مودی مالیاتی کیست؟ استعلام مودی مالیاتی و وظایف آن
خیلی از صاحبان کسبوکار یا فریلنسرها نگران جریمههای مالیاتی سنگین هستند و نمیدانند چطور از معافیتهای مالیاتی بهره ببرند. آگاهی به وظایف و تکالیف مالیاتیتان نه تنها مشکلات مالی را حل میکند، بلکه باعث صرفهجویی مالی میشود. در این مقاله از سایت محاسبان، براساس آخرین قوانین، مفهوم مودی مالیاتی کیست، سامانه مودی مالیاتی و استعلام مودی مالیاتی را بررسی میکنیم.
مودی کیست؟
مودی مالیاتی در تعریف قانونی، هر شخص حقیقی یا حقوقی است که طبق قانون موظف به پرداخت مالیات به دولت باشد. به بیان سادهتر، هر فرد یا سازمانی که درآمدی دارد و براساس قانون مالیاتهای مستقیم مشمول پرداخت مالیات میشود، مودی مالیاتی نام دارد. برای مثال حتی یک فرد حقیقی مانند پزشک، فریلنسر یا طلافروش هم در صورتی که درآمد مشمول مالیات داشته باشد، مودی مالیاتی شناخته میشود.
طبق ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم، اشخاص زیر مودی مالیاتی محسوب میشوند:
- کلیهٔ مالکین (اشخاص حقیقی و حقوقی) نسبت به املاک و داراییهای واقع در ایران
- هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران، نسبت به تمام درآمدهایی که در ایران یا خارج از کشور کسب میکند
- اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج از کشور، فقط نسبت به درآمدهایی که از داخل ایران کسب میکنند
- اشخاص حقوقی ایرانی (شرکتها، مؤسسات و سازمانها) نسبت به کلیهٔ درآمدهای داخلی و خارجی خود
- اشخاص حقیقی و حقوقی غیرایرانی، فقط نسبت به درآمدی که از ایران تحصیل میکنند
چه کسانی از پرداخت مالیات معاف هستند؟
طبق ماده ۲ قانون مالیاتهای مستقیم، گروههای زیر از پرداخت مالیات معاف هستند:
- وزارتخانهها و موسسات دولتی
- دستگاههایی که بودجه آنها توسط دولت تامین میشود
- شهرداریها و دهیاریها
- بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری
وظایف مودی مالیاتی طبق قانون مالیاتهای مستقیم
قانون مالیاتهای مستقیم مجموعهای از وظایف را برای مودیان مشخص کرده است که عدم انجام آنها باعث جرایم مالیاتی میشود. در ادامه مهمترین وظایف مودیان را بررسی میکنیم.
1. ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی
اولین و مهمترین وظایف مودیان، ثبتنام در سامانه مودیان مالیاتی به آدرس my.tax.gov.ir است. در این سامانه مودیان باید اطلاعات پایه، شماره اقتصادی، مشخصات کسبوکار و کدپستی خود را ثبت کنند. بدون ثبتنام در این سامانه، امکان صدور فاکتور و ارسال اظهارنامه وجود ندارد.
۲. تسلیم اظهارنامههای مالیاتی در موعد مقرر
مطابق با ماده ۱۷۷ قانون مالیاتهای مستقیم، همه مودیان وظیفه دارند که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کنند. جدول زمانبندی ارسال اظهارنامه به شرح زیر است:
جدول زمانبندی ارسال اظهارنامه مالیاتی
| گروهبندی | تاریخ ارسال اظهارنامه |
| اشخاص حقیقی | تا پایان خرداد ماه |
| اشخاص حقوقی | تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی |
همچنین مطابق با تبصره ۱ ماده ۱۷۷ قانون مالیاتهای مستقیم: هرگاه آخرین روز مهلت یا موعد مقرر برای تسلیم اظهارنامه یا سایر اوراقی که مودی مالیاتی به موجب مقررات مکلف به تسلیم آن است، مصادف با تعطیل یا تعطیلات رسمی یا عمومی باشد، اولین روز بعد از تعطیل یا تعطیلات مزبور برحسب مورد جزء مهلت یا موعد مقرر جهت تسلیم اظهارنامه یا اوراق مذکور محسوب خواهد شد.
۳. مشخص کردن محل سکونت
مطابق با ماده ۱۷۹ قانون مالیاتهای مستقیم، در صورتی که مودی محلهای متعدد برای سکونت خود داشته باشد، مکلف است یکی از آنها را به عنوان محل سکونت اصلی معرفی کند. در غیر این صورت اداره امور مالیاتی میتواند هر یک از محلهای سکونت مودی را محل سکونت اصلی تلقی کند.
۴. نگهداری دفاتر، اسناد و مدارک
به استناد ماده ۱۱ قانون تجارت: «تاجر باید کلیه دفاتر و اسناد مالی خود را از تاریخ آخرین ثبت، حداقل تا ۱۰ سال نگهداری کند».
این قانون برای آن وضع شده است که در صورت بروز اختلاف، حسابرسی یا بررسی مالیاتی، اسناد معتبر و قابل استناد وجود داشته باشد. از سوی دیگر، طبق ماده ۱۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم، مودیان مالیاتی موظفاند دفاتر، اسناد و مدارک خود را در محل فعالیت نگهداری کرده و در صورت درخواست، آنها را در اختیار مأموران بازرسی مالیاتی قرار دهند.
بازرسان سازمان امور مالیاتی برای بررسی صحت درآمد، هزینهها و تطبیق عملکرد با اظهارنامه مالیاتی، این مدارک را از مودی مطالبه میکنند. اگر مودی نتواند دفاتر خود را ارائه دهد یا دفاتر ناقص و غیرقانونی باشند، دفاتر وی از سوی اداره مالیات رد میشود. در این حالت، اداره مالیات میتواند مالیات را بهصورت علی الراس (تخمینی) محاسبه کند که معمولاً مبلغ بسیار بالاتری از حالت واقعی است.
