دادرسی بیمه تامین اجتماعی | 0 تا 100 مراحل دادرسی بیمه

در بسیاری از مواقع، کارگران به دلایل گوناگونی ممکن است که بر سر سابقۀ بیمه خود دچار مشکل شده و با کارفرمایان مباحثه و مشاجره داشته باشند. در چنین شرایطی ابتدا باید بررسی کرد که این اختلاف نظر ناشی از چیست و آیا کارگر در مورد خواسته خود محق است یا خیر. بعد از تصمیم‌گیری در این موارد، می‌توان از طریق سازمان تامین اجتماعی، نسبت به طرح موضوع و پیگیری آن اقدام کرد که به آن روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی گفته می‌شود.

فهرست مطالب

موارد قابل دادرسی بیمه تامین اجتماعی

مواردی که می‌توان از طریق سازمان تامین اجتماعی پیگیری کرد، در دسته‌بندی خاصی محدود نمی‌شوند. از این رو می‌توان هر مشکلی که مرتبط با بیمه است، مانند نبود سوابق بیمه برای کارگر یا وجود بدهی بیمه برای کارفرما را از طریق سازمان تامین اجتماعی پیگیری کرد که اکثر این موارد مرتبط با بدهی‌های کارفرما به سازمان است.

حق بیمه چیست؟

مراحل دادرسی بیمه تامین اجتماعی

در این متن می‌خواهیم عمده دلایل بدهی کارفرمایان و مراحل دادرسی بیمه تامین اجتماعی مربوط به هر‌کدام را بیان و بررسی کنیم.

1. بدهی ناشی از ادعای سابقه کارگران: این دسته از بدهی‌ها مربوط به ماده 36 تامین اجتماعی و ماده 148 قانون کار است. در این ماده‌های قانونی بیان شده است که کارفرمایان باید کارگران خود را بیمه کرده و در زمان محاسبه حقوق و دستمزد ایشان، مبلغ بیمه مربوط به کارگر را از حقوق او کسر و به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنند.

حال اگر کارفرما این کار را انجام ندهد و چنانچه شخصی از کارفرمای سابق خود ادعای سابقه کند، می‌تواند با مراجعه به سامانه https://eservices.tamin.ir قسمت بیمه‌شدگان، خدمات سابقه، در قسمت اعتراض به سوابق ناموجود طرح دعوا کرده که بررسی سابقه از سمت سازمان تامین اجتماعی انجام شود.

در این شرایط با بررسی موضوع در روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی، اگر کارگر رابطه کاری خود با کارفرما را به اثبات برساند، سازمان تامین اجتماعی رأی به محکومیت کارفرما داده و وی مجبور به پرداخت همهٔ حق بیمه ارسال نشده کارگر به سازمان تامین اجتماعی است.

نکته مهم

نکات قابل توجه در این زمینه آن است که چنانچه کارفرما در جریان این دسته از پرونده‌ها محکوم شود، باید مبلغ بیمه و جرائم آن را به نرخ روز پرداخت کند و مأخذ محاسبات سازمان تامین اجتماعی به سال جاری باز می‌گردد و مبلغ‌های بیمه‌ سال مرتبط با سوابق واقعی ملاک آن نیست.

2. بدهی‌های ناشی از عدم ارسال لیست حق بیمه ماهانه کارگران: این دسته از بدهی‌ها مرتبط با نحوهٔ اجرای ماده ۴۰ قانون تامین اجتماعی است. این گروه به دو دسته تقسیم می‌شوند:
الف) کارگاه‌هایی که هیچ یک از ماه‌ها نسبت به ارسال و پرداخت لیست بیمه اقدام نکرده باشند.
ب) کارگاه‌هایی که در برخی از ماه‌ها لیست بیمه نداشته باشند.

