هر آنچه باید درباره مدیریت نقدینگی بدانید!
مطالعه متمرکز
مدیریت نقدینگی نقش مهمی در کسب‌وکارها و بازارهای مالی دارد. مدیریت نقدینگی عملکرد آسان و کارایی بالا را تضمین و امکان اجرای سریع تراکنش‌ها و به حداقل رساندن ریسک را فراهم می‌کند. به عبارتی در مدیریت نقدینگی قرار است سرعت نقد شوندگی آسان، کارایی سریع و ریسک پایین را کنار هم تجربه کنید. یعنی یک شرایط ایده‌آل و بدون استرس برای بهینه‌سازی سرمایه در گردش تا با استفاده از آن بتوانید تعهدات مالی کوتاه مدت و بلند مدت خود را در موعد مقرر پرداخت کنید.
آیا دوست دارید برای رسیدن به این شرایط ایده آل قدم بردارید؟ ما در این مقاله یک راهنمای کامل درباره مدیریت نقدینگی برایتان گردآوری کرده‌ایم تا بتوانید کسب‌‌وکارتان را سر و سامان دهید.
مدیریت نقدینگی چیست؟
اصطلاح مدیریت نقدینگی به فرایند بهینه سازی، جمع آوری و مدیریت کانال‌های جریان نقد اشاره دارد که این فرایند هم برای افراد و هم برای شرکت‌ها مهم است. مدیریت صحیح وجوه نقد کمک می‌کند تا شرکت‌ها دارایی‌های نقدی کافی برای انجام تعهدات کوتاه داشته باشند و در عین حال استفاده از نقدینگی‌های موجود را نیز بهینه کنند. مدیریت نقدینگی کارآمد شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا از ورشکستگی جلوگیری کنند، هزینه‌های استقراض سازمان خود را کاهش دهند و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: دارایی چیست؟
مثال برای نقدینگی
وجه نقد به طور جهانی یک دارایی نقدشونده در نظر گرفته می شود؛ زیرا می‌تواند به سرعت و به آسانی به دارایی‌های دیگر تبدیل شود. دارایی‌های مشهود، مانند املاک، هنرهای زیبا و کلکسیونی همگی نسبتاً غیرنقدی هستند. سایر دارایی‌های مالی، از سهام تا واحدهای مشارکتی در مکان‌های مختلفی در طیف نقدینگی قرار دارند.
مثال: اگر شخصی یک یخچال ۱۲ میلیون تومانی لازم داشته باشد، برای خرید آن نیاز به وجه نقد دارد. اگر آن شخص پول نقد نداشته باشد، اما یک مجموعه کتاب کمیاب داشته باشد که ۱۲ میلیون تومان ارزیابی شده باشد، بعید است کسی را پیدا کند که بخواهد یخچال را با کتاب عوض کند. شخص در این شرایط باید کتاب‌های خود را بفروشد و بعد برای خرید یخچال اقدام کند.
اگر فرد بتواند چند ماه یا شاید یک سال برای خرید یخچال صبر کند، شاید شانس فروش کتاب‌هایش را داشته باشد، اما اگر چند روز فرصت داشته باشد، بعید است که بتواند کتاب‌هایش را بفروشد. شخص در نهایت می‌تواند کتاب‌ها را با تخفیف بفروشد، به جای اینکه منتظر خریداری باشد که مایل به پرداخت ارزش واقعی کتاب‌ها می‌باشد. کتاب کمیاب نمونه‌ای از دارایی‌های غیرنقدی هستند.
قابلیت تبدیل دارایی یکی از جنبه های کلیدی نقدینگی است. دارایی های با نقدشوندگی بالا را می‌توان به راحتی با حداقل هزینه‌های مبادله‌ای و تاثیر کمی بر قیمت بازار خرید یا فروخت. شرایط بازار هم نقش حیاتی در تعیین نقدینگی دارد. در طول دوره‌هایی که حجم معاملات در بازار بالا است، دارایی‌ها سریع‌تر نقد می‌شوند. زیرا خریداران و فروشندگان بیشتری وجود دارد. برعکس، در وضعیت عدم ثبات یا رکود اقتصادی، حجم معاملات کاهش یابد. زیرا سرمایه‌گذاران محتاط‌تر می‌شوند و تمایلی به معامله کردن ندارند.
