موارد شکایت اداره کار؛ مراحل ثبت شکایت در سامانه روابط کار

یکی از چالش‌های اساسی روابط کاری، بروز اختلاف میان کارگر و کارفرما است. در بسیاری از مواقع، این اختلافات به شکایت در اداره کار منتهی می‌شود. در چنین مواردی، اداره کار به‌عنوان مرجع قانونی رسیدگی به دعاوی کارگری و کارفرمایی نقش کلیدی ایفا می‌کند. در این مقاله از محاسبان، موضوع ثبت شکایت اداره کار را بررسی می‌کنیم. 

[mo-toc]

شکایت از کارفرما در اداره کار

ثبت شکایت در اداره کار فرآیندی قانونی است که کارگران یا کارفرمایان می‌توانند از طریق آن، اختلافات کاری خود را در مراجع صالح اداره کار مطرح کنند. این اختلافات معمولاً به موضوعاتی مانند عدم پرداخت حقوق و مزایا، عدم واریز حق بیمه، اخراج غیرقانونی و شرایط نامناسب کاری ارتباط دارد.

مطابق با ماده ۱۵۷ قانون کار، هرگونه اختلاف فردی بین کارگر و کارفرما که ناشی از اجرای قانون کار یا قرارداد کار باشد، از طریق هیأت‌های تشخیص و حل اختلاف اداره کار رسیدگی می‌شود. این مراجع با هدف حمایت از حقوق کارگران و ایجاد عدالت در روابط کاری تأسیس شده‌اند.

سامانه ثبت شکایت اداره کار

برای تسهیل روند شکایت اداره کار و کاهش نیاز به مراجعه‌های حضوری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سامانه جامع روابط کار را راه‌اندازی کرده است. این سامانه به آدرس prkar.mcls.gov.ir در دسترس قرار دارد و کارگران و کارفرمایان می‌توانند، شکایات خود را به‌صورت آنلاین ثبت و پیگیری کنند.

ثبت شکایت در سامانه جامع روابط کار

برای شروع فرآیند رسیدگی به اختلافات بین کارگر و کارفرما، ثبت دادخواست شکایت از کارفرما در سامانه جامع روابط کار ضروری است. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه اطلاعات و ادعاهای مطرح‌شده در دادخواست، پایه و اساس رسیدگی‌های بعدی را تشکیل می‌دهند. مراحل ثبت شکایت در سامانه جامع روابط کار به شرح زیر است:

مرحله اول: ورود به سامانه جامع روابط کار

• برای آغاز فرایند ثبت دادخواست شکایت از کارفرما، ابتدا باید به وب‌سایت رسمی سامانه جامع روابط کار به آدرس https://prkar.mcls.gov.ir مراجعه و وارد پنل کاربری خود شوید.
• در داشبورد کاربری، گزینهٔ پنجره واحد خدمات را انتخاب کنید.
• سپس در بخش پنجره خدمات، گزینهٔ نمایش را انتخاب کرده و از میان گزینه‌های موجود، گزینهٔ ثبت دادخواست بدوی را انتخاب کنید که فرآیند ثبت شکایت آغاز شود. 

 مرحله دوم: ویرایش اطلاعات 

• پس از انتخاب ثبت دادخواست، صفحه ویرایش پروفایل باز می‌شود که اطلاعات هویتی، تماس و نشانی شما (ثبت‌شده در مرحله احراز هویت) را نمایش می‌دهد.
• اطلاعاتی مانند وضعیت تأهل، تعداد فرزندان، وضعیت جسمانی، اطلاعات تماس و نشانی را بررسی و در صورت نیاز ویرایش کنید اگر اطلاعات صحیح است، با تیک مورد تأیید است و بر روی گزینهٔ ارسال کلیک کنید.

