحاظ مالیات و عوارض مشمول مقررات ‏این قانون است.‏

❗ نکته 3: مطابق ماده 2 همه افرادی که اقدام به عرضه‌ی کالا و خدمات و هم‌چنین واردات و صادرات آنها می‌نمایند، مشمول این قانون می‌باشد. البته باید در نظر داشت که معمولاً اولین مواد قانونی در هر بخش از قوانین مالیاتی اقدام به تعریف دامنه‌ی کلی قانون می‌نماید. در ادامه اگر بخشی از فعالیت‌ها یا افراد از اجرای آن قانون معاف شده‌باشند، اعلام می‌گردد. بنابراین درست است که در این ماده، بخش صادرات را نیز مشمول این قانون دانسته است اما با در نظر‌گرفتن مواد قانونی  10  متوجه می‌شویم که صادرات از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف شده‌است اما از ارائه‌ی گزارشات و تکالیف مالیاتی دیگر معاف نگردیده‌است. بنابراین توصیه می‌گردد که صرفاً با مطالعه‌ی یک ماده‌ی قانونی اقدام به تصمیم‌گیری و نتیجه‌گیری نکنید و همیشه برای درک بهتر یک موضوع مرتبط با قانون باید مواد قانونی مختلف و بخشنامه‌های پیرو آن را نیز مطالعه نمود تا بتوان در این‌رابطه بهتر نتیجه‌گیری کرد. 

ماده 1 بند الف‌- عرضه: واگذاری کالا یا ارائه خدمت به‌غیر، از طریق هر نوع معامله یا عقد قانونی؛

❗ نکته 4: مطابق این بند عرضه‌ی کالا از طریق هر نوع معامله یعنی از قبیل فروش، هدیه، صلح، عرضه‌ی کالا به خود، فروش اقساطی، اجاره و هر شیوه‌ی دیگری مشمول این قانون می‌باشد.

❗ نکته 5:در این بند به واژه ((غیر)) توجه نمائید اگر شرکتی کالایی را تولید نماید و این کالا را مجدد در شرکت خود استفاده نماید مشمول مالیات بر ارزش افزوده نخواهد بود این درحالی است که در قانون قبلی کالای تولیدی که عرضه به خود بود مشمول مالیات می گردید. اما مطابق تبصره 1 ماده عرضه به خود فقط برای اشخاص حقیقی مشمول مالیات است و برای اشخاص حقوقی معاف از مالیات محسوب میگردد.

تبصره 1 ماده 2: کالاها و خدمات مشمول موضوع این قانون که توسط مؤدیان حقیقی خریداری، تحصیل یا تولید می‌شود، در صورتی که برای مصارف شخصی برداشته شود عرضه کالا به خود محسوب می‌شود و مشمول مالیات و عوارض خواهد شد. در صورتی‌که عرضه کالا به خود برای استفاده شغلی باشد مشمول مالیات و عوارض نخواهد شد.

بند ح ماده 1-  مؤدی: شخصی است که به عرضه کالا، ارائه خـدمت، واردات یا صـادرات مبادرت می‌نماید.

❗ نکته 6: مطابق بند فوق که همه‌ی افرادی که به عرضه‌ی کالا و خدمات می‌پردازند، مشمول این قانون هستند اما ما باید دقت کنیم که مطابق ماده‌ی 13 ثبت‌نام و تاریخ مشمولیت هر یک از مؤدیان توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌گردد.

ماده ۱۳‌- پس از راه‌اندازی سامانه مؤدیان، همه مشمولان این قانون موظفند به ترتیبی که سازمان مقرر و اعلام می‌کند، در سامانه مزبور ثبت نام نموده و معاملات خود را در آن ثبت نمایند. ثبت معاملات (خرید و فروش) در سامانه مؤدیان، به منزله ثبت در دفاتر قانونی است. تا آن زمان، ترتیبات ثبت‌نام، نحوه ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی و رسیدگی به آنها حسب مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷/۲/۱۷ و اصلاحات بعدی آن است. در سایر موارد، مفاد این قانون جاری است. 

❗ نکته 7: سازمان امور مالیاتی نیز به منظور رعایت مواد قانونی فوق تاکنون طی 8 مرحله، اقدام به شناسایی و دعوت از مؤدیان مشمول قانون این نموده‌است که البته هنوز افرادی هستند که از نظر ماده‌ی 1 و 2 مشمول قانون می‌باشند اما با توجه به اختیار سازمان امور مالیاتی در ماده‌ی 13 سازمان هنوز صلاح ندیده‌است که این افراد در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت‌نام نمایند.

❗ نکته 8: برای اینکه یک مودی (حقیقی یا حقوقی) مشمول قانون شود و اقدام به ثبت نام ارزش افزوده و تکالیف مالیاتی شود باید به دو مورد توجه نمود 1- آیا کالا و خدماتی که عرضه می کند مشمول مالیات بر ارزش افزوده است یا به عبارت دیگر کالا و خدمات آن مشمول معافیت موضوع ماده 9 نباشد. و 2- آیا طی یکی از هشت مرحله فراخوان مشمول ثبت نام شده است ؟

اگر پاسخ به هر دو سوال بلی بود باید اقدام به ثبت نام و اجرای کامل قانون نماید اما در صورتی که پاسخ یک یا هر دو سوال خیر بود نیازی به ثبت نام و اجرای قانون نیست.

