حسابداری چیست؟

حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای حسابداری در شکل‌ها و مدل‌های خاص انجام می‌گیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون‌سازمانی مثل بانک‌ها، مجامع عمومی سازمان‌های موردنظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. در ادامه به اینکه حسابداری چیست و یک حسابدار چه مهارت و وظایفی دارد پرداخته‌ایم.

به بیانی ساده حسابداری یک زبان است. زبانی که موقعیت مالی یک سازمان اطلاعاتی را فراهم می‌کند. اگر آموزش حسابداری را آغاز کنید در اصل شروع به آموختن این زبان تخصصی کرده‌اید. با یادگیری زبان حسابداری می‌توانید عملیات مالی هر نوع سازمانی را بفهمید و با آن ارتباط برقرار کنید؛ زیرا اطلاعات مورد نیاز اغلب سازمان‌ها بسیار شبیه به هم هستند و میتوان آن‌ها را در سه دسته‌ی اصلی طبقه‌بندی کرد: اطلاعات عملیاتی، اطلاعات حسابداری مالی و اطلاعات حسابداری مدیریتی.

حسابداری دقیقاً چیست؟

در واقع حسابداری به معنی ثبت و ذخیره اطلاعات مالی، ارائه تجزیه و تحلیل و نتایج به صورت گزارش‌هایی به مدیران سازمان یا شرکت جهت تصمیم گیری مناسب، درست و به موقع است. در واقع حسابداری را میتوان راهی برای کنترل سلامت مالی، ارزیابی دارایی‌های مالی، بدهی‌ها و همینطور جریان نقدی در کسب و کارها تعریف کرد.

آشنایی با رشته حسابداری

حسابداری شغلی پرطرفدار است که در سالهای اخیر با توجه به تغییرات قوانین مالیاتی در ایران جایگاه بالاتری پیدا کرده است. حسابدار در ابتدا باید با اصول حسابداری آشنا شود، بعد با توجه به نیاز بازار نسبت به آموزش نرم افزارهای حسابداری اقدام کند.

پرکاربردترین نرم افزارهای حسابداری:

• نرم افزار حسابداری بازرگانی
• نرم افزار حسابداری خدماتی
• نرم افزار حسابداری تولیدی
• نرم افزار حسابداری پیمانکاری
• نرم افزار حسابداری شخصی

معرفی شغل حسابداری

یک حسابدار به طور معمول اطلاعات مالی را ثبت و گزارشات مالی را تهیه و به مدیریت شرکت یا مراجع قانونی ارائه می‌کند. حسابداران، داده‌های اولیه را از روی اسناد و مدارک مثبته در دفاتر و نرم افزارهای حسابداری، ثبت و به آن‌ها نظم می‌بخشند. محصول نهایی کار یک حسابدار، گزارشات و صورت‌های مالی است که مبنای تصمیم گیری ذی نفعان (مدیران، مجامع عمومی شرکت‌ها و مؤسسات، سرمایه گذاران و دولت) می‌باشد.

اما بايد بدانيم زمانی اطلاعات مالی برای استفاده كنندگان، مفيد است كه قابل اتكا و مربوط باشد.

شاخه های حسابداری در انواع واحدهای اقتصادی

یکی از عوامل موثر بر نحوه حسابداری هر واحد اقتصادی، هدف فعالیت آن می‌باشد. واحدهای اقتصادی از نظر هدف فعالیت به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• واحدهای انتفاعی
• واحدهای غیرانتفاعی

که در ادامه توضیح داده‌ایم.

واحدهای انتفاعی

هر واحد اقتصادی که با هدف کسب سود و منفعت مادی تشکیل شود، یک واحد انتفاعی محسوب می­شود. واحد انتفاعی می تواند تحت مالکیت بخش عمومی باشد مثل شرکت فولاد ایران و یا در اختیار بخش خصوصی باشد مثل واحدهای صنفی و یا به صورت تعاونی اداره شود مثل شرکت های تعاونی مصرف.

واحدهای غیر انتفاعی

هر واحدی که هدف از تشکیل آن کسب منفعت مادی برای مالکان آن نباشد واحد غیر انتفاعی محسوب می گردد. واحدهای غیرانتفاعی ممکن است در قبال ارائه کالا یا خدمات، وجه دریافت نمایند مانند مدارس و دانشگاه های غیرانتفاعی و یا ممکن است در قبال ارائه خدمات و کالا وجهی دریافت نکنند مانند بنیادهای خیریه.

حوزه‌های کاری حسابداران

بسیاری از حسابداران بسته به نوع سازمان هایی که برایشان کار می کنند، در حوزه‌ی خاصی متخصص می شوند. مثلاً بعضی در حوزه بیمه، برخی در حوزه تولید و برخی نیز در حوزه پیمانکاری و موارد دیگر فعالیت دارند.

مهارت و دانش لازم برای یک حسابدار

مهارت هایی که یک حسابدار باید داشته باشد عبارت است از:

• قدرت تجزیه و تحلیل مسائل
• پشتکار و وقت شناسی
• دقت و توجه به جزئیات
• مهارت ریاضیات و فناوری اطلاعات
• قدرت سازماندهی
• قابل اعتماد بودن و رازداری

قدرت تجزیه و تحلیل مسائل

فرد حسابدار برای تحلیل، تصمیم گیری و حل مشکلات در زمینه مسائل مالیاتی، بیمه و موارد دیگر باید از قدرت تجزیه و تحلیل مسائل برخوردار باشد.

پشتکار و وقت شناسی

زیرا در زمان هایی از سال مثل زمان بستن حساب ها در پایان سال یا زمان ارائه گزارش های قانونی در خرداد ماه هر سال، حجم کار حسابداران بسیار زیاد است و باید کار خود را با کیفیت و در موعد مقرر به اتمام رسانند.

دقت و توجه به جزئیات

با توجه به کار مداوم با اعداد و ارقام ریز و درشت باید با حوصله و دقت، ارقام ثبت شده و یا در سیستم رایانه ای وارد گردد.

مهارت ریاضیات و فناوری اطلاعات

فرد حسابدار برای کار کردن با نرم افزارهای مالی و حسابداری که امروز به صورت فراگیر در شرکت ها و سازمان ها استفاده می شود، نیاز به کسب مهارت فناوری اطلاعات دارد.

قدرت سازماندهی

به منظور امکان ساختار دادن و سازمان دادن به گزارش های مالی و در صورت ارتقاء یک مسئول واحد حسابداری باید دارای قدرت کنترل و نظارت بر حسابداران باشد.

قابل اعتماد بودن و رازداری

یک حسابدار به دلیل اطلاع از جزئی ترین درآمدها و هزینه های شرکت و نیاز صاحبان و سهامداران شرکت برای اعتماد به حسابداران باید فردی قابل اعتماد و رازدار باشد.

وظایف حسابدار به صورت کلی

برخی وظایف حسابدار عبارتند از:

• ثبت اسناد حسابداری در دفاتر و یا نرم افزار حسابداری (این روزها نرم افزارهای حسابداری جای دفاتر حسابداری را گرفته اند).
• ثبت اطلاعات کارکنان، محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانهه آنها، پرداخت وجه و صدور فیش حقوقی برای آنها. تهیه و بررسی صورت های مالی و کسب اطمینان از درستی و انطباق آنها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی جاری کشور.
• محاسبه بدهی مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و نظارت بر پرداخت صحیح و به موقع مالیات ها. ثبت درآمدها و هزینه های شرکت، کنترل حساب سود و زیان و ارائه گزارش های دوره ای در این خصوص به مدیریت.
• تهیه، سازماندهی و نگهداری گزارشات مالی قانونی.
• ارزیابی عملیات مالی و پیشنهاد بهترین روش ها به مدیریت.
• پیشنهاد روش های کاهش هزینه، افزایش درآمد و بهبود سود.

استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری

کسانی هستند که برای تصمیم گیری و قضاوت آگاهانه علاقه مندند گزارش های حسابداری را دریافت و مورد استفاده قرار دهند. نوع اطلاعات حسابداری که هر استفاده کننده به آن نیاز دارد، بستگی به نوع تصمیماتی دارد که می خواهد اتخاذ نماید. برخی از استفاده کنندگان که اداره عملیات واحد اقتصادی را به عهده دارند به اطلاعاتی نیاز دارند تا آنها را در بهبود عملیات و افزایش کارآیی کمک نماید.

برای مثال، مدیران برای تعیین قیمت فروش محصولات خود به اطلاعات هزینه های تولید و بهای تمام شده کالاهای ساخته شده نیاز دارند. این گروه از استفاده کنندگان را اصطلاحا استفاده کنندگان درون سازمانی می نامند. به سایر استفاده کنندگان گزارش های حسابداری استفاده کنندگان برون سازمانی گفته می شود. در زیر به شرح هر یک از دو گروه پرداخته می شود.

استفاده کنندگان درون سازمانی

گردانندگان و مدیران هر واحد اقتصادی در مقایسه با سایر استفاده کنندگان به اطلاعات بیشتری در مورد واحد دسترسی دارند. از طرف دیگر گستردگی و پیچیدگی فعالیت های اقتصادی موجب می شود که مدیران نتوانند بر همه عملیات واحد اقتصادی نظارت مستقیم داشته باشند و از این رو ناگزیرند خلاصه ای از اطلاعات مربوط به فعالیت های اقتصادی را در اختیار داشته باشند تا براساس آن تصمیمات صحیح و بهنگام اتخاذ نمایند.

حسابداران از طریق تهیه گزارش های مالی درون سازمانی به مدیران واحد اقتصادی کمک می کنند. گزارش های مالی درون سازمانی در فواصل زمانی نسبتاً کوتاه تهیّه می گردد و دربردارنده اطلاعات تفصیلی موردنیاز مدیران می باشد. گزارش های مالی درون سازمانی مدیران و مسئولان واحد اقتصادی را در زمینه برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری های اقتصادی کمک می نماید. حسابداری مدیریت شاخه ای از حسابداری است که گزارش های مالی درون سازمانی را تهیه می کند و در دسترس مدیران و گردانندگان عملیات قرار می­دهد.

استفاده کنندگان برون سازمانی

استفاده کنندگان برون سازمانی، افراد خارج از واحد اقتصادی هستند که اطلاعات حسابداری را مورد استفاده قرار می دهند. این افراد معمولاً دسترسی مستقیم به مدارک و اطلاعات رویدادهای مالی ندارند ولی علاقه دارند به طور منظم از وضعیت مالی و نتیجه فعالیت های واحد اقتصادی آگاه شوند.

گزارش هایی که حسابداری در دسترس این افراد قرار می دهد، گزارش های برون سازمانی نامیده می شود. حسابداری مالی که شاخه ای از حسابداری است به تهیه و ارائه گزارش های مالی مورد نیاز استفاده کنندگان برون سازمانی می پردازد. سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سازمان های دولتی از قبیل ادارات دارایی، بیمه های اجتماعی، بورس اوراق بهادار و موارد دیگر، عمده ترین گروه های استفاده کننده برون سازمانی به شمار می آیند.

نتیجه گیری

در این مقاله از محاسبان به موضوع حسابداری چیست پرداختیم و ذکر کردیم که یک حسابدار بهتر است چه مهارت هایی را داشته باشد و چه وظایفی را باید داشته باشد و همچنین چند نوع نرم افزار پرکاربرد حسابداری را معرفی کردیم. برای دریافت مشاوره دوره های حرفه ای حسابداری با شماره 0314020 تماس بگیرید.