مالیات کارت بازرگانی چقدر است؟ نحوه استعلام + معافیت ها

آگاهی از شرایط مالیات کارت بازرگانی یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در تجارت بین‌المللی است. در ادامه به شرایط، تعهدات و معافیت‌های مالیات کارت بازرگانی می‌پردازیم.

مالیات کارت بازرگانی چیست؟

مالیات کارت بازرگانی، هزینه‌ای است که بر درآمد یا فعالیت تجاری صاحبان کارت اعمال می‌شود. این مالیات به عنوان بخشی از تعهدات مالی و قانونی فعالان تجاری، توسط سازمان امور مالیاتی کشور دریافت می‌شود. دارندگان کارت بازرگانی، بسته به نوع فعالیت (واردات یا صادرات) و میزان درآمد باید این مالیات را پرداخت کنند.

مالیات کارت بازرگانی چقدر است؟

مالیات کارت بازرگانی مبلغی است که افراد حقیقی یا حقوقی، مطابق با میزان درآمد و فعالیت‌های تجاری خود در زمینهٔ واردات و صادرات، به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت می‌کنند. میزان مالیات کارت بازرگانی به نوع شخص (حقیقی یا حقوقی) و میزان فعالیت تجاری مرتبط بستگی دارد. در ادامه میزان مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی را تفکیک می‌کنیم:

مالیات کارت بازرگانی اشخاص حقیقی

برای اشخاص حقیقی که با استفاده از کارت بازرگانی در زمینهٔ واردات و صادرات فعالیت می‌کنند، مالیات طبق درآمدی که از این فعالیت‌ها کسب می‌کنند، محاسبه می‌شود. این مالیات طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم به صورت درصدی از درآمد سالیانه تعیین شده و به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد.

جدول ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم برای اشخاص حقیقی

• تا میزان دو میلیارد (۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (%۱۵)
• نسبت به مازاد بر دو میلیارد (۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا میزان چهار میلیارد (۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (۲۰%) 
• نسبت به مازاد چهار میلیارد (۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%)

مالیات کارت بازرگانی اشخاص حقوقی

مالیات کارت بازرگانی برای اشخاص حقوقی، بخش مهمی از تعهدات مالیاتی شرکت‌ها و مؤسسات است و نقش حیاتی در شفافیت مالی و فعالیت‌های تجاری آن‌ها دارد. مطابق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقوقی موظف به پرداخت ۲۵٪ از سود خالص سالانه خود به‌عنوان مالیات هستند. سود خالص، پس از کسر تمامی هزینه‌های قانونی و قابل قبول از درآمد کل شرکت محاسبه می‌شود.

علاوه بر این، هنگام واردات کالا، اشخاص حقوقی باید ۴٪ مالیات علی‌الحساب از مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی کالا را در زمان ترخیص پرداخت کنند. این مالیات به‌عنوان بخشی از تعهدات مالیاتی شرکت در نظر گرفته شده و از مالیات نهایی کسر می‌شود. همچنین، اشخاص حقوقی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده‌ای هستند که با نرخ ۱۰٪ بر کالاهای وارداتی و فروش داخلی کالاها و خدمات اعمال می‌شود. پرداخت این مالیات و ارائه اظهارنامه‌های مرتبط به سازمان امور مالیاتی، شرط اصلی فعالیت تجاری قانونی و تمدید کارت بازرگانی است.

مالیات کارت بازرگانی اجاره‌ای

مالیات کارت بازرگانی اجاره‌ای به نام صاحب اصلی کارت (اجاره‌دهنده) محاسبه می‌شود و شامل تمامی مالیات‌های مرتبط با فعالیت‌های تجاری انجام‌ شده با کارت می‌شود، از جمله مالیات بر درآمد، مالیات علی‌الحساب واردات (۴٪ ارزش گمرکی کالا) و مالیات بر ارزش افزوده (۱۰٪). این مالیات بر‌اساس میزان درآمد یا ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی ثبت‌ شده به کارت، بدون توجه به اینکه فعالیت توسط شخص دیگری انجام شده باشد، تعیین می‌‌شود. 

به عبارت دیگر، در کارت‌های اجاره‌ای تمامی مالیات‌ها (از جمله مالیات بر درآمد، علی‌الحساب و ارزش افزوده) به نام صاحب کارت محاسبه می‌شود. مطابق با قانون فعلی در جامعه، اجاره کارت بازرگانی جرم محسوب می‌شود و موجب جریمه نقدی برای صاحب کارت و ابطال کارت بازرگانی او می‌شود. همچنین اجاره کارت بازرگانی با هدف فرار مالیاتی جرم بود و مجازات تعزیری درجه شش، برای مجرم اعمال می‌شود. 