قسمت هفتم پادکست ارزش افزوده

اشخاص مشمول مالیات

مشمولین مرحله اول

با عنایت به تصویب و ابلاغ قانون مالیات بر ارزش‌افزوده و از آنجا که مطابق ماده (۵۳) قانون، تاریخ اجرای این نظام مالیاتی از اول مهرماه ۱۳۸۷ تعیین گردیده‌است، با استفاده از اختیارات حاصل از ماده (۱۸) قانون مذکور، بدینوسیله مشمولین مرحله اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی واجد حداقل یکی از شرایط زیر اعلام می‌گردند:
الف)کلیه وارد کنندگان ب)کلیه صادر کنندگان
ج)‌کلیه‌ی فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در سال ۱۳۸۶ سه میلیارد ریال یا بیشتر بوده است.
د)‌کلیه‌ی فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در پنج ماهه‌ی آغازین سال ۱۳۸۷، یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیشتر بوده‌است.
تبصره: آن دسته از فعالان اقتصادی که صرفاً به عرضه کالاها و خدمات معاف از این نظام مالیاتی (بر اساس مفاده ماده ۱۲ قانون) اشتغال دارند، از ثبت نام در این مرحله معاف می‌باشند، بدیهی است فعالانی که به عرضه توأم کالاهای مشمول و معاف اشتغال داشته و حداقل یکی از شرایط فوق را دارند، مشمول این تبصره نبوده و موظف به ثبت نام در این مرحله می‌باشند.
واجدین هر یک از شرایط بندهای (الف) تا (د) فوق‌الذکر می‌توانند جهت آگاهی از قانون مذکور، مقررات مربوطه و چگونگی اجرای آن به پایگاه اینترنتی طرح استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.evat.ir مراجعه نمایند.
واجدین شرایط فوق الذکر در صورتی که تاکنون دعوت‌نامه ثبت نام در این نظام مالیاتی (حاوی نام کاربر و رمز عبور ثبت نام اینترنتی) را دریافت ننموده‌اند، می‌توانند جهت اجرای احکام قانون مذکور و ثبت نام در این نظام مالیاتی به نشانی اینترنتی www.e.ir/Registration مراجعه و فرآیند ثبت نام خود مشتمل بر اقدامات زیر به انجام برسانند:
1. مراجعه به سایت اینترنتی استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.VAT.ir و سامانه ثبت نام اینترنتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.VAT.ir/Registration و آگاهی از قانون، مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی؛
2. در صورتی که مؤدی با مطالعه‌ی مستندات مربوط به این نظام مالیاتی، خود را مشمول ثبت نام در مرحله اول این نظام مالیاتی بداند، با مراجعه به سامانه ثبت نام اینترنتی فوق الذکر، نسبت به تکمیل اطلاعات اولیه در بخش «پیش ثبت نام» و دریافت شماره رهگیری حداکثر تا تاریخ ۲۵/۶/۸۷ اقدام نماید.
3. پاکت حاوی نام کاربر و رمز عبور، جهت تکمیل مراحل ثبت نام، ظرف مدت (۱۰) روز از تاریخ دریافت شماره رهگیری پیش ثبت نام به مؤدیان تحویل خواهد‌گردید. در صورتی که مؤدی ظرف مهلت مقرر پاکت مذکور را دریافت ننماید، ضروری است با مراجعه به قسمت “پیگیری پیش ثبت نام” نسبت به اعلام کد رهگیری اقدام نماید تا ترتیب پیگیری موضوع داده شود.
4. با دریافت پاکت حاوی نام کاربر و رمز عبور، ضروری است مودیان با مراجعه به پایگاه اینترنتی ثبت نام نسبت به درج کامل اطلاعات بنگاه اقتصادی در بخش «ثبت نام» سامانه اینترنتی ثبت نام اقدام نمایند. درج اطلاعات در بخش‌های مختلف فرم ثبت نام می‌تواند به صورت یکجا و یا در چند مرحله (و با «ثبت موقت» اطلاعات در هر نوبت) صورت پذیرد.
5. «تایید نهایی و ارسال اطلاعات» وارد شده ثبت نام و دریافت و چاپ نسخه ویژه سیستم ثبت نام که توسط پایگاه اینترنتی ثبت نام ارائه می‌گردد. (توجه فرمائید پس از تأیید نهایی و ارسال اطلاعات اعمال هرگونه تغییر یا اصلاح در اطلاعات ثبت شده در سیستم تنها با طی فرآیند ویژه اصلاح اطلاعات ثبت نام پس از ثبت قطعی و ارسال میسر خواهد بود).
6. ارسال نسخه چاپی فرم ثبت نام (که توسط پایگاه اینترنتی ثبت نام در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت). کلیه‌ی صفحات این نسخه‌ی چاپی باید توسط کاربران مهر و امضاء مجاز گردد و به همراه تصویر مدارک مورد نیاز ثبت نام به شرح مشخص شده در سامانه ثبت نام اینترنتی توسط پست پیشتاز دو قبضه به نشانی تهران، صندوق پستی ۶۷۷۹/۱۹۳۹۵ حداکثر تا تاریخ ۱/۷/۸۷ توسط مؤدیان ارسال گردد. نگهداری رسید ارسال این مدارک تا زمان دریافت گواهینامه موقت ثبت نام الزامی خواهد‌بود.
7. در صورت تکمیل صحیح اقلام اطلاعاتی و ارسال کامل مدارک توسط مؤدیان، گواهینامه موقت ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای مؤدیان صادر و به همراه کتب و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای این نظام مالیاتی حداکثر تا تاریخ ۲۰/۷/۸۷ برای مودیان ثبت نام شده ارسال خواهد گردید. به هر ترتیب این اطلاعات از طریق سایت اینترنتی استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح فوق نیز در اختیار مؤدیان قرار خواهد داشت.
مودیان محترم مشمول بندهای (الف) تا (د) این دستورالعمل علاوه بر ثبت نام به شرح فوق الذکر، ضروری است برابر قانون اقدامات زیر را از تاریخ ۱/۷/۸۷ به مورد اجرا بگذارند:
1. اجرای مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی در رابطه با چگونگی صدور صورتحساب معاملات، و همچنین محاسبه و دریافت مالیات و عوارض متعلق از تاریخ ۱/۷/۸۷
2. پس از انجام کلیه تکالیف قانونی، بویژه در رابطه با صدور صورتحساب و محاسبه و وصول مالیات، تکمیل و تسلیم اظهارنامه و محاسبه و واریز بدهی مالیاتی برابر مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی در هر دوره مالیاتی ضروری خواهد بود.
3. اولین اظهار‌نامه‌ی این نظام مالیاتی مربوط به عملکرد فصل پائیز سال ۱۳۸۷ بوده و می‌بایستی تا تاریخ ۱۵ دی ماه سال جاری تسلیم گردد.
4. سایر تکالیف قانون با مراجعه به قانون و مقررات مربوطه قابل شناسایی و لازم‌‌الاجرا خواهد بود.
بدیهی است مشمولین مراحل بعدی ثبت نام در این نظام مالیاتی در اطلاعیه‌های بعدی سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاع عموم خواهد‌رسید.
لازم به ذکر است برخورداری از مزایای قانونی این نظام مالیاتی و عدم مواجهه با جرائم و سایر عواقب تخلف از این قانون به شرح مندرج در تبصره ماده (۱۹) و مواد (۲۲) و (۲۳) قانون مستلزم اجرای به موقع و کامل عملیات ثبت نام و انجام کلیه‌ی تکالیف قانونی این نظام مالیاتی از تاریخ ۱/۷/۸۷ خواهد بود.
آن دسته از مؤدیان که دعوت‌نامه‌ی ثبت نام در این نظام مالیاتی را دریافت نموده‌اند، صرفاً نسبت به ثبت نام در چارچوب دستورالعمل مندرج در دعوت‌نامه‌ی دریافتی اقدام نمایند و نیازی به اجرای مفاد دستورالعمل مندرج در این فراخوان عمومی ندارند.

