استانداردهای حسابداری چیست؟

به قوانین و مقررات دنیای حسابداری ، استاندارد بین المللی حسابداری یا international accounting standards گفته می شود.انواع استانداردهای حسابداری مجموعه‌ای کامل از اصول و رویه‌هایی هستند که حسابدارها در تمام دنیا باید بر اساس آن عمل کنند. استانداردهای حسابداری خط مشی‌های مکتوب صادر شده توسط نهادهای حسابداری خبره یا دولت یا سایر نهادهای نظارتی است که جنبه‌های شناسایی، اندازه‌گیری، ارائه و افشای تراکنش‌های حسابداری در صورت های مالی را پوشش می‌دهد و هدف آنها ارائه اطلاعات مالی به سرمایه‌گذاران، وام‌دهندگان، اعتباردهندگان، مشارکت‌کنندگان و سایر افراد است.

در واقع به کمک این قوانین و مقررات، قلمرو فعالیت کلیه حسابداران مشخص می‌شود. همچنین با ارائه شیوه‌های مشترک و اصول مناسب، حسابداران می‌توانند تا مسائل و مشکلات دنیای حسابداری را برطرف نمایند. این استانداردها تمامی جوانب مالی یک واحد تجاری را شامل می‌شود و راه‌حل‌هایی باکیفیت برای افزایش بازده مجموعه تجاری ارائه می‌دهند. انواع استانداردهای حسابداری به یکپارچه‌سازی گزارش‌های مالی کمک می‌کنند. در نتیجه فقط گزارش‌هایی قابل قبول هستند که این استانداردها را رعایت کرده باشند. با توجه به تمامی این‌ها، یک حسابدار باید درک کاملی از انواع استانداردهای حسابداری داشته باشد.

تاریخچه استاندارد های حسابداری

استانداردهای حسابداری ایران از سال 1371 به وجود آمد. در همین سال، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری از طرف سازمان حسابداری کشور راه‌اندازی شد. هدف تأسیس این کمیته، ایجاد استانداردهای حسابداری معتبر با توجه به شرایط کشور بود تا بتوانند یک سیستم یکپارچه ایجاد کنند تا دچار ناسازگاری نشوند.

اهمیت استانداردهای حسابداری چیست؟

در حال حاضر شاهد پیشرفت روزافزون صنایع مالی و امور مالیاتی به‌صورت بین‌المللی و همچنین سرمایه‌گذاری‌های خارج در کشور هستیم. استانداردهای حسابداری را می‌توان یک «زبان بین‌المللی در دنیای حسابداری» دانست. در حقیقت استانداردهای حسابداری ایران و بین‌الملل را یک حسابدار خبره باید بداند.

یک حسابدار باید قادر به ارائه یک گزارش جامع و کامل مالی بر اساس استانداردهای جهانی باشد. گزارش‌های مالی نشان می‌دهند که ارزش یک تجارت مالی چقدر است. به همین خاطر تحلیل‌گران اقتصادی با اتکا به این گزارش‌های مالی می‌توانند یک شرکت را شرکت دیگر مقایسه کنند تا برای سرمایه‌گذاری به نتیجه برسند. پس اینکه سرمایه‌گذاری خارجی در کدام شرکت انجام شود، متکی به گزارش‌های مالی حسابداری است که از انواع استانداردهای حسابداری بین‌المللی استفاده کرده باشد که تحلیل‌گران به‌راحتی قادر به خواندن و تحلیل آن باشند.

تدوین استانداردهای حسابداری

استانداردهای حسابداری چگونه تدوین می‌شوند. بعد از طی کردن مراحل زیر یک استاندارد تدوین و به مرحله اجرا در می آید.

1.تشخیص موضوع به منظور شروع فرایند تحقیق‌ها

کمیته تدوین استانداردها در ابتدا موضوعات مطرح شده توسط مدیریت تدوین استانداردها را بررسی کرده و بر این اساس استانداردهایی را تهیه و تنظیم می‌کند و سپس آن‌ها را در اختیار مدیریت تدوین استانداردها می‌گذارد.

2.بررسی اولیه

3.اخذ تصمیم برای لازم بودن تدوین استاندارد

حالا نوبت به اخذ تصمیم توسط کمیته تدوین استانداردها درباره تدوین استاندارد مورد ارزیابی شده می‌رسد.

4.ایجاد پیش‌نویس اولیه

هنگامی که کمیته تدوین استاندارد، رای به تدوین استاندارد مطرح شده گرفت، نوبت آن است تا گروهی از کارشناس‌ها طی بررسی گزارش‌های مختلف و مطالعات متعدد و همچنین برگزاری جلسات مختلف، یک پیش‌نویس اولیه از استاندارد مورد نظر ایجاد کنند. کارشناس‌ها در مرحله اول استاندارد مربوطه را با استانداردهای بین‌المللی مقایسه می‌کنند و این موضوعات را اساس تنظیم پیش‌نویس اولیه قرار می‌دهند.