مرحله سوم: وارد کردن اطلاعات نماینده یا وکیل

• پس از ورود به صفحه دادخواست، اطلاعات هویتی، تماس و نشانی که در مرحله پیش‌تأیید ثبت کرده‌اید، به شما نمایش داده می‌شود. در ادامه، اطلاعات حساب کاربری و نماینده خواهان (شاکی) نیز قابل مشاهده است.
• چنانچه برای پیگیری دادخواست خود وکیل یا نماینده‌ای تعیین کرده‌اید، در این بخش گزینهٔ «بلی» را انتخاب و سپس اطلاعات نماینده را در فرم مربوطه وارد کنید. همچنین می‌توانید با انتخاب گزینه‌های «حق تجدیدنظرخواهی» و «حق اجرای احکام»، این اختیارات را به نماینده یا وکیل خود تفویض کنید.

مرحله چهارم: اطلاعات خواهان

• در این مرحله، لازم است اطلاعات کارگر به عنوان شاکی ثبت شود. توجه داشته باشید که برای شکایت از کارفرما در قسمت «نوع کاربری خواهان (شاکی)» حتماً گزینه «کارگر» انتخاب شده باشد.
• در این بخش باید اطلاعات شغلی کارگر به شرح: عنوان شغلی، نوع قرارداد (دائم یا موقت)، میزان سابقه کار در کارگاه، میزان مزد توافقی و دریافتی، میزان سابقه کار نزد آخرین کارفرما (ویژه کارگران پیمانکاری) و نحوهٔ دریافت مزد وارد شود.
• چنانچه در کارگاه مورد شکایت تحت پوشش بیمه بوده‌اید، گزینهٔ «بله» را انتخاب و شماره بیمه را ثبت کنید. در صورتی که شکایت شما به دلیل رد نکردن بیمه توسط کارفرما است، روی گزینهٔ «خیر» کلیک کنید.

مرحله پنجم: اطلاعات خوانده

• در این بخش باید اطلاعات کارفرما را به دقت وارد کنید. اطلاعات مورد نیاز شامل نام‌و‌نام‌خانوادگی کارفرما، مدیر عامل یا مدیر تصفیه، نام کارگاه یا شرکت، شماره تلفن ثابت دفتر مرکزی یا کارگاه است.
• چنانچه کارفرمای شما بیش از یک نفر باشد (کارفرمایان حقیقی متعدد)، لازم است پس از ثبت اطلاعات اولین کارفرما، گزینهٔ «افزودن خوانده» را انتخاب کرده و مشخصات سایر کارفرمایان را نیز به صورت جداگانه وارد کنید.

مرحله ششم: عنوان و شرح خواسته

در شرح دادخواست شکایت از کارفرما، لازم است خواسته خود را به صورت دقیق ثبت شود. هنگام تنظیم شرح دادخواست، به نکات زیر توجه داشته باشید:

• بیان خواسته: خواسته خود را به طور روشن و بدون ابهام بیان کنید.
• معلوم بودن خواسته: خواسته باید مشخص، دقیق و قابل فهم باشد.
• ارتباط خواسته با موضوع دعوا: خواسته باید مستقیماً به موضوع شکایت و دعوای مطرح شده مرتبط باشد.
• تفکیک خواسته‌های متعدد: در صورتی که چندین خواسته دارید، لازم است هر یک را به صورت جداگانه و در بندهای مستقل و مشخص مطرح کنید که ترتیب و اولویت آنها کاملاً واضح باشد.

مرحله هفتم : بارگذاری مدارک

• پس از ثبت «خواسته» و «شرح خواسته»، در صورتی که مدارک و مستنداتی برای حمایت از شکایت خود در اختیار دارید، می‌توانید آن‌ها را در بخش مربوطه بارگذاری کنید.
• امکان بارگذاری مدارک همزمان با ثبت دادخواست و همچنین پس از ثبت آن، تا پیش از برگزاری جلسه رسیدگی در اداره کار وجود دارد.

موارد شکایت به اداره کار 

در روابط کاری روزمره، کارگر و کارفرما ارتباط‌های متعددی با یکدیگر برقرار می‌کنند. به تبع این تعاملات، ممکن است اختلافات مختلفی هم به وجود آید. در این میان، برخی از موارد و شرایط که باعث بروز شکایت از کارفرما می‌شوند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در ادامه مهم‌ترین موارد شکایت اداره کار مربوط به شکایت از کارفرما را بررسی خواهیم کرد.