با عنایت به تصویب و ابلاغ قانون مالیات بر ارزش‌افزوده و از آنجا که مطابق ماده (۵۳) قانون، تاریخ اجرای این نظام مالیاتی از اول مهرماه ۱۳۸۷ تعیین گردیده‌است، با استفاده از اختیارات حاصل از ماده (۱۸) قانون مذکور، بدینوسیله مشمولین مرحله اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی واجد حداقل یکی از شرایط زیر اعلام می‌گردند:
الف)کلیه وارد کنندگان ب)کلیه صادر کنندگان
ج)‌کلیه‌ی فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در سال ۱۳۸۶ سه میلیارد ریال یا بیشتر بوده است.
د)‌کلیه‌ی فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در پنج ماهه‌ی آغازین سال ۱۳۸۷، یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیشتر بوده‌است.
تبصره: آن دسته از فعالان اقتصادی که صرفاً به عرضه کالاها و خدمات معاف از این نظام مالیاتی (بر اساس مفاده ماده ۱۲ قانون) اشتغال دارند، از ثبت نام در این مرحله معاف می‌باشند، بدیهی است فعالانی که به عرضه توأم کالاهای مشمول و معاف اشتغال داشته و حداقل یکی از شرایط فوق را دارند، مشمول این تبصره نبوده و موظف به ثبت نام در این مرحله می‌باشند.
واجدین هر یک از شرایط بندهای (الف) تا (د) فوق‌الذکر می‌توانند جهت آگاهی از قانون مذکور، مقررات مربوطه و چگونگی اجرای آن به پایگاه اینترنتی طرح استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.evat.ir مراجعه نمایند.
واجدین شرایط فوق الذکر در صورتی که تاکنون دعوت‌نامه ثبت نام در این نظام مالیاتی (حاوی نام کاربر و رمز عبور ثبت نام اینترنتی) را دریافت ننموده‌اند، می‌توانند جهت اجرای احکام قانون مذکور و ثبت نام در این نظام مالیاتی به نشانی اینترنتی www.e.ir/Registration مراجعه و فرآیند ثبت نام خود مشتمل بر اقدامات زیر به انجام برسانند:
1. مراجعه به سایت اینترنتی استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.VAT.ir و سامانه ثبت نام اینترنتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.VAT.ir/Registration و آگاهی از قانون، مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی؛
2. در صورتی که مؤدی با مطالعه‌ی مستندات مربوط به این نظام مالیاتی، خود را مشمول ثبت نام در مرحله اول این نظام مالیاتی بداند، با مراجعه به سامانه ثبت نام اینترنتی فوق الذکر، نسبت به تکمیل اطلاعات اولیه در بخش «پیش ثبت نام» و دریافت شماره رهگیری حداکثر تا تاریخ ۲۵/۶/۸۷ اقدام نماید.
3. پاکت حاوی نام کاربر و رمز عبور، جهت تکمیل مراحل ثبت نام، ظرف مدت (۱۰) روز از تاریخ دریافت شماره رهگیری پیش ثبت نام به مؤدیان تحویل خواهد‌گردید. در صورتی که مؤدی ظرف مهلت مقرر پاکت مذکور را دریافت ننماید، ضروری است با مراجعه به قسمت “پیگیری پیش ثبت نام” نسبت به اعلام کد رهگیری اقدام نماید تا ترتیب پیگیری موضوع داده شود.
4. با دریافت پاکت حاوی نام کاربر و رمز عبور، ضروری است مودیان با مراجعه به پایگاه اینترنتی ثبت نام نسبت به درج کامل اطلاعات بنگاه اقتصادی در بخش «ثبت نام» سامانه اینترنتی ثبت نام اقدام نمایند. درج اطلاعات در بخش‌های مختلف فرم ثبت نام می‌تواند به صورت یکجا و یا در چند مرحله (و با «ثبت موقت» اطلاعات در هر نوبت) صورت پذیرد.
5. «تایید نهایی و ارسال اطلاعات» وارد شده ثبت نام و دریافت و چاپ نسخه ویژه سیستم ثبت نام که توسط پایگاه اینترنتی ثبت نام ارائه می‌گردد. (توجه فرمائید پس از تأیید نهایی و ارسال اطلاعات اعمال هرگونه تغییر یا اصلاح در اطلاعات ثبت شده در سیستم تنها با طی فرآیند ویژه اصلاح اطلاعات ثبت نام پس از ثبت قطعی و ارسال میسر خواهد بود).
6. ارسال نسخه چاپی فرم ثبت نام (که توسط پایگاه اینترنتی ثبت نام در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت). کلیه‌ی صفحات این نسخه‌ی چاپی باید توسط کاربران مهر و امضاء مجاز گردد و به همراه تصویر مدارک مورد نیاز ثبت نام به شرح مشخص شده در سامانه ثبت نام اینترنتی توسط پست پیشتاز دو قبضه به نشانی تهران، صندوق پستی ۶۷۷۹/۱۹۳۹۵ حداکثر تا تاریخ ۱/۷/۸۷ توسط مؤدیان ارسال گردد. نگهداری رسید ارسال این مدارک تا زمان دریافت گواهینامه موقت ثبت نام الزامی خواهد‌بود.
7. در صورت تکمیل صحیح اقلام اطلاعاتی و ارسال کامل مدارک توسط مؤدیان، گواهینامه موقت ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای مؤدیان صادر و به همراه کتب و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای این نظام مالیاتی حداکثر تا تاریخ ۲۰/۷/۸۷ برای مودیان ثبت نام شده ارسال خواهد گردید. به هر ترتیب این اطلاعات از طریق سایت اینترنتی استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح فوق نیز در اختیار مؤدیان قرار خواهد داشت.
مودیان محترم مشمول بندهای (الف) تا (د) این دستورالعمل علاوه بر ثبت نام به شرح فوق الذکر، ضروری است برابر قانون اقدامات زیر را از تاریخ ۱/۷/۸۷ به مورد اجرا بگذارند:
1. اجرای مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی در رابطه با چگونگی صدور صورتحساب معاملات، و همچنین محاسبه و دریافت مالیات و عوارض متعلق از تاریخ ۱/۷/۸۷
2. پس از انجام کلیه تکالیف قانونی، بویژه در رابطه با صدور صورتحساب و محاسبه و وصول مالیات، تکمیل و تسلیم اظهارنامه و محاسبه و واریز بدهی مالیاتی برابر مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی در هر دوره مالیاتی ضروری خواهد بود.
3. اولین اظهار‌نامه‌ی این نظام مالیاتی مربوط به عملکرد فصل پائیز سال ۱۳۸۷ بوده و می‌بایستی تا تاریخ ۱۵ دی ماه سال جاری تسلیم گردد.
4. سایر تکالیف قانون با مراجعه به قانون و مقررات مربوطه قابل شناسایی و لازم‌‌الاجرا خواهد بود.
بدیهی است مشمولین مراحل بعدی ثبت نام در این نظام مالیاتی در اطلاعیه‌های بعدی سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاع عموم خواهد‌رسید.
لازم به ذکر است برخورداری از مزایای قانونی این نظام مالیاتی و عدم مواجهه با جرائم و سایر عواقب تخلف از این قانون به شرح مندرج در تبصره ماده (۱۹) و مواد (۲۲) و (۲۳) قانون مستلزم اجرای به موقع و کامل عملیات ثبت نام و انجام کلیه‌ی تکالیف قانونی این نظام مالیاتی از تاریخ ۱/۷/۸۷ خواهد بود.
آن دسته از مؤدیان که دعوت‌نامه‌ی ثبت نام در این نظام مالیاتی را دریافت نموده‌اند، صرفاً نسبت به ثبت نام در چارچوب دستورالعمل مندرج در دعوت‌نامه‌ی دریافتی اقدام نمایند و نیازی به اجرای مفاد دستورالعمل مندرج در این فراخوان عمومی ندارند.

مشمولین مرحله دوم

در اجراي قانون ماليات بر ارزش‌افزوده و بر اساس توافقات به‌عمل‌آمده با شوراي اصناف كشور و پيرو اطلاعيه‌ی مشترك صادره (درج شده در جرايد كثيرالانتشار بهمن ماه 1387) بدين‌وسيله فعالان اقتصادي مشمول مرحله‌ی دوم ثبت نام و اجراي نظام ماليات بر ارزش افزوده به شرح زير اعلام مي‌گردند:
مشمولين مرحله دوم ثبت نام و اجرا
كليه اشخاص اعم از حقيقي و حقوقي، صرف‌نظر از ميزان فعاليت، كه مشمول مرحله اول ثبت نام در نظام ماليات بر ارزش‌افزوده نگرديده‌بوده‌اند، شاغل به فعاليت در هر يك از موضوعات مندرج در بند (الف) ماده (96) قانون ماليات‌هاي مستقيم (بجز فعاليت‌هاي معاف موضوع ماده 12 قانون ماليات بر ارزش‌افزوده) به شرح زير، مشمول مرحله‌ی دوم ثبت نام و اجراي اين نظام مالياتي مي‌باشند:
1.كارخانه‌ها و واحدهاي توليدي كه براي آنها جواز تأسيس و پروانه‌ي بهره‌برداري از وزارتخانه‌ي ذيربط صادر شده يا مي‌شود.
2.بهره‌برداران معادن
3.‌ارائه دهندگان خدمات حسابرسي، حسابداري و دفترداري و هم‌چنين خدمات مالي
4.‌حسابداران رسمي شاغل و مؤسسات حسابرسي عضو جامعه‌ی حسابداران رسمي ايران
5.‌ارائه دهندگان خدمات مديريتي و مشاوره‌اي
6.‌ارائه دهندگان انواع خدمات انفورماتيك، رايانه‌اي اعم از سخت افزاري، نرم افزاري و طراحي سيستم
7.‌متل‌ها و هتل‌هاي سه ستاره و بالاتر
8.‌بنكداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌هاي بزرگ، واسطه‌هاي مالي، نمايندگان توزيع كالاهاي داخلي و وارداتي و صاحبان انبارها
9.‌نمايندگان مؤسسه‌هاي تجاري و صنعتي، اعم از داخلي و خارجي
10.‌‌مؤسسات حمل و نقل موتوري و باربري داراي مجوز از مراجع ذيربط، زميني، دريايي و هوايي باربري (به استثناء واحدهايي كه صرفاً به امر حمل و نقل مسافر اشتغال دارند)
11.‌مؤسسات مهندسي و مهندسي مشاور
12.‌مؤسسات تبليغاتي و بازاريابي
بنا به اختيار حاصل از ماده (18) قانون ماليات بر ارزش‌افزوده و با توجه به اين‌كه ثبت‌نام و آموزش مؤديان مشمول مرحله‌ی دوم ثبت نام و اجراي اين نظام مالياتي تاكنون در سه مرحله به انجام رسيده‌است، تاريخ اجراي نظام ماليات بر ارزش‌افزوده در رابطه با مؤديان مشمول مرحله‌ی دوم ثبت نام به شرح زير اعلام مي‌گردد:
مؤديان مشمول مرحله‌ی دوم ثبت نام و اجراي نظام ماليات بر ارزش‌افزوده، مكلف به اجراي كليه‌ی مقررات وتكاليف قانون ماليات بر ارزش افزوده، از جمله صدور صورت‌حساب، محاسبه، درج و وصول ماليات بر ارزش افزوده و عوارض متعلقه و هم‌چنين تسليم اظهارنامه و پرداخت ماليات و عوارض متعلقه به صورت دوره‌اي، از تاريخ اول مهر ماه سال هزار و سيصد و هشتاد و هشت (1/7/1388) مي‌باشند.
با عنايت به موارد فوق، ضمن تشكر از ثبت نام و شركت در برنامه‌هاي آموزشي مرحله دوم اجراي اين نظام مالياتي توسط اكثر مشمولين اين مرحله، موارد زير به فعالان اقتصادي اعلام مي‌گردد:
1.‌آن دسته از فعالان اقتصادي مشمول مرحله دوم كه تاكنون اقدام به تكميل فرآيند ثبت نام خود در اين نظام مالياتي ننموده‌اند، بايستي حداكثر تا تاريخ 31/6/1388 با مراجعه به سامانه اينترنتي عمليات الكترونيكي ماليات بر ارزش افزوده به نشاني www.eVAT.ir اقدام به تكميل عمليات پيش ثبت نام و مراحل بعدي ثبت نام خود بنمايند.
2.‌آن دسته از تشكل‌هاي صنفي و فعالان اقتصادي كه متقاضي استفاده از دوره‌هاي آموزشي رايگان اين نظام مالياتي مي‌باشند، درخواست كتبي خود را با ذكر نام شركت كنندگان به نمابر 88920411 (021) ارسال نمايند تا ترتيب شركت ايشان در اين دوره‌‌ها داده شود.
3.‌جهت كسب اطلاعات بيشتر در رابطه با اين نظام مالياتي و اطلاع از قانون، مقررات و فرآيند اجرائي مربوطه، فعالان اقتصادي و ساير ذي‌نفعان و علاقه‌مندان مي‌توانند به پايگاه اطلاع رساني اين نظام مالياتي به نشاني www.VAT.ir مراجعه فرمايند.
4.‌سوالات و استعلامات فني در رابطه با اين نظام مالياتي از طريق ادارات كل امور مالياتي استان‌ها (كه فهرست آنها از طريق نشاني www.eVAT.ir/VATDirs در دسترس مي‌باشد) و همچنين از طريق ستاد معاونت ماليات بر ارزش افزوده سازمان امور مالياتي كشور (88920411-021) كتباً پاسخ داده مي‌شود.
5.واحدهاي خدمات مؤيان اختصاصي ماليات بر ارزش افزوده (كه نام و نشاني آنها از طريق پايگاه اطلاع رساني به نشاني www.eVAT.ir/VAToffices در دسترس مي‌باشد) در كليه استان‌ها و شهرستان‌هاي كشور آماده ارائه كليه خدمات مورد نياز در رابطه با اين نظام مالياتي مي‌باشد.
شايان ذكر است برابر اطلاعيه‌هاي قبلي سازمان مشمولين مرحله اول ثبت نام و اجراي نظام ماليات بر ارزش‌افزوده به شرح زير اعلام گرديدند:

مشمولين مرحله اول ثبت نام و اجرا
تاريخ اجرا در مورد اين دسته از مشمولين: 1/7/1387
1.كليه واردكنندگان
2.‌كليه صادركنندگان
3.‌كليه فعالان اقتصادي با مجموع فروش كالاها و ارائه خدمات بيش از سه ميليارد ريال در سال 1386 و يا بيش از يك ميليارد و دويست و پنجاه ميليون ريال در پنج ماهه اول سال 1387 (واحدهاي صنفي كه داراي شخصيت حقيقي بوده و تابع شوراي اصناف كشور مي‌باشند از اين بند شرايط مشموليت مرحله اول ثبت نام مستثني گرديدند).
تذكر بسيار مهم:‌ مشمولين واجد شرايط مرحله اول حتي در صورت انطباق با شرايط مشموليت مراحل دوم و بعدي ثبت نام اين نظام مالياتي، جزو مشمول مرحله اول ثبت نام و اجراي اين نظام مالياتي محسوب مي‌گردند.

مشمولین مرحله سوم

در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، بدین‌وسیله فعالان اقتصادی (عرضه کنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات) مشمول مرحله‌ی سوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می‌نماید:
الف- مشمولین مرحله سوم ثبت نام و اجرای قانون
در کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده اند، در صورتی که در سال 1387 یا 1388 مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیر معاف یا معاف و غیر معاف) آنها سه میلیارد ریال و بالاتر می‌باشد، مشمول مرحله سوم ثبت نام و اجرای قانون خواهند‌بود. اشـخـاصـی کـه شـاغل به فـعالیت‌های صـرفا مـعاف موضـوع ماده (12) قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند و همچنین اشخاص حقیقی مشمولین بندهای «ب» و «ج» ماده (96) قانون مالیات‌های مستقیم که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند، از ثبت نام در این مرحله مستثنی خواهند‌بود. اشخاص مزبور مکلف‌اند به هنگام خرید کالا و خدمات از مؤدیان مشمول و ثبت نام شده در این نظام مالیاتی ضمن دریافت صورتحساب، مالیات و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.
ضمنا: نحوه ثبت نام و اجرای قانون توسط اشخاص حقیقی مشمول بند «الف» ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم در اطلاعیه مرحله دوم (تاریخ اجرای قانون از 1/7/1388) اعلام شده‌است و در مورد مشمولین بندهای «ب» و «ج» ماده (96) قانون مزبور نیز در اطلاعیه‌های بعدی اعلام خواهد شد.
ب- تاریخ اجراء و تکالیف قانونی
مؤدیان محترم مشمول مرحله سوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ اول فرودین‌ماه سال هزار و سیصد و هشتاد و نه (1/1/1389)، مکلف به اجرای کلیه مقررات و تکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورتحساب، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه‌ی مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض در مهلت مقرر می‌باشند.
ج- مهلت ثبت نام و چگونگی ثبت نام
از مؤدیان محترم مشمول مرحله سوم ثبت نام درخواست می گردد، از تاریخ درج اطلاعیه در جراید لغایت پایان اسفند ماه هزار و سیصد و هشتاد وهشت (29/12/1388) با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات برارزش افزوده به نشانیwww.evat.ir نسبت به ثبت نام در این نظام مالیاتی اقدام نمایند. ضمنا راهنمای چگونگی ثبت نام در سایت مزبور قابل دسترسی است.
د- ثبت نام و اجرای اختیاری (داوطلبانه) قانون مالیات بر ارزش افزوده
اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول مرحله اول، دوم و این مرحله (سوم) ثبت نام و اجرای قانون نمی‌باشند، در صورتی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف) آنها در سال 1387 یا 1388 بیشتر از دو میلیارد ریال باشد، می‌توانند به منظور ثبت نام و اجرای قانون به صورت اختیاری، درخواست خود را به سازمان امور مالیاتی کشور (معاونت مالیات بر ارزش افزوده) تسلیم نمایند. این دسته از مؤدیان در صورت کسب مجوز ثبت نام از تاریخی که سازمان مزبور تعیین و اعلام خواهد کرد، به عنوان مؤدی مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده محسوب خواهند‌شد.
تذکر مهم: فعالان اقتصادی که واجد شرایط مرحله اول و دوم ثبت نام و اجرای قانون بوده اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله سـوم ثـبت نـام ایـن نـظام مـالیاتی، جـزو مـؤدیان مـشمول مـراحـل قبلی ثبت نام و اجرای قانون (برای مودیان مرحله اول از 1/7/1387 و مرحله دوم از 1/7/1388) خواهند بود.
قانون توجه مؤدیان محترم
1. مراکز خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استان‌‌های کشور آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت نام الکترونیکی این مرحله از ثبت نام خواهند بود. (فهرست مراکز مزبور در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت نام به نشانی www.evat.ir قابل دسترسی است)
2. در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی با مراجعه به سایت مزبور برای آموزش نیز ثبت نام نمایند تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، به‌عمل‌آید.
3. پاسخگویی به سؤالات عمومی و کلی در زمینه این نظام مالیاتی علاوه بر واحدهای خدمات مؤدیان مـالـیات بـر ارزش افــزوده مـسـتـقر در ادارات کـل امـور مـالـیاتی اسـتان‌ها، از طریـق شـماره تلـفن های 17- 88920415(021) بخش اطلاع رسانی مالیات بر ارزش افزوده قابل ارائه می باشد.