5.تدوین پیش‌نویس به صورت استاندارد

6.نظر سنجی به صورت عمومی

حالا نوبت به نظرسنجی می‌رسد و کمیته تدوین پیش‌نویس استانداردها را در مجامع عمومی پخش می‌کند تا نظرات مختلف حسابداران را درباره آن‌ها بداند. این کمیته پیش‌نویس‌ها را در اینترنت، مجلات مختلف و … پخش کرده و منتظر بازخورد دیگران از آن می‌ماند. همچنین برای اطمینان بیشتر پیش‌نویس برای افراد صاحب نظر در زمینه حسابداری هم فرستاده می‌شود تا بازخوردهای آن‌ها را در این زمینه بگیرند. در نهایت در صورت لزوم مجدداً پیش‌نویس اصلاح شده و پس از اینکه کمیته فنی آن را تایید کرد برای هیئت عامل سازمان ارسال می‌شود.

7.تصویب نهایی استاندارد

انواع استاندارد حسابداری

حال که به‌صورت کامل با استانداردهای حسابداری آشنا شدید، نوبت به این می‌رسد که با برخی از انواع استانداردهای حسابداری بیشتر آشنا شوید. در ادامه شما را با 42 استاندارد مصوب و لازم الاجرا آشنا خواهیم کرد. توجه داشته باشید که استانداردهای 38 تا 41 به‌صورت پیش‌نویس بودند و در ابتدای سال 1400 تصویب شدند. استاندارد 42 نیز در اسفند سال 1398 منتشر شد. پس انواع استانداردهای حسابداری در ایران این 42 استاندارد مهم هستند.

اهداف استانداردهای حسابداری

• یکسان سازی صورت های مالی: اصلی ترین هدف استانداردهای حسابداری، یکسان سازی شکل ارائه صورت های مالی در جهان حسابداری است که باید به شکلی درست و با بیش ترین بازده ممکن به عمل در آید.
• افشای درست اطلاعات: از اساسی ترین اصول حسابداری، اصل افشا است و از دیگر اهداف استانداردهای حسابداری، افشای درست اطلاعات مهم حسابداری میباشد.
• ارائه روش های ارزش گذاری دارایی ها: روش ارزش گذاری دارایی ها و همچنین تعیین میزان درآمد واحد تجاری ، بحثی مهم و پرکاربرد در حسابداری به شمار می آید. همچنین این مسئله در تعیین ارزش دارایی ها و میزان مالیات پرداختی واحد تجاری تاثیر بسزایی اعمال می کند. ارائه روش های درست، مناسب و دقیق برای این کار یکی از اهداف استانداردهای حسابداری است. بنابراین عمل به این دستورات کمک بسزایی به حسابداران می کند.

مقایسه استانداردهای مالی ایران با استانداردهای مالی بین المللی

چند مورد از مهم ترین تفاوت های صورت مالی تهیه شده در ایران با صورت مالی بین المللی

• تفاوت در نحوه ارائه صورت های مالی ایران و بین المللی
• تفاوت ترازنامه های بین المللی با ترازنامه های داخلی
• تفاوت در صورت سود زیان بین المللی و ایرانی
• تفاوت در استاندارد حسابداری صورت سود و زیان جامع «IRFS» و ایران

چرا استاندارد های حسابداری در ایران و جهان متفاوت هستند

شرکت های بین المللی برای ارائه گزارش های مالی خود باید استاندارد های خاصی را رعایت کنند که به آن ها استاندارد های حسابداری بین المللی می گویند. این استاندارد ها با یکسان سازی گزارش های مالی در سراسر جهان، به یک معیار بین المللی مورد پذیرش همه کشور ها تبدیل شده اند. با این حال، هر کشوری بر اساس سیاست های مالی و حسابداری خود ممکن است تغییراتی در این معیار ها ایجاد کند. مانند استاندارد حسابداری ایران که توسط «سازمان حسابرسی» مصوب می شود.

انواع استاندارد حسابداری مشترک در جهان

یک سری از استاندارد های حسابداری در جهان وجود دارد که با استانداردهای حسابداری ایران نیز اشتراک دارند. مانند:

مهم‌ترین استانداردهای حسابداری در ایران کدامند؟

استانداردهای حسابداری به شماره‌های ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۹، ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۲۲، ۳۰ و ۳۴ ازجمله استانداردهای مهم حسابداری هستند.

نتیجه گیری

تا به اینجا، متوجه شدیم که انواع استانداردهای حسابداری نوعی زبان بین‌المللی بین حسابداران، فعالان در حوزه مالی و مالیاتی و کلیه ذینفعان یک مجموعه تجاری و بنگاه اقتصادی محسوب می‌شود. یک حسابدار خبره باید با استانداردهای حسابداری آشنا باشد تا بتواند گزارش‌ها و اسناد قابل اعتماد و قابل مقایسه از شرکت ارائه دهد. تا زمانی که حسابدار تسلط کافی بر انواع استانداردهای حسابداری ایران نداشته باشد، نمی‌تواند به اطلاعاتی قابل اطمینان و قابل مقایسه دست پیدا کند. از طرف دیگر رعایت این اصول باعث ایجاد اطمینان در بازارهای رقابتی می‌شود. به این ترتیب استانداردهای حسابداری می‌توانند به ایجاد اطمینان از جهت سلامتی مالی یک شرکت کمک کنند.