39 مورد از مشاغل مشمول معافیت های بیمه تامین اجتماعی

معافیت های بیمه تامین اجتماعی یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی است که به منظور حمایت از برخی مشاغل، کارگاه‌ها و کسب‌وکارها به ویژه برای مشاغل کوچک، صنایع خاص و فعالیت‌هایی که در شرایط اقتصادی خاص قرار دارند، اعمال می‌شود. معافیت های بیمه تامین اجتماعی می‌تواند شامل معافیت از پرداخت سهم کارفرما یا شرایط خاص برای کارگران در مشاغل مختلف باشد. در این مقاله اطلاعات لازم درباره معافیت های بیمه تامین اجتماعی را توضیح می‌دهیم.

معافیت های بیمه تامین اجتماعی

یکی از مهمترین دغدغه‌های کارفرمایان بحث بیمه پرسنل و معافیت های بیمه است. بیمه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی به چندین بخش تقسیم می‌شود. 7% مبلغ حقوق کارگران پس از کسر معافیت های بیمه پیش بینی شده در قانون، توسط کارفرما از خود کارگر کسر می‌شود. کارفرما نیز معادل 23% مبلغ حقوق مشمول بیمه را که خود به دو بخش 20% سهم کارفرما و 3% بیمه بیکاری تقسیم می‌شود، به همراه بیمه سهم کارگر به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند.

پس هر چقدر حقوق کارگران بیشتر باشد، سهم پرداختی کارفرما نیز افزایش می‌یابد. از این رو کارفرمایان برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها و پرداختی‌های خود همواره به دنبال راه‌هایی برای کسب معافیت های بیمه هستند.

مشاغل و قراردادهای مشمول معافیت های بیمه

برای برخی از مشاغل و قراردادهای کاری، معافیت های بیمه تامین اجتماعی به شرح ذیل وجود دارد:

1. معافیت بیمه تامین اجتماعی قراردادهای پژوهشی

قراردادهای پژوهشی با شخص حقيقی مشمول پرداخت حق بيمه نمی‌شود. در صورتی كه قرارداد پژوهشی با دانشگاه‌ها، مراكز علمی و مؤسسات تحقيقاتی وابسته به وزارتخانه‌ها منعقد شود و اين مؤسسات فاقد بدهی بابت حق بيمه به سازمان باشند يا كاركنان آن‌ها مشمول قانون تأمين اجتماعی نباشند، اين قراردادها مشمول معافیت های بیمه است.

2. معافیت‌ بیمه تامین اجتماعی مشاغل خاص

برخی از كارگاه‌ها كه در حال حاضر تعداد آن‌ها به «37» صنف می‌­رسد، (باتوجه به قانون معافيت حق بيمه سهم كارفرما) از معافیت های بیمه سهم كارفرما تا ميزان «5» نفر كارگر برخوردارند. فهرست و شرايط آن با توجه به مصوبات هیئت وزيران مشخص شده است و در صورتی كه ليست دستمزد و حق بيمه مربوطه را در مهلت مقرر به سازمان تسليم و پرداخت کنند، از پرداخت حق بيمه سهم كارفرما تا ميزان «5» نفر كارگر معاف هستند. همچنین حق بيمه سهم کارفرمای اينگونه کارگاه‌ها را دولت پرداخت می‌­کند.

مشاغل و فعالیت‌های خاص مشمول معافیت بیمه

فهرست فعالیت‌های تولیدی، صنعتی و فنی مشمول معافیت های بیمه سهم کارفرما تا میزان “۵” نفر کارگر عبارت است از:

فعالیت‌های تولیدی

1. انواع بافندگی
2. خبازی
3. صابون‌سازی
4. تولید کفش (کفاشی) و پستائی‌سازی
5. تولید موزائیک و بلوک‌سازی
6. تولید قفل
7. سازندگان میز و صندلی، کمد، قفسه، کابینت آشپزخانه
8. پرورش و نگهداری دام و ماکیان
9. پرورش ماهی
10. شرکت‌های تعاونی تولیدی وابسته به ارگان‌های دولتی
11. کارکنان شناورهای باری و صیادی در استان‌های جنوبی کشور

