قرارداد کار اتباع خارجی چیست؟ شرایط استخدام + نمونه pdf

بسیاری از کارفرمایان در صنایع مختلف، از جمله ساختمان، کشاورزی و تولیدی تمایل دارند از نیروی کار خارجی استفاده کنند. با این حال بستن قرارداد با اتباع خارجی نیازمند رعایت قوانین خاص، دریافت مجوزهای قانونی و آگاهی کامل از ضوابط قانون کار ایران است. در این مقاله از محاسبان به بررسی فرآیند استخدام، مجوزها، شرایط قانونی و قرارداد کار اتباع خارجی می‌پردازیم.

قرارداد کار اتباع خارجی

قرارداد کار اتباع خارجی، توافقی کتبی یا شفاهی بین کارفرمای ایرانی و کارگر خارجی است که بر‌اساس آن، تبعه خارجی در ازای دریافت دستمزد، وظایف مشخصی را برای مدت معین یا نامحدود انجام می‌دهد. این قرارداد کار تابع قانون کار است و باید با رعایت قوانین مربوط به اتباع خارجی تنظیم شود.

برخلاف قراردادهای کار با اتباع ایرانی، قرارداد کار اتباع خارجی نیازمند رعایت شرایطی مانند داشتن روادید با حق کار و پروانه کار معتبر است. مطابق با ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار باید شامل موضوع مشخص، مدت قرارداد، حقوق و مزایا، ساعات کاری و شرایط فسخ باشد. در مورد اتباع خارجی، این قرارداد باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که با ماده‌های ۱۲۰ تا ۱۲۹ قانون کار که به اشتغال اتباع خارجی اختصاص دارند، هم‌خوانی داشته باشد.

شرایط استخدام اتباع خارجی

اتباع بیگانه که تابعیت ایران را ندارند، نمی‌توانند در کشور مشغول به‌کار شوند. این اصل یک استثنا دارد و آن هم به واسطهٔ تصریح قانون‌گذار در ماده ۱۲۰ قانون کار است که استخدام اتباع خارجی را با رعایت شرایط زیر فراهم کرده‌اند: 

1. روادید ورود با حق کار مشخص

اتباع خارجی که قصد اشتغال در ایران را دارند، باید ابتدا روادید ورود با حق کار مشخص دریافت کنند. این روادید از طریق هماهنگی و همکاری بین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت امور خارجه صادر می‌شود. این شرط تضمین می‌کند که ورود فرد خارجی به کشور با هدف اشتغال قانونی و مطابق با نیازهای بازار کار ایران انجام شود.

2. پروانه کار مطابق قوانین و آئین‌نامه‌ها

پس از اخذ روادید، تبعه خارجی باید پروانه کار معتبر از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دریافت کند. این پروانه به فرد اجازه می‌دهد که به‌صورت قانونی در ایران مشغول به کار شود و از حقوق و مزایا تعیین‌شده در قانون کار برخوردار شود. برای دریافت پروانه کار، متقاضی باید مدارک مورد نیاز را به هیئت فنی اشتغال ارائه دهد. این هیئت صلاحیت فرد را بررسی کرده و در صورت تأیید، پروانه کار صادر می‌شود.

شرایط استخدام اتباع افغان

اتباع افغانستان، بزرگترین گروه اتباع خارجی شاغل در ایران هستند. برای استخدام آن‌ها همانند سایر اتباع خارجی که مستلزم اخذ روادید ورود با حق کار مشخص و پروانه کار مطابق با آیین‌نامه‌ها هستند، باید مطابق ماده ۱۲۱ قانون کار، نیروی کار ایرانی مشابه وجود نداشته باشد؛ تبعه افغان باید دارای اطلاعات و تخصص کافی برای اشتغال در کار مورد نظر باشند و از تخصص و مهارت تبعه افغان برای آموزش و جایگزینی افراد ایرانی استفاده شود.

اتباع خارج از شمول قانون کار

طبق تبصره ماده ۱۲۰ قانون کار، گروه‌های زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند:

• اتباع خارجی‌ای که صرفاً در خدمت نمایندگی‌های دیپلماتیک و کنسولی فعالیت می‌کنند، با تأیید وزارت امور خارجه.
• کارشناسان و کارکنان سازمان ملل متحد و نهادهای تابعه آن، با تأیید وزارت امور خارجه.
• خبرنگاران رسانه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی، در صورت وجود شرایط معامله متقابل و با تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

مدارک لازم برای صدور پروانه کار اتباع خارجی

برای صدور و دریافت پروانه کار اتباع خارجی و تشکیل پرونده توسط کارفرما و صدور روادید، باید اسناد و مدارک زیر را ارائه دهید: 

