طرح دعوی در اداره کار و مراحل رسیدگی به آن

طرح دعوی در اداره کار در نتیجه پیشرفت جوامع و در کنار آن پیشرفته شدن اقتصاد، افزایش تدریجی کارهای تولیدی و صنعتی و مهاجرت به شهرها به وجود آمد. از طرفی دیگر این پیشرفت صنایع موجب شد تا نیروی کار بیشتر مورد نیاز باشد و به این ترتیب تعداد کارگران نیز افزایش پیدا کرد. اما این افزایش تعداد کارگران علاوه بر آن که مزایای بسیار زیادی به همراه داشت باعث شد که تعاملات میان کارگر و کارفرما بالا رود و به تبع آن اختلافات و مشکلاتی در حیطه مسائل کاری میان آن‌ها ایجاد شود.

mo_toc

کارگر کیست؟

براساس ماده 2 قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.

کارفرما کیست؟

کارگاه چه مکانی است؟

مطابق با ماده 4 قانون کار، کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آن جا کار می‌کند، از قبیل موسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی،‌ ساختمانی، ترابری مسافربری، خدماتی، تجاری، تولیدی، امکان عمومی و امثال آن‌ها. کلیه تاسیساتی که به اقتضای کار متعلق به کارگاه هستند، از قبیل نمازخانه، ناهارخوری، تعاونی‌ها، شیرخوارگاه، مهدکودک، درمانگاه، حمام، آموزشگاه حرفه‌ای، قرائت‌خانه، کلاس‌های سوادآموزی و سایر مراکز آموزشی و اماکن مربوط به شورا و انجمن اسلامی و بسیج کارگران، ورزشگاه و وسایل ایاب و‌ ذهاب و نظایر آن‌ها جزء کارگاه می‌باشند.

قرارداد چیست؟

راه حل قانون کار برای اصلاح روابط کارگر و کارفرما

قانون کار بر روابط کاری میان کارگر و کارفرما و شیوه قانونی حل و فصل این اختلافات، نظارت می‌‌کند. ماده 157 قانون کار می‌گوید: هر‌گونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای این قانون و سایر مقررات کار، قرارداد کارآموزی، موافقت‌نامه‌های کارگاهی یا پیمان‌های دسته جمعی کار باشد، در مرحله اول از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کار‌آموز و یا نمایندگان آن‌ها در شورای اسلامی کار صورت می‌گیرد.

در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی کارگران و کارفرما حل و فصل خواهد شد و در صورت عدم سازش از طریق هیات‌های تشخیص و حل اختلاف به ترتیب آتی رسیدگی و حل و فصل خواهد شد.

مراجع حل اختلاف در قانون کار

در قانون کار مراجع حل اختلاف به دو دسته تقسیم شده است:

1. هیات تشخیص اداره کار (به عنوان مراجع بدوی)
2. هیات حل اختلاف در اداره کار (به عنوان مرجع تجدید نظر)

ساختار و اعضای مراجع حل اختلاف

ساختار و اعضای مراجع هیئت حل اختلاف اداره کار عبارت است از:

1. اعضای هیات تشخیص

بر اساس ماده 10 آئین نامه رسیدگی و چگونگی تشکیل جلسات هیأت‌های تشخیص و حل اختلاف موضوع ماده 164 قانون کار: «جلسه هیات تشخیص با حضور هر سه نفر اعضاء تشکیل خواهد شد. ریاست جلسات با نماینده واحد کار و امور اجتماعی بوده و تصمیمات هیات باتفاق یا اکثریت آراء اتخاذ خواهد شد.»

در صورتی این هیئت صالح مرجع رسیدگی به اختلافات خواهد بود، که اختلاف میان کارگر و کارفرما از طریق شورای اسلامی کار  یا انجمن‌های صنفی یا نمایندگان قانونی کارگران و کارفرمایان حل و فصل نشده باشد. در این شرایط، هیات تشخیص بر اساس مواد 10 تا 32 آئین‌نامه مذکور و سایر قوانین و مقررات مربوط، به اختلاف ارجاع داده شده رسیدگی و رای مقتضی را صادر خواهد کرد.

2. اعضای هیات حل اختلاف

هیأت‌های تشخیص و حل اختلاف، برای رسمیت پیدا کردن این نهاد، حضور حداقل 7 عضو در هیئت ضروری خواهد بود. در جلسات رسیدگی به پرونده اختلاف میان کارگر و کارفرما، باید حداقل 5 نفر از حاضرین نسبت به موضوع مطرح شده رای موافق داده باشند. ریاست جلسه در هیات حل اختلاف با مدیر کل تعاون کار و رفاه اجتماعی است. در صورت نبود وی، نماینده‌ وی ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت.

