اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟
مطالعه متمرکز
هنگامی که فردی فوت می‌کند، ممکن است از او دارایی‌هایی باقی بماند که به عنوان ارث، به وراث شرعی و قانونی وی تعلق گیرد و بدین ترتیب، آنها بر حسب حصه و سهم قانونی خود، مالک بخشی از ماترک متوفی شده و می‌توانند در آن تصرف کنند که البته این امر مستلزم پرداخت مالیات بر ارث است. از این رو، اظهارنامه مالیات بر ارث باید به سازمان امور مالیاتی تحویل داده شود. برای این کار باید در سامانه مرتبط با این امر ثبتنام کنید و فرم‌های ماده 26 و 34 اظهارنامه مالیات بر ارث را تکمیل کنید. برای اینکار بهتر است که اطلاعات لازم در ارتباط با این موضوع را یاد بگیرید که مشکلی برای شما پیش نیاید.
قانون قدیم مالیات بر ارث برای افرادی که قبل از فروردین ۹۵ فوت شده بودند، متفاوت بود و سهم هر ورثه بعد از قیمت‌گذاری اموال متوفی و کسر دیون و هزینه‌ها مشخص می‌شد. پس از اعمال معافیت‌ها طبق جدول قانون مالیات‌های مستقیم، میزان مالیات بر ارث هر ورثه پرداخت می‌شد. بعد از پرداخت مالیات، گواهی واریز مالیات بر ارث صادر و انتقال ارث انجام می‌شد. اما در قانون جدید برای متوفیان بعد از یک فروردین سال ۹۵ اعمال می‌شود، بر طبق گروه‌بندی اموال متوفی، نرخ‌های متفاوتی برای مالیات در نظر گرفته می‌شود.
ماده 26 قانون مالیات بر ارث
مطابق ماده 26 قانون مالیات های مستقیم، وراث متوفی “منفردا یا مجتمعا” یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها موظفند به منظور کسر هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده “۱۷“ این قانون، ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه‌های حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود به انضمام مدارک به اداره امور مالیاتی صلاحیت‌دار تسلیم کنند.
فرم ماده ۲۶ اظهارنامه مالیات بر ارث
لطفا فایل pdf ضمیمه شده در میزیتو را در این قسمت قرار دهید
ماده ۳۴ قانون مالیات بر ارث
اشخاص زیر مجاز نیستند قبل از أخذ گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع این قانون، اموال و دارایی‌های متوفی را به وراث یا موصی له تسلیم کنند یا به نام آنها ثبت و معاملاتی راجع به اموال و دارایی‌های مزبور انجام دهند:
- بانک‌ها و سایر موسسات مالی و اعتباری، شرکت‌ها، موسسات، نهادهای عمومی غیردولتی و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر یا هرنوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند.
- ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیرمنقول را به اسم وراث یا موصی له ثبت می‌کنند.
- دفاتر اسناد رسمی موقعی که می‌خواهند تقسیم‌نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به اموال و دارایی‌های متوفی را ثبت کنند.
- شرکت‌هایی که متوفی در آنها مالک سهام یا سهم الشرکه است.
- شرکت‌های کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایرنهادهای مالی.
- صندوق‌های دادگستری و صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور.
فرم ماده 34 اظهارنامه مالیات بر ارث
تفاوت فرم ۲۶ و ۳۴ مالیات بر ارث
یکی از پرسش‌های رایج میان وراثی که قصد ثبت اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر ارث را دارند، تفاوت میان فرم ۲۶ و فرم ۳۴ است. تفاوت این دو فرم به شرح زیر هستند: مالیات بر ارث، اطلاعات مربوط به دیون و هزینه
طبق صفحه ۸ راهنمای جامع ثبت اظهارنامه الکترونیک مالیات بر ارث، اطلاعات مربوط به دیون و هزینه‌ها فقط در فرم ۲۶ قابل ثبت و تکمیل است، در حالی‌که در فرم ۳۴ چنین بخشی وجود ندارد.
