با جرائم مالیاتی و مجازات سنگین آن آشنایی دارید؟
در همه کشورهای دنیا، هر شخصی که دارای کسب و کار و درآمد است، باید بخشی از درآمد خود را با عنوان مالیات به دولت بپردازد. مالیات یکی از درآمدهای اصلی دولت به‌شمار می‌رود که درنهایت برای امور مختلفی در کشور خرج می‌شود. در این میان، بسیاری از این افراد، از پرداخت این مبلغ امتناع یا به‌عبارتی دیگر از پرداخت مالیات فرار می‌کنند. فرار از مالیات جرم محسوب می‌شود و بر اساس قانون، جرائم مالیاتی دارای مجازات مشخصی هستند که در این مطلب به بررسی کامل آن می‌پردازیم.
با تعریف مالیات و ۲ گروه اصلی آن آشنا شوید
مالیات مبلغی مشخص است که بر اساس قانون هر شخصی که دارای کسب و کار است، باید به دولت بپردازد. از زمان قدیم هم دریافت مالیات به شیوه‌های مختلف مرسوم بود. اکنون نیز در پیشرفته ترین کشورهای جهان هم مالیات دریافت می‌شود. در ادامه با ۲ گروه اصلی مالیات
- مالیات مستقیم
- مالیات غرمستقیم
آشنا شوید.
۱. مالیات مستقیم
مالیات مستقیم به دو گروه مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود. در واقع این مالیات از دارایی یا درآمد فراد اخذ می‌شود و عدم‌پرداخت آن جزء جرائم مالیاتی به‌شمار می‌رود.
- مالیات بر دارایی: به صورت سالانه از دارایی‌های یک فرد دریافت می‌شود. مثل مالیات سالانه مربوط به ملک، مالیات بر ارث، حق تمبر و…. مهم‌ترین نوع مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث است. در واقع دارایی‌های شخص متوفی چه داخل کشور و چه خارج از کشور، منقول و غیر منقول، زمان انتقال به وراث شامل مالیات خواهد شد.
- مالیت بر درآمد: همه اشخاص و شرکت‌ها، پس از کسب هر نوع درآمدی بخشی از آن را با عنوان مالیات بر درآمد باید به دولت بپردازند. هرچه میزان درآمد شخصی بیشتر باشد، مالیات بیشتری را باید به دولت پرداخت کند. مالیات بر درآمد شامل مالیات مشاغل و مالیات بر درآمد حقوق می‌شود. یعنی اگر هر نوع فعالیت تجاری یا خدماتی انجام می‌دهید یا برای شخصی دیگر کار می‌کنید، موظف به پرداخت مالیات هستید.
- مالیات بر درآمد املاک و مستغلات: اگر شخصی ملکی را اجاره داده باشد، درآمد حاصل از اجاره ملک شامل پرداخت مالیات می‌شود و عدم‌پرداخت آن در گروه جرائم مالیاتی قرار می‌گیرد. البته اگر تنها راه درآمد شخص اجاره ملک باشد، شامل معافیت از مالیات خواهد شد. همچنین املاکی که خالی هستند یا مالک قصد نقل و انتقال آن‌ها را به شخصی دیگر دارد، شامل پرداخت مالیات می‌شوند. و عدم‌پرداخت آن جزو جرائم مالیاتی محسوب می‌شود.
- مالیات بر درآمد حاصل از کشاورزی: بر اساس قانون ۸۱، درآمد حاصل از کشاورزی دامداری، پرورش ماهی و زنبور، پرورش طیور و … شامل پرداخت مالیات می‌شود.
۲. مالیات غیر مستقیم
مالیات غیر مستقیم خود به سه دسته تقسیم می‌شود:
- حقوق و عوارض گمرکی: این مالیات با عنوان مالیات صادرات و واردات نیز شناخته می‌شود.
- مالیات بر مصرف: این مالیات هنگام خرید برخی محصولات خاص دریافت می‌شود و شامل همه محصولات نمی‌شود.
- مالیات بر ارزش‌افزوده: این نوع مالیات از همه کالاها دریافت می‌شود. درواقع هنگام خرید هر نوع محصولی، بدون آنکه بدانیم، مبلغی را با عنوان مالات ر ارزش‌افزوده پرداخت می‌کنیم.