در هر یک از این شرایط، چنانچه سازمان به طرق مختلفی همچون بازرسی کارگاه، شکایات کارگران، بازرسی دفاتر قانونی، لیست‌های مالیاتی و… متوجه این موضوع شوند، سازمان تامین اجتماعی می‌تواند راسا نسبت به محاسبه حق بیمه اقدام کند. علاوه بر آن، به ازای هر لیست بیمه ارسال نشده ۱۰% مأخذ تشخیصی جریمه ثابت و به ازای هر ماه از تاریخ لیست ارسال یا پرداخت نشده ۲% مأخذ تشخیصی کارفرما را جریمه و مبالغ آن را از وی مطالبه کند.

چنانچه کارفرما نسبت به رأی صادره اعتراضی داشته باشد می‌تواند تا ۳۰ روز اعتراض خود را به سازمان تامین اجتماعی ارسال کند که وارد روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی شوند.

3. مشاغل سخت و زیان آور: در مواقعی ممکن است که کارگری نسبت به موقعیت شغلی خود و عادی محسوب شدن آن معترض باشد و درخواست بررسی جهت سخت و زیان‌آور بودن آن را داشته باشد، چرا که مزایای مرتبط با مشاغل سخت و زیان‌آور با مزایای مشاغل عادی متفاوت است.

درست است که در مشاغل سخت و زیان‌آور سازمان تامین اجتماعی مبالغ دریافتی بیشتری از بیمه‌‌شدگان دارد، اما بالطبع تعهدات بیشتری برای آن ایجاد می‌شود و همین مسئله باعث می‌شود که روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی با دقت بالایی انجام شود.

در این شرایط، دادرسی بیمه تامین اجتماعی به شیوه‎ای پیش می‌رود که چنانچه شغل جزء دسته ذاتاً سخت و زیان آور نباشد، باید کارشناسی از جانب اداره کار به کارگاه اعزام شود. حال چنانچه طبق نظر کارشناسی آن شغل به عنوان سخت و زیان‌آور تشخیص داده شود، ادامه مراحل آن در سازمان تامین اجتماعی پیش می‌رود.

۴. بدهی ناشی از بازرسی کارگاه: این بدهی مربوط به نحوهٔ اعمال ماده ۴۷ قانون تامین اجتماعی است.

طبق ماده ۴۷ قانون کار بازرسان سازمان تامین اجتماعی حق دارند که کارگاه‌های مشمول قانون را مورد بازرسی قرار دهند. آن‌ها دارای اختیارات و مسئولیت‌های نوشته شده در ماده ۵۲ و ۵۳ قانون کار هستند. همچنین نتیجه بازرسی ظرف مدت یک ماه از طرف سازمان به کارفرما اعلام می‌شود.

بخشنامه تنقیح و تلخیص بخشنامه شماره ۸ بازرسی کارگاه‌ها (لطفا فایل پی دی اف این بخشنامه در مقاله قرار داده شود.)

۵. بدهی ناشی از حسابرسی دفاتر قانونی شرکت‌ها: این بدهی مربوط به نحوهٔ اعمال ماده ۴۷ قانون تامین اجتماعی است.

کارفرمایان وظیفه دارند که صورت مزد و حقوق و مزایای بیمه‌شدگان همچنین دفاتر و مدارک لازم را در زمان مراجعه بازرس در اختیار او قرار دهند. همچنین بازرسان سازمان تامین اجتماعی نمی‌توانند از تمام یا قسمتی از دفاتر و مدارک مذکور رونوشت یا عکس تهیه و برای کسب اطلاعات لازم به هر یک از رؤسا و کارمندان و کارگران کارگاه و مراجع ذی‌ربط مراجعه کنند.

۶. بدهی ناشی از محاسبه حق بیمه پیمانکاران: این بدهی مربوط به نحوهٔ اعمال ماده ۳۸ و ۴۱ قانون سازمان تامین اجتماعی است.

طبق تعریف ماده ۴۱ قانون سازمان تامین اجتماعی در مواردی که نوع کار ایجاب کند سازمان می‌تواند نسبت مزد را به کل کار انجام یافته تعیین و حق بیمه متعلق را به همان نسبت مطالبه و وصول کند. در مواردی که انجام کار به‌طور مقاطعه به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار می‌شود، کارفرما باید در قراردادی که منعقد می‌کند مقاطعه کار را متعهد کند که کارکنان خود همچنین کارکنان مقاطعه کاران فرعی را نزد سازمان بیمه کند و کل حق بیمه را به ترتیب مقرر در ماده ۲۸ قانون تامین اجتماعی پرداخت کند.

