آشنایی با ثبت های حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی، شاخه‌ای از علم حسابداری است که وظیفه محاسبه و مدیریت بهای تمام‌شده محصولات را بر عهده دارد. هدف اصلی آن، ارزیابی و کنترل هزینه‌های تولید، بهینه‌سازی فرآیندها و کمک به تصمیم‌گیری دقیق در قیمت‌گذاری است. با تحلیل دقیق هزینه‌ها، حسابداری صنعتی امکان کاهش هزینه‌ها و کنترل موجودی‌ها را فراهم می‌سازد و به کسب‌وکارها کمک می‌کند که در بازار رقابتی عملکرد بهتری داشته باشند. ثبت‌های حسابداری صنعتی اطلاعات دقیقی از هزینه‌ها و منابع مصرف‌شده برای تولید محصولات فراهم می‌کند. در ادامه به بررسی انواع ثبت‌های حسابداری صنعتی می‌پردازیم.

حسابداری صنعتی چیست؟

حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام‌شده، شاخه‌ای از حسابداری مدیریت است که محاسبه و تحلیل هزینه‌های تولید و عملیات در صنعت را انجام می‌دهد. این نوع حسابداری وظیفه تنظیم بودجه، تعیین هزینه‌های استاندارد و واقعی، تحلیل هزینه‌های مراحل مختلف تولید و توزیع، تجزیه انحرافات و ارزیابی سودآوری را بر عهده دارد.

در حسابداری صنعتی، هزینه‌ها به‌دقت طبقه‌بندی، ثبت و تفسیر می‌شوند که ارتباط دقیق هر هزینه با مراحل تولید و توزیع کالاها و خدمات مشخص شود. این اطلاعات به مدیریت کمک می‌کند که تصمیمات بهتری در کنترل هزینه‌ها و بهبود کارایی فرآیندهای تولید بگیرد و به همین دلیل در مؤسسات تولیدی و صنعتی کاربرد گسترده‌ای دارد.

اجزاء حسابداری صنعتی

اجزاء و عوامل حسابداری صنعتی شامل ۳ بخش کلیدی است: مواد اولیه، حقوق و دستمزد و هزینه‌های سربار ساخت که هر یک از این بخش‌ها به مدیریت، درک دقیق‌تری از هزینه‌های تولید می‌دهد و به تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک می‌کند.

1. مواد اولیه

مواد اولیه به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند.

۲. حقوق و دستمزد

در حسابداری صنعتی دستمزد مستقیم داریم که باید با تعریف آن آشنا شوید و بدانید که به چه افرادی اختصاص دارد.

۳. سایر هزینه‌ها (هزینه‌های سربار ساخت)

سایر هزینه‌ها که شامل هزینه‌های سربار ساخت می‌شود، به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

انواع ثبت های حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی به عنوان یک ابزار حیاتی در مدیریت مالی سازمان‌های تولیدی، شامل ثبت‌های متنوعی است که برای ردیابی و تحلیل هزینه‌ها، درآمدها و موجودی‌ها طراحی شده‌اند. این ثبت‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کنند که عملکرد مالی خود را بهبود بخشند و تصمیمات بهتری در زمینه تولید و فروش اتخاذ کنند. در ادامه، به دسته‌بندی انواع ثبت‌های حسابداری صنعتی پرداخته می‌شود.

1. ثبت تراکنش‌های مالی

ثبت تراکنش‌های مالی در حسابداری صنعتی را به سه دسته زیر می‌توان تقسیم‌بندی کرد.

۲. ثبت هزینه‌ها و درآمدها

ثبت هزینه‌ها و درآمدها در حسابداری صنعتی به ۴ دسته تقسیم می‌شوند.

۳. ثبت موجودی و ارزش افزوده

ثبت موجودی و ارزش افزوده در حسابداری صنعتی شامل دو بخش می‌شود ک در ادامه توضیح می‌دهیم.

۴. گزارش‌گیری و تحلیل مالی

گزارش‌گیری و تحلیل مالی به عملکرد شرکت‌ها کمک می‌کند تا با کلیه هزینه‌هایی که برای تولید محصول انجام می‌دهند، آشنا شوند. در ادامه این گزارش‎ها و کاربرد آن‌ها  را به تفکیک تشریح می‌کنیم.

۵. کنترل داخلی

کنترل داخلی و پیش‌بینی و برنامه‌ریزی در حسابداری صنعتی یک امر مهم در حسابداری صنعتی است. در ادامه شما را کاربرد آن‌ها آشنا می‌کنیم.

مراحل ثبت‌های حسابداری صنعتی در شرکت‌های تولیدی

به‌صورت کلی، مراحل زیر را می‌توان به‌عنوان مراحل ثبت‌های حسابداری در بخش تولیدی مطرح کرد:

1. خرید مواد اولیه

زمانی که مواد اولیه از تأمین‌کننده خریداری می‌شود، مبلغ فاکتور خرید به حساب «مواد اولیه» و حساب «حساب‌های پرداختنی» ثبت می‌شود.

۲. پرداخت هزینه بیمه و حقوق و دستمزد

برای ثبت حسابداری پرداخت حقوق و دستمزد و هزینه بیمه، ابتدا باید هزینه‌های مربوط به حقوق و دستمزد کارکنان و همچنین سهم بیمه کارکنان و کارفرما محاسبه و ثبت شوند.

۳. پرداخت هزینه سربار تولید

پرداخت هزینه سربار تولید شامل ثبت هزینه‌های غیرمستقیم مانند انرژی، نگهداری و سایر هزینه‌های عمومی تولید است.

4. ارسال مواد اولیه به خط تولید

برای ارسال مواد اولیه به خط تولید، مواد از انبار به خط تولید منتقل می‌شود و باید در حسابداری ثبت شود.

۵. تسهیم هزینه حقوق و دستمزد

تسهیم هزینه حقوق و دستمزد به معنای تخصیص بخشی از هزینه‌های حقوق و دستمزد به واحدهای مختلف (مثل تولید، اداری و فروش) بر اساس فعالیت‌های انجام شده است.

۶. انتقال هزینه‌های سربار ساخت

انتقال هزینه‌های سربار ساخت به منظور تخصیص هزینه‌های غیرمستقیم تولید به محصولات ساخته شده یا در حال ساخت است.

۷. بهای تمام شده کالای ساخته شده

بهای تمام شده کالای ساخته شده به مجموع هزینه‌های تولید (مواد اولیه، دستمزد و سربار ساخت) که به کالاهای تولیدی تخصیص می‌یابد، گفته می‌شود.

۸. فروش کالای ساخته شده

برای ثبت فروش کالای ساخته شده، زمانی که کالا به فروش می‌رسد، باید هزینه فروش و درآمد حاصل از فروش ثبت شود.

جمع بندی

در این مقاله موضوع ثبت‌ها، انواع و مراحل ثبت‌های حسابداری صنعتی را بررسی کردیم. این نوع حسابداری به شرکت‌ها کمک می‌کند که هزینه‌های تولید را درک و مدیریت کنند و تصمیمات بهتری درباره قیمت‌گذاری، کنترل هزینه‌ها، و برنامه‌ریزی تولید بگیرند. با ثبت‌های دقیق و سازمان‌یافته، مدیران می‌توانند نقاط ضعف و قوت در فرآیند تولید را شناسایی کرده و کارایی و بهره‌وری شرکت را افزایش دهند.

سوالات متداول