همچنین، طبق آنچه در صفحه ۳ راهنمای جامع ثبت اظهارنامه الکترونیک مالیات بر ارث آمده است، فرم ۲۶ و ۳۴ به‌طور هم‌زمان برای متوفیانی که کمتر از یک‌سال از تاریخ فوت آنها گذشته است، تکمیل می‌شود و فرم ۳۴ به تنهایی برای متوفیانی که بیش از یک‌سال از زمان فوتشان گذشته است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در فرم ۲۶، هزینه‌هایی مانند کفن و دفن در حدود عرف، واجبات مالی و عبادی طبق قواعد شرعی و دیون محقق متوفی مانند مهریه از ماترک کسر شده و سپس مالیات محاسبه می‌شود، اما در فرم ۳۴ چنین امکانی وجود ندارد و وراث موظفند به‌صورت مستقل نسبت به کسر این هزینه‌ها اقدام کنند.
سامانه ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث
سامانه ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث یکی از زیر مجموعه‌های سایت اصلی سازمان امور مالیاتی است که از طریق آدرس ersportal.tax.gov.ir در دسترس وراث قرار دارد. این سامانه به متقاضیان امکان می‌دهد فرم‌های ۲۶ و ۳۴ را تکمیل کرده و مالیات ارث را محاسبه و نسبت به پرداخت آن اقدام کنند.
نکته مهم
بر اساس صفحه ۳ راهنمای جامع ثبت اظهارنامه الکترونیک مالیات بر ارث، در صورتیکه تاریخ فوت متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ باشد، امکان ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث به صورت الکترونیکی وجود ندارد و وراث باید به صورت حضوری به اداره امور مالیاتی مرتبط با آخرین نشانی محل سکونت متوفی مراجعه کنند. بنابراین تنها وراثی که مورث آنها پس از سال ۱۳۹۵ فوت کرده است، می‌توانند از طریق سامانه ersportal.tax.gov.ir اقدام به ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث به صورت الکترونیکی کنند. در غیر این صورت، تکمیل و ارائه فرم‌های ۲۶ و ۳۴ صرفاً از طریق مراجعه حضوری به سازمان امور مالیاتی امکان پذیر است.
چگونگی تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارث
در سال‌های اخیر برای تسهیل در امور مودیان، سامانه‌های الکترونیکی برای انجام تکالیف مالیاتی مانند ثبت و ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی ایجاد شده است؛ بنابراین هم‌اکنون اظهارنامه مالیاتی انحصار وراثت از طریق غیرحضوری هم تکمیل و ارسال می‌شود. نحوه تکمیل فرم مالیات بر ارث و ارسال این اظهارنامه عبارت است از:
- مرحله اول: انجام ثبتنام در درگاه ملی خدمات مالیاتی به آدرس my.tax.gov.ir و دریافت نام کاربری و رمز عبور.
- مرحله دوم: تهیه کردن اسناد و مدارک لازم برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی ارث.
- مرحله سوم: ورود به سامانه مالیات بر ارث که از دو طریق قابل انجام است. در روش اول مراجعه به سامانه اظهارنامه مالیاتی ارث به آدرس ersportal.tax.gov.ir و روش دوم مراجعه به سامانه مای‌تکس، در منوی “داشبورد مالیاتی” انتخاب گزینه “اظهارنامه‌ها” و انتخاب گزینه “ارث”.
- مرحله چهارم: در این مرحله براساس زمان تکمیل اظهارنامه یکی از دو فرم زیر انتخاب می‌شود. فرم ۲۶ مالیات بر ارث برای افرادی که از تاریخ فوت آنها یک سال یا کمتر گذشته باشد و فرم ۳۴ برای افرادی که بیش از یک سال از تاریخ فوت آنها گذشته باشد.
- مرحله پنجم: ایجاد فرم اظهارنامه جدید با کلیک بر علامت “+” و کامل کردن اطلاعات جداول مربوط به اظهارنامه.
- مرحله ششم: تأیید نهایی اظهارنامه بعد از کامل کردن همه جداول و اطمینان از درستی آنها.
توجه داشته باشید که پس از تکمیل، ثبت نهایی و ارسال اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر ارث و با دریافت پیامک کد رهگیری سیستمی، همراه با اصل مدارک به اداره امور مالیاتی مربوطه مراجعه کنید.