چرا همه کشورها از مردم مالیات دریافت می‌کنند؟
مالیات یکی از مهم‌ترین درآمدهای هر کشوری برای دولت محسوب می‌شود و اداره کشور بدون دریافت این هزینه امکان‌پذیر نخواهد بود. عدم‌پرداخت مالیات، آثار مخربی را روی اقتصاد و سیاست کشور ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که عدم‌پرداخت مالیات جرم محسوب می‌شود و جرائم مالیاتی دارای مجازات مشخصی هستند. دریافت این مبلغ فواید زیادی برای مردم و کشور دارد. در ادامه با برخی فواید دریافت مالیات آشنا شوید:
- حمایت از تولیدات داخلی و کاهش واردات محصولات خارجی
- ایجاد عدالت اقتصادی در کشور
- کاهش صادرات نفت و گاز توسط دولت
- ایجاد رفاه در جامعه
- کاهش مصرف دخانیات مثل سیگار
دلیل انجام جرائم مالیاتی توسط اشخاص و شرکت‌ها چیست؟
به‌منظور جلوگیری از فرار مالیاتی، باید این موضوع ریشه‌یابی شود. بر اساس تحقیقات عواملی که باعث عدم‌پرداخت مالیات از سوی مردم می‌شود، شامل موارد زیر است:
- نبودن تنوع در پایه‌ها و درآمدهای مالیاتی
- وجود معافیت‌های مالیاتی زیاد و گسترده
- نداشتن اعتماد به دولت در جهت صرف درآمد مالیاتی برای امور اساسی
- وجود مشکلات اقتصادی در جامعه
- عدم وجود فرهنگ مالیاتی بین مردم
- وجود قوانین زیاد و پیچیده در رابطه با پرداخت مالیات
چرا عدم‌پرداخت مالیات جرم محسوب می‌شود؟
فواید حاصل از پرداخت مالیات زمانی در کشور به ثمر می‌انجامد که همه افراد بر اساس دارایی و درآمد خود، مالیات مشخص را به دولت پرداخت کنند. اگر اشخاصی از پرداخت این مبلغ فرار کنند یا سعی بر پرداخت مبلغی کمتر از میزان تعیین‌شده داشته‌باشند، جرم محسوب می‌شود. زیرا علاوه بر آنکه خلاف قانون رفتار کرده‌اند، در ایجاد رفاه و عدالت در کشور نیز اختلال ایجاد کرده‌اند و جرائم مالیاتی مطابق قانون، دارای مجازات است. برخی از افراد با استفاده از راه‌هایی که ظاهراً قانونی هستند، از پرداخت مالیات فرار می‌کنند یا مبلغی کمی می‌پردازند.
بر اساس ماده ۲۰۱ مالیات، جرم فرار مالیاتی به این صورت تعریف می‌شود: هرگاه مودی مالیاتی، با قصد فرار از پرداخت مالیات، از روی علم و آگاهی قبلی، به ترازنامه و حساب سود و زیان و یا به دفاتر ، اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات، ملاک عمل می‌باشند و بر خلاف حقیقت، تهیه و تنظیم‌شده اند، استناد کند، یا برای سه سال متوالی، از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند، علاوه بر جریمه‌ها و مجازات‌های قید شده در قانون مالیات‌های مستقیم، از تمامی بخشودگی ها و معافیت‌های مالیاتی محروم خواهد شد.
با ۵ نوع جرائم مالیاتی آشنا شوید
هر اقدامی که با آگاهی قبلی برای عدم‌پرداخت مالیات یا پرداخت مبلغ کمتر، انجام شود، فرار مالیاتی به‌شمار می‌رود. در ادامه به ۵ نوع فرار مالیاتی اشاره‌شده است.
- نوع اول فرار مالیاتی زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی با آگاهی، اسناد و مدارکی را برای مالیات ارائه دهد که این مدارک اطلاعات درستی ندارند و بر اساس حقیقت تنظیم‌نشده اند. و در نهایت با استناد به این مدارک، شخص مبلغ کمتری برای مالیات بپردازد.
- اگر شخصی با آگاهی، سه سال پشت سرهم، اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود و زیان خود را ارائه نداده باشد، فرار مالیاتی محسوب می‌شود.