با وجود اینکه اجاره کارت بازرگانی جرم محسوب می‌شود، متاسفانه هنوز افراد زیادی هستند که به دلیل عدم آگاهی از قوانین، به دنبال اجاره کارت بازرگانی هستند. در سال‌های اخیر قوانین مختلفی تصویب شده است که با جرم‌انگاری اجاره کارت بازرگانی، راه‌های استفاده از از این کارت را مسدود کرده‌اند.

شرایط دریافت مالیات کارت بازرگانی

اخذ مالیات کارت بازرگانی شامل تعهدات مالیاتی دارندگان کارت برای فعالیت‌های تجاری مانند: واردات، صادرات و فروش داخلی است. برای این منظور، دارندهٔ کارت باید در سامانه امور مالیاتی ثبت‌نام کرده و کد اقتصادی دریافت کند. ارائه اظهارنامه مالیاتی سالانه برای همهٔ دارندگان کارت ضروری است، حتی اگر فعالیت تجاری انجام نشده باشد. مالیات کارت بازرگانی شامل مالیات بر درآمد (پلکانی برای اشخاص حقیقی و ثابت ۲۵٪ برای اشخاص حقوقی)، مالیات علی‌الحساب واردات (۴٪ ارزش گمرکی کالا) و مالیات بر ارزش افزوده (۱۰٪) است.

مالیات علی الحساب کارت بازرگانی 

مالیات علی‌الحساب کارت بازرگانی، هنگام واردات کالا توسط دارندگان کارت بازرگانی (اشخاص حقیقی یا حقوقی)  پرداخت می‌شود. این اقدام برای جلوگیری از فرار مالیاتی و تأ‌مین بخشی از تعهدات مالیاتی واردکنندگان وضع شده است.

در صورتی که شرکت اقدام به واردات کالا کند، باید ۴٪ از ارزش گمرکی کالا و حقوق ورودی را به‌عنوان مالیات علی‌الحساب پرداخت کند. این مبلغ بخشی از مالیات نهایی بوده و در زمان محاسبه نهایی مالیات، از کل مبلغ کسر می‌شود. همچنین سازمان امور مالیاتی تخفیفات و جایزهٔ خوش‌حسابی ویژه و منحصر به فردی برای واردکنندگان خوش‌حساب طبق بخشنامه شماره ۲۰۰/۹۶/۵۳۰ برای کسانی که ثبت‌نام کامل در سامانه مالیاتی را انجام داده باشند و طی سه سال گذشته اظهارنامه‌های مالیاتی و صورت‌های سود و زیان خود را به‌موقع تسلیم کرده باشند (با حداقل سه سال فعالیت) و همچنین بدهی‌های مالیاتی قطعی خود را پرداخت کرده یا برای پرداخت آن‌ها ترتیب لازم را فراهم کرده باشند، در نظر گرفته است.

نحوه محاسبه مالیات علی‌الحساب کارت بازرگانی

شیوه محاسبه و پرداخت مالیات علی الحساب کارت بازرگانی طبق مراحل زیر انجام می‌شود:

1. مقدار مالیات: میزان مالیات علی‌الحساب برابر است با ۴٪ ارزش گمرکی کالا به همراه حقوق ورودی آن. ارزش گمرکی شامل، قیمت کالا در مبدأ‌ به‌علاوه هزینهٔ حمل، بیمه و سایر هزینه‌های مرتبط است.
2. زمان پرداخت: این مالیات باید در زمان ترخیص کالا از گمرک پرداخت شود. واردکننده بدون پرداخت، امکان دریافت کالا از گمرک را نخواهد داشت.
3. اعتبار مالیاتی: مالیات علی‌الحساب پرداخت‌شده به‌عنوان اعتبار مالیاتی در اظهارنامه سالیانه واردکننده لحاظ می‌شود و از مالیات نهایی او کسر می‌‌شود.

اشخاص معاف از پرداخت مالیات علی الحساب کارت بازرگانی

واردکنندگان واحدهای تولیدی دارای پروانهٔ بهره‌برداری، دارندگان کارت‌های بازرگانی با رتبهٔ طلایی (رتبه الف)، واردکنندگان خوش‌حساب معرفی‌شده توسط سازمان امور مالیاتی، دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های دارای ردیف بودجه و کالاهای همراه مسافر یا پستی که جنبهٔ تجاری ندارد، مشمول معافیت از مالیات علی‌الحساب هستند.

استعلام مالیات کارت بازرگانی

استعلام از طریق سامانه‌ آنلاین که توسط اتاق بازرگانی ایران iccima.ir انجام می‌شود، است. این فرآیند برای تمدید کارت یا بررسی اعتبار مالیاتی طرفین معامله ضروری است. برای استعلام مالیات کارت بازرگانی، ابتدا باید در سامانه سازمان امور مالیاتی کشور tax.gov.ir ثبت‌نام کنید و کد اقتصادی خود را دریافت کنید. تنها پس از تکمیل فرآیند ثبت‌نام و رسیدن به وضعیت گام «۴۵»، امکان ادامه مراحل برای صدور گواهی مالیاتی فراهم خواهد شد.

