حسابداری طلا فروشی؛ از نحوه صدور فاکتور طلا تا میزان مالیات بر ارزش افزوده
مطالعه متمرکز
حسابداری را می‌توان یکی از پرکاربردترین رشته‌های تحصیلی معرفی کرد. این رشته در زمینه‌ها و مشاغل مختلف کاربردهای فراوانی دارد و عدم حضور حسابدار در هر شغلی می‌تواند پیامد‌های نامناسبی را به دنبال داشته باشد. حسابداری در هر شغلی تابع قوانین حاکم بر آن حرفه بوده، بنابراین با وجود یکسان بودن اصول حسابداری لازم است که تفاوت های جزئی آن در زمینه های مختلف در نظر گرفته شود.
حسابداران حرفه‌ای ویژگی‌هایی دارند که آنان را از بقیه حسابداران جدا و در جایگاه بالاتری نسبت به همکاران خود قرار می‌دهد. این ویژگی‌های مهم، ابزار پیشرفت در رشته حسابداری می‌باشند اما نه آنچنان سری هستند که نتوان از آن اطلاع پیدا کرد و نه آن چنان پیچیده هستند که نتوان از آن استفاده کرد.
یکی از مشاغلی که حسابداری در آن از اهمیت بالایی برخوردار است حرفه طلا فروشی است. حسابداری طلا فروشی قواعد و ریزه کاری های ویژه ای دارد که موجب می‌شود تا یک شاخه ویژه از حسابداری به نام حسابداری طلا فروشی شکل بگیرد.
صنف طلا فروشان در گذشته با استفاده از روش‌های سنتی و دستی محاسبات مربوط به دارایی‌های خود را انجام می‌دادند. اما رفته رفته و با پیشرفت روش‌های حسابداری این صنف نیز ناگزیر به استفاده از علم حسابداری شده و به منظور تطابق نیازهای موجود با قوانین حسابداری قوانین ویژهای را برای خود ایجاد کرده که، حسابداری طلا فروشی را تشکیل می‌دهد.
بسیاری از فعالان صنف طلا و جواهر برای انجام حسابداری نیاز به فرد متخصص دارند ولی در یافتن فرد مورد نظر دچار مشکلات فراوانی هستند. در این مقاله به طور مختصر حداقل اطلاعات برای یک حسابدار صنف طلا و جواهر بیان گردیده است.
3 موردی که حسابدار طلا فروشی باید بداند!
1. آشنایی کامل به صنف طلا و جواهر
با توجه به اینکه حسابداری طلا فروشی با سایر صنوف تفاوت دارد، داشتن تخصص حسابداری به تنهایی کافی نیست. لذا فردی که اقدام به حسابداری طلا می‌نماید بایستی قبل از آن نحوه خرید، فروش و به طور کلی نحوه معاملات و نگهداری حساب‌ها را در این صنف یاد بگیرد.
2. تفاوت حسابداری طلا فروشی با دیگر صنوف
در حسابداری اصل بر پایه ثبات دارایی، بدهی و سرمایه است. سود و زیان محاسبه شده و در پایان دوره، سود یا زیان به سرمایه اضافه یا از آن کسر شده و یا در سود و زیان انباشته ذخیره می‌شود. در حسابداری طلا فروشی، دارایی شناور بر اساس قیمت روز محاسبه می‌شود و به دلیل معامله پایاپای طلا، حساب بدهکاری و بستانکاری برای اشخاص بدست می‌آید و آن را نیز به صورت شناور و بر اساس قیمت روز محاسبه می‌کنند.
بنابراین سرمایه در این صنف ثابت نبوده و بر اساس قیمت روز به صورت شناور محاسبه می‌شود. این امر باعث می‌شود، سود و زیان حسابداری به صورت شناور در آمده و محاسبه آن بسیار پیچیده و خارج از توان بسیاری از اشخاص باشد.
3. انواع معاملات طلا فروشی
به طور کلی معاملات طلا به دو دسته معاملات درون صنفی و معاملات برون صنفی تقسیم می‌شود. معاملات درون صنفی در واقع معاملات بین اعضای صنف طلا فروش می‌باشد که در این نوع معامله، فاکتورِ اسناد مربوط به طلا دریافت می‌شود و با پرداخت قیمت طلا، در نرم افزار حسابداری طلا فروشی ثبت می‌شود. این نوع معاملات با معاملاتی که در سایر مشاغل وجود دارد تفاوت دارد. به این صورت که فرایند خرید و فروش از طریق مبادله طلا می‌باشد.
در معاملات بیرون صنفی معاملات بین طلا فروشان و افراد مختلف صورت می‌گیرد. که در این روش معامله، افراد به عنوان خریدار یا فروشنده مبلغی را به ازای طلا دریافت یا پرداخت می‌کنند. با توجه به معاملات مختلفی که در این صنف صورت می‌گیرد و همچنین با توجه با ارزش بالای معاملات در طلا فروشی، اهمیت سیستم حسابداری طلا فروشی نسبت به سایر مشاغل بسیار بیشتر است.
فاکتور طلا شامل چه اطلاعاتی است؟
فاکتور طلا (Gold invoice)، سندی رسمی است که در آن مشخصات طلای خریداری یا فروخته شده به صورت دقیق درج می‌شود. ممکن است هنگام خرید، فروشنده فاکتور نوشته شده طلا را به شما تحویل دهد یا آن را از نرمافزارهای حسابداری پرینت بگیرد.
در یک فاکتور معتبر طلا، تمامی خصوصیات طلای فروخته شده به صورت دقیق نوشته شده است. همچنین اطلاعات خریدار و فروشنده به صورت دقیق قید می‌شود.
مهم‌ترین بخش‌های یک فاکتور طلا عبارت‌اند از:
✔ سربرگ فاکتور: شامل نام فروشگاه، اطلاعات تماس، شماره سریال منطبق با فاکتور مشتری
✔ مشخصات خریدار: شامل اطلاعات هویتی (نام و نام خانوادگی) و شماره تماس
✔ مشخصات محصول خریداری شده: شامل نام دقیق، عیار، تعداد و وزن
✔ مشخصات متعلقات: مثلا اگر سنگی روی قطعه طلا وجود دارد.
✔ قیمت طلا: ثبت‌شده به صورت لحظه‌ای
✔ نرخ اجرت: که از سمت فروشنده مقرر می‌شود
✔ سود تک فروشی: یا سود طلا فروش که حداکثر آن ۷ درصد است.
✔ مالیات بر ارزش افزوده: ۹ درصد از قیمت طلا
✔ قیمت نهایی طلا: مجموع قیمت، نرخ اجرت، سود و مالیات
✔ مهر و امضای فروشنده: که حتما باید رسمی باشد.
7 نکته مهم در فاکتور طلا فروشی
1. شماره سریال فاکتوری که به مشتری داده می‌شود باید با شماره فاکتور فروشنده هم‌خوانی داشته باشد.
2. حتما در زمان فروش اطلاعات خریدار به صورت صحیح و کامل وارد شود تا فاکتور جنبه رسمی و مستند داشته باشد.
3. در جدول موارد خریداری شده باید نام محصول خریداری شده به علاوه جزئیات ذکر شود. برای مثال تنها نوشتن لغت «دست‌بند» به عنوان کالای خریداری شده صحیح نیست. باید طرح، شکل و متعلقات کالا را درج کنید. برای مثال «دست‌بندی سلطنتی با نگین اتمی» می‌تواند یک عنوان درست برای ردیف کالای خریداری شده باشد.
4. علاوه بر نام باید تعداد و وزن دقیق هر کالا نیز درج شود. اگر چند عدد قطعه مشابه را می‌فروشید نباید وزن به صورت کلی نوشته شود. بلکه باید در جلوی عنوان تعداد کالای خریداری شده ذکر شده و وزن واحد هر کدام نیز قید شود. در ادامه باید وزن کل را نیز در پایین واحدهای وزنی یادداشت کرده و خطی را جهت تکمیل خرید در زیر آن‌ها رسم کند.
5. قیمت طلا هر دقیقه در حال تغییر است و در زمانی که خرید انجام می‌شود باید قیمت لحظه‌ای ثبت شود. این قیمت می‌تواند بر اساس هر گرم یا هر مثقال باشد. برای بیان این پارامتر طلافروشان از لغت «مظنه» نیز استفاده می‌کنند.
6. در فاکتور جواهرات باید مشخصات و وزن هر یک از سنگ‌ها یا قطعات اضافه شده به صورت کامل ذکر شده و قیمت هر کدام نیز اعلام شود.
7. طلا فروش می‌تواند سود تک فروشی را به جای ۷ درصد، کمتر ارائه کند.
تاثیر شناور بودن قیمت ها در سود
اگر فردی ۱۰۰ تومان داشته باشد و قیمت هر گرم طلا در بازار ۱۰ تومان باشد و این فرد ۱۰ گرم طلا با آن بخرد، در صورتی که قیمت طلا در بازار به ۱۲ تومان برسد این شخص صاحب ۱۰ گرم طلا است که قیمت آن ۱۲۰ تومان است. به این تغییر، تعدیل قیمت گفته می‌شود.
در اینجا هنوز سودی حاصل نشده است اما در این مرحله، دارایی و سرمایه فرد به صورت شناور به ۲۰ واحد افزایش یافته است. حالا اگر این فرد با سود، طلای خود را با قیمت ۱۲۸ تومان بفروشد، در قانون حسابداری این فرد ۲۸ تومان سود داشته است؛ اما در صنف طلا این سود مورد تایید نیست. در این صنف، بر اساس قیمت روز، فقط ۸ تومان سود محاسبه می‌شود.
اما پیچیدگی این صنف به اینجا ختم نمی‌شود. در صورتی که بعد از فروش، قیمت هر گرم طلا به ۱۳ تومان افزایش یابد، این فرد ۲ تومان زیان کرده است و دیگر نمی تواند ۱۰ گرم طلا را مجدد خریداری کند؛ برای اینکه فرد ما ۱۲۸ تومان دارد اما ۱۰ گرم طلا ۱۳۰ تومان شده است.
واحدهای اندازه گیری صنف طلا و جواهر
صنف طلا و جواهر صنفی است باستانی و واحدهای اندازه گیری آن بسیار باستانی هستند.
✔ کوچکترین واحد اندازه گیری این صنف گندم است که برابر با 0/048 سوت گرم است.
✔ واحد دیگر لپه است که برابر با ۲ گندم که برابر با 0/096 سوت گرم است.
✔ واحد دیگر نخود است که برابر ۲ لپه یا ۴ گندم است که برابر با 0/192 سوت گرم است.
✔ واحد دیگر قیراط است که براساس تخم یک گل انتخاب شده است و برابر 0/2 سوت گرم است.
✔ واحد دیگر مثقال است که برابر با ۲۴ نخود است و برابر با 4/6083 گرم است.
✔ واحد دیگر اونس است که واحد قیمت گذاری جهانی طلا بوده و برابر با 31/10343 گرم است.
البته امروزه در حسابداری طلا فروشی از واحدهای مثقال، گرم، قیراط و اونس استفاده می‌شود و واحدهای نخود، لپه و گندم منسوخ شده‌اند.
استاندارد باستانی عیار طلا
در عصر باستان عدد ۲۴ عدد قدرتمندی حساب می‌شده است. بنابراین عدد ۲۴ را برای شمش خالص طلا استفاده می‌کردند. برای عیار کردن طلا مانند شیرینی پزی، امروزه از ۲۴ پیمانه بهره می‌گیرند. اگر ۱۸ پیمانه طلای خالص را با ۶ پیمانه فلزات دیگر که جمع آن‌ها به ۲۴ برسد را باهم ترکیب کنیم، طلا ۱۸ عیار بدست می آوریم. اگر ۱۷ پیمانه طلای خالص را با ۷ پیمانه فلزات دیگر ترکیب کنیم طلای ۱۷ عیار بدست می‌آید. اگر ۹ پیمانه طلای خالص را با ۱۳ پیمانه فلزات دیگر ترکیب کنیم طلای ۹ عیار بدست می‌آوریم.
در قیمت گذاری عیارهای مختلف طلا فقط ارزش فلز طلا محاسبه می‌شود و بهای فلزات دیگر اهمیتی در قیمت گذاری آن ندارد. طلا به دلیل ارزش و قیمت جهانی، تعیین کننده وضعیت اقتصادی هر کشور در پشت اقتصاد قرار دارد و فعالان این صنف راضی نمی‌شوند تا، طلا سرمایه خود را با وجه رایج کشور که دارای ارزش پایین تری است معامله کنند.
پس همچنان مانند زمان باستان طلا خود تهاتر می‌کنند و در ازای تحویل دادن طلا از طرف حساب خود طلب طلا می‌کنند. به اینگونه معاملات معاملات پایاپای نیز گفته می‌شود که اصل حسابداری طلا فروشی به حساب می‌آید.
اما با مشتریان همانند دیگر صنوف، قیمت کالای خود را محاسبه، سود و ارزش افزوده را به آن اضافه و به مشتریان خود می‌فروشند. همچنین به دلیل اینکه نمی‌خواهند طلا خود از دست بدهند، به جای طلا فروخته شده طلا خریداری می‌کنند، تا میزان طلای خود را ثابت نگه دارند و در نوسانات قیمت طلا دچار زیان نشوند.
اجرت در حسابداری طلا فروشی و طلا
سازندگان صنف طلا برای محاسبه مزد ساخت طلای خود از چهار روش ذیل استفاده می‌کنند:
1. اجرت گرمی
2. اجرت کل (هر عدد)
3. اجرت درصدی
4. ترکیب اجرت گرمی و درصدی.
1. اجرت گرمی
در این روش سازندگان طلا برای محاسبه مزد خود در ازای ساخت هر گرم طلای ساخته شده، مبلغی از وجه رایج کشور را در نظر می‌گیرند. سپس وزن طلای ساخته شده را در اجرت مورد نظر ضرب کرده و مزد ساخت خود را محاسبه می‌کنند. به این روش در حسابداری طلا فروشی، اجرت گرمی گفته می‌شود.
2. اجرت کل در حسابداری طلا فروشی
در این روش سازندگان طلا برای محاسبه مزد ساخت کالاهای ظریف و یا نیازمند دقت بالا، دیگر وزن کالا خود را ملاک برای محاسبه قیمت کالای خود نمی‌داند، لذا برای هر واحد کالای ساخته شده بهایی در نظر می‌گیرند. به این روش اجرت کل گفته می‌شود.
3. اجرت درصدی در حسابداری طلا فروشی
در این روش سازندگان طلا که می‌خواهند اجرت کالا خود را با نرخ روز محاسبه کنند و در قیمت‌ها و توافق های خود ثابت باشند، به جای اجرت گرمی یا کل اجرت درصدی را انتخاب می‌کنند.
این روش به این صورت است که توافق می‌کنند در ازای هر صد گرم کار چند گرم طلا به عنوان مزد دریافت کنند. که برای محاسبه آن وزن کالا را در اجرت درصدی توافق شده ضرب و وزن طلایی که به عنوان مزد تعیین کرده‌اند را بدست می‌آورند.
4. اجرت گرمی و اجرت درصدی حسابداری طلا فروشی
در حسابداری طلافروشی و در این روش، سازندگان طلا بنا بر شرایط بازار و نحوه تولید خود مزد خود را به دو قسمت تقسیم می‌کنند. قسمتی از آن را به صورت وجه رایج کشور با قانون اجرت هر گرم و قسمتی دیگر از آن را با قانون اجرت درصدی محاسبه می‌کنند. این روش نیازمند دقت بالا در ثبت است تا باعث اشتباه در حسابداری طلا فروشی نشده و اختلاف حساب پیش نیاید.
مالیات بر ارزش افزوده در حسابداری طلا فروشی
با وجود معافیت اصل طلا و جواهر و پلاتین، همچنان به اجرت ساخت و سود طلافروشی، مبلغ ۹% مالیات بر ارزش افزوده لحاظ خواهد شد و در سرجمع قیمت موثر است.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده به صورت سالانه توسط دولت تعیین می‌گردد و شامل درصدی از مبلغ فاکتور یا سند فروش طلا است. طبق قانون مشمولین مالیات (طلافروشان) موظف هستند که در بازه‌های زمانی ۳ ماهه، نسبت به تعیین وضعیت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده کسب و کار خود اقدام کنند.
به طور کلی افراد به همراه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مبلغ مالیات خود را از مالیات بر ارزش افزوده کم می‌کنند و باقی آن را تا ۱۵ روز بعد از پایان زمان سه ماهه به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کنند.
نرم افزار حسابداری طلا فروشی
در گذشته از روش‌ها و تکنیک‌های سنتی برای محاسباتی که در طلا فروشی وجود داشت استفاده می‌شد که منجر به خطاهای انسانی و اشتباهات محاسباتی زیادی می‌شد. اما امروزه نرم افزار حسابداری طلا فروشی این مشکل را حل کرده است.
در واقع استفاده از نرم افزار حسابداری طلا فروشی باعث افزایش سرعت و دقت برای انجام محاسبات می‌شود. نرم افزار حسابداری طلا فروشی بر پایه نیازهای ویژهای که در صنف طلا فروشی وجود دارد طراحی و تولید شده می‌شود. محاسبات در حسابداری طلافروشی پیچیدگی‌های زیادی دارد و کوچکترین اشتباهی ضرر و زیان زیادی را برای مشاغل طلا فروشی به همراه خواهد داشت. همین امر موجب شده که این صنف نیاز ویژهای به نرمافزارهای حسابداری داشته باشند.
از جمله مهم‌ترین امکاناتی که یک نرم افزار حسابداری طلا فروشی باید داشته باشد عبارت است از:
✔ امکان ثبت مشخصات طلاها
✔ امکان پرداخت مصنوعات طلا، طلای آب شده و…
✔ ارائه گزارش‌های جامع و متنوع
✔ تنظیم اطلاعات حساب مشتریان
✔ ثبت نامحدود حساب و دسته بندی اطلاعات
✔ پشتیبانی حرفه‌ای
✔ امنیت بالا و…
11 نکته برجسته حسابداری طلا فروشی و جواهرات
1. در حسابداری طلا انتخاب نرم افزاری که بتواند پاسخگوی نیازهای طلا فروش ها باشد خیلی مهم است و نرم افزارهای زیادی در این زمینه وجود دارد مثل ته حساب ،فراز، زرین، کیمیا، مسیح و….
2. طلافروشان برای سرعت ،دقت ،کمیت ،کیفیت ،مدیریت زمان و انجام کارهای دارایی نیاز به حسابدار دارد.
3. یک حسابدار طلا باید با مفاهیمی که در بالا گفته شد آشنایی داشته باشد.
4. در طلا فروشی ها از دو واژه گرم و سوت استفاده می‌شود.
5. هر گرم طلا معادل 100 سوت است.
6.ممکن است بعضی طلافروشان بر روی کارهایشان اتیکت داشته باشند.
7. اتیکت به منزله شناسنامه طلا است و میزان گرم و سوت آن طلا در آن درج شده و حتی بعضی مواقع نام سازنده آن نیز درج می‌شود.
8. نرم افزارهایی که در بازار موجود است به گونه‌ای طراحی شده است که، می‌توان گزارشات ارزش افزوده را از نرم افزار حسابداری طلا فروشی استخراج کرد و مستقیما برای دارایی ارسال کرد.
9. طلافروشی جزو مشاغل بند ب می‌باشد یعنی فقط دفتر درآمد و مشاغل دارند.
10. طلافروش ها ممکن است تعویض طلا با طلا داشته باشند. یعنی به جای پرداخت وجه نقد به اصطلاح تسویه طلایی داشته باشند.
11. طلافروش ها بیشتر نیاز به داشتن اطلاعات سرمایه به صورت گرمی دارند تا به صورت ریالی.
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
من میخوام وارد کار حسابداری طلا بشم و دنبال یک آموزش کامل و جامع هستم لطفا راهنمایی کنین.
سلام
شما می‌توانید با گذراندن آموزش‌های مربوط به اصول حسابداری، انجام کلی کار حسابداری را آموزش ببینید و با همان مطالب کار حسابداری طلا را انجام بدهید چون اصول حسابداری در هر دو مورد یکسان هستند و فقط در برخی موارد و جزئیات متفاوت هستند
با سلام .خیلی عالی.من ۳ سال هست وارد حسابداری این صنف شدم واقعا شیرین و پیچیده است.
عالی