
ابطال فاکتور به معنای از بین بردن اثرات مالیاتی و ثبت سامانهای فاکتور صادر شده است. اگر این کار بهدرستی انجام نشود، ممکن است در فرآیندهای رسیدگی مالیاتی از جمله اصلاح اطلاعات، گزارش دهی یا برخورد ممیزان با چالشهای جدی مواجه شوید. در این مقاله از محاسبان، با آموزش تصویری یاد میگیرید که چگونه برای ابطال فاکتور در سامانه مودیان اقدام کنید. برای یادگیری این فرآیند همراه ما باشید.
ابطال فاکتور در سامانه مودیان
در سامانه مودیان مالیاتی، پس از تأیید صورتحساب فروش یا صورتحساب اصلاحی، امکان حذف آن وجود ندارد. بنابراین، اگر مودی به هر دلیلی بخواهد صورتحسابی را از گردش مالی خود خارج کند، تنها راه قانونی آن ابطال صورتحساب است. معمولاً نیاز به ابطال صورتحساب اصلی یا اصلاحی زمانی پیش میآید که اطلاعات مهم فاکتور اشتباه باشند. مانند موارد زیر:
- شماره اقتصادی خریدار یا فروشنده
- شناسه کالا یا خدمت
- تاریخ صدور صورتحساب
مهلت ابطال فاکتور در سامانه مودیان
در سامانه مودیان، مهلت قانونی مشخصی برای ابطال فاکتور تعیین نشده است. با این حال، برای رعایت نظم مالیاتی و پیشگیری از بروز اختلافات، پیشنهاد میشود که ابطال صورتحساب حداکثر ۱۵ روز پس از تاریخ صدور انجام شود. این بازه زمانی به منظور هماهنگی با دورههای مالیاتی و اظهارنامههای مربوطه در نظر گرفته شده است.
به بیان ساده، هرچند ثبت صورتحساب ارجاعی محدودیت زمانی مشخصی ندارد، اما بهتر است این صورتحساب در همان دوره مالیاتی مربوطه ثبت شود. نکته مهم این است که اعتبار مالیاتی به دورهای تعلق میگیرد که صورتحساب ارجاعی در آن ثبت شده است.
نحوه ابطال صورتحساب در سامانه مودیان

زمانی که اشتباهی در فاکتور اصلی رخ میدهد، ابتدا صورتحساب اصلاحی صادر میشود. اما اگر اصلاح ممکن نباشد به طور مثال معامله کاملاً فسخ شده، کالا بازگردانده نشده یا اطلاعات پایه اشتباه است، ابطال فاکتور تنها راهکار قانونی است.
مرحله ۱: مرور و شناسایی فاکتور
- وارد کارپوشه مودیان به آدرس my.tax.gov.ir شوید.
- به بخش مدیریت صورتحسابها بروید و روی گزینهٔ صورتحسابهای فروش کلیک کنید.
- لیست فاکتورهای صادر شده نمایش داده میشود. برای مشاهده جزئیات هر فاکتور، روی «جزئیات صورتحساب» کلیک کنید.
این مرحله امکان بررسی دقیق فاکتورها و شناسایی فاکتور مورد نظر برای ابطال را فراهم میکند.
مرحله ۲: انتخاب فاکتور برای ابطال
- در منوی اصلی، بخش مربوط به فاکتور مورد نظر (خرید یا فروش) را انتخاب کنید.
- با استفاده از فیلترها، فاکتور مورد نظر را پیدا و انتخاب کنید.
- جزئیات فاکتور را بررسی کنید و مطمئن شوید فاکتور صحیح انتخاب شده است.
اگر نیاز به اصلاح یا حذف فاکتور است، ابتدا فاکتور را ابطال کرده و سپس فاکتور جدید ثبت شود.
مرحله ۳: ثبت دلیل ابطال
- روی گزینهٔ «ابطال» کلیک کنید.
- دلیل ابطال فاکتور را از لیست ارائه شده انتخاب کنید، مانند:
- مرجوعی کالا
- عدم تطابق کالا با سفارش
- نقص یا خرابی کالا
نکته مهم |
دلیل ابطال فاکتور باید مستند باشد؛ دلایل کلی مانند «اشتباه» معمولاً در رسیدگی مالیاتی پذیرفته نمیشوند.
مرحله ۴: ارسال درخواست ابطال
- پس از انتخاب دلیل، روی «ارسال درخواست ابطال» کلیک کنید.
- سامانه، یک صورتحساب ابطالی جدید با نوع «ابطال» و مبلغ منفی کامل (۱۰۰٪ معکوس) ایجاد میکند.
- اطلاعات فاکتور ابطالی:
- تاریخ صدور: در بازه ۱۵ روز گذشته باشد.
- شماره مرجع: همان شماره فاکتور اصلی یا اصلاحی.
کد رهگیری ۲۲ رقمی دریافت کنید تا ثبت درخواست شما مستند شود.
مرحله ۵: پیگیری وضعیت ابطال
- وضعیت فاکتور اصلی به «ابطال شده» تغییر میکند.
- فاکتور ابطالی جدید در کارپوشه با وضعیت «درج در کارپوشه» نمایش داده میشود.
- خریدار باید ظرف ۳۰ روز واکنش نشان دهد؛ در غیر این صورت، فاکتور به صورت تأیید سیستمی ثبت میشود.
مرحله ۶: ثبت در سیستم حسابداری داخلی
برای تطابق دفاتر داخلی با سامانه مودیان، فاکتور ابطالی باید در سیستم حسابداری داخلی ثبت شود:
- بدهکار: حساب فروش (یا خرید)
- بستانکار: حساب مالیات بر ارزش افزوده
این ثبت باعث همسانی دادههای سامانه و دفاتر مالی شما میشود و از بروز مغایرت در رسیدگی مالیاتی جلوگیری میکند.
ابطال فاکتور تایید شده در سامانه مودیان
ابطال صورتحسابی که قبلاً توسط خریدار در سامانه مودیان تأیید شده، کمی پیچیدهتر از فاکتورهای تأیید نشده است؛ زیرا تغییر مستقیم آن میتواند باعث اختلاف در دادههای سامانه شود. در ادامه، مراحل این فرآیند را توضیح میدهیم:
حالت اول: خریدار هنوز فاکتور را تأیید نکرده است
اگر فاکتور توسط خریدار تأیید نشده باشد، ابطال آن ساده و مستقیم است. در این حالت، وضعیت فاکتور در کارپوشه فروشنده یا خریدار معمولاً با عنوان «بدون نیاز به واکنش» نمایش داده میشود و فروشنده میتواند مستقیماً اقدام به صدور صورتحساب ابطالی کند.
حالت دوم: خریدار فاکتور را تأیید کرده است
اگر فاکتور تأیید شده باشد، ابطال آن نیازمند هماهنگی با خریدار است که از ایجاد اختلاف در دادههای سامانه جلوگیری شود. مراحل پیشنهادی به شرح زیر است:
- لغو یا رد تأیید خریدار:
ابتدا از خریدار بخواهید تأیید خود را لغو یا فاکتور را رد کند که وضعیت برای فروشنده آماده ابطال شود. - صدور صورتحساب ابطالی توسط فروشنده:
فروشنده سپس اقدام به صدور صورتحساب ابطالی میکند و شمارهٔ منحصر به فرد فاکتور مرجع را در آن درج میکند. این شماره، ارتباط فاکتور ابطالی با فاکتور اصلی را مشخص میکند و باعث شفافیت در سوابق مالیاتی میشود.
بیشتر بخوانید: صورتحساب الکترونیکی مالیاتی
ابطال صورتحساب اصلاحی
اگر بخواهید یک صورتحساب ارجاعی بر روی یک صورتحساب ارجاعی دیگر ثبت کنید، برای ابطال یک صورتحساب اصلاحی، لازم است صورتحساب ارجاعی قبلی در وضعیت «تأیید شده» یا «تأیید سیستمی» باشد.