مشمولین مرحله چهارم

در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بر اساس هماهنگی و تفاهم به عمل آمده با وزارت بازرگانی و شورای اصناف کشور، بدینوسیله فعالان اقتصادی (عرضه کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله چهارم ثبت نام، آموزش و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می‌نماید.
الف- مشمولین مرحله چهارم ثبت نام و اجرای قانون
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول، دوم و سوم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که شاغل به فعالیت‌های موضوع بند «ب» ماده «۹۶» قانون مالیات‌های مستقیم به شرح ذیل باشند، با هر میزان فروش یا درآمد مشمول مرحله چهارم ثبت نام، آموزش و اجرای قانون خواهند بود.
1.صاحبان کارگاه های صنعتی (اعم از صنفی و غیر صنفی که دارای حداقل برق سه فاز ۵۰ آمپر باشد)
2.‌فروشندگان طلا و جواهرو سایر فلزات زینتی (شامل پلاتین و نقره)
3.‌فروشندگان آهن‌آلات و سایر فلزات
4.‌صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها
5.‌صاحبان متل و هتل‌های یک و دو ستاره و هتل آپارتمان
6.‌صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک
7.‌صاحبان تعمیرگاه‌های مجازخودرو
۸.‌چاپخانه‌داران
۹.‌صاحبان دفاتراسناد رسمی
۱۰.‌صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس+۱۰ ) و دفاتر خدمات الکترونیک شهر
۱۱.‌صاحبان دفاترخدمات مسافرتی و جهانگردی
۱۲.‌صاحبان سینماها، تماشاخانه‌هاو مکان‌های تفریحی و ورزشی
اشخاصی که شاغل به فعالیتهای صرفاً معاف موضوع ماده«۱۲» قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند و همچنین اشخاص حقیقی مشمولین بند «ج» ماده «۹۶» قانون مالیاتهای مستقیم که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند، از ثبت نام در این مرحله مستثنی خواهند بود. اشخاص مزبور مکلفند به هنگام خرید کالا و خدمات از مؤدیان مشمول و ثبت‌نام شده در این نظام مالیاتی ضمن دریافت صورتحساب، مالیات و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.
ب- مهلت ثبت نام و چگونگی ثبت نام
از مؤدیان محترم مشمول مرحله چهارم ثبت نام در خواست می‌گردد، از تاریخ درج اطلاعیه در جراید لغایت ۳۱/۵/۱۳۸۹ با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir نسبت به ثبت‌نام در این نظام مالیاتی اقدام نمایند. ضمناً راهنمای چگونگی ثبت نام در سایت مزبورقابل دسترسی است.
ج- تاریخ اجراء و تکالیف قانونی
تاریخ اجرای قانون برای مؤدیان مشمول مرحله چهارم در مورد انجام به تکالیف و مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورتحساب، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض، در مرداد ماه سال جاری اعلام خواهد شد.
قابل توجه مؤدیان محترم
۱.‌مراکز خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استان‌های کشور آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت نام الکترونیکی این مرحله از ثبت نام خواهند بود. (فهرست مراکز مزبور در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت نام www.evat.ir قابل دسترسی است)
۲.در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی مؤدیان می‌توانند با مراجعه به سایت مزبور یا به ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ذیربط برای آموزش نیز ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، بعمل آید.
۳.اتحادیه های صنفی ذیربط نیز در صورت نیاز اعضای آنان جهت آموزش می توانند، فهرست اعضا خود را به ادارات کل امور مالیاتی ذیربط اعلام تا ترتیبات لازم جهت آموزش آنان فراهم گردد.
۴.پاسخگویی به سؤالات عمومی و کلی در زمینه این نظام مالیاتی علاوه بر واحدهای خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده مستقر در ادارات کل امور مالیاتی استان‌ها، از طریق شماره تلفن‌های۱۷-۸۸۹۲۰۴۱۵(۰۲۱) بخش اطلاع رسانی مالیات بر ارزش افزوده قابل ارائه می باشد.
۵.تذکر مهم:
فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول، دوم و سوم ثبت نام بوده‌اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله چهارم ثبت نام این نظام مالیاتی جزء مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون (برای مودیان مرحله اول از ۱/۷/۱۳۸۷، مرحله دوم از ۱/۷/۱۳۸۸ و مؤدیان مرحله سوم از ۱/۱/۱۳۸۹) خواهند بود.
تکمیلی مورخ ۱۷شهریور ما ه ۸۹
اعلام تاریخ اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با مؤدیان مرحله چهارم
پیرو اطلاعیه خرداد ماه سال جاری، در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بر اساس هماهنگی و تفاهم بعمل آمده با وزارت بازرگانی و شورای اصناف کشور، بدینوسیله فعالان اقتصادی (عرضه‌کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله چهارم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می‌نماید.
الف- مشمولین مرحله چهارم ثبت نام و اجرای قانون
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول، دوم و سوم ثبت‌نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که شاغل به فعالیت‌های ذیل (از جمله فعالیت‌های موضوع بند «ب» ماده۹۶ قانون مالیاتهای مستقیم) باشند، با هر میزان فروش یا درآمد، مشمول مرحله چهارم ثبت نام و اجرای قانون خواهند بود.
1.صاحبان کارگاه‌های صنعتی (اعم از صنفی و غیر صنفی که دارای حداقل برق سه فاز ۵۰ آمپر باشد)
2.‌فروشندگان طلا و جواهر
3.‌فروشندگان آهن‌آلات
4.‌صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها
5.‌صاحبان متل و هتل‌های یک و دوستاره و هتل آپارتمان
6.‌‌صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک
7.‌صاحبان تعمیرگاه‌های مجازخودرو
8.چاپخانه‌داران
9.‌صاحبان دفاتراسناد رسمی
10.‌صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس+۱۰) و دفاتر خدمات الکترونیک شهر
11.‌صاحبان دفاترخدمات مسافرتی و جهانگردی
12.‌صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی
اشخاصی که شاغل به فعالیتهای صرفاً معاف موضوع ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند و همچنین اشخاص حقیقی مشمولین بند «ج» و سایر فعالیت‌های اعلام نشده بند «ب» موضوع ماده (۹۶) قانون مالیاتهای مستقیم که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند، از ثبت‌نام و اجرا در این مرحله مستثنی خواهند‌بود. اشخاص مزبور مکلفند به هنگام خرید کالا و خدمات از مؤدیان مشمول و ثبت‌نام شده در این نظام مالیاتی ضمن دریافت صورت‌حساب، مالیات و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.
ب- تاریخ اجرا و تکالیف قانونی
مؤدیان محترم مشمول مرحله‌ی چهارم ثبت‌نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ اول مهر ماه سال هزاروسیصدوهشتادونه (۱/۷/۱۳۸۹)، مکلف به اجرای کلیه مقررات و تکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورت‌حساب، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض در مهلت مقرر می‌باشند.
ج- مهلت ثبت‌نام و چگونگی ثبت‌نام
پیرو اطلاعیه خرداد ماه سال جاری مهلت ثبت نام فعالان اقتصادی مرحله‌ی چهارم تا پایان شهریور ماه سال هزاروسیصدوهشتادونه (۳۱/۰۶/۱۳۸۹) تمدید می‌گردد. لذا فعالان اقتصادی می‌توانند با مراجعه به سامانه‌ی اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir نسبت به ثبت‌نام در این نظام مالیاتی اقدام نمایند. ضمناً راهنمای چگونگی ثبت‌نام در سایت مزبور قابل دسترسی است.
قابل توجه مؤدیان محترم
1.‌مراکز خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استان‌های کشور آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت‌نام الکترونیکی این مرحله از ثبت‌نام خواهند بود. (فهرست مراکز مزبور در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت‌نام به نشانی www.evat.ir قابل دسترسی است.)
2.‌در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی مؤدیان می‌توانند با مراجعه به سایت مزبور یا به ادارات امور مالیاتی استان، شهرستان و شهر ذیربط برای آموزش نیز ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، بعمل‌آید.
3.‌اتحادیه‌های صنفی ذیربط در صورت نیاز اعضای آنان جهت آموزش می توانند، فهرست اعضاء خود را به ادارات کل امور مالیاتی ذیربط اعلام تا ترتیبات لازم جهت آموزش آنان فراهم گردد.
4.‌پاسخگویی به سؤالات عمومی و کلی در زمینه این نظام مالیاتی علاوه بر واحدهای خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده مستقر در ادارات کل امور مالیاتی استانها، از طریق شماره تلفن‌های۱۷-۸۸۹۲۰۴۱۵ (۰۲۱) بخش اطلاع‌رسانی مالیات بر ارزش افزوده قابل ارائه می‌باشد.
5.‌تـذکـر مهـم:
فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول، دوم و سوم ثبت‌نام و اجرای قانون بوده‌اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله چهارم ثبت‌نام این نظام مالیاتی، جزو مؤدیان مشمول مراحل قبلی ثبت‌نام و اجرای قانون (برای مودیان مرحله اول از ۱/۷/۱۳۸۷‌، مرحله دوم از ۱/۷/۱۳۸۸ و مرحله سوم از ۱/۱/۸۹ ) خواهند‌بود.

