اصول حسابداری چیست؟

همه کسب و کارهایی که فعالیت اقتصادی خود را آغاز می‌کنند، باید صورت‌های مالی دقیق و مناسبی داشته باشند. این صورت‌های مالی با استفاده از اصول حسابداری تهیه و تنظیم می‌شوند؛ اما این اصول کدامند و چه اهمیتی دارند؟ باید گفت که بدون یادگیری این اصول، عملا علم حسابداری را یاد نخواهید گرفت. در‌واقع این اصول و قوانین، دروازه ورود شما به علم حسابداری خواهند بود. یادگیری این اصول برای همه حسابداران مبتدی و حرفه‌ای ضروری است. اگر شما هم مایل به کسب اطلاعات در مورد این اصول و کارکرد آن‌ها هستید خواندن این مقاله را از دست ندهید.

اصول حسابداری (Accounting Principles)

حسابداری به عنوان زبان مشترک تجارت، وظیفه دارد تا با استفاده از استانداردها و اصول مشخص، اطلاعات مالی را به گونه‌ای ارائه دهد که قابل فهم، قابل اعتماد و مقایسه‌پذیر باشند. یکی از مهم‌ترین اجزای حسابداری، اصول حسابداری است که چارچوبی منظم و تعریف‌شده برای ثبت و گزارش تراکنش‌های مالی فراهم می‌کند. این اصول با هدف حفظ انسجام، صحت و شفافیت در اطلاعات مالی، به تمامی کسب‌وکارها، از کوچک‌ترین واحدهای اقتصادی تا بزرگ‌ترین سازمان‌های بین‌المللی، کمک می‌کنند تا فعالیت‌های خود را به‌درستی مدیریت کنند.

چارچوب اصلی حسابداری بر پایه مفروضات حسابداری شکل می‌گیرد و سپس از طریق اصول حسابداری به اجرا درمی‌آید. این اصول به عنوان مجموعه‌ای از قواعد و راهنماها، عملیات مالی را اندازه‌گیری و ثبت می‌کنند. به عبارتی دیگر، اصول حسابداری به عنوان نقشه راه و چراغ هدایت‌گر، فرآیند تهیه و ثبت اطلاعات مالی را مشخص کرده و نحوه محاسبه و تعیین سود را تعیین می‌کنند.

یکی از رایج‌ترین اصول پذیرفته شده در جهان، استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی انگلستان (GAAP) است. در‌ حال حاضر هیچ قانونی برای اجرای این استانداردها وجود ندارد؛ اما با این حال، چارچوب‌هایی وجود دارند که استاندارد بودن این اصول را تعیین می‌کنند.

۴ اصل اصول حسابداری

۴ اصل مهم حسابداری عبارتند از:

• اصل تحقق درآمد (Revenue principle)
• اصل بهای تمام شده (cost principle)
• اصل افشای کامل (Full Disclosure Principle)
• اصل تطابق درآمد (matching principle)

پس از آشنایی با مفهوم اصول حسابداری، در ادامه به بررسی تعاریف 4 اصل اصول حسابداری می‌پردازیم.

1. اصل تحقق درآمد (Revenue principle)

درآمد باید هنگامی که کسب می‌شود ثبت شود و نه قبل از آن. به عبارت دیگر،‌ قانون کلی برای شناخت درآمد، قابل اندازه‌گیری بودن و قابل اتکا بودن آن است. با توجه به اصل تحقق درآمد، شناسایی درآمد در زمان دریافت وجه صورت نمی‌گیرد، بلکه به محض تحقق انجام می‌شود.

2. اصل بهای تمام شده (cost principle)

اصل بهای تمام‌شده به این صورت عمل می‌کند که کلیه مبادلات در زمان وقوع، بر اساس بهای تمام شده در دفاتر ثبت می‌شوند. منظور از بهای تمام‌شده، مبلغ نقدی یا معادل نقدی است که برای کسب دارایی در تاریخ تحصیل آن پرداخت شده است. بر اساس این اصل، بدهی‌ها نیز به ارزش نقدی جاری مبادله اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند.

این اصل به تغییرات ارزش دارایی‌ها در طول زمان و تغییرات ارزش پول توجهی ندارد، اما مزیت اصلی آن در واقعی و قابل اتکا بودن است. بهای تمام‌شده همواره قابل ردیابی است و ارزش متعارف دارایی را در زمان تحصیل به‌درستی نشان می‌دهد.

3. اصل افشا در حسابداری (Full Disclosure Principle)

اصل افشای کامل بر ارائه دقیق و کامل اطلاعات مهم و بااهمیت مرتبط با واحد تجاری تأکید دارد. به این معنا که تمامی رویدادها و وقایع مهمی که می‌توانند بر تصمیم‌گیری ذی‌نفعان تأثیر بگذارند، باید به شکلی مناسب و جامع افشا شوند.

4. اصل تطابق درآمد (matching principle)

این اصل بیان می‌کند که هزینه‌ها باید در همان دوره مالی که درآمد مرتبط با آن‌ها شناسایی شده است، ثبت شوند. به عبارت دیگر، هزینه‌ها باید با درآمدها همگام و هماهنگ باشند تا صورت سود و زیان منعکس‌کننده واقعیت‌های اقتصادی باشد. به این ترتیب سود در هر دوره، تفاوت بین درآمدهای تحصیل شده و هزینه‌های تحمیل شده را نشان می‌دهد.