نکته مهم

پرداخت ۵ درصد بهای کل مقاطعه کار از طرف کارفرما موکول به ارائه مفاصا حساب از طرف سازمان است.

۷. سرفصل‌های مورد رسیدگی در حسابرسی بیمه تامین اجتماعی: در دادرسی بیمه تامین اجتماعی، سرفصل‌های مورد رسیدگی به دو گروه اصلی طبقه بندی می‌شوند:

گروه اول: سرفصل‌هایی که ذاتاً اسناد هزینه حقوق و دستمزد و مزایای مشمول کسر حق بیمه در آن‌ها ثبت می‌‌شود. مانند حساب هزینه حقوق و دستمزد.

گروه دوم: سرفصل‌هایی که اسناد با ماهیت حقوق و دستمزد در آن‌ها ثبت نمی‌شود، مانند حساب دارایی اعم از ثابت و در جریان ساخت، همهٔ حساب‌های دریافتنی تجاری و پرداختنی تجاری، قسمت عمدهٔ حساب‌های هزینه، حساب موجودی مواد و کالا، قسمت عمدهٔ درآمد فروش کالا و ارائه خدمات، حساب جاری شرکا.

این سرفصل‌ها به ظاهر ارتباط مستقیمی با هزینه‌های پرسنلی ندارند، اما ممکن است پرداخت‌های مرتبط با حساب حقوق و دستمزد در آن درج شود به همین دلیل در دادرسی بیمه تامین اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی

چنانچه کارگاه و کارفرمایی مورد جریمه سازمان تامین اجتماعی قرار گیرد، می‌تواند با اعتراض به رأی صادره تا مدت ۳۰ روز، خود را وارد روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی کند و به هیأت تشخیص بدوی برود. در این صورت می‌تواند با ارائه دفاعیات مناسب در هیأت تشخیص، چنانچه حق با او باشد، روند دادرسی بیمه تامین اجتماعی را به نفع خود تغییر داده و رأی مساعد با خود را از هیأت تشخیص دریافت می‌کند.

اما چنانچه رأی صادره در هیأت تشخیص بدوی مورد موافقت قرار نگیرد، کارفرما یا سازمان می‌توانند با طرح اعتراض خود تا مدت ۲۰ روز پس از صدور رأی، پرونده را به هیأت تجدید نظر برده و بار دیگر دفاعیات درست و قابل قبول‌تری را ارائه کنند.

در نهایت چنانچه رأی صادره در هیأت‌های تشخیص سازمان تامین اجتماعی مورد تأیید نباشد، کارفرما می‌تواند با طرح موضوع و شکایت نزد دیوان عدالت اداری تا مدت ۳ ماه از صدور رأی، پرونده را در آن هیأت دنبال کرده که به حقوق خود برسد.

جمع بندی

چنانچه کارگر، کارفرما یا حتی خود سازمان تامین اجتماعی در جریان رسیدگی به پرونده‌ها و شکایات نسبت به رأی‌های صادره معترض باشند با طرح اعتراض خود در موعد مقرر وارد مقوله رسیدگی و دادرسی بیمه تامین اجتماعی شده و پرونده را در ابتدا به هیأت تشخیص بدوی و پس از آن به هیأت تشخیص تجدید برده و چنانچه باز هم رأی‌های صادره مورد تأیید قرار نگیرند، می‌توانند پرونده را به دیوان عدالت اداری برده که از آن طریق پیگیری کنند. به‌طور خلاصه برای دادرسی و شکایت نسبت به رأی صادره داشتن اطلاع و دانش کافی بسیار مهم و ضروری است. مجموعه آموزشی مشاوره‌‌ای محاسبان شما را در این امر یاری می‌کند.