مشمولین مرحله پنجم

در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده؛ فعالان اقتصادی (عرضه کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به این شرح تعیین و اعلام کرده است. همه‌ی اشخاص حقوقی که تاکنون و براساس شرایط مراحل اول، دوم، سوم و چهارم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نشده اند، در صورتی که در هر یک از سال های 1387، 1388 یا 1389 مجموع فروش کالاها و ارائه‌ی خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آنها یک میلیارد ریال و بیشتر باشد مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون خواهند بود.
همچنین همه اشخاص حقوقی که امسال یا قبل از سال 1390 ایجاد، تاسیس و به ثبت رسیده اند یا می رسند و حائز شرایط مذکور نشده اند، در صورتی که مجموع فروش کالا و ارایه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آنها در سال 1390 یا سال های بعد، به یک میلیارد ریال و بیشتر برسد، از نخستین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به آستانه مذکور، مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون خواهند شد.
اشخاص حقوقی که صرفا به فعالیت عرضه کالا و ارائه خدمات معاف موضوع ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده اشتغال دارند، از ثبت نام و اجرای قانون در این مرحله مستثنی هستند.
از اشخاص حقوقی مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون، درخواست می‌شود تا 31 تیر امسال با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی WWW.EVAT.IR ثبت نام کنند.
مرکز خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده در همه استان ها آماده‌ی راهنمایی و پاسخگویی به سؤالات مشمولان مرحله پنجم هستند. فهرست این مراکز و شماره تلفن آنها در سامانه www.EVAT.IR در دسترس است.
مؤدیان در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی می توانند با مراجعه به سایت مزبور به این سایت در ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ثبت نام کنند تا اقدامات لازم برای آموزش رایگان آنها فراهم شود.

مشمولین مرحله ششم

قابل توجه صاحبان چلوکبابی ها، سالن‌های غذا‌خوری، سفره خانه‌های سنتی و سایر اغذیه فروشی‌های زنجیره‌ای، فراخوان ثبت نام، آموزش و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال 94 بنا به اختیارات حاصل از مقررات ماده «18» قانون مالیات بر ارزش افزوده، بدین‌وسیله فعالان اقتصادی (عرضه کنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات) مشمول مرحله ششم ثبت نام نظام مالیات بر ارزش افزوده به منظور آموزش و اجرای مقررات موضوع این قانون به شرح زیر تعیین و اعلام می‌گردد. مشمولین مرحله ششم ثبت نام اشخاص حقوقی و همچنین حقیقی (صرفنظر از مبلغ فروش سالانه) موضوع ماده «95» قانون مالیات‌های مستقیم که به فعالیت‌های زیر اشتغال دارند:

 – چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری و سفره خانه‌های سنتی- اغذیه فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد و یا نام و نشان و عنوان واحد تجاری فارغ از مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز، ‌تذکر بسیار مهم: فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول تا پنجم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده‌اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله ششم ثبت نام این نظام مالیاتی جزء مؤدیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون محسوب و مکلف به اجرای مقررات از تاریخ شمول فراخوان مربوط، خواهند بود. مهلت و نحوه انجام ثبت نام:
1- از فعالان اقتصادی فراخوان شده دعوت می‌گردد از تاریخ درج اطلاعیه در جراید، به سامانه اینترنتی معاونت مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir مراجعه و نسبت به ثبت نام در این نظام مالیاتی اقدام تا مقدمات لازم از جمله آموزش فعالان اقتصادی و … جهت اجرای قانون فراهم شود. ضمناً راهنمای چگونگی ثبت نام از طریق سامانه مزبور قابل دسترسی می باشد.
2- در صورت نیاز به آموزش قانون و مقررات مالیات بر ارزش افزوده مؤدیان می‌توانند با مراجعه به سامانه یاد شده یا به ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ذیربط برای آموزش ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آنها به صورت رایگان به عمل‌آید.
3- اتحادیه‌های صنفی ذیربط نیز در صورت نیاز اعضای آنان جهت آموزش می‌توانند فهرست اعضای خود را به ادارات کل امور مالیاتی ذیربط اعلام تا اقدامات لازم جهت آموزش آنان انجام شود.
4- تاریخ اجرای سایر تکالیف مقرر در قانون از جمله طی فرآیند دریافت گواهینامه ثبت نام، وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از خریداران، ارائه‌ی اظهارنامه و واریز مالیات و عوارض بر ارزش افزوده به حساب‌های تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور از ابتدای سال 1394 خواهد بود.

مشمولین مرحله هفتم

بنا به اختیارات حاصل از مقررات ماده «18» قانون مالیات بر ارزش افزوده، بدین‌وسیله فعالان اقتصادي (عرضه کننـدگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله هفتم ثبت نام نظام مالیـات بـر ارزش افـزوده بـه منظـور آمـوزش و اجـراي مقررات موضوع این قانون به شرح زیر تعیین و اعلام می‌گردند.
مشمولین مرحله هفتم اجراي قانون
کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد (کالا و خدمت)، (به استثناي اشخاص حقوقی با فعالیت‌هـاي صرفاً معاف موضوع ماده «12» قانون مالیات بر ارزش افزوده) که به موجب فراخوان‌هاي قبلی تـا کنون بـراي اجـراي قانون فراخوان نشده اند، مشمول اجراي قانون خواهند شد.
اشخاص حقوقی که بعد از تاریخ اجراي فراخوان نیز ایجاد، تأسیس و به ثبت می‌رسـند و یـا شـروع بـه انجـام فعالیـت می‌کنند، در صورت فعالیت با هر حجم از فروش و یا درآمد (کالا و خدمت) از اولین دوره مالیاتی بعد از شروع فعالیت‌، عرضه کالا و ارائه خدمات) مشمول اجراي قانون می‌باشند. تذکر بسیار مهم: فعالان اقتصادي که واجد شرایط مراحل اول تا ششم ثبت نام و اجراي قانون مالیات بـر ارزش افـزوده بـوده‌انـد، حتـی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله هفتم ثبت نام این نظام مالیـاتی جـز و مؤدیـان مشـمول مراحـل قبلـی ثبـت نـام و اجراي قانون محسوب و مکلّف به اجراي مقررات از تاریخ شمول فراخوان مربوط، خواهند بود.
مهلت و نحوه انجام ثبت نام
1. از فعالان اقتصادي فراخوان شده دعوت می‌گردد از تاریخ درج اطلاعیه در جراید، بـه سـامانه عملیـات الکترونیکـی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir مراجعه و نسبت به ثبت نام در این نظـام مالیـاتی اقـدام تـا مقـدمات لازم از جمله آموزش و … جهت اجراي قانون فراهم گردد. ضمناً راهنماي چگونگی ثبت نـام نیـز در سـامانه مزبـور قابل دسترسی است. مؤدیان محترم در صورت نیاز به آموزش قانون و مقررات مالیات بر ارزش افزوده، می‌تواننـد از طریـق سـامانه یـاد شده و یا مراجعه حضوري به ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ذیربط براي آموزش ثبت نـام نماینـد، تـا اقدام لازم براي آموزش آنها به صورت رایگان صورت گیرد. اشخاص حقوقی فعال که بعد از تاریخ اجراي فراخوان، ایجاد، تأسیس و به ثبت می‌رسند و یا شروع به انجام فعالیـت می‌نمایند، مکلّف‌اند تا پایان دوره مالیاتی شروع فعالیت (عرضه کالا و ارائه خدمات) نسبت به ثبت نام اقدام و از اولـین دوره مالیاتی بعد، نسبت به اجراي قانون اقدام کنند.
تاریخ اجراي قانون
اشخاص حقوقی مشمول این فراخوان، از تاریخ 1395/07/01 مکلف به اجراي سایر تکالیف مقرر در قانون از جملـه وصـول مالیات و عوارض ارزش افزوده از خریداران، ارائه اظهارنامه و واریز مالیات و عوارض بـر ارزش افـزوده بـه حسـاب‌هـاي تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور می باشند. این اطلاعیه در حکم بخشنامه براي ادارات کل امور مالیاتی، اتحادیه‌هاي ذیربط و سـایر مجـامع و تشـکل هـا محسـوب می‌گردد.