1. شکایت اداره کار بدون قرارداد

یکی از مهم‌ترین اصول در رابطه کارگری و کارفرمایی، بستن قرارداد کار است. برخی کارفرمایان تصور می‌کنند که نداشتن قرارداد کتبی با کارگر می‌تواند برای آنها ایمن‌تر یا از نظر مالی مقرون به‌صرفه‌تر باشد، در حالی که این باور اشتباه است. طبق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار می‌تواند کتبی یا شفاهی باشد. بنابراین، حتی در صورت نبود قرارداد کتبی، رابطه کارگر و کارفرما قابل اثبات است.

2. شکایت اداره کار بابت حقوق

یکی از اصلی‌ترین تعهدات کارفرما در قبال کارگر، پرداخت حقوق یا دستمزد در ازای انجام کار است. این حق‌الزحمه می‌تواند به صورت وجه نقد، مال عین، سهم سود و یا سایر اشکال مورد توافق تعیین شود. کارفرما موظف به پرداخت حقوق در پایان هر ماه است و در صورتی که از پرداخت آن به کارگر خودداری کند، کارگر حق دارد با تنظیم شکواییه و ارجاع آن به مراجع قانونی، مانند شورای اسلامی کار یا هیأت‌های حل اختلاف، شکایت خود را مطرح کند.

کارگر می‌تواند با استناد به این تخلف، در هیأت‌های حل اختلاف علیه کارفرما طرح شکایت کند. در صورت اثبات عمدی بودن این اقدام کارفرما علاوه بر ضرورت به پرداخت حقوق معوقه، ممکن است وی به پرداخت جریمه نقدی و جبران خسارات وارده به کارگر محکوم شود.

3. شکایت اداره کار بابت بیمه

طبق ماده ۱۴۸ قانون کار، همهٔ کارفرمایان موظف به بیمه کردن کارگران خود هستند. با این حال، امروزه شکایت‌های مرتبط با عدم بیمه کارگران و تخلفات در این زمینه در وزارت کار افزایش یافته است. در صورتی که کارفرما نیروی کار خود را بیمه نکند، کارگر می‌تواند با استناد به قانون کار برای پیگیری حقوق خود و شکایت از کارفرما اقدام کند؛ حتی اگر مدت زمان اشتغال کارگر کوتاه باشد.

برای ثبت شکایت از کارفرما به دلیل عدم بیمه، کارگر باید مدارک هویتی و قرارداد کار خود را به اداره بیمه ارائه دهد و فرم شکایت را تکمیل کند. همچنین اگر قرارداد کار مکتوب بین طرفین وجود نداشته باشد، کارگر می‌تواند از مدارک دیگر برای اثبات حقوق خود استفاده کند، از جمله: پرینت واریز حقوق یا شهادت سایر کارگران. این مستندات می‌توانند برای شکایت از کارفرما بابت عدم تنظیم قرارداد یا عدم بیمه‌کردن نیروهای کار مؤثر واقع شوند.

4. شکایت اداره کار بابت اخراج

اخراج غیرقانونی زمانی رخ می‌دهد که کارفرما بدون دلیل موجه یا بدون رعایت تشریفات قانونی (مانند اخطار کتبی) کارگر را اخراج کند. مطابق ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما در صورتی مجاز به اخراج کارگر است که کارگر نسبت به انجام وظایف شغلی خود کوتاهی یا آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را رعایت نکند. با این حال، کارفرما پیش از اخراج کارگر، موظف است ابتدا تذکرات شفاهی و کتبی لازم را به او ارائه دهد. حتی در صورت اخراج کارگر به این دلایل، کارفرما مکلف است کلیهٔ حقوق، مزایا و سنوات مربوط به کارگر را طبق قانون به او پرداخت کند.

جمع‌بندی

در نهایت، سامانه شکایت اداره کار یکی از مهم‌ترین روش‌های قانونی برای کارگرانی است که حقوق آن‌ها توسط کارفرما نقض شده است. با استفاده از این سامانه، می‌توانید به‌صورت آنلاین شکایت خود را ثبت و پیگیری کنید. موضوعات شایع شکایت شامل عدم پرداخت حقوق، بیمه، اخراج غیرقانونی و نبود قرارداد است.

سوالات متداول