جریان نقدی آزاد چیست؟ و چگونه محاسبه می شود؟

جریان نقدی آزاد (Free Cash Flow) یکی از مهم‌ترین مفاهیم مالی در ارزیابی عملکرد شرکت‌ها است. این معیار به ما کمک می‌کند تا توانایی یک شرکت در ایجاد نقدینگی و تأمین مالی پروژه‌های جدید و پرداخت سود به سهام‌داران را بسنجیم. در این مقاله، به تعریف، اهمیت و نحوه محاسبه جریان نقدی آزاد می‌پردازیم.

جریان نقدی آزاد چیست؟

جریان نقدی آزاد (Free Cash Flow) به وجوه نقدی اطلاق می‌شود که پس از کسر مالیات و بدون احتساب بدهی‌ها و هزینه‌های بهره، از عملیات یک شرکت حاصل می‌شود. این نقدینگی در واقع نمایانگر نقدینگی در دسترس شرکت است که پس از تأمین نیازهای سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش باقی می‌ماند. در شرکت‌های بدون بدهی، جریان نقدی آزاد معادل جریان نقدی حقوق صاحبان سهام است.

جریان نقدی آزاد ورودی و خروجی

جریان نقدی آزاد خروجی

جریان نقدی آزاد خروجی شامل همه مبالغی است که از شرکت خارج می‌شود. به عنوان مثال، اگر شرکتی برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید اقدام به خرید ماشین‌آلات کند، هزینه این تجهیزات به عنوان جریان نقدی خروجی ثبت می‌شود. همچنین، پرداخت حقوق و مزایای کارکنان یا هزینه‌های ناشی از تعمیرات اساسی تجهیزات تولیدی نیز در دسته جریان‌های نقدی خروجی قرار می‌گیرند. این خروجی‌ها بخشی از هزینه‌های روزانه یا سرمایه‌گذاری شرکت هستند.

انواع جریان نقدی آزاد

جریان نقدی آزاد به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود:

جریان نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی

این نوع جریان نقدی ناشی از فعالیت‌های روزانه و عملیاتی شرکت است که به واسطه‌ی تولید کالا یا ارائه خدمات به دست می‌آید. تمامی درآمدهایی که شرکت از فروش محصولات یا خدمات خود کسب می‌کند، به عنوان جریان نقدی عملیاتی در نظر گرفته می‌شود. این نوع جریان نقدی مستقیماً نشان‌دهنده توانایی شرکت در کسب نقدینگی از فعالیت‌های اصلی خود است.

جریان نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی

شرکت‌ها برای تأمین نقدینگی مورد نیاز خود، ممکن است از منابع خارجی مانند انتشار اوراق بهادار یا دریافت وام استفاده کنند. این نوع جریان نقدی نشان‌دهنده ورود وجوه نقد به شرکت از طریق فعالیت‌های مالی است.

جریان نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری

محاسبه جریان نقد آزاد شرکت

جریان نقدی آزاد به‌طور کلی از تفاوت بین جریان نقدی ورودی و خروجی به دست می‌آید. برای محاسبه دقیق جریان نقدی آزاد، باید دریافتی‌ها و پرداختی‌ها را به‌درستی از یکدیگر جدا کنیم. این دو گروه شامل موارد مختلفی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

دریافتی‌ها (جریان نقدی ورودی)

مواردی که به عنوان جریان نقدی ورودی به حساب می‌آیند، شامل منابع نقدی هستند که از فعالیت‌های مختلف شرکت وارد می‌شوند. برخی از این دریافتی‌ها عبارتند از:

پرداختی‌ها (جریان نقدی خروجی)

در مقابل، پرداختی‌ها شامل هزینه‌هایی است که شرکت برای فعالیت‌ها و تعهدات مالی خود پرداخت می‌کند. برخی از این موارد عبارتند از:

• مالیات بر درآمد: مبالغ پرداختی به دولت بر اساس درآمدهای کسب شده.
• خرید شرکت‌های فرعی: هزینه‌های خرید واحدهای وابسته یا شرکت‌های جدید.
• خرید سهام خزانه: هزینه‌های بازخرید سهام شرکت توسط خود شرکت.
• پرداخت سود نقدی به سهام‌داران: مبالغی که به عنوان سود نقدی به سهام‌داران پرداخت می‌شود.
• خرید دارایی ثابت مشهود: هزینه‌های مربوط به خرید املاک، ماشین‌آلات و سایر دارایی‌های فیزیکی.

فرمول محاسبه جریان نقدی آزاد

برای محاسبه جریان نقدی آزاد، از فرمول زیر استفاده می‌شود:

• جریان وجوه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی: نقدینگی که از فعالیت‌های اصلی شرکت به دست می‌آید.
• هزینه بهره: هزینه‌های مالی مرتبط با بدهی‌ها، مانند وام‌ها.
• سپر مالیاتی برای هزینه بهره: کاهشی که در مالیات به دلیل پرداخت بهره ایجاد می‌شود، به این معنا که بخشی از هزینه بهره باعث کاهش مالیات پرداختی می‌شود.
• هزینه‌های سرمایه‌ای: هزینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت یا پروژه‌های بلندمدت صرف می‌شود.

بازده جریان نقدی آزاد

بازده جریان نقدی آزاد یکی از معیارهای کلیدی در تحلیل مالی و سرمایه‌گذاری است که به ارزیابی کارایی و سودآوری شرکت کمک می‌کند. این معیار با تقسیم جریان نقدی آزاد بر ارزش بازار سهم یا ارزش اقتصادی شرکت محاسبه می‌شود.

اهمیت

بررسی جریان نقدی آزاد به عنوان یک شاخص کلیدی در ارزیابی سلامت مالی و عملکرد یک شرکت، اهمیت ویژه‌ای دارد. در ادامه به تفصیل به دلایل اهمیت این بررسی پرداخته می‌شود:

جمع بندی

جریان نقدی آزاد یکی از معیارهای کلیدی برای ارزیابی عملکرد مالی و قابلیت‌های شرکت در تأمین مالی پروژه‌ها و پرداخت سود به سهام‌داران است. درک صحیح از این مفهوم و محاسبه آن می‌تواند به سرمایه‌گذاران و مدیران در تصمیم‌گیری‌های مالی کمک کند و به آنها اجازه دهد تا استراتژی‌های بهتری را برای رشد و توسعه شرکت‌های خود تدوین کنند.

سوالات متداول