تاریخ مشمولیت ارزش افزوده

تعیین این‌که مؤدی از چه تاریخی و در چه مرحله از مراحل هشت گانه  فراخوان، مشمول مالیات ارزش افزوده می‌باشد بسیار اهمیت دارد. زیرا اگر یک مؤدی به اشتباه خود را در مرحله‌ای بالاتر ثبت نام نماید و در زمان رسیدگی، سازمان امور مالیاتی متوجه چنین اشتباهی شود مؤدی را از همان تاریخ که باید ثبت‌نام میکرده است، مشمول قانون می‌داند. بنابراین همه فروش‌هایی که مشمول قانون بوده‌ است و مؤدی اقدام به وصول و پرداخت مالیات آنها نکرده‌است را شامل می‌شود. در این صورت مؤدی علاوه بر پرداخت اصل مالیات باید نسبت به پرداخت جرائم موضوع ماده 36 و 37  قانون ارزش افزوده و همچنین ماده 22 قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان نیز اقدام کند.

 بنابراین هرگاه مؤدیان مالیاتی بخواهند در این رابطه تصمیم‌گیری نمایند که مشمول کدام یک از مراحل می‌باشند باید فراخوان‌های صادره از طرف سازمان امور مالیاتی را  به دقت مطالعه نمایند و مرحله مشمولیت خود را به درستی انجام دهند.

 البته اگر مؤدی اقدام به تعیین اشتباه دوره مشمولیت خود نموده باشد و این امکان برای او وجود داشته‌باشد که به مشتریان قبلی خود که مالیات و عوارض ارزش افزوده را از آنها دریافت نکرده‌است مراجعه نمایند، می‌توانند با صدور صورت‌حساب اصلاحی  اقدام به مطالبه مالیات از آن‌ها نماید. البته این راهکار که در قانون پیش‌بینی شده‌است، در عمل نمی‌تواند برای همه افراد کارایی داشته باشد زیرا در ابتدا باید فروشنده امکان دسترسی به مشتریان قبلی خود را داشته باشد و همچنین خریداران نیز حاضر به پرداخت این مالیات به شخص فروشنده باشند. البته خریداران چنین وظیفه ای را دارند که حتی با وجود تسویه‌ی معامله در صورتی که شخص فروشنده صورت‌حساب اصلاحی جهت مطالبه مالیات صادر نماید، پرداخت کنند اما در عمل این دو شرط بسیار مشکل خواهد‌بود.

کالاها و خدمات معاف از ارزش افزوده

همه کالاها و خدمات مشمول قانون مالیات بر ارزش افزود هستند. به جز مواردی که در ماده 9 و 10  قانون و یا بخشنامه‌های مرتبط با آن  معاف شده‌اند.

ماده ۹‌: عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد:

الف‌- کالاها معاف از ارزش افزوده

۱‌- کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)؛

تبصره: فعالیت‌های مربوط به مراحل بسته‌بندی، انبارداری و نگهداری محصول در دمای مناسب در سردخانه، انجماد محصول (شامل سردخانه)، پاک کردن، درجه‌بندی، بوجاری بذور، پوست‌گیری مانند شالی‌کوبی، شستشو، تمیزکاری، تفکیک، همگن‌سازی، خشک‌کردن انواع محصولات مانند چای، کشمش و خرما با روشهای مختلف، تفت‌دادن مانند پخت نخود و پنبه‌پاک‌کنی، فرآوری محصولات کشاورزی محسوب نمی‌شود. ارائه خدمات مزبور به محصولات کشاورزی مشمول مالیات و عوارض فروش نیست.

۲‌- دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آماده ‌کشت بافت؛

تبصره: دام به حیواناتی (شامل چهارپایان، پرندگان، آبزیان و حشرات) اطلاق می‌گردد که برای امور تغذیه انسان یا دام و فعالیت‌های اقتصادی، تولیدی و آزمایشگاهی، تولید، نگهداری و پرورش داده می‌شوند.

۳‌- بذر، نشاء، نهال، سم و کود؛

۴‌- آب مصارف کشاورزی؛

۵‌- کالاهای زیر:

•  شیر، پنیر و ماست؛
•  تخم ماکیان؛
• آرد و نان؛
• انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دی‌ماه برای اجراء در سال بعد به سازمان ارسال می‌کند؛
• برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛
• انواع روغن‌های خوراکی؛ اعم از گیاهی و حیوانی؛
• شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛
• تخم‌مرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک‌روزه؛

۶‌- انواع کالاهای زیر:

• خمیر کاغذ و کاغذ باطله؛
• دفتر تحریر؛
• کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه؛

۷‌- نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی محصولات زیر:

• کتاب؛
• روزنامه؛
•  مجله و نشریه؛

۸‌- کالاهای وارده همراه مسافر برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق قانون امور گمرکی؛

۹‌- انواع شمش طلا(وارداتی و داخلی) و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصد(۱۰۰%) طلا؛

۱۰‌- دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی مبتنی بر آنها؛

۱۱‌- هرگونه انتقال دارایی به/ از صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای ‏مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸/۹/۲۵یا شرکتهای فرعی صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه، ‏به‌عنوان آورده غیرنقد شرکا در همان صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه؛

تبصره: در صورتی که مالکیت و مدیریت شرکتهای فرعی صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه متعلق به صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای ‏مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم(۴۴) قانون اساسی باشد، هرگونه انتقال دارایی به/ از شرکتهای فرعی صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه که صرفاً در راستای اجرای پروژه و مرتبط با وظایف صندوق‌های مذکور باشد، مشمول مالیات و عوارض نیست.

۱۲‌- هرگونه انتقال دارایی از/ به نهاد واسط موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی؛

۱۳‌- فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن؛

۱۴‌- صنایع دستی تولید داخل موضوع ماده ‌(۱) قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب ۱۳۹۶/۱۰/۲۶ مطابق فهرستی که تا پایان دی ماه هر سال توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیشنهاد می‌شود و به‌تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد؛

۱۵‌- انواع دارو و واکسن (انسانی و دامی)، لوازم مصرفی درمانی و لوازم توانبخشی؛

۱۶‌- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی موضوع ‏بندهای «پ»، «ت» و «ث» ماده ‌(۱۱۹) قانون امور گمرکی‏ با رعایت ترتیبات مقرر در بندهای مذکور؛

تبصره: معافیت این جزء در خصوص اقلام موضوع بند «پ» ماده ‌(۱۱۹) قانون امور گمرکی در حوزه دفاعی با تأیید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قابل اعمال است.

۱۷‌- تجهیزات و اقلام با کاربرد صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی. فهرست این تجهیزات و اقلام با پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛

تبصره 1: واردات کالاهای موضوع جزءهای (۲)، (۶)، (۷)، (۹)، (۱۳)، (۱۶) و (۱۷) بند «الف» این ماده ‌معاف از پرداخت مالیات و عوارض می‌باشد. واردات کالاهای موضوع جزءهای (۱)، (۳) و (۵) بند «الف» این ماده ‌مشمول معافیت نبوده و مالیات و عوارض با نرخ استاندارد نه‌درصد(۹%) در مبادی گمرکی به آن تعلق می‌گیرد. عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است. در خصوص جزء (۱۵) این بند، در صورتی که با تأیید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کالای مورد نظر مشابه داخلی نداشته باشد، واردات آن از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد و اگر واردات کالای موردنظر به دلیل کمبود تولید داخل نسبت به نیاز بازار، ضرورت داشته باشد، واردات کالای مزبور با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی، مشمول مالیات و عوارض با نرخ سه‌درصد(۳%) در مبادی گمرکی می‌باشد. عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.

