حق جذب چیست؟ نحوه ثبت حق جذب در فیش حقوقی

رقابت برای جذب متخصصان در بازار کار داغ است. حق جذب به کارمندان، حقوق بالاتر و امنیت شغلی می‌بخشد و به کارفرمایان قدرت جذب استعدادهای برتر را می‌دهد. برای پیروزی در این رقابت، باید قوانین فوق العاده جذب را بدانید. در این مقاله از محاسبان، هرآنچه باید دربارۀ حق جذب بدانید را آورده‌ایم.

حق جذب چیست؟

حق جذب که به آن فوق‌العاده جذب هم می‌گویند، مبلغی است که کارفرما بابت جذب و حفظ نیروی متخصص پرداخت می‌کند. این مبلغ معمولاً در زمان‌هایی که یک سازمان نیاز به نیروی متخصص داشته باشد، با توافق بین کارفرما و کارمند، پرداخت می‌‎شود.

حق جذب در قانون کار

حق جذب در کارگاه‌هایی که دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل هستند، متفاوت از کارگاه‌هایی که در آن طرح طبقه‌بندی مشاغل اجرا نشده است، محاسبه می‌شود.

ماده ۳۶ قانون کار: مزد ثابت عبارت است از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل.

تبصره ۱ ماده ۳۶: در کارگاه‌هایی که دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل نیستند، منظور از مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل، مزایایی است که بر حسب ماهیت شغل یا محیط کار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت می‌شود. از قبیل مزایای سختی کار، مزایای سرپرستی، فوق‌العاده شغل و…

تبصره ۲ ماده ۳۶: در کارگاه‌هایی که طرح طبقه‌بندی مشاغل به مرحله اجرا درآمده است، مزد گروه و پایه، مزد مبنا را تشکیل می‌دهد.

تبصره ۳ ماده ۳۶:  مزایای رفاهی و انگیزه‌ای از قبیل کمک هزینه مسکن، خوار‌وبار و حق عائله‌مندی، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزء مزد ثابت و‌ مزد مبنا محسوب نمی‌شود.

براساس تبصره ۱ ماده ۳۶ قانون کار در کارگاه‌هایی که طبقه‌بندی مشاغل ندارند، فوق العاده جذب به عنوان مزایای ثابت شغل به کارگران پرداخت می‌شود و مطابق با تبصره ۲ ماده ۳۶ قانون کار، در کارگاه‌هایی که طبقه‌بندی مشاغل دارند، این حق با حقوق پایه به کارمند پرداخت می‌شود.

انواع فوق العاده حق جذب

فوق العاده جذب معمولاً در سازمان‌ها به دو صورت مختلف پرداخت می‌شود:

فوق‌ العاده جذب بر اساس سمت سازمانی

فوق العاده جذب سازمانی، مبلغی است که بر‌اساس جایگاه شغلی به کارمند پرداخت می‌شود و به عملکرد او در وظایف محوله بستگی دارد. این مبلغ بر مبنای کیفیت پاسخگویی به مشتریان، تعامل با مدیران، سرعت و دقت در انجام کارها محاسبه و به منظور قدردانی از تلاش و کارایی کارمند، در سمت سازمانی‌ او پرداخت می‌شود.

فوق‌ العاده جذب بر اساس شایستگی کارمند

فوق‌ العاده جذب که بر‌اساس شایستگی فردی در نظر گرفته می‌شود، با توجه به معیارهایی مانند تخصص، مدرک تحصیلی، سابقه‌کاری و دوره‌های آموزشی که کارمند شرکت کرده، محاسبه و پرداخت می‌شود.

فرمول محاسبه فوق العاده حق جذب

محاسبه فوق العاده جذب بر‌اساس فرمول‌های قانون کار انجام می‌شود. 

فرمول حق جذب:

 فوق العاده جذب = درصد توافق‌شده × حقوق پایه

در کارگاه‌های دارای طبقه‌بندی مشاغل، فرمول پیچیده‌تر است:

فوق العاده بازار کار = (شایستگی فردی + سمت سازمانی) × حداقل دستمزد

شایستگی می‌تواند مطابق امتیازات (مثل مدرک تحصیلی: ۱۰ امتیاز) محاسبه شود. بر‌اساس بخشنامه ۱۴۰۴، افزایش فوق العاده جذب معادل ۳۲ درصد افزایش حداقل دستمزد است.

مثال: فرض کنید حقوق پایه کارگری در سال ۱۴۰۴ برابر با ۱۰۳٬۹۰۹٬۶۸۰ ریال است. اگر ۱۵ درصد فوق العاده جذب داشته باشد، مبلغ آن به شرح زیر محاسبه می‌شود:

۱۵٬۵۸۶٬۴۵۲ ریال = ۱۵٪ * ۱۰۳٬۹۰۹٬۶۸۰ 

حق جذب در فیش حقوقی

بر‌اساس قانون کار، حقوق کارگران باید به‌صورت ماهانه محاسبه و در فیش حقوقی تمامی موارد مربوط به حق السعی و کسورات کارگران درج شود. برخی از کارگاه‌ها حقوق اداره کار را طبق قانون پرداخت و حق جذب یا پاداش را به صورت جداگانه برای آن‌ها واریز می‌کنند. واریز پاداش به صورت جداگانه به دو علت زیر اشتباه است:

1. در صورت واریز به صورت جداگانه، فوق العاده جذب در مزیت‌هایی مانند اضافه‌کار، تأثیر داده نمی‌شود.
2. حق بیمه و مالیات جذب در صورت واریز جداگانه کسر نمی‌شود.