گواهی مالیاتی ماده ۱۸۶ قانون مالیات‌هی مستقیم

گواهی مالیاتی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم به‌طور خودکار و از طریق اتاق بازرگانی صادر می‌شود. نکتهٔ قابل‌توجه این است که متقاضیان نمی‌توانند شخصاً درخواست این گواهی را به واحد مالیاتی ارائه دهند. همچنین، برای صدور این گواهی، تمامی بدهی‌های مالیاتی مرتبط با کارت بازرگانی یا سایر فعالیت‌های مالی باید تسویه شده باشد.

پس از صدور گواهی مالیاتی، می‌توانید به پرتال خدمات الکترونیکی اتاق بازرگانی ایران به آدرس iccima.ir مراجعه کنید. با وارد کردن اطلاعات کارت بازرگانی و انتخاب گزینهٔ «نمایش اطلاعات مالیات»، وضعیت مالیاتی خود را به‌راحتی بررسی کنید.

معافیت های مالیات کارت بازرگانی

دارندگان کارت بازرگانی معمولاً ملزم به پرداخت مالیات‌های مرتبط با فعالیت‌های تجاری خود هستند. با این حال، برخی معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی برای آن‌ها در نظر گرفته شده که بسته به نوع فعالیت، محل جغرافیایی و شرایط خاص متفاوت است. معافیت‌های مالیاتی مرتبط با کارت بازرگانی شامل موارد زیر می‌شود:

معافیت مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی

فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در مناطق آزاد و ویژهٔ اقتصادی مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند و می‌توانند تا ۲۰ سال اعمال شوند.

معافیت مالیاتی صادرات

سود حاصل از صادرات کالاها و خدمات به خارج از کشور از مالیات معاف است. این معافیت برای تشویق فعالان تجاری به صادرات در نظر گرفته شده است.

معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش بنیان

شرکت‌های دانش‌بنیان از معافیت مالیاتی بر درآمدهای مرتبط با فعالیت‌های دانش‌بنیان خود بهره‌مند می‌شوند.

معافیت مالیات بر ارزش افزوده (VAT) در صادرات

کالاها و خدمات صادراتی مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شوند. همچنین صادرکنندگان می‌توانند مالیات بر ارزش افزوده پرداختی خود را استرداد کنند.

معافیت مالیات علی‌الحساب ۴ درصدی

این معافیت‌ها به شرایط خاص فعالیت تجاری و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد و ممکن است با تغییر قوانین، تغییر یابد.

پیامدهای عدم پرداخت مالیات کارت بازرگانی

عدم پرداخت مالیات می‌تواند پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:

۱. عدم تمدید کارت بازرگانی

یکی از مهم‌ترین پیامدها، غیرقابل تمدید شدن کارت بازرگانی است. بدون تسویه کامل بدهی مالیاتی، اعتبار کارت شما به‌عنوان یک بازرگان قانونی تمدید نخواهد شد و امکان انجام فعالیت‌های تجاری از بین می‌رود.

۲. محدودیت در فعالیت‌های تجاری

با عدم پرداخت مالیات، اعتبار شما نزد شرکای تجاری کاهش می‌یابد. شرکت‌ها و سازمان‌های بسیاری قبل از هرگونه همکاری تجاری، وضعیت مالیاتی شما را استعلام می‌کنند.

۳. مشکلات حقوقی و جریمه‌های مالیاتی

ادارهٔ امور مالیاتی می‌تواند با پیگیری قانونی، مطالبات معوقه شما را وصول کند. این اقدامات می‌تواند شامل جریمه‌های نقدی، ممنوعیت‌های حقوقی و حتی مسدود شدن دارایی‌ها باشد. عدم پرداخت مالیات می‌تواند حتی به مجازات‌های قانونی منجر شود.

جمع‌بندی

کارت بازرگانی کلید ورود به تجارت بین‌المللی است و با مسئولیت‌هایی نظیر پرداخت مالیات همراه است. آگاهی از قوانین مالیاتی و مدیریت صحیح تعهدات مالیاتی نه‌تنها از مشکلات حقوقی جلوگیری می‌کند، بلکه اعتبار تجاری شما را نیز افزایش می‌دهد. با استعلام منظم وضعیت مالیاتی و پرداخت به‌موقع بدهی‌ها، مسیر تجارت خود را هموار کنید و از فرصت‌های طلایی کارت بازرگانی بهره‌مند شوید.

سوالات متداول