تبصره 2: تولیدکنندگان و یا عرضه‌کنندگان کالاهای موضوع این بند مکلفند که برچسب معافیت از مالیات بر ارزش افزوده را بر روی بسته‌بندی کالاهای مذکور درج نمایند. سازمان مکلف است فهرست کالاها و خدمات معاف از مالیات و عوارض را از طریق شیوه‌های مناسب از جمله درج در سامانه عملیات الکترونیکی سازمان به اطلاع عموم مردم برساند. سازمان مکلف است امکان دریافت گزارش‌های مردمی مبنی بر دریافت مالیات و عوارض توسط عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات معاف از مالیات و عوارض را از طریق سامانه عملیات الکترونیکی خود و استرداد مبالغ اضافه دریافتی از خریداران فراهم نماید. دریافت مالیات و عوارض از کالاها و خدمات معاف توسط عرضه‌کنندگان آنها مشمول جریمه‌ای معادل دو برابر مالیات و عوارض دریافتی بوده و قابل بخشودگی نمی‌باشد. سازمان مکلف است حداکثر سه‏ماه پس از دریافت گزارش، نسبت به تأیید یا رد و حسب مورد استرداد مبالغ اضافه دریافتی از خریداران اقدام نماید. نحوه استرداد این مبالغ به موجب دستورالعملی است که حداکثر پس از سه‌ماه از لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط سازمان با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تهیه و به تصویب وزیرامور اقتصادی و دارایی می‏رسد.

تبصره 3: واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، سازمان اورژانس کشور، سازمان بهزیستی کشور، آستان‌های مقدسه و کمیته امداد امام خمینی(ره) با تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی، حوزه‌های علمیه با تأیید مرکز مدیریت حوزه علمیه استان مربوط و مؤسسات خیریه با اعلام مراجع صادرکننده مجوز آنها و تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.

تبصره 4: اعمال معافیت‏های مالیاتی در خصوص مواد خوراکی مذکور در اجزای این بند، منوط به أخذ گواهی سلامت محصول از مراجع قانونی ذی‌صلاح از قبیل سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان غذا و دارو است.

ب‌- خدمات معاف از ارزش افزوده

۱‌- خدمات درمانی، تشخیصی و پیشگیری، خدمات توانبخشی و حمایتی و خدمات آرامستان‌ها؛

۲‌- خدمات درمانی و پیشگیری دامی و گیاهی، واحدهای ماشینی‌کردن (مکانیزاسیون) آب کشاورزی، کشت بافت و تولید اندام‌های تکثیری گیاهان؛

۳‌- خدمات زینک، چاپ، انتشار روزنامه اعم از کاغذی یا الکترونیکی، کتاب، نشریه و خدمات نشر و توزیع آنها به استثنای مؤسسات کمک آموزشی و کنکور و هرگونه تبلیغات کالاها و خدمات داخلی در روزنامه‌ها و نشریات؛

۴‌- ارائه خدماتی که مابه‌ازای آن به صورت حقوق و دستمزد پرداخت می‌شود در صورتی‌که مشمول فصل مالیات بر درآمد حقوق موضوع قانون مالیات‌های مستقیم باشد؛

تبصره: در ارائه خدمت توسط شرکتهای تأمین نیروی انسانی و شرکتهایی که از طریق قراردادهای حجمی خدمات خود را با در اختیار گذاشتن نیروی کار به متقاضی ارائه می‌کنند (مانند شرکتهای ارائه‌دهنده خدمات پرستاری و خدمات نظافتی)، بخشی از قرارداد که مربوط به هزینه‌های حقوق و دستمزد است، معاف می‌باشد. حکم این بند مشروط به تأیید میزان حقوق و دستمزد و مزایا توسط سازمان بیمه‌گر است.

۵‌- عملیات و خدمات بانکی شامل دریافت سپرده، اعطای تسهیلات و یا ایجاد اعتبار، ارائه ضمانت‌نامه و انتقال وجه در چهارچوب قوانین مربوط و مصوبات شورای پول و اعتبار؛

۶‌- خدمات اعتباری قرض‌الحسنه صندوق‌های قرض‌الحسنه دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا سایر مراجع مورد تأیید بانک مذکور و همچنین صندوق‌های قرض‌الحسنه که به موجب قانون تأسیس شده یا می‌شوند؛

۷‌- خدمات مالی و اعتباری اعطای تسهیلات توسط صندوق‌های حمایتی، ضمانت صادرات، سرمایه‌گذاری، بیمه‌ای و پژوهش و فناوری که به موجب قانون یا با مجوز قانون تأسیس شده‌ یا می‌شوند در چهارچوب اساسنامه آنها؛

۸‌- خدمات بیمه‌های زندگی، خدمات بیمه‌های محصولات کشاورزی، خدمات بیمه اجتماعی و درمان تکمیلی؛

۹‌- خدمات بازار سرمایه شامل خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس به تشخیص شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار.

۱۰‌- خدمات انتشار و نقل و انتقال سهام، حق تقدم، سهم‌الشرکه و سایر اوراق بهادار موضوع بند (۲۴) ماده ‌(۱) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴/۹/۱ با اصلاحات بعدی؛

۱۱‌- صدور و ابطال، نقل و انتقال واحدهای ‏سرمایه‌گذاری ‏صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار؛

۱۲‌- منحصراً سود تسهیلات اعطائی شرکتهای واسپاری(لیزینگ) دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به مشتریان (مصرف‌کنندگان)؛

تبصره: مالیات بر ارزش افزوده بهای دارایی‌ها و اموال مورد واگذاری موضوع قرارداد شرکتهای واسپاری(لیزینگ) با مشتریان مشمول این فعالیت نمی‌باشند.

۱۳‌- خدمات حمل و نقل (اعم از بار و مسافر) درون و برون‌شهری و بین‌المللی جاده‌ای، ریلی و ‏دریایی؛

۱۴‌- خدمات آموزشی، پژوهشی و ورزشی دارای مجوز از مراجع ذی‌صلاح طبق آیین‌نامه‌ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های امور ‏اقتصادی و دارایی (سازمان)، علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و ‏پرورش، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ورزش و جوانان و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه ظرف ‏شش‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛

۱۵‌- خدمات اقامتی هتل‌های سه ستاره و پایین‌تر، مهمانپذیرها و سایر مراکز اقامتی دارای مجوز از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یا اتحادیه‌های ذی‌ربط؛

۱۶‌- قدرالسهم هزینه مشترک (شارژ) دریافتی توسط شرکتهای خدماتی موضوع قانون نحوه واگذاری مالکیت و اداره امور شهرکهای صنعتی مصوب ۱۳۸۷/۲/۳۱ از واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی مستقر در شهرکهای صنعتی بابت ارائه خدمات به آنها؛

۱۷‌- خدمات فنی، بازسازی، تعمیر و نگهداری کالاهای موضوع جزء (۱۷) بند «الف» این ماده ‌که توسط مرکز وابسته به دستگاههای نظامی، انتظامی و امنیتی ارائه می‌شود، مطابق فهرستی که با تصویب وزرای دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و امور اقتصادی و دارایی ابلاغ می‌شود؛

تبصره: در مواردی که دریافت وجه توسط یک مؤدی مستند به فروش کالا یا ارائه خدمت نیست، مانند دریافت هرگونه خسارت، درآمدهای حاصل از تسعیر دارایی‌های ارزی، انواع سود، انواع جریمه (مادامی که بخشی از بهای کالا و خدمات تلقی نگردد)، آورده نقدی یا غیرنقدی به‌عنوان سرمایه و انواع کمکهای دولتی، عرضه خدمت محسوب نمی‌شود و مأخذ محاسبه مالیات و عوارض نمی‌باشد.