مراحل رسیدگی به طرح دعوی در اداره کار

مراحل رسیدگی به طرح دعوی در اداره کار به دو بخش شکایت بدوی و رسیدگی در هیات تشخیص و تجدید نظر و رسیدگی در هیات حل اختلاف تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

الف: شکایت بدوی و رسیدگی در هیات تشخیص

در مراجع حل اختلاف اداره کار کارگران می‌توانند در خصوص مقررات قانون کار از کارفرما شکایت نمایند. برای طرح دعوی در اداره کار باید مراحل زیر طی شود:

1. مراجعه به اداره کار محل (و یا استفاده از سامانه اینترنتی) و طرح دعوی در فرم دادخواست مخصوص اداره کار

2. تکمیل فرم شکایت اداره کار و ارائه به اداره کار همراه با مدارک لازم ثبت شکایت مدارک لازم برای شکایت در اداره کار:

3. پس از ثبت شکایت وقت رسیدگی جلسه اول تعیین شده و به طرفین ابلاغ می‌شود.

4. رسیدگی در جلسه اول اگر منجر به رای شد که رای صادر می شود و در صورت عدم امکان صدور رای رسیدگی در هیات تشخیص تجدید جلسه شده و در جلسه دوم رسیدگی ادامه یافته و رای صادر می‌شود.

5. رای صادر شده از هیات تشخیص پس از ابلاغ به هریک از طرفین تا مدت 15 روز قابل اعتراض است.

ب: تجدید نظر و رسیدگی در هیات حل اختلاف

مهلت ثبت اعتراض به رای هیات تشخیص اداره کار

مهلت اعتراض به رای هیات تشخیص اداره کار 15 روز از تاریخ ابلاغ است؛ زیرا طبق ماده 159 قانون کار، رای هیئت‌های تشخیص حل اختلاف بعد از گذشت 15 روز از تاریخ ابلاغ، به صورت قطعی و لازم‌الاجرا در می‌آید. منظور از این مدت زمان آن است که رای به هر کدام از طرفین ابلاغ شده باشد. از آن تاریخ، فرد 15 روز برای اعتراض به حکم قطعی اداره کار و ثبت اعتراض به حکم اداره کار فرصت خواهد داشت.

مهلت اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری

بر اساس تبصره 2 ماده 16 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، مهلت اعتراض به رای صادر شده از هیات حل اختلاف اداره کار در دیوان عدالت اداری، از تاریخی که برای ابلاغ هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما، ثبت شده، مدت 90 روز خواهد بود. این بازه زمانی برای افراد مقیم خارج از کشور حدود 180 روز است. در صورتی که کارگر یا کارفرما نسبت به رای دیوان اعتراض داشته باشند، باید آن را در قالب یک دادخواست رسمی ارائه دهند.

موارد طرح دعوی در اداره کار چیست؟

سوالی که برای بسیاری از افراد ایجاد می‌شود این است که طرح دعوی در اداره کار در چه مواردی امکان‌پذیر است؟ بر اساس قانون کار موارد بسیاری وجود دارد که کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کند. در واقع در هر موردی که کارفرما حقوق به رسمیت شناخته شده برای کارگر را نقض کند و قوانین و مقررات حقوق کار را رعایت نکند، کارگر می‌تواند با ارائه شکایت به اداره کار موضوع را پیگیری کرده و حق و حقوق خود را در قالب طرح دعوی در اداره کار پس بگیرد. برخی از مهم‌ترین مواردی که بر اساس آن‌ها امکان شکایت به اداره کار از سوی کارگر و علیه کارفرما وجود دارد شامل موارد زیر می‌شود:

مراحل شکایت در مورد اختلافات کارگر و کارفرما به صورت خلاصه

1. از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کارآموز و یا نمایندگان آن‌ها در شورای اسلامی کار و در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی و کارگران و کارفرما.
2. در صورت عدم سازش، طرح شکایت در هیات تشخیص اداره کار با تقدیم دادخواست.
3. اعتراض به رای هیات تشخیص اداره کار ظرف مدت 15 روز از تاریخ ابلاغ رای در هیات حل اختلاف اداره کار با تقدیم دادخواست.
4. اعتراض به رای هیات حل اختلاف اداره کار ظرف مدت 90 روز برای افراد مقیم ایران یا 180 روز برای افراد مقیم خارج از کشور در دیوان عدالت اداری با تقدیم دادخواست.

جمع بندی