برای شناخت هزینه‌ها ۴ مبانی مختلف وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید:

4.1 تخصیص منطقی

وقتی انتفاع از یک دارایی بیش از یک دوره مالی زمان ببرد و ارتباط منطقی و مستقیم با رویدادهای درآمد و هزینه نداشته باشد، باید بهای تمام‌شده دوره‌های مالی به روش منطقی یا سیستماتیک سرشکن شوند.

4.2 ارتباط مستقیم بین درآمد و هزینه

4.3 شناخت بلادرنگ

وقتی بین درآمد و هزینه ارتباط خاصی وجود نداشته باشد، کل مخارج متحمل شده، بلادرنگ به‌عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شود.

4.4 هزینه بدون منافع جاری

بررسی اهمیت اصول حسابداری

تا اینجا با مفهوم اصول حسابداری آشنا شدیم. ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چرا این اصول اهمیت دارند؟ در پاسخ باید گفت که اصول حسابداری از اساسی‌ترین مفاهیمی هستند که با درک آن‌ها می‌توان به طور دقیق و صحیح به انجام امور مالی و تهیه صورت های مالی پرداخت. این اصول چارچوبی را فراهم می‌کنند که کمک می‌کند اطلاعات مالی به شکلی منسجم، معتبر و قابل اتکا ثبت و گزارش شوند.

همه شرکت‌هایی که اقدام به انتشار اطلاعات مالی خود برای عموم مردم می‌کنند، برای تهیه اطلاعات خود از این اصول پیروی می‌کنند. اصول استاندارد حسابداری ترکیبی در جهان پذیرفته شده است. همچنین این اصول چارچوب معینی را برای نرم‌افزارهای حسابداری فراهم می‌کند.

چرا به اصول حسابداری نیاز داریم؟

از آنجا که این اصول با تنظیم چارچوب‌های استاندارد و مشخص، باعث شفافیت اطلاعات مالی شرکت‌ها می‌شوند، می‌توانند فرآیند تهیه و گزارش‌دهی اطلاعات را تسریع کنند. این اصول مانند تئوری‌های از پیش تعیین‌شده عمل کرده و حسابداران را در انجام دقیق و منظم امور مالی یاری می‌دهند، به گونه‌ای که اطلاعات به شکلی قابل اعتماد و مقایسه‌پذیر در دسترس قرار گیرد.

روش‌های شناسایی درآمد در اصول حسابداری

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، یکی از اصول اساسی حسابداری، اصل تحقق درآمد است. به همین دلیل، آشنایی با روش‌های مختلف شناسایی درآمد در حسابداری اهمیت زیادی دارد:

استفاده از اصول حسابداری چه مزایایی دارد؟

همان‌طور که گفتیم، این اصول قوانین و قواعد حاکم بر حسابداری هستند. با به‌کارگیری این اصول، امکان حسابرسی دقیق‌تر و شفاف‌تر صورت‌های مالی فراهم می‌شود. استفاده از این اصول و قوانین مزایای متعددی دارد که باعث بهبود دقت، شفافیت و قابلیت اعتماد به گزارش‌های مالی می‌شود.

مزایای اصول حسابداری عبارت است از:

1. قابل انعطاف هستند

از اصلی‌ترین مزایای اصول حسابداری می‌توان به منعطف بودن آن‌ها اشاره کرد. به این معنی که برای تمامی مشاغل، موسسات و کسب‌وکارها قابل استفاده هستند. این اصول شیوه‌ای قابل‌فهم برای همه شرکت‌ها یا موسسات فراهم می‌کند تا با استفاده از آن‌ها صورت‌های مالی را محاسبه کنند.

2. حسابرسی را ساده‌تر می‌کند

3. قابلیت مقایسه دارد

اگر این اصول در مجموعه اقتصادی به‌درستی رعایت شوند، مقایسه شرکت‌ها با یکدیگر به‌سادگی انجام خواهد شد. درواقع با این کار می‌توان وضعیت شرکت را با رقبا مورد سنجش قرار داد. این مزیت فوق‌العاده امکان رشد و پیشرفت کسب‌وکار شما را فراهم می‌کند.

جمع بندی

در این مطلب به بررسی اصول حسابداری پرداختیم. آشنایی و یادگیری این اصول برای هر حسابدار ضروری است، زیرا این اصول به‌عنوان دروازه ورود به این علم و حرفه محسوب می‌شوند. بدون درک صحیح این اصول، یادگیری حسابداری نیز ممکن نخواهد بود.

به‌طور کلی، چهار اصل اساسی در حسابداری وجود دارد: تطابق درآمد، افشای اطلاعات، تحقق درآمد و بهای تمام‌شده. این اصول نحوه تنظیم و تهیه صورت‌های مالی در یک واحد اقتصادی را مشخص می‌کنند و استفاده از آن‌ها روند ثبت اطلاعات مالی را تسهیل می‌سازد.

موسسه محاسبان یکی از بهترین آموزشگاه‌ حسابداری در اصفهان در زمینه حسابداری است که اصول حسابداری را با بهره‌گیری از بهترین اساتید این حوزه آموزش می‌دهد. شما می‌توانید آموزش حسابداری که اولین قدم برای تبدیل شدن به یک مدیر مالی است را در این موسسه گذرانده و بر آن مسلط شوید.

سوالات متداول