حسابهای تجاری و غیرتجاری چیست؟

پرداخت مالیات یک مسئولیت قانونی برای همهٔ افرادی است که از راههای قانونی کسب درآمد میکنند. با این حال، برخی افراد بهدنبال فرار از پرداخت مالیات، اقدام به مخفی کردن بخشی از درآمد خود میکنند که میتواند به فساد مالی و پولشویی منجر شود.
به منظور مقابله با این چالشها، تفکیک حسابهای تجاری و غیرتجاری اهمیت بالایی دارد. این تفکیک به مقامات مالیاتی کمک میکند که بهتر بتوانند درآمدها و هزینههای مختلف را شناسایی و مالیات آن را محاسبه کنند. حسابهای تجاری، برای فعالیتهای اقتصادی، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار نهادهای نظارتی قرار میدهند. در این مقاله در خصوص تفکیک حسابهای تجاری و غیرتجاری صحبت میکنیم.
حساب تجاری چیست؟
حسابهای تجاری، حسابهای بانکی مشخصی هستند که افراد از آن برای انجام فعالیتهای شغلی و اقتصادی استفاده میکنند. با این وجود، بسیاری از صاحبان مشاغل پردرآمد به طور عمدی یا ناآگاهانه از حساب شخصی خود برای فعالیت شغلی استفاده میکنند. این امر رویکرد دریافت مالیات عادلانه را تحت تاثیر قرار میدهد.
به عنوان مثال شخصی یک مغازه لوازم خانگی دارد و ۲ دستگاه کارتخوان در مغازه خود دارد. همچنین از یک حساب دیگر برای واریز مشتریان غیر حضوری خود استفاده میکند و از ۲ حساب دیگر برای انجام امور غیر شغلی و مخارج خانه خود استفاده میکند.
تفکیک حسابهای تجاری و غیرتجاری مثال بالا به این صورت است که ۲ حساب متصل به دستگاه کارتخوان و ۱ حساب برای واریز مشتریان غیر حضوری به عنوان حسابهای تجاری این شخص تلقی شده و ۲ حسابی که برای امور غیر شغلی و شخصی استفاده میکند به عنوان حسابهای غیر تجاری تلقی میشود. پس این فرد دارای ۳ حساب تجاری و ۲ حساب غیر تجاری است.
بحث حسابهای تجاری و غیرتجاری اولین بار در ماده ۱۱ قانون سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی ذکر شد. در این ماده آمده است: به هریک از پایانههای فروش یک کد یکتا تعلق میگیرد و کلیۀ تراکنشهای انجام شده مرتبط با فعالیت شغلی صاحب حساب، بانکی و به عنوان درآمد وی محسوب میشود.
اینتا کد چیست؟
همچنین طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰ که اذعان میکند:
به منظور اجرای قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان مصوب ۲۱/۷/۱۳۹۸ ، اشخاص حقوقی و مالکان واحدهای صنفی موظفند تا پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، حداقل یکی از حسابهای بانکی خود را به عنوان «حساب فروش» معرفی کنند. بانک مرکزی موظف است تا پایان فروردین ماه ۱۴۰۰، سامانهای را برای این منظور معرفی کند. کلیه حسابهای متصل به شبکه شاپرک، به صورت پیش فرض، «حساب فروش» هستند و نیازی به ثبت آنها در سامانه مذکور نیست.
نکته مهم
به این نکته توجه داشته باشید، کلیه وجوهی که به «حساب فروش» واریز میشود، به عنوان فروش صاحب حساب تلقی میشود.
حساب غیرتجاری چیست؟
حسابهای غیرتجاری به معنای حساب یا حسابهای بانکی است که برای امور شخصی و غیر اقتصادی اشخاص مورد استفاده قرار میگیرد. این حسابها همان کارتهای بانکی یا دفترچههای بانکی هستند که برای امور پس انداز، دریافت وام، انجام امور روزمره و … استفاده میشوند. گردشهای این حسابها به شرطی که مربوط به فعالیت اقتصادی و کسب درآمد نباشند، مشمول مالیات نیستند.
در مثالی که ابتدای این مقاله خواندیم ۲ حساب بانکی شخص مغازه دار، حساب غیرتجاری وی بودند. اما سوال مهمی که شاید ذهن شما را درگیر کرده است این است که در چه صورتی حسابهای غیرتجاری مشمول مالیات میشوند؟
ملاک حساب تجاری چیست؟
طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰ حسابهایی که به شبکه شاپرک متصل نیستند، در صورتی که مبلغ یا دفعات واریز به حساب در هر ماه، بیشتر از مبلغ و تعدادی باشد که توسط شورای پول و اعتبار تعیین میشود، از نظر این قانون، «حساب فروش» تلقی شده و کلیۀ وجوهی که به «حساب فروش» واریز میشود، به عنوان فروش صاحب حساب تلقی میشود.
بعد از آن در مرداد ماه ۱۴۰۱ بخشنامهای توسط بانک مرکزی ایران صادر شد و حسابهای بانکی که دارای حداقل ۱۰۰ تراکنش و واریز مبلغ ۳۵ میلیون تومان در ماه بودند را به عنوان حساب تجاری معرفی کردند که بحث و نگرانیهای زیادی را برای مردم به وجود آورد اما این قانون برای همه افراد اجرایی نیست.
نکته مهم
سازمان امور مالیاتی کشور موظف است در صورت درخواست صاحب حساب، به تقاضای وی مبنی بر این که حساب مزبور، «حساب فروش» نیست، رسیدگی کند. افرادی که به دلیل فعالیتهای غیرتجاری، نظیر مؤسسات خیریه یا صندوقهای وام خانگی، در طول یک ماه ۱۰۰ تراکنش یا بیشتر داشته باشند، با ارائه مستندات لازم، از پرداخت مالیات معاف میشوند.
مالیات حساب تجاری
مالیات حسابهای تجاری به مالیاتی گفته میشود که بر درآمدهای حاصل از فعالیتهای تجاری، صنعتی و خدماتی وضع میشود. این مالیات از سودهای حاصل از این فعالیتها که از طریق حسابهای تجاری انجام میگیرد، دریافت میشود. هدف اصلی این نوع مالیات تأمین منابع مالی برای دولت و تنظیم فعالیتهای اقتصادی در جامعه است. همچنین، با تشویق به رعایت قوانین مالیاتی و ایجاد عدالت میان اشخاص حقیقی و حقوقی، این مالیات به بهبود شفافیت و انسجام اقتصادی کمک میکند.
چگونه حسابمان رو تجاری کنیم؟
روش اول
در روش نخست، اشخاص با مراجعه به درگاههایی که توسط سازمان امور مالیاتی مشخص شده، شماره حسابهای خود را اعلام میکنند و سازمان امور مالیاتی کشور نیز صحت اطلاعات حساب را از سامانه سیاح بانک مرکزی استعلام میکند. در صورت تأیید، بانک مرکزی بهصورت سیستمی به بانک عامل اعلام میکند تا که وضعیت حساب را به تجاری تغییر دهد و به این ترتیب، حساب بهعنوان حساب تجاری شناخته میشود. پس بهصورت خلاصه اشخاص میتوانند با مراجعه به درگاه my.tax.gov.ir شماره حساب یا حسابهای تجاری خود را به پرونده مالیاتی اعلام و الصاق کننند.
نکته مهم
سامانه سیاح (سامانه یکپارچهسازی حسابهای مشتریان) یکی از سایتهایی است که بانک مرکزی با استفاده از آن، اطلاعات حسابهای اشخاصی را که در بانکهای مختلف سپرده دارند، یکپارچه و به آنها رسیدگی میکند.
روش دوم
در این روش، افراد میتوانند به بانکهای عامل مراجعه و اطلاعات حسابهای خود نزد آنها را که میخواهند بهحساب تجاری تبدیل شود، اعلام کنند. در این حالت، صاحبان کسبوکار باید شماره پرونده مالیاتی خود را به بانک ارائه دهند. بانک عامل پس از ارسال اطلاعات بهصورت سیستمی به سازمان امور مالیاتی و دریافت تأییدیه از آن سازمان، میتواند حساب معرفیشده را بهعنوان حساب تجاری ثبت کند.
چرا دولت حسابهای تجاری و غیرتجاری را تفکیک کرد؟
تفکیک حسابهای تجاری و غیرتجاری که بر اساس قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان اجرا میشود، لازمهٔ مبارزه با فساد، پولشویی، کاهش توان مالیات ستانی، ایجاد کسبوکارهای غیررسمی، مقابله با فعالیتهای غیر مولد و فرار مالیاتی است. این حرکت به شفافیت مالیات کمک میکند و گامی در جهت رفع ناعدالتی و اصلاح نظام مالیاتی کشور خواهد بود.

فرار مالیاتی انجام ندهید!
بررسی مداوم تراکنشهای بانکی
حسابهای بانکی بهصورت مستمر از طرف بانک مرکزی بررسی و پایش میشوند. تا در صورتی که حسابی از حساب شخصی به تجاری تبدیل شود، این حساب شناسایی و در زمرهٔ حسابهای تجاری قرار گیرد و مشمول مالیات شود. بنابراین باید حسابهای تجاری و غیرتجاری را کاملاً جدا کنید که با مشکل مواجه نشوید. همچنین به دلیل شرایط امنتر، از حسابهای شخصیتان بهعنوان تنخواهگردان استفاده نکنید و از کارتهای تنخواهگردان بانکها برای حساب تنخواه استفاده کنید.
5 تکلیف مالیاتی حسابهای تجاری
با توجه به توضیحاتی که تا اینجای مقاله خواندهاید، اگر شما هم دارای حساب بانکی تجاری هستید، باید آگاه باشید که مسئولیتهای مالیاتی مهمی در قبال این حسابها بر عهده دارید.

تکالیف مالیاتی حسابهای تجاری
1. معرفی حساب بانکی به سازمان مالیاتی.
2. ثبت و نگهداری گردش حسابهای تجاری در سیستم حسابداری.
3. ارائه گردش حسابهای تجاری به اداره مالیاتی به همراه مستندات.
4. پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از سود فعالیتهای اقتصادی.
5. دریافت مالیات بر ارزش افزوده و انتقال آن به دولت توسط اشخاص مشمول.
اشتباهات رایج در ارتباط با حسابهای تجاری و غیرتجاری
❌ اشخاص با حساب تجاری کار میکنند ولی به پرونده مالیاتیشان متصل نکردند.
❌ واریزهای شخصی را به حساب تجاری انجام میدهند.
❌ شخص دارای چند حساب تجاری میباشد ولی فقط تعدادی از آنها را به اداره دارایی اعلام کرده است.
جریمه عدم اعلام حساب تجاری
افرادی که حساب تجاری خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام نکنند یا تراکنشهای تجاری خود را در حسابهای غیرتجاری انجام دهند، در صورت شناسایی، مشمول جریمه مالیاتی ۱۰ درصدی خواهند شد. علاوه بر این، این افراد از معافیتها و مشوقهای مالیاتی نیز محروم میشوند. این مقررات به منظور تشویق به رعایت قوانین مالیاتی در نظام مالی کشور وضع شده است.
شرایط حساب تجاری 1403
در سال ۱۴۰۳، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به فعالیتهای تجاری، صنعتی و خدماتی مشغول هستند، مشمول مالیات حسابهای تجاری خواهند بود. این افراد و شرکتها موظف به ارائه اظهارنامهٔ مالیاتی و پرداخت مالیات بر اساس درآمدها و سودهای حاصل از فعالیتهای خود هستند.
مالیات حساب تجاری چقدر است؟
میزان مالیات حسابهای تجاری بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم و مقررات مربوط به آن تعیین میشود. مبلغ مالیات به نوع فعالیت، سطح درآمد و سود خالص بستگی دارد. برای اشخاص حقوقی و شرکتها، نرخ مالیات به طور معمول حدود ۲۵ درصد از سود خالص آنها است. اما برای اشخاص حقیقی فعال در زمینههای تجاری، این نرخ بهصورت تصاعدی تعیین میشود و بر اساس مقدار درآمد متفاوت خواهد بود.
جمعبندی
این تفکیک حسابهای تجاری و غیرتجاری به مقامات مالیاتی کمک میکند تا که درآمدها و هزینهها را بهطور دقیق شناسایی و مالیاتهای مربوطه را به درستی محاسبه کنند. حسابهای تجاری بهعنوان ابزارهای اصلی ثبت فعالیتهای اقتصادی، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار نهادهای نظارتی قرار میدهند و از تخلفات مالی و فرار مالیاتی جلوگیری میکنند.
سوالات متداول
1. حساب تجاری چیست؟
حسابهای تجاری به حسابها یا حسابهای بانکی خاصی اطلاق میشود که برای انجام مراودات اقتصادی و فعالیتهای شغلی استفاده میشوند.
2. حساب غیر تجاری چیست؟
حسابهای غیرتجاری به معنای حساب یا حسابهای بانکی است که برای امور شخصی و غیر اقتصادی اشخاص مورد استفاده قرار میگیرد.
3. جریمه عدم اعلام حساب تجاری چقدر است؟
افرادی که حساب تجاری خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام نکنند یا تراکنشهای تجاری خود را در حسابهای غیرتجاری انجام دهند، در صورت شناسایی، مشمول جریمه مالیاتی ۱۰ درصدی خواهند شد. علاوه بر این، این افراد از معافیتها و مشوقهای مالیاتی نیز محروم میشوند.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
با سلام
سوالی داشتم
بنده خودم مغازه دار هستم . و خانم بنده هم یه کارت خوان به نامشون هست و دارای پرونده مالیاتی هم جفتمون هستیم .
خانم بنده حساب رسالتی داره که جزو حسابهای تجاری ایشون نیست . که من گاهی از حساب خودم که تجاری هم هست . مبالغی رو برای ایشون واریز می کنم برای گرفتن امتیاز و دریافت وام .که شاید ماهیانه ۵۰ تا ۶۰ میلیون هم بشه آیا این باعث میشه حساب ایشون تجاری بشه و اگر شد آیا میشه به این موضوع اعتراض کرد و حساب از حالت تجاری خارج کنیم .
سلام وقتتون بخیر
خیر واریزی شما به حساب همسرتون به عنوان واریزیهای تجاری تلقی نمیشه و قابل اثبات هست.
با سلام.من مدیر یک مجتمع مسکونی با ۳۱واحد آپارتمان هستم که در حال حاضر ماهانه ۱۷ میلیون تومان بعنوان شارژ از طرف ساکنین و مالکین به کارت من واریز و تقریبا همین مبلغ هم صرف پرداخت هزینه های ساختمان میشه و من این کار رو بصورت رایگان و بدون دریافت هیچگونه حقوقی انجام میدم.در تاریخ ۴ بهمن طی مسیجی از بانک به من اعلام شد که حساب من تجاری شده در حالی که من هیچگونه درآمدی از این محل ندارم و بازنشسته ای هستم که ماهی سه میلیون تومن حقوق بازنشستگی میگیرم.با توجه به مراتب فوق چه اقدامی انجام بدم که مشمول پرداخت مالیات نشم.متشکرم از پاسخ شما.لازم به ذکر هست که کارتی که برای شارژ استفاده میشه مختص این کار هست و استفاده دیگه ای از اون نمیشه.
سلام من اگه شماره حساب کارتخوان را عوض کنم یک شماره حساب دیگه بدم شماره کارت اولی غیر تجاری میشه و دومی که به کارتخوان وصل کردم تجاری میشه؟؟؟ یا هر دو تجاری محسوب میشن؟؟؟
سلام وقتتون بخیر
در این شرایط باید شماره حساب اعلامی در پرونده مالیاتی خود را نیز تغییر دهید.
سلام وقت بخیر..کارتخوان گرفتم و به حسابی که متصل ب جواز کسب هست وصل نیست بچو به حساب شخصیه… 1 ایا حساب تحاری میشه؟2 کارتخوانو میخام جمع کنم چ جوری حسابو از تحاری به شخصی تبدیل کنم
ممنون میشم راهنمایی کنین
درود و روز بخیر
1. اگر گردش بالا باشد حساب تجاری محسوب میشه
2. از طریق سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir اقدام بفرمایید
سلام برداشت من از مقاله شما این هست که اگر شغل آزاد نداشته باشیم ودر یک ماه یا دوماه مبالغ میلیاردی ناشی از طلبکاری به حساب شخصی واریز شود به آن مالیات تعلق نمیگیرد آیا برداشت بنده درست هست ؟
سلام
به طور کامل با اسناد و مدارک واریزی ها قابل اثبات است که حساب تجاری باشد یا غیرتجاری
در صورت تجاری بودن پیامک از سوی بانک ارسال می شود