به بیان ساده، نحوهٔ ابطال صورتحساب اصلاحی تنها زمانی امکانپذیر است که صورتحساب ارجاعی اول تأیید شده باشد. درصورتی که صورتحساب مرجع در وضعیت «رد شده» قرار داشته باشد، ابتدا باید آن صورتحساب ابطال شود.
ابطال فاکتور فروش در سامانه مودیان به منظور حذف
ابطال فاکتور رسمی در سامانه مودیان یک فرایند رسمی و کاملاً قابل ردیابی است که برای بیاعتبار کردن صورتحساب فروش صادرشده انجام میشود. این فرایند معادل «حذف کامل» نیست، بلکه تنها وضعیت فاکتور به حالت ابطالشده تغییر میکند تا در محاسبات مالیاتی لحاظ نشود، اما سابقه آن برای امور مالی محفوظ میماند.
چرا فاکتور در سامانه مودیان باطل نمیشود؟
اگر فاکتور در سامانه مودیان باطل نمیشود، معمولاً یکی از دلایل زیر مطرح است:
۱. خطای تاریخ یا زمان صدور فاکتور:
- اگر تاریخ صدور صورتحساب خارج از بازۀ زمانی مجاز باشد، سامانه اجازه ابطال را نمیدهد.
- راهحل: تاریخ را با دقت بررسی کنید و در صورت نیاز، آن را به تاریخ صحیح تغییر دهید.
۲. خطای شماره مالیاتی صورتحساب مرجع:
- هر فاکتور در سامانه مودیان دارای یک شماره منحصربهفرد مالیاتی است. اگر همان شماره قبلاً در سامانه ثبت شده باشد و دوباره استفاده شود، خطا رخ میدهد.
- راهحل: شماره مالیاتی صورتحساب مرجع را بهدرستی وارد کنید و از تکراری نبودن آن مطمئن شوید.
۳. خطای شماره اقتصادی خریدار یا فروشنده:
- در صورتی که شماره اقتصادی وارد شده نادرست، ناقص یا با اطلاعات ثبت شده در سامانه مغایرت داشته باشد، سامانه خطا نمایش میدهد.
- راهحل: شماره اقتصادی خریدار و فروشنده را با اطلاعات پرونده مالیاتی مطابقت دهید و اصلاح کنید.
تفاوت ابطال فاکتور و برگشت از فروش در سامانه مودیان
تفاوت برگشت از فروش و ابطال فاکتور در سامانه مودیان به شرح زیر است:

جمعبندی
ابطال فاکتور در سامانه مودیان، ابزاری حیاتی برای اصلاح اشتباهات و مدیریت دقیق سوابق مالیاتی شماست. با رعایت مهلتها، روشهای قانونی ابطال و تشخیص فاکتورهای تکراری یا اصلاحی، میتوانید از جریمهها و مشکلات احتمالی جلوگیری کنید. حالا سؤال این است: اگر امروز متوجه یک فاکتور اشتباه شدید، اولین قدم شما چه خواهد بود؟ تجربه خود را در کامنتها با ما به اشتراک بگذارید!
سوالات متداول
۱. فرصت ابطال فاکتور در سامانه مودیان چقدر است؟
در قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان، زمان مشخصی برای آن تعریف نشده است، اما توصیه میشود به محض اطلاع از اشتباه یا لغو معامله، صورتحساب را باطل کنید.
۲. آیا امکان ابطال فاکتور پس از تأیید نهایی وجود دارد؟
خیر؛ پس از تأیید نهایی فاکتور، امکان ابطال مستقیم وجود ندارد. در چنین مواردی، باید فاکتور ابطالی جدیدی صادر کنید که بهصورت جداگانه ثبت شود و سوابق معامله را اصلاح کند.
۳. آیا میتوان فاکتورهای اصلاحی را در سامانه مودیان ابطال کرد؟
بله، فاکتورهای اصلاحی در صورتی که شرایط لازم را داشته باشند، قابل ابطال هستند. برای این کار باید فاکتور مرجع در وضعیت تأیید شده باشد.