فعالیت‌های صنعتی و فنی

1. آلومینیم‌سازی و خمکاری
2. اطاق‌سازی ماشین
3. آهنگری، فلز تراشی (قطعه‌سازی)، حلبی‌سازی
4. تولیدکنندگان تابلوهای فشار ضعیف و قوی برق
5. چاقوسازی
6. ترازو، قپان و باسکول‌سازی
7. تولید انواع چراغ خوراک‌پزی
8. قالب‌زنی
9. ساخت و تولید انواع مخازن
10. کاشی‌سازی و سرامیک‌سازی
11. ساخت و تولید انواع ماشین‌آلات کشاورزی و وسایل و ادوات مربوطه و تعمیرات آن‌ها
12. تولید گازهای صنعتی، طبی و وسایل آتش‌نشانی
13. معادن سطح‌الارضی که جنبه کارگاهی دارند
14. تراشکاری

فعالیت‌های کشاورزی و روستایی

1. کارگاه‌های صنایع روستایی با فعالیت‌های تولیدی، صنعتی و فنی (با پروانه جهاد سازندگی) شرکت‌ها 
2. اتحادیه‌های تعاونی روستایی و کشاورزی با فعالیت‌های تولیدی، صنعتی و فنی
3. کارگاه‌های کشاورزی مشمول نظام صنفی کشاورزان

فعالیت‌های صنایع دستی 

1. کارگاه‌های صنایع دستی
2. نمد مالی
3. فخاری
4. سراجی (کیف، چمدان، کمربند سازی و ساک)

فعالیت‌های خدماتی

1. چاپخانه (چاپ، حروف‌چینی، گراور سازی، کلیشه‌سازی، لیتوگرافی، و انواع صحافی)
2. ناشرین و موسسات انتشاراتی
3. تولید گازهای صنعتی، طبی و وسایل آتش‌نشانی

3. معافیت بیمه تامین اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط

بنگاه‌های اقتصادی كه نيروی كار خود را از طريق كاريابی‌های وزارت كار و امور اجتماعی جذب می‌­كنند تا پايان برنامه چهارم توسعه از پرداخت بيمه سهم كارفرما معاف خواهند بود. طبق ماده ۱۰۳ قانون برنامه چهارم توسعه تمام بنگاه‌های كوچک، متوسط و بزرگ اگر كارگران خود را از طريق كاريابی‌­های وزارت كار و امور اجتماعی جذب كنند، تا پايان برنامه چهارم مشمول معافیت های بیمه سهم كارفرما هستند. این ماده در برنامۀ پنجم توسعه نیز تمدید شده است.

4. معافیت بیمه تامین اجتماعی کارفرمایان در دوران بحران اقتصادی

برای حمایت از کارفرمایانی که از نظر اقتصادی در شرایط بحرانی به سر می‌­برند، به موجب بخشنامه «139» درآمد، شعب سازمان تامین اجتماعی موظفند لیست‌های حق بیمه را در مواقع بحران مالی کارگاه، بدون پرداخت حق بیمه اخذ کنند که امکان تمدید دفترچه درمان بیمه‌شدگان فراهم شود.

5. معافیت بیمه تامین اجتماعی اقشار خاص

برخی از اقشار خاص جامعه از معافیت‌ های بیمه تامین اجتماعی بهره‌مند هستند. این معافیت‌ها به منظور حمایت از افرادی که نیازمند حمایت‌های ویژه هستند، طراحی شده‌اند.

6. معافیت بیمه تامین اجتماعی صنایع دستی و مشاغل سنتی

صنایع دستی و مشاغلی که به عنوان صنایع سنتی کشور شناخته می‌شوند، مانند قالی‌بافی، جواهرسازی و سایر صنایع فرهنگی، از معافیت‌ های بیمه تامین اجتماعی برخوردار هستند. به ویژه کارگاه‌های کوچک خانوادگی که در این صنایع فعالیت می‌کنند، از معافیت‌های ویژه‌ای بهره‌مند می‌شوند.

شرایط معافیت

7. معافیت‌های بیمه تامین اجتماعی کارگاه‌های کشاورزی و روستایی

کارگاه‌های کشاورزی که تحت نظارت نظام صنفی کشاورزان فعالیت می‌کنند و پروانه خود را از این نهاد دریافت کرده‌اند، از معافیت بیمه تامین اجتماعی برخوردار هستند. این معافیت‌ها به ویژه برای مشاغل کشاورزی، دامداری و صنایع وابسته به کشاورزی در نظر گرفته شده است.

جمع بندی

معافیت های بیمه تامین اجتماعی به ویژه برای کارگاه‌ها، مشاغل خاص و بنگاه‌های کوچک و متوسط در شرایط اقتصادی دشوار مزایای فراوانی دارد. این معافیت‌ها علاوه بر کاهش هزینه‌های کارفرمایان، باعث ایجاد فرصت‌های شغلی، رشد و توسعه کسب‌‎و‎کارها می‌شود. 

سوالات متداول