بررسی اظهارنامه اشخاص حقوقی

در قانون آیین دادرسی مدنی، یکی از ابزارهایی که برای احقاق حقوق افراد وجود دارد، اظهارنامه حقوقی است. با استفاده از اظهارنامه، فرد میتواند گفتههای خود را به اطلاع دیگران برساند. به این گفتهها، اظهارات گفته میشود. همانطور که از نام آن مشخص است، اظهارنامه حقوقی یک روش مهم و کاربردی برای بیان خواستههای افراد در مورد معاملات و تعهدات و مطالبه حقوق است.
در سالهای اخیر، با روی کار آمدن دفاتر خدمات قضایی، امور مربوط به ارسال، پیگیری و پاسخ اظهارنامه حقوقی بهصورت الکترونیکی انجام میشود. در این مقاله قصد داریم در مورد اظهارنامه حقوقی، انواع آن و نحوه ارسال اظهارنامه حقوقی صحبت کنیم.
اظهارنامه چیست؟
براساس ماده 156 قانون آیین دادرسی، اظهارنامه نوشتهای است که از آن برای احقاق حق استفاده میشود. این نوشته مطابق مقررات قانونی تنظیم میشود و در واقع یک راه رسمی جهت مطالبه حق بوده و توسط فرد شاکی نوشته میشود. اظهارنامه حقوقی از جمله اسناد رسمی و دارای اعتبار محسوب میشود. بنابراین جهت تنظیم آن بهتر است از متخصصان حقوقی کمک گرفته شود. اظهارنامه شامل قسمتهایی است که باید توسط فرد تکمیل گردد. قسمتهای مختلف اظهارنامه عبارتند از: موضوع اظهارنامه، مشخصات و محل سکونت اظهار کننده، مشخصات و محل سکونت مخاطب، خلاصه اظهارات، خلاصه جواب و امضا.
تفاوت اظهارنامه و دادخواست
- برای ارسال اظهارنامه، نیازی به رعایت تشریفات دادرسی نخواهد بود. اما برای ثبت دادخواست و ارسال آن به مخاطب، بایستی تشریفات دادرسی انجام شود.
- اظهارکننده برای ارسال اظهارنامه، فقط لازم است هزینه ارسال را بپردازد. اما برای ارسال دادخواست باید هزینه دادرسی جداگانه پرداخت گردد.
- اظهارنامه برای اعلام یا اخطار مورد استفاده قرار میگیرد اما دادخواست در واقع نوعی شکایت است. تنظیم دادخواست باعث ایجاد پرونده قضایی و در آخر صدور رای میشود.
اظهارنامه چه کاربردی دارد؟
در یک تعریف ساده، اظهارنامه یک سند رسمی است که برای اطلاع یا تسلیم، تنظیم میشود و به مخاطب اعلام میشود. در ادامه با برخی از کاربردهای اظهارنامه آشنا خواهید شد.
- هنگامیکه شخصی به ما بدهی داشته باشد، میتوان برای مطالبه وجه مورد نظر، از طریق یک اظهارنامه این موضوع را به او اطلاع داد.
- مطابق قانون تملک آپارتمانها، اگر مالک یا مستاجر؛ سهم خود را از هزینههای مشترک مربوط به آپارتمان نپردازد، هر یک از طرفین میتوانند از طریق یک اظهارنامه، این هزینه را از دیگری مطالبه کنند.
- اگر فرد بیمه شده بخواهد بیمه خود را فسخ کند، بایستی از طریق یک اظهارنامه آنرا به اطلاع بیمهکننده برساند.
انواع اظهارنامه

