[0 تا 100] حقوق و مزایای غیرنقدی

بسیاری از مدیران فقط حقوق خالص را هزینۀ پرسنلی می‌دانند، در حالی‌که حقوق و مزایای غیرنقدی بخش بزرگی از هزینه واقعی حقوق و دستمزد را تشکیل می‌دهند. نادیده گرفتن این مزایا نه تنها باعث گزارش نادرست به بیمه و مالیات و جرایم سنگین می‌شود، بلکه نمی‌توانید حقوق و مزایای جذابی ارائه بدهید تا کارمندهای درجه یک را نگه دارید و جذب کنید. در این مقاله بررسی می‌کنیم که کدام مزایا غیرنقدی هستند، مستمر یا غیرمستمر محسوب می‌شوند و چه تأثیری بر بیمه، مالیات و حقوق دارند.

تعریف مزایای غیر نقدی

مزایای غیرنقدی به کلیهٔ پرداخت‌ها و تسهیلاتی گفته می‌شود که کارفرما به صورت غیرمستقیم و غیرپولی به پرسنل ارائه می‌دهد. این مزایا شامل کالا، خدمات یا تسهیلات رفاهی است که در قالب وجه نقد پرداخت نمی‌شوند، اما ارزش مالی دارند و بر‌اساس قوانین مالیاتی، درآمد محسوب می‌شوند. مزایای غیرنقدی حقوق و دستمزد شامل موارد زیر است:

• کالا یا کارت هدیه
• خدمات رفاهی
• مسکن
• خودرو اختصاصی
• ارزاق، لباس کار، سبد کالا و اقلام انگیزشی

این مزایا بخشی از حقوق و مزایای غیرنقدی کارکنان در نظر گرفته می‌شوند و در محاسبه مالیات حقوق غیر نقدی و بیمه اثر مستقیم دارند.

مزایای غیرنقدی مستمر و غیرمستمر

مزایای پرداختی به پرسنل علاوه بر تقسیم‌بندی به مزایای مستمر و غیرمستمر، از نظر نقدی و غیرنقدی بودن هم قابل طبقه‌بندی هستند. 

مزایای مستمر غیرنقدی 

 حقوق و مزایای مستمر غیرنقدی، در بازه‌های زمانی مشخص و به صورت منظم به کارکنان ارائه و شامل موارد زیر است:

• مسکن با اثاثیه
• مسکن بدون اثاثیه
• خودرو اختصاصی با راننده
• خودرو اختصاصی بدون راننده
• سایر مزایای غیر نقدی مانند بن کالا یا کارت خرید ارائه‌ شده که به‌صورت دوره‌ای در اختیار پرسنل قرار می‌گیرند

مزایای غیرمستمر غیرنقدی 

مزایای غیرمستمر غیرنقدی در بازه‌های نامنظم، متناسب با شرایط سازمان یا عملکرد کارکنان ارائه می‌شوند و بخش مهمی از بسته جبران خدمات را تشکیل می‌دهند. اگرچه برخی تصور می‌کنند گزارش نکردن این نوع مزایا در لیست بیمه یا فهرست مالیات حقوق، قابل شناسایی نیست، اما در صورت انجام حسابرسی، بازرسی سازمان تأ‌مین اجتماعی یا رسیدگی مالیاتی، این موارد به راحتی قابل تشخیص است. ارائه اطلاعات نادرست یا عدم گزارش این مزایا، در نهایت منجر به جرایم سنگین بیمه‌ای و مالیاتی برای کارفرما خواهد شد.