درک معنا و اهمیت نقدینگی برای سرمایه گذاران و موسسات مالی بسیار مهم است. درک این موضوع به آن‌ها اجازه می دهد تا سهولت ورود یا خروج از موقعیت‌های بازار، مدیریت ریسک و تعیین قیمت مناسب دارایی را ارزیابی کنند. به دلیل اهمیت این موضوع در قسمت بعدی در مورد اهمیت نقدینگی صحبت می‌کنیم.
اهمیت مدیریت نقدینگی مشاغل
مدیریت نقدینگی به چند دلیل نقش مهمی در مدیریت کسب‌وکارها دارد:
1. کمک به تامین هزینه‌های اضطراری
اختلالات در زنجیره تامین هزینه‌ها چالش‌های تجاری قابل توجهی ایجاد می‌کند. این اختلال‌ها به طور بالقوه می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌ها، کاهش فروش و کاهش سود شود. برای کاهش این ریسک‌ها، شرکت‌ها بر استراتژی‌های مدیریت نقدینگی تکیه می‌کنند و صندوق‌های اضطراری برای پوشش هزینه‌های غیرمنتظره ایجاد می‌کنند.
2. سرمایه در گردش
مدیریت نقدینگی به صورت مستقیم در سرمایه در گردش شرکت تاثیر دارد. سرمایه در گردش بالا نشان دهنده وضعیت ملی مثبت یک شرکت است، زیرا نشان می‌دهد که کسب‌وکار دارایی بیشتری نسبت به بدهی دارد. برعکس اگر سرمایه در گردش منفی باشد، نشان می‌دهد که بدهی‌ها از دارایی‌ها بیشتر است.
3. بهبود استراتژی مدیریت وجوه نقد
مدیریت نقدینگی به تیم‌های مالی این امکان را می‌دهد که به صورت استراتژیک وجوه را در جایی که بیشتر مورد نیاز یا مفید هستند تخصیص دهند. برای مثال، مدیر مالی ممکن است متوجه شود که وجوهی که در حساب‌های پس‌انداز با بهره پایین سرمایه‌گذاری شده‌اند، می‌توانند به صورت استراتژیک به سمت فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بورس منتقل شوند که در آینده رشد بیشتری برای شرکت رقم می‌زند.
بیشتر بخوانید: وظایف مدیر مالی
4. دسترسی به دریافت وام
مدیریت نقدینگی برای مشاغلی که به دنبال وام هستند مهم است؛ زیرا هم سرمایه‌گذاران و هم اعتباردهندگان نقدینگی را از نزدیک بررسی می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که شرکت مورد نظر می‌تواند وام‌های خود را طبق برنامه بازپرداخت کند. در همین حال، سرمایه گذاران بررسی می‌کنند که آیا شرکت جریان نقدی خود را به طور موثر مدیریت می کند و انعطاف‌پذیری لازم برای عبور از چالش های پیش بینی نشده را دارد.
انواع نقدینگی
اگر بخواهیم نقدینگی را دسته‌بندی کنیم، می‌توانیم آن را به چهار نوع زیر دسته‌بندی کنیم:
1. نقدینگی بازار
نقدینگی بازار یعنی امکان خرید یا فروش دارایی‌ها به طور مؤثر در یک بازار بدون تغییر قیمت قابل توجه دارایی. حالا می‌خواهیم دو اصطلاح نقدینگی بالای بازار و نقدینگی پایین بازار را یاد بگیریم.
1.1 نقدینگی بالای بازار
نشان‌دهنده وجود حجم زیادی از خریداران و فروشندگان در بازار است که معاملات را آسان‌تر و کارآمدتر می‌کند.
1.2 نقدینگی پایین بازار
نشان دهنده نبود ثبات در بازار و رکود اقتصادی است. در این شرایط معمولا معاملات کمتری انجام می‌شود و افراد ریسک نمی‌کنند که خرید و فروش انجام دهند.
2. نقدینگی حسابداری
نقدینگی حسابداری به عبارتی سنجیدن توانایی یک شرکت برای انجام مسئولیت های مالی فوری خود با دارایی های موجود است. نقدینگی حسابداری توانایی سازمان را برای تبدیل دارایی‌های خود به پول نقد برای تسویه بدهی‌های کوتاه مدت ارزیابی می‌کند. این یک شاخص حیاتی از سلامت مالی و کارایی عملیاتی یک شرکت است.
3. نقدینگی تامین مالی
نقدینگی تامین مالی اشاره به توانایی یک موسسه مالی، مانند بانک، برای انجام سریع تعهدات مالی خود دارد. این توانایی‌ها شامل: تولید وجه نقد از طریق استقراض یا فروش دارایی‌ها، اطمینان از اینکه توانایی پرداخت سود را به سپرده‌گذاران را دارد، می‌تواند برداشت‌ها را پردازش و سایر بدهی‌ها را مدیریت کند. نقدینگی تامین مالی برای حفظ ثبات مالی بانک‌ها و سایر نهادهای مشابه بسیار مهم است.
4. نقدینگی عملیاتی
نقدینگی عملیاتی به توانایی یک شرکت برای رسیدگی به الزامات جریان نقدی فوری و مسئولیت‌های مالی منظم اشاره دارد. این نوع از نقدینگی تضمین می‌کند که کسب‌وکار دارایی‌های نقدی کافی؛ برای پرداخت هزینه‌های ضروری مانند حقوق و دستمزد، پرداخت‌های تامین‌کننده، اجاره، خدمات آب و برق و سایر هزینه‌های عملیاتی را در اختیار دارد و می‌تواند فعالیت‌های تجاری خود را بدون وقفه به انجام برساند.
بهترین روش های مدیریت نقدینگی
در بالا درباره اهمیت مدیریت نقدینگی صحبت کردیم. در اقتصاد بی ثبات امروز اهمیت مدیریت نقدینگی از قبل هم بیشتر شده است. حالا می‌خواهیم چند استراتژی برای مدیریت نقدینگی و جلوگیری از بحران نقدینگی یاد بگیریم و در قسمت بعدی بر اساس این استراتژی‌ها یک مثال بزنیم.
۱. بررسی صورت‌های مالی به صورت منظم
تنها با بررسی صورت‌های مالی به صورت منظم است که مطمئن شوید وضعیت حساب‌های شرکت در چه حالی است و آیا منابع کافی برای پرداخت تعهدات مالی و حفظ نقدینگی دارید یا خیر؟
۲. مدیریت موجودی و مدیریت زنجیره تامین
بخش مهم دیگری که باید حتما آن را به صورت منظم چک کنید مدیریت موجودی شرکت است. با بررسی منظم مدیریت موجودی کالا و موجودی انبار از خرید مجدد کالای اضافی جلوگیری می‌کنید. به عبارتی بهتر است موجودی‌های زنجیره تامین و و موجودی کالا متعادل باشد. منظور از زنجیره تامین اشاره به مواد خام تا تحویل نهایی محصول مربوط می‌شود و موجودی کالا منظور موجودی کالاهای تولید شده است که باید به دست مشتری برسد.
۳. مدیریت حساب‌های دریافتنی و پرداختنی
یکی دیگر از جنبه‌های ضروری مدیریت نقدینگی نظارت بر حساب‌های دریافتنی و پرداختنی است. تیم مالی باید از ارسال به موقع فاکتورها و پرداختی‌های مشتریان در زمان مناسب جمع‌آوری شود.
۴. به حداقل رساندن هزینه‌ها
یکی از استراتژی‌های مدیریت نقدینگی، بررسی و یافتن راهی برای به حداقل رساندن هزینه‌ها است. یعنی زمان‌های که جریان‌های نقدی محدود است، راهی برای آزاد کردن وجه نقد پیدا کنید. برای مثال: راه‌هایی برای کاهش هزینه‌هایی مانند آب، برق، اجاره، حمل‌ونقل، هزینه‌های سفرهای کاری و.. بیابید یا با برون سپاری وظایف در زمان، پول و منابع صرفه‌جویی کنید.
۵. آزاد کردن نقدینگی
نقدینگی‌های به دام افتاده می‌تواند ریسک مدیریت جریان نقدینگی را بالا ببرد. برای مثال شما به اندازه کافی مواد اولیه برای تولید کالا و خدمات داشته‌اید و باز سفارش مواد اولیه داده‌اید یا آن را روی کالاهایی که غیرکاربردی، سرمایه‌گذاری کرده‌اید. بهتر از قبل ایجاد چنین شرایطی مازاد نقدینگی را در زمینه‌های که نقدشوندگی بالا دارند سرمایه‌گذاری کنید. مانند بازار مالی و اوراق قرضه و بازار ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید.
۶. متمرکز کردن داده‌های مالی
یک نرم افزار حسابداری متمرکز به بخش مالی کمک می‌کند تا راحت‌تر روی مدیریت نقدینگی و پیش‌بین آن کنترل داشته باشید. فرایندهای پرداخت را ساده کنید و نرخ بهره‌وری را افزایش دهید. حالا که با راه و روش‌های مدیریت نقدینگی آشنا شدیم، می‌خواهیم پیاده‌سازی این ۶ استراتژی مدیریت نقدینگی را در یک مثال یاد بگیریم.
بیشتر بخوانید: بهترین نرم افزار حسابداری
مثال مدیریت نقدینگی
یک شرکت تولیدی لوازم الکترونیکی به نام شرکت لوازم الکترونیکی ایما را در نظر بگیرید. این شرکت لوازم الکترونیکی مصرفی تولید می‌کند و در طول سال با تقاضاهای نوسانی مواجه است. این شرکت برای مدیریت نقدینگی از استراتژی‌های زیر استفاده می‌کند:
گام اول: شرکت ایما به طور منظم صورت‌های مالی را بررسی می‌کند و جریان های نقدی خود را برای ماه‌های آینده با در نظر گرفتن عواملی مانند: تغییرات تقاضای فصلی، برنامه های تولید و شرایط پرداخت با تامین کنندگان و مشتریان پیش بینی می‌کند. این به شرکت ایما کمک می‌کند تا دوره‌های مازاد یا کمبود نقدینگی را پیش بینی کند و بر اساس آن برنامه ریزی کند.
گام دوم: از شیوه‌های مدیریت موجودی برای به حداقل رساندن موجودی اضافی استفاده می‌کند. با حفظ مدیریت موجودی، شرکت مقدار پول نقد موجود را برای اهداف دیگر برنامه‌ریزی می‌کند.
گام سوم: شرکت ایما با مذاکره کردن تلاش می‌کند که با تمدید مهلت پرداخت شرایط مناسبی را برای تامین کنندگان فراهم کند و در عین حال مشتریانی که قرار است به شرکت الکترونیکی ایما پرداختی داشته باشند، در موعد مناسب پرداخت‌ها خود را انجام دهند. این رویکرد به تعادل جریان‌های نقدی ورودی و خروجی کمک می‌کند و مدیریت نقدینگی را بهبود می‌بخشد.
هر وجه نقد مازادی که فوراً برای عملیات تولید مورد نیاز نباشد، در دارایی‌های کم ریسک و با نقدشوندگی بالا مانند صندوق های بازار پول یا اوراق قرضه کوتاه مدت سرمایه گذاری می‌شود. این به شرکت الکترونیکی ایما فرصت می‌دهد تا بازده نقدی بی‌استفاده را شناسایی کند و در عین حال مطمئن شود که در صورت نیاز به راحتی به آن دسترسی دارد.
تفاوت مدیریت نقدینگی و خزانه‌داری
مدیریت وجوه نقد و مدیریت خزانه‌داری هردو در زمینه مربوط به گردش پول نقد هستند. اما مدیریت نقدینگی بر اهداف کوتاه مدت مانند: جریان‌های نقدی مانند انتقال وجه، خدمات بازرگانی و حساب‌های دریافتی و پرداختنی تمرکز دارد و مدیریت خزانه داری بر حداکثر کردن سود در بلندمدت تمرکز دارد. به عبارتی مدیریت خزانه داری بسیار گسترده است و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و بودجه‌بندی یک کسب‌وکار را در برمی‌گیرد.
جمع بندی
اگر می‌خواهید برای سازمان خود یک مدیریت نقدینگی صحیح داشته باشید، باید حسابداری را به صورت جامع و کامل یاد بگیرید تا بتوانید سرمایه سازمان خود را مدیریت کنید. پیشنهاد ما به شما شرکت در دوره حضوری و غیرحضوری آموزش حسابداری (سکو) محاسبان می‌باشد. برای مشاوره در خصوص دوره جامع حسابداری سکو می‌توانید از طریق شماره ۴۰۲۰-۰۳۱ با کارشناسان محاسبان ارتباط باشید.
سوالات متداول
۱. تفاوت بین حسابداری و مدیریت نقدینگی چیست؟
حسابداری شامل ثبت سابقه‌های تراکنش‌های مالی یک شرکت در نرم‌افزارهای حسابداری است. در حالی که مدیریت وجوه نقد تنها با شناسایی جریان‌های نقدی ورودی و خروجی یک شرکت برای یک دوره حسابداری و مدیریت بهینه وجوه نقد سروکار دارد.
۲. اهمیت مدیریت وجوه نقد چیست؟
مدیریت وجوه نقد کمک می‌کند تا هزینه‌های پیش‌بینی نشده و بدهی‌های شرکت را پرداخت کنید و با کمبود نقدینگی مواجه نشوید.
دیدگاهتان را بنویسید