- استفاده از کارت بازرگانی دیگران و درج نام اشخاص دیگر در معاملات تجاری به‌گونه ای که از مالیات معاف شود، جزو جرائم مالیاتی محسوب می‌شود
- زمانی که شخصی فعالیت اقتصادی و درآمد خود را پنهان کند و از این طریق مالیات پرداخت نکند، درواقع فرار مالیاتی انجام داده‌است.
- یکی دیگر از انواع فرار مالیاتی زمانی اتفاق می‌افتد که فعالان اقتصادی اطلاعات صحیح مالی خود را به بازرسان مالیات، ارائه ندهند و از این طریق مانع تشخیص درست میزان مالیات توسط بازرسان شوند.
جرائم مالیاتی انواع گوناگونی دارند و شامل جریمه قانونی می‌شوند.
مجازات جرائم مالیاتی چیست؟
اکنون که با تعریف کلی مالیات و انواع جرائم آن آشنا شده‌اید، زمان آن رسیده‌است که به بررسی مجازات فرار از مالیات بپردازیم. بر اساس قانون ۲۷۴ مالیات مستقیم، انواع جرائم مربوط به مالیات و مجازات آن‌ها تعریف‌شده است. مجازات فرار مالیاتی به شرح زیر است:
مجازات فرار مالیاتی برای شخص عادی
اگر هر یک از انواع فرارهای مالیاتی توسط شخص عادی انجام‌شده باشد، مجازات آن برابر با شش ماه تا دو سال حبس، جزای نقدی از ۲۰ میلیون ریال تا ۸۰ میلیون ریال، ۳۱ تا ۷۱ ضربه شلاق، پرداخت اصل مالیات همراه با جریمه خواهد بود. همچنین عدم‌پرداخت مالیات برای اشخاص حقیقی محرومیت‌های اجتماعی را نیز در پی دارد. علاوه بر مجازات‌های ذکر شده، بر اساس ماده ۲۰۲ قانون مالیات مستقیم، هر شخصی که بدهی مالیاتی داشته‌باشد، ممنوع‌الخروج خواهد شد. همچنین اگر شخصی با انتقال اموال خود به اشخاص دیگر سعی بر فرار از مالیات داشته‌باشد، جرم است و مطابق قانون همه این اسناد باطل می‌شوند.
مجازات فرار مالیاتی برای شخص حقوقی
بر اساس ماده ۲۷۵ قانون مالیات مستقیم، اگر جرائم مالیاتی توسط شخص حقوقی انجام شود، از انجام فعالیت‌های شغلی منع خواهد شد و اجازه صادر کردن اسناد تجاری مثل چک راهم نخواهد داشت. البته لازم به ذکر است که در صورت مجازات شخص حقوقی، مجازات شخص حقیقی از بین نخواهد رفت و شخص حقیقی نیز بر اساس قانون باید مجازات شود. اگر حسابداران شرکت‌ها، مأموران مالیاتی، کارمندان بانک و هر شخص دیگری به عدم‌پرداخت مالیات کمک کند نیز جرم مرتکب شده‌است و مطابق قانون جریمه خواهد شد.
به‌طور کلی اشخاص حقیقی یا حقوقی که از پرداخت مالیات فرار کرده باشند، علاوه بر حبس و جریمه نقدی باید مالیات اصلی و ضرر و زیان دولت را نیز پرداخت کنند.
مجازات عدم گزارش فرار مالیاتی
اگر فرار مالیاتی در شرکت یا سازمانی انجام شود و اشخاص دیگر مثل کارمندان، مدیر عامل و… با وجود اطلاع از این موضوع، فرار مالیاتی را گزارش ندهند، مجرم شناخته خواهند شد و بر اساس قانون مجازات می‌شوند.
مجازات فرار مالیاتی برای حسابداران و حسابرسان
در برخی موارد، حسابداران و حسابرسان که در شرکت یا سازمانی فعالیت می‌کنند، باعث فرار مالیاتی آن سازمان می‌شوند یا در صورت مطلع بودن از این جرم، از اعلام آن به اداره دارایی امتناع می‌کنند. در این شرایط حسابدار یا حسابرس مجرم شناخته می‌شود.شش ماه حبس، ۳۱ ضربه شلاق، محرومیت از حقوق اجتماعی، از و مجازات‌های شخص مجرم به‌شمار می‌روند.