در حالت کلی و بر اساس سایت سازمان امور مالیاتی کشور، اظهارنامه الکترونیک شامل انواع زیر میباشد:
- اظهارنامه اشخاص حقیقی
- اظهارنامه اشخاص حقوقی
- اظهارنامه اجاره املاک
- اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل خودرو
- اظهارنامه مالیات بر ارث
- اظهارنامه ارزش افزوده
یکی از رایجترین انواع اظهارنامه، اظهارنامه اشخاص حقیقی و اظهارنامه اشخاص حقوقی میباشد. طبق ماده 110 قانون مالیات مستقیم، اشخاص حقوقی میبایست، اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان خود را در زمان مشخص به اداره امور مالیاتی ارائه نمایند.
اظهارنامه مالیاتی حقوقی چیست؟
اگر با مالیات آشنایی داشته باشید، حتماً میدانید که یکی از انواع مالیات، مالیات بر درآمد است. افراد و شرکتها باید در پایان هر سال مالی، میزان سود و زیان، هزینهها و… را به سازمان امور مالیات اعلام نمایند. در واقع، اظهارنامه مالیاتی، یک کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به سازمان مالیاتی ارائه میکنند.
از سال 91، با طراحی سامانه مالیاتی، کلیه اظهارنامه ها به صورت الکترونیک ثبت میشوند. سازمان امور مالیاتی کشور و براساس اظهارنامههای مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی، میزان مالیات پرداختی را مشخص میکند. اشخاص حقوقی، به موسسات، شرکتها و سایر نهادها گفته میشود. اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی مفصل تر از اشخاص حقیقی میباشد. همچنین میزان مالیات تعیین شده برای آنها نیز با اشخاص حقیقی، متفاوت است.
اشتباه رایج در اظهارنامه مالیاتی
یک اشتباه رایج دربین مردم، نامگذاری اظهارنامه هر سال است. به عبارت دیگر، اظهارنامه در هر سال، مربوط به عملکرد مالی سال گذشته اشخاص حقیقی و حقوقی میباشد. بهطور مثال در سال 1402 اظهارنامه مالیاتی 1401 به سازمان امور مالیاتی ارائه میگردد. بیشتر مردم، اظهارنامه هر سال را با توجه به عدد همان سال نام گذاری میکنند اما در واقع اظهارنامه سال گذشته را اظهارنامه حقوقی 1400 و امسال را اظهارنامه حقوقی 1401 میگویند.
انواع اظهارنامه حقوقی
اگر با مبحث مالیات آشنایی داشته باشید، میدانید که مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود. منظور از مالیات مستقیم، مالیات بردرآمد و دارایی بوده و مالیات غیرمستقیم به مصرف و محدود کردن واردات اشاره دارد.
نحوه محاسبه مالیات اظهارنامه حقوقی

مالیات به دو صورت محاسبه میگردد: خود اظهاری و علی الراس. در روش خود اظهاری همانطور که از اسم آن مشخص است، فرد (اشخاص حقیقی یا حقوقی) میزان درآمد و هزینههای خود را اعلام میکند. پس از تکمیل اظهارنامه و بررسی صحت آن و مدارک ضمیمه شده، مبلغ مالیات سالیانه محاسبه میگردد. در روش دوم، در صورت عدم ارائه اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی، کارشناس مربوطه به صورت علی الراس مالیات را محاسبه کرده و به فرد یا اشخاص اعلام میکند.
نحوه ارسال اظهارنامه حقوقی
در سالهای اخیر، سازمان امورمالیاتی، امکان تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی را از طریق اینترنت با مراجعه به سایت Tax.gov.ir فراهم نموده است. مراحل ارسال اظهارنامه به شرح زیر میباشد:
- ثبت نام در سایت سازمان
- تشکیل پرونده مالیاتی
- مراجعه به حساب کاربری با استفاده نام کاربری و رمز عبور
- انتخاب نوع اظهارنامه مورد نظر
- آماده سازی اسناد و مدارک
- تکمیل و ثبت اطلاعات
- بررسی و رفع نواقص
- تایید نهایی اطلاعات
- ارسال اظهارنامه
- دریافت کد رهگیری
- صدور قبض پرداخت الکترونیکی
- پرداخت مالیات
حرف آخر
یکی از مهمترین فعالیت مالی برای مشاغل و کسبوکارها، ارائه اظهارنامه مالیاتی است. در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با مفاهیم اظهارنامه حقوقی، اظهارنامه مالیاتی حقوقی، انواع اظهارنامه و نحوه ارسال آن آشنا کنیم. تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارائه به سازمان امور مالیاتی باید در نهایت دقت انجام شود. هرگونه اشتباه یا نقص در مدارک میتواند منجر به دریافت جریمه های سنگین برای اشخاص حقیقی و حقوقی گردد. دریافت مشاوره مالیاتی از افراد متخصص در این راه میتواند بسیار راهگشا باشد.
دیدگاهتان را بنویسید