مدارک لازم برای اظهارنامه مالیات بر ارث
- رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی‌ها و مطالبات متوفی.
- رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی.
- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت‌نامه متوفی اگر وصیت‌نامه موجود باشد.
- در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود، رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالت‌نامه یا قیم‌نامه.
- رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذی‌ربط.
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث
قبل از سال ۹۵ قانون قدیم وجود داشت و مهلت ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث در نهایت تا شش ماه بعد از فوت متوفی بود و اگر اظهارنامه در موعد مقرر ارائه نمی‌شد، مشمول جریمه میشدند. در قانون جدید و براساس ماده ۲۶ ق.م.م، ارائه اظهارنامه تا یک سال هم امکان‌پذیر است و اگر آن اظهارنامه تا یک سال ارائه نشود، وراث جریمه نمی‌شوند.
جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث
در صورتی که مودی یا نماینده قانونی وی، که مطابق مقررات موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث است، در مهلت مقرر اقدام به تسلیم آن نکند، مشمول جریمه‌ای غیر قابل بخشودگی خواهد شد. میزان این جریمه برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل برابر با ۳۰٪ مالیات متعلقه و برای سایر مودیان معادل ۱۰٪ مالیات مربوطه است.
جمع‌بندی
در این مقاله از محاسبان، موضوع اظهارنامه مالیات بر ارث را از نظر قانونی بررسی کردیم و شیوه پیگیری این موضوع از طریق سایت اداره امور مالیاتی و مدارک لازم برای آن را خدمت شما توضیح دادیم. اگر در خصوص موضوع مالیات بر ارث سوال یا ابهامی برای شما وجود دارد از طریق کامنت‌های این مقاله سوال‌های خود را مطرح کنید که کارشناسان و اساتید محاسبان شما را راهنمایی کنند.
سوالات متداول
1. فقط می‌دانیم که شخص متوفی دارای چند حساب در بانک‌های مختلف است، اما اطلاعی از شماره حساب بانکی، نوع حساب بانکی و مبلغ آن نداریم. برای ثبت حساب‌های بانکی مزبور در بخش ماترک متوفی چکار باید کرد؟
چنانچه اطلاعاتی در مورد حساب‌های بانکی متوفی ندارید، نوع حساب را پس انداز انتخاب کنید، سپس شماره حساب را یک عدد فرضی ثبت کنید و پس از ثبت نهایی و دریافت کد رهگیری در زمان مراجعه حضوری به اداره امور مالیاتی مربوطه، آنها را در جریان مورد مزبور قرار داده تا ایشان ضمن استعلام از بانک، جزئیات حساب بانکی را دریافت کنند.
2. پس از ثبت نهایی اظهارنامه نمی‌توان نسبت به حذف، ویرایش و اصلاح اطلاعات ثبت شده اقدام کرد؟
چنانچه اظهارنامه شما تأیید نهایی شده و کد رهگیری سیستمی دریافت کرده باشید، امکان ویرایش توسط شما وجود نخواهد داشت.
به منظور حذف، اضافه و یا تغییر در اطلاعات لازم است یا یک اظهارنامه جدید را تکمیل و ثبت نهایی کنید که در این صورت کد رهگیری سیستمی اظهارنامه جدید ملاک عمل خواهد بود و یا این که به اداره امور مالیاتی مربوطه مراجعه کرده و با ارائه درخواست به اداره مربوطه، تقاضای اصلاحات مورد نیاز کنید.
۳. نشانی اینترنتی سامانه اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟
ersportal.tax.gov.ir
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
با سلام طبق آیین نامه اجرایی ماده ۲۶مبنای محاسبه مالیات بر ارث ارزش روز داراییها نوشته شده است حال در صورتیکه متوفی بدهی نداشته باشد آیا ارایه اظهارنامه مالیات بر ارث منطقی هست؟و اینکه راهکاری برای محاسبه مالیات بر ارث املاک با ارزش روز معاملاتی هست؟
سلام. وقتتون بخیر
حتی در صورتی که متوفی بدهی نداشته باشد، ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث الزامی است