• نامه درخواست رسمی از کارفرما برای دریافت پروانه‌کار
• ویزا و مدارک اطلاعاتی معتبر
• ۵ قطعه عکس ۴*۳
• فیش‌های واریزی
• ارائه گواهی سلامت
• ارائه مجوز در شغل‌های خاص
• پاسپورت با اعتبار ۶ ماهه و کپی آن
• در صورت داشتن مدارک تحصیلی، ارائه مدارک تحصیلی با ترجمه آن

سایت ثبت نام اتباع خارجی کارگری

سامانه آنلاین پروانه اشتغال اتباع خارجی به نشانی eatba.mcls.gov.ir توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با هدف تسریع فرآیندهای قانونی مرتبط با به‌کارگیری اتباع خارجی در ایران راه‌اندازی شده است. 

این سامانه به استناد ماده ۱۲۱ قانون کار، بستری الکترونیکی برای کارفرمایان حقیقی و حقوقی فراهم می‌کند که درخواست‌های خود را برای دریافت روادید ورود با حق کار، صدور، تمدید، تجدید یا ابطال پروانه کار اتباع خارجی ثبت و مدیریت کنند.

قانون کار اتباع خارجی

قانون کار اتباع خارجی در ایران، با هدف تنظیم روابط کاری، حفظ منافع ملی و ایجاد نظم در اشتغال اتباع بیگانه تدوین شده و چارچوب مشخصی را برای فعالیت و اشتغال اتباع خارجی فراهم کرده است. بر همین اساس قانونگذار، قوانین مربوط به اشتغال اتباع خارجی را در ماده‌های ۱۲۰ الی ۱۲۹ قانون کار تدوین کرده است.

همچنین آئین‌نامه‌ها و دستوالعمل‌هایی شامل آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲۹ قانون کار و دستورالعمل تشکیل پرونده کارفرما و صدور روادید و بخشنامه شماره ۹۳۲۶، به‌طور جامع به موضوع اشتغال اتباع خارجی پرداخته‌اند.

نمونه قرارداد کار اتباع خارجی

تنظیم قرارداد کار با اتباع خارجی نیازمند رعایت اصول قانونی و ذکر جزئیات دقیق است. در ادامه، یک نمونه فرم قرارداد کار اتباع خارجی ارائه می‌شود که می‌تواند به‌عنوان الگویی برای کارفرمایان استفاده شود:

جریمه استخدام غیرقانونی اتباع خارجی

هر ساله اداره‌ کل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخشنامه‌ای مبلغ جریمه اشتغال غیرقانونی اتباع خارجی را اعلام می‌کند. بر‌اساس این بخشنامه، کارفرمایانی که اتباع خارجی فاقد پروانه کار را استخدام کنند، مشمول جریمه‌ای سنگین خواهند شد.

این جریمه بر‌اساس حداقل مزد روزانه مصوب شورای عالی کار محاسبه می‌شود که برای سال ۱۴۰۴ مبلغ آن معادل ۳,۴۶۳,۶۵۶ ریال تعیین شده است. به موجب این مقررات، کارفرمایان به ازای هر روز اشتغال غیرمجاز هر تبعه خارجی، موظف به پرداخت جریمه‌ای معادل پنج برابر حداقل دستمزد روزانه، معادل ۱۷,۳۱۸,۲۸۰ ریال خواهند بود. در موارد تکرار تخلف، مبلغ جریمه به‌صورت تصاعدی افزایش یافته و دو برابر می‌شود.

هدف از اعمال این جریمه‌های بازدارنده، مقابله با به‌کارگیری غیرقانونی اتباع خارجی، حفظ نظم در بازار کار و حمایت از فرصت‌های شغلی برای نیروی کار داخلی است که عدالت شغلی در کشور برقرار شود. 

جمع‌بندی

در نهایت، قرارداد کار اتباع خارجی نیازمند آگاهی کامل از قوانین کار، شرایط استخدام و الزامات مربوط به پروانه کار است. کارفرمایان باید پیش از استخدام اتباع خارجی، از مجاز بودن این اقدام اطمینان حاصل کنند و مدارک لازم را به‌موقع ارائه دهند.

همچنین اتباع خارجی موظف‌اند با رعایت شرایط قانونی، از جمله داشتن روادید و پروانه کار، در مشاغل مجاز فعالیت کنند. سامانه جامع اشتغال اتباع خارجی و دفاتر کفالت، فرآیند ثبت‌نام و دریافت پروانه کار را تسهیل کرده‌اند، اما همچنان دقت در ارائه مدارک و رعایت قوانین ضروری است. 

سوالات متداول