حق بیمه چیست؟
بیمه یکی از مباحثی است که محاسبه و پرداخت آن در سازمان‌ها یا شرکت‌های مختلف اهمیت بالایی دارد. یکی از بیمه‌هایی که پرداخت آن ضروری است، بیمه تامین اجتماعی است. این حق بیمه معمولاً از حقوق و دستمزد دریافت شده توسط یک کارفرما کسر می‌شود. با این حال پرداخت آن برعهده چه کسی است؟ کارفرما و کارگر هرکدام موظف به پرداخت چه درصدی از حق بیمه هستند؟
پرداخت سهم بیمه مزایای بسیار زیادی دارد. افرادی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند، طبیعتا نمی‌توانند از مزایای آن بهره ببرند. با این حال شرایط تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی درآمدن چگونه است؟ در این مطلب به معرفی این مفهوم و نحوه محاسبه آن خواهیم پرداخت.
مفهوم حق بیمه چیست؟
همانطور که اطلاع دارید، بیمه تعهدی است بین شخص حقیقی یا حقوقی و شرکت بیمه. طی این توافق، شرکت بیمه متعهد می‌شود تا در صورت بروز حوادث و شرایط خاص، هزینه‌های مرتبط با آن را پرداخت کند. مبلغی که طی این قرارداد، شخص حقیقی یا حقوقی به سازمان بیمه می‌پردازد، حق بیمه نام دارد.
برای پرداخت این حق شیوه‌های مختلفی وجود دارد. معمولا برای افراد شاغل، به این صورت است که 30 درصد از کل حقوق باید به شرکت بیمه تعلق داشته باشد. از این 30 درصد تنها 7 درصد برعهده فرد بوده و 23 درصد باقی را کارفرما باید پرداخت کند.
به عبارت دیگر حق بیمه به کلیه وجوهی گفته می‌شود که به حکم ماده 2 قانون تامین اجتماعی، برای استفاده از مزایای ذکر شده به سازمان بیمه پرداخت می‌شود. معمولا افراد شاغل در شرکت‌ها، هنگام دریافت فیش حقوقی با عنوان بیمه مواجه می‌شوند.
پرداخت حق بیمه برعهده چه کسی است؟
یکی از موضوعاتی که در این زمینه مطرح بوده، مساله پرداخت‌کننده این حق است. پرداخت حق بیمه هم برعهده کار فرماست و هم برعهده کارگر. درواقع همانطور که اشاره کردیم، بخش عمده‌ای از این حق را کارفرما و بخش دیگری را کارگر تقبل می‌کند. البته حق بیمه که باید توسط کارگران پرداخت شود هم توسط کارفرما از حقوق کارگران کسر و به حساب سازمان بیمه واریز می‌شود. به عبارت دیگر کارفرما علاوه‌بر حق 23 درصدی خود، باید 7 درصد حق کارگران را هم از حساب آنها کسر و تسلیم سازمان بیمه کند.
درواقع از نظر قانونی کارفرما موظف به پرداخت حقوق معین شده در مورد بیمه کارمندان است. اگر به هر دلیلی کارفرما این کار را انجام ندهد، مشول جرائم سنگینی می‌شود. به این ترتیب کارفرما باید فهرستی از سهم خود از بیمه، حقوق کارمندان و سهم بیمه کارمندان به سازمان تامین اجتماعی ارائه دهد.
بررسی مزایای دریافتی در ازای پرداخت حق بیمه
تا اینجا با مفهوم حق بیمه در سازمان آشنا شدید. حال این سوال مطرح می‌شود که سازمان بیمه در قبال این حق، چه مزایایی را برای کارمندان در نظر می‌گیرد؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت که با پرداخت این مبلغ به صورت ماهانه، بیمه هزینه‌های مختلفی را در موارد مختلف تقبل می‌کند که عبارتند از:
- بیمه بیکاری
- کمک هزینه بارداری
- پرداخت هزینه‌های درمانی، حوادث و غیره کارمندان
- کمک هزینه ازدواج
- پرداخت مستمری، بازنشستگی و از کار افتادگی
- پرداخت هزینه‌های سمعک، عینک طبی، پروتز، ویلچر و غیره
این موارد تنها بخشی از خدماتی است که سازمان بیمه تامین اجتماعی در قبال حق بیمه دریافت شده از کارگران انجام می‌دهد. به این ترتیب پرداخت حق بیمه به صورت ماهانه و مستمر، باعث آسودگی خیال کارگران در مواقع ضروری و بحرانی می‌شود.
چه مواردی شامل حق بیمه می‌شوند؟
میزان و مبلغ این حق، بستگی به حقوق هر فرد دارد. به همین دلیل به صورت درصدی از حساب حقوق آنها کسر می‌شود. به این ترتیب باتوجه به کسر مبلغ بیمه، میزان حقوق دریافتی کارمندان مشخص می‌شود. در ادامه به معرفی مواردی که شامل حق بیمه می‌شوند خواهیم پرداخت:
- حقوق و دستمزد کارمندان
- اضافه کاری
- نوبت کاری
- مزایای مستمر شغلی
- حق‌الزحمه
- کمک هزینه‌های خانه
- حضور در جلسه
- نسبت کاری
- وجوه دریافتی به شکل کارمزد
برای محاسبه حق بیمه، تمام موارد ذکر شده را در نظر می‌گیرند و بر این اساس مبلغ نهایی از حساب کارگران کسر می‌شود. از طرف دیگر مواردی، مثل عیدی، فوق‌العاده ماموریت، پاداش، هزینه عائله‌مندی و … شامل حق بیمه نمی‌شوند.
