در مقدمه مقاله ماده 131 قانون مالیات های مستقیم باید گفت که همه فعالان اقتصادی حقیقی و حقوقی مکلف به پرداخت درصدی از درآمد یا سود خود به عنوان مالیات هستند. در قانون برای همه مودیان نرخ مالیات پردازی مشخص و معین شده است. طبق قانون مالیات های مستقیم ماده 95 و 96 اشخاص فعال اقتصادی به دو دسته اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی تقسیم بندی شده‌اند.

ماده 105 قانون مالیات های مستقیم نرخ مقطوع 25% رو برای محاسبه مالیات اشخاص حقوقی تعیین کرده و در نظر گرفته و برای فعالان اقتصادی حقیقی (فروشگاه‌ها و کارگاه‌ها و…) که در اداره ثبت شرکت‌ها تحت عنوان شرکت یا موسسه به ثبت نرسیده‌اند و با نام یا عنوان تجاری خود مشغول فعالیت‌های اقتصادی هستند در ماده 101 قانون مالیات‌های مستقیم اعلام کرده است که پس از کسر معافیت های مقرر در قانون به نرخ‌های ذکر شده در ماده 131 قانون مالیات های مستقیم محاسبه می گردد.

پیرو بخشنامه‌های شماره 200/96/158 مورخ 1396/02/07 و شماره 210/1400/49 مورخ 1400/06/29 در ارتباط با مقررات تبصره 7 ماده 105 و تبصره ماده 131 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1394/04/31، به آگاهی می‌ رساند:

منظور از بدهی مالیاتی مندرج در تبصره 7 ماده 105 و تبصره ماده 131 اصلاحی مصوب 1394، کلیه بدهی های قطعی شده سال قبل با منشاء مالیات بر عملکرد اعم از اصل و کلیه جرایم تصریح شده در قانون مالیات های مستقیم می باشد. اشخاص حقیقی که به فعالیت‌های تولیدی بازرگانی یا خدماتی اشتغال دارند و مطابق با ماده 1 قانون مالیات‌های مستقیم مودی محصوب می گردند و الزام به ارسال اظهارنامه دارند و الزام به پرداخت دارند با استفاده از ماده 131 قانون مالیات های مستقیم مالیات آن‌ها محاسبه می شود.

نرخ های ماده 131 قانون مالیات های مستقیم اصلاحات سال 1401

ماده 131 قانون مالیات های مستقیم و نرخ‌های نهایی آن که مربوط به اصلاحات سال 1401 می‌باشد نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد به شرح زیر است:

تا میزان دو میلیارد ریال (2,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (%15)
نسبت به مازاد بر دو میلیارد ریال (2,000,000,000) ریال تا میزان چهار میلیارد (4,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (20%)
نسبت به مازاد یک میلیارد (4,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (25%)

به موجب تصویب نامه شماره 77899/ت59727هـ مورخ 1401/05/09، نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی (مشاغل، املاک اجاری و…) طبقه اول، به مبلغ 2,000,000,000 ریال و نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی (مشاغل، املاک اجاری و…) طبقه دوم به مبلغ 4,000,000,000 ریال، افزایش یافت.

به موجب بند 30 ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب 1394/04/31، این متن و تبصره آن جایگزین ماده (131) قانون شد.

نرخ‌های ماده 131 قانون مالیات های مستقیم قبل از اصلاحات سال 1401

‌تا میزان سی میلیون (30,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (15%)، تا میزان یکصد میلیون (100,000,000) ریال در آمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد سی میلیون (30,000,000) ریال به نرخ بیست درصد (20%)، تا میزان دویست و پنجاه میلیون (250,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد یکصد میلیون (100,000,000) ریال به نرخ بیست و پنج درصد (%25)، تا میزان یک میلیارد (1,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد دویست و پنجاه میلیون (250,000,000) ریال به نرخ سی درصد (30%)، نسبت به مازاد یک میلیارد (1,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ سی و پنج درصد (35%).»

پیرو بخشنامه های شماره 200/96/158 مورخ 1396/02/07 و شماره 210/1400/49 مورخ 1400/06/29 در ارتباط با مقررات تبصره 7 ماده 105 و تبصره ماده 131 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1394/04/31، به آگاهی می‌ رساند:

منظور از بدهی مالیاتی مندرج در تبصره 7 ماده 105 و تبصره ماده 131 اصلاحی مصوب 1394، کلیه بدهی های قطعی شده سال قبل با منشاء مالیات بر درآمد (عملکرد) اعم از اصل و کلیه جرایم تصریح شده در قانون مالیات های مستقیم می باشد.

هیئت وزیران در جلسه 1401/05/05 به پیشنهاد شماره 2/2045 مورخ 1401/01/18 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد ماده 175 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم- مصوب 1380- تصویب کرد:

با توجه به نرخ تورم اعلامی از سوی مرکز آمار ایران، نصاب‌های مندرج در قانون مالیات‌های مستقیم به شرح جدول زیر تعدیل می شوند:

ردیف	شرح نصاب	ماده قانونی	مبلغ (ریال)
1	حد نصاب طبقه اول حق الوکاله مراجع اختصاصی غیر قضایی	بند د ماده 103 قانون	400,000,000
2	حد نصاب طبقه دوم حق الوکاله مراجع اختصاصی غیر قضایی	بند د ماده 103 قانون	1,200,000,000
3	بخشودگی مالیاتی نسبت به بدهی مالیات های قبل از سال 1381	تبصره ماده 130 قانون	40,000,000
4	طبقه اول نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی (مشاغل، املاک اجاری و …)	تبصره 131 قانون	2,000,000,000
5	طبقه دوم نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی (مشاغل، املاک اجاری و …)	ماده 131 قانون	4,000,000,000
6	بخشودگی هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی اشخاص حقوقی خصوصی و تعاونی در واحدهای تولیدی و صنعتی	بند س ماده 132 قانون	10,000,000,000
7	پذیرش هزینه های پرداختی قابل قبول	تبصره 3 ماده 147 قانون	200,000,000
8	هزینه های فرهنگی و ورزشی و رفاهی کارگران	بند 10 ماده 148 قانون	2,500,000
9	ممنوع الخروج کردن اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره برداری	ماده 202 قانون	20,000,000,000
10	ممنوع الخروح کردن سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی	ماده 202 قانون	8,000,000,000
11	ممنوع الخروج کردن سایر اشخاص حقیقی	ماده 202 قانون	400,000,000