موسسات خدماتی بر خلاف موسسات بازرگانی و تولیدی با معاملات کالا سروکار ندارند بنابراین مسئله بهای تمام شده موجودی‌ها در این قبیل موسسات منتفی است. در شرکت‌های خدماتی تعیین بهای تمام شده درباره خدمات ارائه شده محور گردآوری اقلام بهای تمام شده است. حسابی تحت عنوان کار در جریان برای تجمع اقلام مختلف بهای تمام شده خدمات ارائه شده به مشتریان شرکت به کار می‌رود.

فهرست مطالب

بهای تمام شده شرکت های خدماتی چیست؟

یکی از مهمترین اطلاعاتی که باعث ارتقاء عملکرد و بهبود راندمان کاری در یک واحد اقتصادی می شود و باید به شکل مستند در اختیار مدیران قرار بگیرد بهای تمام شده است. برای درک بیشتر موضوع بهای تمام شده باید بگوییم به مجموعه همه هزینه‌هایی که برای تولید محصول و ارائه خدمات صرف شده اطلاق می‌شود. در اصطلاح به این موضوع حسابداری صنعتی نیز می‌گویند.

زمانی که مدیران شرکت‌های خدماتی از این موضوع آگاهی داشته باشند می‌توانند کنترل هزینه‌ها را در دست بگیرند. سپس در رابطه با ارائه خدمات به مشتریان در مجموعه خود از تغییر رویکردها بهره ببرند. به این ترتیب امکان اتخاذ تصمیمات صحیح را خواهد داشت. بهای تمام شده خدمات در واقع به هزینه‌هایی گفته می‌شود که شرکت‌های خدماتی جهت ارائه‌ خدمات به مشتریان صرف کرده‌اند.

اجزای بهای تمام شده خدمات

بهای تمام شده خدمات توسط عوامل متعددی تعیین ‌می‌شود. در زیر به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

1. هزینه‌های دستمزد

این اصلی‌ترین مورد است. خدمات معمولاً مجموعه‌ای از چندین کار فشرده هستند، به این معنی که آن‌ها نیاز به تلاش انسانی زیادی دارند. هزینه نیروی کار شامل دستمزد یا حقوق افرادی است که خدمات ارائه ‌می‌دهند و همچنین مزایایی که دریافت ‌می‌کنند.

2. هزینه‌های سربار

شامل اجاره، خدمات آب و برق، بیمه، تجهیزات و هر چیز دیگری که برای ادامه فعالیت یک کسب و کار خدماتی لازم است می‌شود. اگر یک کسب و کار در منطقه‌ای با اجاره بالا فعالیت ‌می‌کند یا از تجهیزات‌گران قیمت استفاده ‌می‌کند، این هزینه‌ها در قیمت خدمات آن‌ها منعکس ‌می‌شود.

3. حاشیه سود

کسب و کارها برای کسب سود وجود دارند و بهای تمام شده خدمات یک نشانه‌گذاری اصلی برای سودآوری است. این حاشیه بسته به صنعت و استراتژی تجاری خاص هر کسب و کار متفاوت است.

4. شرایط بازار

عرضه و تقاضا، همانطور که بر قیمت تمام شده کالا تأثیر ‌می‌گذارد، بر بهای تمام شده خدمات نیز اثرگذار است. اگر تقاضای زیادی برای یک خدمت و عرضه محدودی برای آن وجود داشته باشد، قیمت بالاتر خواهد بود. برعکس، اگر یک خدمت بیش از حد عرضه شود، قیمت ممکن است کاهش یابد. به عنوان مثال یک ارائه‌دهنده خدمات با برند شناخته شده اغلب ‌قادر است هزینه بیشتری برای خدمات خود دریافت کند.