با قوانین و شرایط حق بیمه آشنا شوید
در بند الف ماده 4 قانون بیمه تامین اجتماعی به صراحت اعلام شده کلیه افرادی که دستمزد دریافت می‌کنند، مشمول قوانین تامین اجتماعی می‌شوند. به این ترتیب کارفرما باتوجه به ماده 36 قانون تامین اجتماعی، موظف به پرداخت سهم بیمه خود و کارگران است.
کلیه مبالغ بیمه باید تا آخرین روز ماه بعد به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز شوند. برای مثال حق بیمه تیر سال 1401، باید حداکثر تا 31 مرداد پرداخت شود؛ در غیر این صورت به ازای هر یک ماه تاخیر، مبلغی بابت جریمه باید توسط کارفرما به بیمه پرداخت شود.
وجود هرگونه رابطه کاری بین کارفرما و کارگر، باعث دارا بودن شرایط بیمه شدن کارگر خواهد بود. به این ترتیب نیازی به شرایط خاص دیگری وجود ندارد. به این ترتیب کارگر با دارا بودن مدارک مبتنی بر اشتغال به کار در کارگاه یا شرکت، می‌تواند نسبت به پیگیری سوابق بیمه خود اقدام کند.
نحوه محاسبه حق بیمه در سال 1401
همانطور که اشاره کردیم، مبلغ بیمه هر فرد باتوجه به میزان حقوق دریافتی او مشخص خواهد شد. به این ترتیب روش محاسبه حق بیمه برای هر فرد متفاوت است. با این حال برای سال 1401 با توجه به فرمول زیر، اقدام به محاسبه حق بیمه کارگر می‌کنند: (تعداد روزهای کارکرد × پایه حقوق روزانه) + حق مسکن + بن کارگری × 30 درصد)
استفاده از بیمه تامین اجتماعی چه مزایایی دارد؟
این نوع بیمه‌ها برخلاف بیمه‌های اختیاری که توسط خود فرد پرداخت می‌شوند، مزایای بسیار بیشتری دارند. درواقع با وجود این که حق بیمه اجباری بوده و به ازای آن مبلغی از حساب کارگران کسر می‌شود، اما مزایای بسیار حیاتی و مهمی دارد. در ادامه با برخی از مهم‌ترین این مزایای آشنا می‌شوید:
- فرد بیمه‌شده می‌تواند در زمان بیکاری تا مدت مشخصی از دریافت حقوق بهره ببرد
- می‌توانند از کمک هزینه‌های ازدواج استفاده کنند
- با استفاده از بیمه درمانی، می‌توانند به ازای روزهای بستری در بیمارستان غرامت حقوق دریافت کنند
- کلیه کمک هزینه‌های مربوط به بارداری پرداخت می‌شوند
- همه کمک هزینه‌های مربوط به خرید سمعک، ویلچر، عینک و … پرداخت می‌شوند
- در زمان از کار افتادگی و بازنشستگی می‌توانند حقوق دریافت کنند
در چه مواردی کارفرما حق برداشت از دستمزد کارکنان خود را دارد؟
باتوجه به قوانین مختلف، کارفرما بسته به شرایط می‌تواند مبلغی را از حقوق کارکنان برداشت یا کسر کند. در ادامه با این شرایط بیشتر آشنا می‌شوید.
- طبق قانون بیمه تامین اجتماعی، کارفرما حق برداشت مبلغ حق بیمه را از حقوق کارگران دارد
- طبق قانون مالیات، کارفرما حق برداشت مبلغ از حقوق و دستمزد کارگران برای مالیات را دارد
- کارفرما می‌تواند مبلغ اجناسی که کارگران از شرکت تعاونی دریافت کرده‌اند را از حقوق آنها برداشت کند
- در صورتی که کارگران از مسکن سازمانی استفاده می‌کنند، کارفرما می‌تواند حق اجاره مسکن را از حساب آنها برداشت کند
- اگر کارمند وام دریافت کرده باشد، کارفرما می‌تواند حق وام را از حقوق و دستمزد آنها برداشت کند
- در صورتی که دادگاه رای صادر کند، کارفرما می‌توانید حق بیمه صادر شده را از حقوق کارگران برداشتن کند.
- اگر به اشتباه مبلغی اضافه بابت حقوق و دستمزد به کارگر واریز شده باشد، کارفرما حق برداشت آن را دارد
نتیجه گیری
حق بیمه مفهومی است که همه کارگران و کارفرماها با آن سروکار دارند. پرداخت این سهم بیمه تامین اجتماعی اجباری بوده و برعهده کارفرما و کارگر است. به طور کلی حق بیمه شامل 30 درصد کل حقوق یک کارگر می‌شود. از این میزان 23 درصد برعهده کارفرما و تنها 7 درصد برعهده کارگر است. البته این 7 درصد هم توسط کارفرما از حساب کارگر برداشت می‌شود. اگر نیاز به مشاوره بیمه دارید می توانید از متخصصین محاسبان کمک بگیرید، برای این کار کافیست با شماره 0314020 در تماس باشید.
دیدگاهتان را بنویسید