۵. همکاری با بازرسهای مالی
یکی از مهمترین وظایف مودیان مالیاتی در فرآیند رسیدگی، همکاری کامل با بازرسان سازمان امور مالیاتی است. طبق ماده ۱۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان میتواند واحدهای بازرسی تشکیل دهد. بازرسان با حکم مأموریت رسمی به محل فعالیت مودی مراجعه کرده و دفاتر، اسناد و مدارک را بررسی میکنند.
تکالیف مودی در مواجهه با بازرسی
- دسترسی فوری به دفاتر قانونی روزنامه و کل
- پاسخگویی دقیق به سؤالات کارشناسان
- ارائه اسناد پشتیبان درآمد، هزینهها و معاملات
- توضیح واضح دربارهٔ ثبت حسابها و معاملات
پیامدهای عدم همکاری
- گزارش تخلف و مردود شدن دفاتر
- تعیین مالیات علیالرأس (تخمینی)
- جرایم سنگین و محرومیت از معافیتها
همکاری با بازرسان مالیاتی نه تنها یک وظیفه قانونی بلکه نشانۀ سازماندهی و صحت عملکرد مالی کسبوکار است. مودیانی که مدارک خود را بهدرستی نگهداری کرده و در فرآیند رسیدگی همکاری میکنند، معمولاً با کمترین اختلاف و سریعترین زمان رسیدگی مواجه میشوند.
بنابراین، توصیه میشود که در حضور بازرس مالیاتی:
- اسناد را مرتب و قابل ارائه نگه دارید.
- پاسخها را دقیق، مستند و صادقانه بیان کنید.
- در صورت نیاز به راهنمایی، از مشاور مالیاتی کمک بگیرید که از بروز اختلافات و جرایم احتمالی جلوگیری شود.
۶. پرداخت مالیات در موعد مقرر
پس از ارسال اظهارنامه و بررسی آن توسط اداره امور مالیاتی، مودی مالیاتی موظف است مالیات متعلق را در زمان مقرر پرداخت کند. پرداخت به موقع مالیات نه تنها از جریمه جلوگیری میکند، بلکه شامل مزایای تشویقی هم میشود. قوانین ماده ۱۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم به شرح زیر است:
- اگر مودی مالیات عملکرد خود را قبل از سررسید پرداخت کند، از آن مبلغ جایزه خوشحسابی معادل ۱٪ برای هر ماه پیش از موعد تعلق میگیرد و از مالیات متعلق کسر میشود.
- در صورت پرداخت مالیات پس از سررسید، جریمه دیرکرد معادل ۲.۵٪ به ازای هر ماه برای مبلغ پرداخت نشده محاسبه میشود.
سامانه مودی مالیاتی چیست؟
سامانه مودی مالیاتی توسط سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس my.tax.gov.ir ایجاد شده است. در این سایت الکترونیکی رسمی، تمام فرآیندهای مالیاتی بهصورت آنلاین انجام میشود و فعالیتهای زیر در آن قابل انجام است:
- ثبتنام و دریافت شماره اقتصادی
- ارسال اظهارنامه مالیاتی
- مشاهده و پرداخت بدهی بدهی مالیاتی
- ثبت و ارسال فاکتورهای الکترونیکی
- مشاهده اطلاعات پرونده مالیاتی و پیامهای سازمان
استعلام مودی مالیاتی
برای استعلام مودی مالیاتی با کد ملی، به سامانه my.tax.gov.ir مراجعه کنید. با کد ملی برای اشخاص حقیقی و شناسه ملی یا حقوقی، وضعیت پرونده، بدهیها و سوابق را مشاهده میکنید. استعلام مودی مالیاتی با کد ملی طبق مراحل زیر است:
- وارد سامانه شوید
- کد ملی را وارد و رمز عبور دریافت کنید
- این خدمت برای اشخاص حقیقی و حقوقی در دسترس است و به مراجعه حضوری نیاز ندارد
جمعبندی
حالا کامل میدانید که مودی مالیاتی کیست و چه وظایفی دارد. در اولین قدم باید در سایت سازمان امور مالیاتی ثبتنام خود را تکمیل کنید، سپس اظهارنامه و مالیات به موقع پرداخت و در زمان مراجعه بازرس با او همکاری داشته باشید که از جرایم مالیاتی میلیونی در امان بمانید. شما به عنوان مودی مالیاتی با کدام یک از این وظایف آشنا هستید و آن را انجام میدهید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
۱. مودی مالیاتی یعنی چه؟
هر شخص حقیقی یا حقوقی که طبق قانون موظف به پرداخت مالیات است. این اشخاص شامل کارمندان، پزشکان، فریلنسرها، شرکتها و حتی خارجیها با درآمد ایرانی و … میشوند.
۲. جریمه عدم همکاری با بازرس مالیاتی چقدر است؟
رد دفاتر، مالیات علیالرأس، جریمه و محرومیت از معافیتهای مالیاتی.
۳. مودیان مالیاتی ارزش افزوده چه کسانی هستند؟
کسانی که کالا یا خدمات مشمول VAT یا ارزش افزوده ارائه میدهند، باید در evat.ir ثبتنام و اظهارنامه فصلی ارسال کنند.
۴. آیا مودیان معاف از مالیات هم باید اظهارنامه ارائه دهند؟
بله، برای استفاده از معافیت مالیاتی، باید ابتدا در سامانه مودیان ثبتنام کرده و اظهارنامه مالیاتی را ارسال کنید.
