ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم

حتما تا به حال این سوال برایتان پیش آمده که چه میزان از حقوقتان را باید به عنوان مالیات پرداخت کنید. ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم، یکی از کلیدی‌ترین قوانینی است که مستقیماً بر حقوق کارگران تاثیر می‌گذارد. این ماده نه تنها سقف معافیت مالیاتی حقوق را تعیین می‌کند، بلکه راهی برای حمایت از خانواده‌ها و کاهش بار مالی بر دوش کارگران و کارمندان فراهم می‌آورد. در این مقاله از محاسبان، به تفسیر ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم و معافیت‌های آن می‌پردازیم.

متن ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم

این ماده از قانون مالیاتهای مستقیم به میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق‌بگیران اختصاص دارد. متن این ماده براساس آخرین اصلاحات به شرح زیر است:

“میزان معافیت مالیات بر در‌آمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هرساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود.”

این ماده با دو پی‌نوشت مهم همراه است:

۱- به موجب مفاد ماده ۱۸ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰/۰۷/۲۴؛ میزان معافیت مالیاتی اشخاص حقیقی موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ به ازای فرزند سوم و بیشتر، که بعد از تصویب این قانون متولد شود به ازای هر فرزند مشمول پانزده درصد (۱۵%) تخفیف مشروط به تصویب آن در بودجه سنواتی می‌گردد. این تخفیف حداکثر سه‌بار قابل استفاده است.

تبصره – تخفیف مندرج در این ماده علاوه بر معافیت‌های مندرج در ماده (84) قانون مذکور می‌باشد.

(قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به مدت هفت سال به صورت آزمایشی قابل اجرا است.)

۲- به موجب بند ۱۶ ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱، این متن جایگزین متن قبلی ماده (۸۴) قانون شد.

«ماده 84 – تا میزان یکصد و پنجاه برابر حداقل حقوق مبنای جدول حقوق موضوع ماده (1) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت – مصوب 1370- درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق کلیه حقوق بگیران از جمله کارگران مشمول قانون کار، از یک یا چند منبع، از پرداخت مالیات معاف می‌شود.»

تفسیر ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم

برای درک بهتر این ماده، لازم است این ماده را به‌صورت جزء به‌ جزء بررسی کنیم. این ماده دارای چهار بخش کلیدی است که هر کدام نقش مهمی در تعیین معافیت مالیاتی دارند:

میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه: این بخش به سقف درآمدی اشاره دارد که از مالیات معاف است و تأکید می‌کند که محاسبه بر اساس درآمد کل سال است، نه ماهانه. این معافیت برای کاهش فشار بر درآمدهای پایین طراحی شده و به عنوان یک ابزار عدالت اجتماعی عمل می‌کند.

مشمول مالیات حقوق: حقوق شامل حقوق پایه، مزایا، اضافه‌کاری و سایر پرداخت‌های مرتبط با اشتغال است؛ اما مواردی مانند حق مسکن یا بن کارگری ممکن است، معاف باشند.

از یک یا چند منبع: این عبارت، درآمدهای ترکیبی را پوشش می‌دهد. برای مثال، اگر فردی هم حقوق دولتی بگیرد و هم از بخش خصوصی، کل مبلغ سالانه بررسی می‌شود. این جلوگیری از سوءاستفاده است و عدالت را تضمین می‌کند.

هر ساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود: این بخش کلیدی برخلاف گذشته، معافیت ثابت نیست و مجلس هر سال در قانون بودجه، سقف را تعیین می‌کند تا با تورم همخوانی داشته باشد. در سال ۱۴۰۴، این سقف ۲,۸۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال سالانه است. این تغییر نسبت به سال قبل (۱۴۰۳ با سقف ۱,۴۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال) دو برابر شده و نشان‌دهنده تلاش برای کاهش فشار بر حقوق‌بگیران است.

معافیت ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم

معافیت مالیاتی ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم، یکی از مهم‌ترین حمایت‌های قانونی از حقوق‌بگیران است که به آنان اجازه می‌دهد بخشی از درآمد خود را بدون پرداخت مالیات دریافت کنند. این معافیت به‌ویژه برای اقشار با درآمد پایین و متوسط نقش پررنگی در کاهش فشار مالیاتی دارد.

طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۴، سقف معافیت مالیاتی موضوع این ماده به‌صورت ماهانه ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تعیین شده است؛ یعنی درآمد سالانه تا ۲,۸۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از مالیات معاف خواهد بود. این معافیت شامل تمامی پرداخت‌های مرتبط با اشتغال اعم از حقوق، مزایا، اضافه‌کاری، پاداش، کارانه و سایر موارد مشابه (اعم از نقدی یا غیرنقدی) می‌شود.

با این حال، برخی دریافتی‌ها مانند حق‌التدریس، حق‌المشاوره و حق‌التحقیق که از سوی کارفرمای غیراصلی پرداخت می‌شود، مشمول معافیت ماده ۸۴ نیستند و مطابق تبصره ۱ ماده ۸۶، مالیات آن‌ها به‌صورت مقطوع و با نرخ ۱۰ درصد محاسبه و قابل کسر است.

معافیت‌های اضافی:

• برای خانواده‌ها: طبق قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، خانواده‌هایی که از سال 1400 به بعد، فرزند سوم یا بیشتر داشته باشند، می‌توانند از تخفیف ۱۵ درصدی بهره‌مند شوند. این تخفیف تا سه فرزند و علاوه بر معافیت پایه ماده 84 است.
• مزایای غیرنقدی: تا دو دوازدهم معافیت پایه (حدود ۴۸ میلیون تومان سالانه) برای مزایایی مثل بن خرید یا مسکن سازمانی معاف است.
• موارد خاص: حقوق نیروهای مسلح، جانبازان، آزادگان و هزینه‌های درمانی کاملاً معاف هستند. همچنین، عیدی تا یک دوازدهم معافیت، معاف از مالیات است.

جدول معافیت ماده 84 سال ۱۴۰۴

ماده‌های قانونی مرتبط با معافیت ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم در سال ۱۴۰۴ به شرح جدول زیر است:

جمع‌بندی

ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم، تعیین کنندهٔ سقف معافیت مالیاتی حقوق و مزایا برای حقوق‌بگیران است. این ماده به کاهش بار مالیاتی کارمندان و کارگران کمک می‌کند و امکان تطبیق با شرایط اقتصادی را از طریق قانون بودجه سالانه فراهم می‌کند. برای سال ۱۴۰۴، سقف معافیت سالانه حقوق ۲٬۸۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال مشخص شده است و درآمدهای بالاتر از این سقف، مشمول مالیات با نرخ پلکانی ۱۰ تا ۳۰ درصد خواهند بود.

سوالات متداول