مزایا و معایب حق جذب در فیش حقوقی

در صورتی‌که فوق العاده جذب در فیش حقوقی کارگر ثبت شود، میزان حق بیمه و مالیات پرداختی توسط کارگر و کارفرما افزایش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، این موضوع باعث می‌شود که میانگین حقوق مشمول بیمه افزایش داشته و در نتیجه، مبلغ مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی و بیمه بیکاری کارگر هم افزایش پیدا کند.

به عبارت ساده‌تر، درج فوق العاده جذب در فیش حقوقی نوعی تضمین پرداخت واقعی این مزیت به کارگر است و نشان می‌دهد، مبلغ مورد‌نظر به عنوان بخشی از حقوق رسمی و مستمر او محسوب می‌شود.

حق جذب در طرح طبقه‌بندی مشاغل

در کارگاه‌هایی که دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل هستند، میزان دستمزد بر‌اساس ماهیت و عنوان شغلی هر فرد تعیین می‌شود. در این کارگاه‌ها معمولاً مفهومی به نام فوق العاده جذب به‌صورت جداگانه وجود ندارد؛ زیرا طبق مقررات، این حق برای تعیین حقوق پایه‌ در هر عنوان شغلی لحاظ شده است. تنها در موارد خاص و برای مشاغل استثنایی، کارفرما می‌تواند با دریافت مجوز قانونی نسبت به پرداخت فوق العاده جذب جداگانه به کارکنان اقدام کند.

در مقابل، برای جبران اختلاف سطح دستمزدها و حفظ نیروهای متخصص در این کارگاه‌ها «فوق‌العاده بازار کار» پیش‌بینی شده است. این فوق‌العاده در واقع مشابه فوق العاده جذب عمل می‌کند، با این تفاوت که جزء مزد مبنا محسوب نمی‌شود و در محاسبۀ مزایایی مانند حق سنوات، عیدی و پاداش پایان سال تأثیری ندارد.

حق جذب در قراردادهای دائم و موقت

پرداخت فوق العاده جذب از سوی کارفرما اجباری نیست، اما در صورتی‌که کارفرما و کارگر بر پرداخت آن توافق کنند، این مبلغ باید به‌صورت صحیح در قرارداد کاری ذکر شود. در قراردادهای موقت، اگر کارفرما در ابتدای قرارداد، این حق را ذکر و آن را در طول مدت قرارداد پرداخت کند، پس از پایان قرارداد هیچ تعهدی برای ادامه پرداخت آن در قرارداد جدید ندارد. در واقع، در شروع قرارداد جدید، مبلغ حقوق و مزایا می‌تواند مجدداً بر‌اساس توافق طرفین تعیین شود.

اما در قراردادهای دائمی، در صورتی‌که سمت و شرایط شغلی کارگر تغییری نکند، کارفرما مجاز به حذف یا کاهش حق جذب نیست. با این حال، افزایش این مبلغ تنها در صورت توافق دو طرفه بین کارگر و کارفرما امکان‌پذیر است.

تفاوت حق جذب و حق مسئولیت

تفاوت فوق العاده جذب و حق مسئولیت به شرح جدول زیر است:

قانون کار و بیمه را تخصصی یاد بگیر!

اگر دوست دارید با یک دوره به قوانین کار و بیمه به صورت تخصصی مسلط شوید، پیشنهاد ما به شما شرکت در دوره آموزشی کپسول (آموزش فشرده قانون کار و بیمه) محاسبان است که می‌توانید حالا که در تخفیف قرار دارد، آن را تهیه کنید. دوره آموزش فشرده قانون کار و بیمه کپسول شامل مزایای زیر است:

1. ۲۰۰ دقیقه ویدیوی آموزشی
2. ۵۲ سرفصل کاربردی
3. ۴۰۰ نکته طلایی شامل مباحث اصلی پرتقاضای کار و بیمه
4. شامل ۱۰ فایل پیوست کاربردی شامل فرم قرارداد کار و بیمه، تسویه و فایل‌های پر کاربرد سازمانی

جمع‌بندی

فوق‌العاده جذب، مبلغی کلیدی در فیش حقوقی است که برای جذب و نگهداشت متخصصان در بازار کار رقابتی پرداخت می‌شود. مبنای قانونی آن به وجود یا عدم وجود طرح طبقه‌بندی مشاغل بستگی دارد. این مزیت، بر‌اساس توافق کارفرما و کارمند، شرایط بازار و شایستگی‌های فردی تعیین می‌شود و فرمول ثابتی ندارد. شما دربارۀ فوق‌العاده جذب چه تجربه یا دیدگاهی دارید؟ خوشحال می‌شویم نظرات شما را در کامنت‌ها بخوانیم.  

سوالات متداول