اهداف محاسبه بهای تمام شده خدمات

نحوه حسابداری شرکت‌های خدماتی به این صورت است که علاوه بر محاسبه درآمد و هزینه شامل خرید دارایی، ایجاد بدهی و افزایش سرمایه نیز می‌باشد. به طور کلی هدف از حسابداری بهای تمام شده شرکت های خدماتی به شرح زیر می‌باشد:

1. بودجه بندی صحیح

هنگامی که مدیران یک بنگاه اقتصادی تصور دقیقی از نحوه هزینه‌های خود داشته باشند، می‌توانند بودجه بهتری را برای آینده شرکت برنامه ریزی کنند. حسابداری بهای تمام شده شرکت خدماتی (Cost of service company) می‌تواند به بودجه بندی شرکت کمک کند.

2. افزایش کار آمدی شرکت

در یک شرکت خدماتی با بررسی مدت زمان و تعداد نیرویی که خدمات خاصی را ارائه می‌دهند، می‌توان در خصوص تعادل زمان و تعداد نیروی مورد نیاز به یک ثبات لازم رسید. در واقع بررسی فرایند شرکت منجر به بهبود آن می‌گردد و در نتیجه با بهبود فرایند‌ها کارآمدی شرکت افزایش پیدا می‌کند.

3. افزایش سود

با توجه به اینکه اهداف اصلی هر شرکتی ارائه خدمات و کسب سود می‌باشد با انجام بودجه بندی صحیح و افزایش کارآمدی، می‌توان به بهای تمام شده مناسبی دست پیدا کرد که در نهایت این امر منجر به افزایش سود می‌گردد. بنابراین بهای تمام شده شرکت‌های خدماتی یکی از موارد استراتژیک و مهم سازمان است که محاسبه دقیق آن روی بودجه‌بندی صحیح، افزایش کارآمدی و سود شرکت تاثیر چشمگیری دارد.

نحوه محاسبه بهای تمام شده شرکت خدماتی

بهای تمام شده شرکت خدماتی شامل دستمزد و هزینه‌های سربار است. از روش‌های هزینه‌یابی سفارش کار و یا روش هزینه‌یابی مرحله‌ای جهت محاسبه بهای تمام شده خدمات می‌توان استفاده نمود.

1. هزینه یابی سفارش کار

در صورتی که در نحوه محاسبه بهای تمام شده خدمات از روش هزینه یابی سفارش کار استفاده گردد، برای هر یک از خدمات در دست اقدام یک حساب کار در جریان در دفتر کل افتتاح و بهای تمام شده هر خدمت بطور جداگانه محاسبه و کنترل می‌گردد.

2. هزینه یابی مرحله‌ای

در صورتی که در نحوه محاسبه بهای تمام شده خدمات از روش هزینه یابی مرحله‌ای استفاده گردد، برای هر یک از دوایر ارائه کننده خدمات یک حساب کار در جریان در دفتر کل افتتاح و بهای تمام شده خدمات بر حسب دوایر ارائه کننده آن خدمات تعیین و کنترل می‌شود.

نکته مهم

مراحلی که طی می‌شود تا بهای تمام شده خدمات ارائه شده به مشتریان تعیین گردد هزینه‌یابی نامیده می‌شود. به عبارتی دیگر هزینه یابی روشی برای تهیه و ثبت گزارش‌های حسابداری بوده و مواد اولیه، دستمزد و سربار را کنترل می‌نماید.

فرمول‌ محاسبه بهای تمام شده خدمات

شرکت‌های خدماتی با کالا و مواد سرکار ندارند. در نتیجه دو عنصر اصلی بهای تمام شده شرکت های خدماتی دستمزد مستقیم و سربار می‌باشد که فرمول آن به شرح زیر است:

سربار + دستمزد مستقیم = بهای تمام شده شرکت خدماتی

جمع بندی

با محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات شرکت‌ها و سپس تهیه و تنظیم گزارش‌های دقیق بهای تمام شده خدمات ارائه شده، مدیران واحد خدماتی می‌توانند با تکیه بر گزارش‌های تنظیم شده نسبت به اتخاذ تصمیم‌های صحیح در جهت افزایش کارایی و سود دهی واحد اقتصادی خود اقدام نمایند.