انواع حقوق غیر مستمر غیر نقدی عبارت است از: 

• لباس
• هدایای مناسبتی مانند هدیه روز کارگر، نوروز یا تولد
• بن خرید کالا، کوپن فروشگاه‌های طرف قرارداد یا بن‌ تخفیف
• سفر یا تور تشویقی و تورهای تفریحی برای کارکنان
• اقلام غیرنقدی مانند سبد کالا، بسته‌های معیشتی یا محصولات شرکت
• خدمات رفاهی مانند کارت باشگاه ورزشی یا خدمات پزشکی ویژه

مزایای غیر نقدی مشمول و معاف از بیمه

براساس ماده ۲ قانون بیمه تأ‌مین اجتماعی، مزد، حقوق یا کارمزد شامل هر نوع وجوه و مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر است که به عنوان پاداش یا حق‌العمل در ازای انجام کار به بیمه‌ شده پرداخت می‌شود. بنابراین، مزایای غیر نقدی مستمر که کارکنان به دلیل انجام وظایف خود دریافت می‌کنند، مشمول بیمه خواهند بود.

تشخیص مزایای غیرنقدی معاف از بیمه، به ماهیت مزایا (مستمر یا غیرمستمر) بستگی دارد. مزایای غیرنقدی مشمول بیمه، آن دسته از مزایایی هستند که به شکل مستمر و منظم پرداخت می‌شوند. در مقابل کالاها و هدایای مناسبتی که به صورت موردی و در مناسبت‌های خاص مانند نوروز، تولد یا روز کارگر به کارکنان تعلق می‌گیرند، معاف از کسورات بیمه هستند. لازم به توضیح است که زمان پرداخت این هدایا در تشخیص معافیت یا مشمولیت آن‌ها اهمیت دارد.

مزایای غیرنقدی مشمول و معاف از مالیات

بر‌اساس ماده ۸۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد مشمول ماليات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری يا مزد و يا حقوق اصلی) و مزايای مربوط به شغل اعم از مستمر و يا غيرمستمر قبل از وضع كسور و پس از كسر معافيت‌های مقرر شده. قانون‌گذار در تبصرهٔ ماده ۸۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد غیر‌نقدی مشمول مالیات حقوق را به شرح زیر معرفی می‌کند:

• مسکن با اثاثیه: معادل ۲۵ درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم)
• مسکن بدون اثاثیه: معادل ۲۰ درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم)
• اتومبیل اختصاصی با راننده: معادل ۱۰ درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم)
• اتومبیل اختصاصی بدون راننده: معادل ۵ درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم)
• سایر مزایای غیر نقدی: معادل قیمت تمام شده برای پرداخت‌ کننده حقوق

براساس بند ۱۳ ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، تنها بخشی از مزایای غیرنقدی کارکنان، معادل دو دوازدهم معافیت مالیاتی سالانه حقوق موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌‌های مستقیم، معاف از مالیات است و مازاد بر این مقدار مشمول مالیات می‌شود.

به بیان ساده‌تر، دو دوازدهم معافیت حقوق سالانه ۱۴۰۴، معادل ۴۸۰ میلیون ریال، معاف از پرداخت مالیات حقوق بوده و مازاد آن، مشمول مالیات با نرخ ۱۰٪ مقطوع می‌شود. یعنی تنها دو دوازدهم حقوق غیر نقدی معاف از مالیات است.

مثال معافیت مزایای غیرنقدی حقوق

فرض کنید حقوق مشمول مالیات مدیر یک شرکت پس از کسورات قانونی (مانند حق بیمه) ۲۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال در ماه باشد. این مدیر یک مسکن بدون اثاثیه و یک خودروی بدون راننده دارد، که هر ماه بابت آن‌ها ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال و ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال از حقوق او کسر می‌شود. محاسبه مالیات حقوق و مالیات مزایای غیرنقدی به شرح زیر است:

1.1 درآمد مشمول مالیات حقوق حاصل از مسکن

طبق تبصره الف ماده ۸۳ قانون مالیات‌ها، ۲۰٪ از حقوق ماهانه برای مسکن مشمول مالیات است:

۴۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۲۰٪ * ۲۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰

درآمد ماهانه مشمول مالیات پس از کسر اقساط مسکن:

۲۵٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۴۰٬۰۰۰٬۰۰۰

1.2 درآمد مشمول مالیات حقوق حاصل از خودرو

بر‌اساس تبصره ب ماده ۸۳ قانون مالیات‌ها، ۵٪ از حقوق ماهانه برای خودرو مشمول مالیات است:

۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۵٪ * ۲۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰

درآمد ماهانه مشمول مالیات پس از کسر اقساط خودرو:

۵٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰

1.3 مجموع درآمد مشمول مالیات مزایای غیرنقدی

سپس به محاسبه مالیات بر درآمد حقوق این کارمند می‌پردازیم. درآمدهای این مدیر تولید عبارت است از:

• درآمد حاصل از مزایای غیرنقدی
• درآمد حقوق

۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ + ۲۵٬۰۰۰٬۰۰۰

مجموع درآمد سالانه مشمول مالیات مزایای غیرنقدی: 

۳۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۱۲ * ۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰

2. محاسبه مالیات مزایای غیرنقدی پس از معافیت

طبق بند ۱۳ ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم، معاف از مالیات هستند.

 معافیت مزایای غیرنقدی معادل دو دوازدهم معافیت مالیات حقوق:

۱۱۲٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ( ۱۲/ ۲ ) * ۶۷۲٬۰۰۰٬۰۰۰

درآمد مشمول مالیات حقوق غیرنقدی، پس از کسر معافیت ماده ۹۱:

 ۲۴۸٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۱۱۲٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۳۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰

مالیات سالانه مزایای غیرنقدی:

۲۴٬۸۰۰٬۰۰۰ ریال = ۱۰٪ * ۲۴۸٬۰۰۰٬۰۰۰

مالیات ماهانه مزایای غیر نقدی:

۲٬۰۶۶٬۶۶۷ = ۱۲ / ۲۴٬۸۰۰٬۰۰۰

 3. محاسبه مالیات حقوق دریافتی

بعد از محاسبه مالیات مزایای غیرنقدی، مالیات حقوق اصلی را محاسبه می‌کنیم و در نهایت هر دو مبلغ با هم جمع می‌شود.

حقوق دریافتنی سالانه پس از کسورات:

۲٬۱۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰۰ ریال = ۱۲ * ( ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۲۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ )

کسر سالانه معافیت مالیات حقوق دریافتی ماده ۸۴ درآمد مشمول مالیات حقوق: 

۱٬۴۸۸٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال = ۶۷۲٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۲٬۱۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰

مالیات سالانه حقوق:

۱۱۲٬۸۰۰٬۰۰۰ = ۱۰٪ * ۱٬۱۲۸٬۰۰۰٬۰۰۰

۵۴٬۰۰۰٬۰۰۰ = ۱۵٪ * ۳۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰

۱۶۶٬۸۰۰٬۰۰۰ = ۵۴٬۰۰۰٬۰۰۰ + ۱۱۲٬۸۰۰٬۰۰۰

مالیات ماهانه حقوق:

۱۳٬۹۰۰٬۰۰۰ = ۱۲ / ۱۶۶٬۸۰۰٬۰۰۰

4. جمع کل مالیات ماهانه

۱۴٬۴۶۶٬۶۶۷ = ۲٬۰۶۶٬۶۶۷ + ۱۲٬۴۰۰٬۰۰۰

• مالیات ماهانه حقوق: ۱۲٬۴۰۰٬۰۰۰ ریال
• مالیات ماهانه مزایای غیرنقدی: ۲٬۰۶۶٬۶۶۷ ریال
• جمع کل مالیات ماهانه پرداختی: ۱۴٬۴۶۶٬۶۶۷ ریال

جمع‌بندی

در این مقاله از محاسبان، مفهوم مزایای غیرنقدی، قوانین بیمه و مالیات، معافیت دو دوازدهم، نحوهٔ محاسبه ارزش مسکن و خودرو، ثبت مالی و فرآیند گزارش‌دهی در لیست بیمه و مالیات بررسی شد. بزرگ‌ترین ابهام شما دربارهٔ محاسبه مالیات مزایای غیرنقدی چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول