نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل

قطعا هر کدام از ما می‌دانیم که هر جامعه‌ای برای اداره شدن نیاز به صرف هزینه دارد و در تمامی دنیا و تمامی دولت‌ها و حکومت‌ها، بخش قابل توجهی از این هزینه‌ها از طریق اخذ مالیات تامین می‌شود. در این بین برخی از اشخاص با توجه به قوانین وضع شده مشمول بوده و برخی دیگر غیرمشمول هستند. پس با توجه به توضیحات ذکر شده، پرداخت مالیات برای افراد مشمول ضروری و قطعی است.

مالیات، خود به چند دسته تقسیم می‌شود که مالیات مشاغل یکی از انواع مالیات‌هاست و مربوط به اشخاص حقیقی یعنی صاحبان کسب و کار می‌شود. اما با توجه به گستردگی مشاغل، نرخ محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل بسیار اهمیت پیدا نموده و به یکی از مهمترین چالش‌های اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل و حِرَف تبدیل شده است.

به طور کلی همه اشخاص حقیقی و حقوقی که فعالیت اقتصادی خاصی را انجام داده و درآمدی را از این طریق کسب می‌کنند، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌شوند. پرداخت این نوع مالیات از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل هنگام تنظیم اظهارنامه باید نهایت دقت را به خرج دهید. در این مطلب به معرفی این مالیات و نحوه محاسبه آن در سال 1403 خواهیم پرداخت.

مالیات مشاغل چیست؟

اشخاص مطابق با قانون مالیات‌های مستقیم باید مبلغی را تحت عنوان مالیات بر درآمد مشاغل به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند. مالیات مشاغل یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که سازمان امور مالیاتی به نسبت عملکرد سالانه و سود کلیه اشخاص تشخیص و از تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی مطالبه می‌نماید.

درآمد مشمول مالیات مشاغل

به هر نوع درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال کسب می‌کند، درآمد آن شخص گفته می‌شود. این نوع درآمدها باتوجه به قانون مالیات‌های مستقیم، محاسبه و از درآمد شخص کسر می‌شود. طبق تبصره ماده ۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد ناشی از مضاربه و درآمد شرکت‌های مدنی هم مشمول این نوع مالیات خواهد بود.

پس به طور کلی هر شخصی در هر فعالیت و کسب و کاری که درآمد کسب می‌کند، مشمول مالیات مشاغل می‌شود که این مالیات در یک دوره یک ساله محاسبه و به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود.

ویدئو نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل 1403

نحوه تشخیص درآمد مشمول مالیات مشاغل

طبق قانون ملاک تشخیص مالیات بر درآمد مشاغل، خوداظهاری مودیان مالیاتی است. با این حال ممکن است قصوری در این زمینه بوجود بیاید و مدارک آن توسط ممیزی سازمان مالیاتی تشخیص داده شود. یکی از این ممیزی‌ها، تراکنش‌های بانکی مودی مالیاتی است.

چه اشخاصی مشمول مالیات مشاغل می‌شوند؟

کلیه اشخاص حقیقی که شغل و درآمد دارند، مشمول پرداخت این نوع مالیات می‌شوند. طبق تعریف سازمان امور مالیاتی، کلیه اصناف، کسبه، صاحبان کارخانه‌ها، کارگاه‌های تولیدی و … به نسبت درآمدی که به دست می‌آورند، باید مالیات آن را پرداخت نمایند. همچنین کلیه شرکت‌های مدنی و اشخاصی که به مشاغل آزاد می‌پردازند، مشمول مالیات مشاغل خواهند بود.

گروه بندی مشاغل مالیاتی

یکی از مهم‌ترین نکاتی که قبل از تعیین مالیات مورد توجه قرار می‌گیرد، موضوع تقسیم‌بندی انواع مشاغل در کشور است. به طور کلی شخص حقیقی باید اطلاع داشته باشد که در کدام گروه از مشاغل و با چه قوانین مالیاتی خاصی قرار دارد؛ چرا که در صورت عدم اطلاع از این موضوع و دادن اطلاعات غلط به سازمان امور مالیاتی با جرائم سنگینی روبرو خواهند شد.

طبق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل باید اسناد و مدارک مربوط به دفاتر تجاری خود را تنظیم و برای تشخیص به سازمان مالیاتی تقدیم کنند. این ماده صاحبان مشاغل را به 3 دسته اصلی تقسیم می‌کند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

گروه اول: مشاغلی با درآمد بالای 300 میلیارد ریال

در آخرین تغییرات و بخشنامه‌های ابلاغی سازمان امور مالیاتی دسته بندی اشخاص حقیقی بدین صورت شکل گرفته است که صاحبان مشاغلی که براساس اظهارنامه مالیاتی، فروش ابرازی یا تشخیصی قطعی شده دو سال پیش آن‌ها تا پایان دی ماه  بیش از 300 میلیارد ریال است، در این دسته جای می‌گیرند که البته این دسته بندی برای سال 1402 تعیین گردیده است.

با این حال برخی مشاغل اعلامی از سوی سازمان امور مالیاتی فارغ از میزان فعالیت و درآمد، در این گروه قرار می‌گیرند یعنی حتی با درآمد صفر نیز در گروه اول قرار می‌گیرند.

گروه دوم: مشاغلی با درآمد بین 100 تا 300 میلیارد ریال

کلیه صاحبان مشاغل که درآمد ابزاری آن‌ها بر اساس اظهارنامه مالیات مشاغل دو سال آخر بین 100 تا 300 میلیارد ریال است در این دسته جای می‌گیرند.

گروه سوم: مشاغل با درآمد کمتر از 100 میلیارد ریال

کلیه مشاغلی که در دسته اول و دوم جای نمی‌گیرند را در دسته سوم قرار می‌دهند. مشخص است که روند مالیاتی گروه دوم و سوم به مراتب ساده‌تر از گروه اول است و به نسبت درآمد کمتری که دارند مشمول تکالیف مالیاتی کمتری نیز هستند.

حتی این مشاغل با استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، می‌توانند هیچ گونه اظهارنامه مالیاتی خاصی ارائه نکنند و با پر نمودن فرم تبصره 100، درآمد و سود خود را اعلام و مالیات خود را پرداخت نمایند. با این توضیحات، گروه اول روند پیچیده‌تر و به مراتب سخت‌گیرانه‌تری دارد و درواقع روند مالیاتی این گروه بسیار شبیه به شرکت‌ها بوده و تابع آن قواعد خاص می‌باشد.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل

موضوع محاسبه میزان مالیات بر درآمد مشاغل از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا ماده‌های 94 و 100 قانون مالیات‌های مستقیم، نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل را مشخص کرده‌اند. طبق ماده 94، کل درآمد فروش خدمات یا کالاها به اضافه سایر درآمدهای اضافی، پس از کسر هزینه‌های مختلف، مشمول مالیات می‌شود.

از سوی دیگر طبق ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، مودیان مالیاتی حقیقی باید اظهارنامه مالیاتی فعالیت شغلی خود در یک سال مالیاتی را تهیه و تنظیم کرده و خرداد ماه سال بعد به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند.

نرخ‌های محاسبه مالیات مشاغل

طبق این قانون نرخ مالیات مشاغل اشخاص حقیقی در سال 1403 به شرح زیر است:

معافیت مالیات بر درآمد مشاغل

در بحث معافیت ها نیز تفاوت هایی بین اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد. به عنوان مثال برای اشخاص حقیقی سالانه میزان معافیتی وجود دارد که می‌توانند تا آن میزان از پرداخت مالیات معاف شوند. این مبلغ سالانه توسط سازمان امور مالیاتی اعلام می‌گردد به عنوان مثال برای سال 1403 این مبلغ 475,000,000 ریال اعلام شده است.

نکات مهم هنگام ارسال اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه درواقع کارنامه عملکرد مالی مودیان مالیاتی را نشان می‌دهد. در این اظهارنامه کلیه اسناد و مدارک مالی ثبت و به صورت الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی تسلیم می‌شود. طبق ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، مودیان مالیات بر درآمد مشاغل، موظف به تنظیم و تکمیل اظهارنامه مالیاتی برای هر واحد شغلی به صورت جداگانه هستند. این اظهارنامه باید تا پایان خرداد ماه هر سال تسلیم سازمان امور مالیاتی شود.

البته طبق تبصره ماده 100، سازمان امور مالیاتی می‌تواند برخی از مشاغل را معاف از پرداخت مالیات بکند. با این حال سایر مشاغل، موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی تا آخر خرداد هر سال هستند. به همین دلیل بهتر است در زمان مقرر اقدام به تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی بکنید؛ چراکه در غیر این صورت با جرائم سنگینی روبرو خواهید شد.

پرداخت مالیات مشاغل از طریق نرم افزار

همانطور که اشاره شد، امروزه اظهارنامه‌های مالیاتی و پرداخت مالیات به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. به همین دلیل بهتر است صاحبان مشاغل هم اطلاعات و اسناد دقیق خود را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند. برای تسریع و تسهیل انجام این کار، می‌توانید از نرم‌افزارهای حسابداری موجود استفاده کنید.

جرائم مالیات مشاغل

طبق تبصره 3 ماده 177 قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان کسب و کارها موظف به ارائه مدارک ظرف 4 ماه بعد از شروع فعالیت به سازمان مالیاتی کشور هستند. عدم رعایت این ماده باعث جریمه شدن مودیان مالیاتی معادل 10 درصد از مالیات قطعی می‌شود. همچنین از کلیه معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی محروم خواهند شد.

بنابراین بهتر است برای پیشگیری از مواجه شدن با چنین جریمه‌هایی، بیش از پیش به مالیات مشاغل اهمیت دهید و از پرداخت به موقع این مالیات غافل نشوید.

نتیجه گیری

هر شخصی که اقدام به فعالیت اقتصادی می‌کند و از این راه درآمدی به دست می‌آورد، درآمد او مشمول مالیات مشاغل می‌شود. پرداخت این مالیات برای مودیان ضروری است و باید اظهارنامه مالیاتی خود را تا پایان خرداد هر سال تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند. در صورتی که اظهارنامه در زمان مقرر تنظیم و ارسال نشود، مودیان مالیاتی با جرائمی روبرو خواهند شد. البته برخی از مشاغل به طور کلی معاف از مالیات هستند. همچنین برای تعیین میزان مالیات بر درآمد مشاغل، کلیه مشاغل را به 3 دسته تقسیم می‌کنند.

این مشاغل باتوجه به درآمدی که دارند مشمول مالیات می‌شوند. مالیات مبحث پیچیده و حساسی است که هر گونه اشتباه در محاسبات آن ممکن است عواقب ناگواری را به دنبال داشته باشد. از این رو کمک گرفتن از تیمی کاربلد و باتجربه در این زمینه یا یادگیری مباحث مربوط به مالیات در کنار چنین تیمی بر آینده کسب و کارها موثر است. به همین خاطر است که راهنمای خبره‌ای برای نشان دادن مسیر نیاز دارید که تیم محاسبان بهترین گزینه پیش روی شماست.