کشور از چه طریقی می‌تواند از انجام جرائم مالیاتی جلوگیری کند؟
عدم‌پرداخت مالیات توسط اشخاص، شرکت‌ها و سازمان‌ها موضوعی است که در همه کشورها وجود دارد. در ایران، دولت با وضع قوانین مختلف و مجازات متخلفین سعی بر جلوگیری از فرار مالیاتی داشته‌است. اما با این وجود فرار مالیاتی مشکلی همیشگی بوده‌است. مهم‌ترین و اولین اقدام برای رفع این مشکل، ایجاد فرهنگ مناسب در رابطه با مالیات در کشور است. در واقع دولت باید در قدم اول نگاه منفی مردم نسبت به مالیات را تغییر دهد و اعتماد آن‌ها را در رابطه با صرف درآمد مالیاتی در جهت درست جلب کند.
پیگیری فرار مالیاتی بر عهده کدام سازمان است؟
تشخیص و پیگیری جرائم مربوط به مالیات بر عهده اداره دارایی است. اگر شخصی قصد اعلام گزارش فرار مالیاتی شرکت یا فردی را داشته‌باشد، باید این موضوع را به‌شکل گزارشی به اداره دارایی تحویل دهد. پس از آن این اداره صحت موضوع را بررسی خواهد کرد. و پس از آن پیگیری‌های قانونی انجام خواهد شد.
بخشودگی جرائم مالیاتی در چه شرایطی اتفاق می‌افتد؟
دولت برای تشویق اشخاص و سازمان‌ها برای پرداخت مالیات، هر چند وقت یک‌بار، بخشنامه‌هایی را با عنوان طرح‌های تشویقی و بخشش جریمه‌های مالیاتی، ارائه می‌دهد. اگر اشخاص بر اساس این طرح‌ها، مبالغ تعیین‌شده را به‌موقع پرداخت کنند، از پرداخت جریمه‌های سنگین مالیاتی معاف خواهند شد. در واقع این فعالان اقتصادی نزد سازمان امور مالیات، به‌عنوان اشخاصی خوش‌حساب شناخته می‌شوند و مشمول بخشودگی خواهند شد.
کدام صنف بیشترین فرار مالیاتی را داشته‌است؟
بسیاری از اصناف برای فرار از مالیات، از دستگاه کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند. در این بین، پزشکان بیشترین جرائم مالیاتی را در بین اصناف دیگر انجام داده‌اند. در بسیاری از کلینیک‌ها، مراکز درمانی و مطب ها، از بیماران درخواست می‌شود، هزینه را به‌صورت کارت به کارت یا نقدی پرداخت کنند. بر همین اساس، رئیس امور مالیاتی اعلام‌کرد که با پزشکانی که از دستگاه کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند و از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند، به‌صورت سختگیرانه برخورد خواهد شد.
نتیجه گیری
عدم‌پرداخت مالیات و فرار از آن در بین همه اقشار جامعه و حتی در پیشرفته‌ترین کشورهای جهان وجود دارد. بسیاری از اصناف و مردم برای فرار از پرداخت مبالغ تعیین‌شده به دولت، مرتکب جرائم مالیاتی می‌شوند. این جرائم با مجازات‌های سنگینی همراه خواهند بود. پرداخت مالیات بر خلاف ذهنیت منفی که در اکثر مردم ایجاد کرده‌است، آثار مثبت و مزایای زیادی در جامعه به‌همراه خواهد داشت. البته برای تغییر این ذهنیت بهتر است دولت و سازمان امور مالیاتی اقداماتی را برای این موضوع انجام دهد و فرهنگ پرداخت مالیات را بین مردم ایجاد کند.
سوالات متداول
چرا کشورها مالیات دریافت می کنند؟
مالیات یکی از مهم‌ترین درآمدهای هر کشوری برای دولت محسوب می‌شود و اداره کشور بدون دریافت این هزینه امکان‌پذیر نخواهد بود.
مجازات جرائم مالیاتی چیست؟
مجازات آن برابر با شش ماه تا دو سال حبس، جزای نقدی از ۲۰ میلیون ریال تا ۸۰ میلیون ریال، ۳۱ تا ۷۱ ضربه شلاق، پرداخت اصل مالیات همراه با جریمه خواهد بود. البته این یکی از این مجازات ها می باشد.
دیدگاهتان را بنویسید