آموزش مالیات بر ارث با مثال

همه خانواده‌ها دیر یا زود با مساله ارث و میراث سروکار خواهند داشت. این مساله و مالیات مربوط به ارث ازجمله مباحث مهم حقوقی محسوب می‌شود. نحوه پرداخت و محاسبه مالیات بر ارث همیشه یکی از سوالات رایج حقوقی بوده و هست. طبیعی است که وقتی شخصی فوت می‌کند، باید در مورد اموال و دارائی‌های او روشنگری انجام شود. از طرف دیگر قوانین مربوط به ارث با تغییرات بسیار کمی روبرو می‌شوند. دلیل این امر وام گرفتن قوانین مربوط به ارث از فقه اسلامی است.

ارث به دارائی‌ها و بدهی‌های متوفی اطلاق می‌شود. کلیه وراث بعد از مرگ متوفی به میزان سهم خود از این دیون و دارائی‌ها سهم‌الارث می‌برند. با این حال مالیات این اموال و دارائی‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟ پرداخت مالیات ارث چگونه است؟ در ادامه این مطلب به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

مالیات بر ارث یعنی چه؟

این نوع مالیات به ارث و ترکه متوفی تعلق می‌گیرد. پر واضح است که مالیات ارث بعد از فوت متوفی معنی و مفهوم پیدا می‌کند. این نوع مالیات در دسته مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد. درواقع دولت بر اساس قانون این مالیات را به صورت مستقیم از وراث اخذ می‌کند.

هر گاه شخصی که دارای ورثه است، فوت می‌کند، وراث یا نماینده قانونی او باید اقدامات مربوط به انحصار وراثت را به صورت قانونی پیگیری کنند. این وراث باید تا یک سال بعد از تاریخ فوت، اظهارنامه‌های مالیاتی مربوطه را پر کرده و به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. برای این کار باید به سازمان مالیاتی محل سکونت متوفی مراجعه و فرم‌های مربوطه را اخذ نمایند. این فرم‌ها یا اظهارنامه‌ها، شامل اطلاعات هویتی، اموال و دارائی‌ها، وراث حین فوت، بدهی‌ها، واجبات مالی، هزینه‌های کفن و دفن و … می‌شوند.

برای ساده‌تر شدن فرآیند مالیات بر ارث، بهتر است وراث قبل از به پایان رسیدن موعد مقرر، نسبت به ارائه لیست اموال و دارائی‌های متوفی اقدام کنند. این لیست در کنار سایر مدارک مربوط به شورای حل اختلاف، میزان سهم‌الارث هر کدام از وارثین را به صورت دقیق مشخص خواهد کرد. این سهم‌الارث بر اساس گواهی انحصار وراثت تعیین خواهد شد. درواقع گواهی انحصار وراثت، شامل اسامی وراث، تعداد وراث و میزان سهم‌الارث هر کدام از آنها می‌شود.

وراث به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

بر اساس قانون وراث به سه دسته طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی برای تعیین میزان سهم‌الارث هر کدام از وراث صورت گرفته است. همچنین نحوه محاسبه و تقسیم این دارائی‌ها بین این سه طبقه سازوکار خاصی دارد که در ادامه با بررسی آنها پرداخته خواهد شد. به طور کلی وراث سه دسته هستند:

• طبقه اول: پدر، مادر، شوهر، زن، فرزند، فرزند فرزند
• طبقه دوم: برادر، اجداد، خواهر، فرزندان هر یک از آنها
• طبقه سوم: عمه، عمو، خاله، دایی، فرزندان هر یک از آنها

بررسی نحوه محاسبه مالیات بر ارث

همانطور که اشاره کردیم، میزان مالیاتی که به هر طبقه از وراث تعلق می‌گیرد، متفاوت از دیگری است. این میزان و نرخ‌های مربوط به آن، طبق تقسیم‌بندی وراث در قانون مالیات‌های مستقیم انجام می‌شود. این نرخ‌ها که طبق ماده 20 قانون مالیات برای طبقه اول در نظر گرفته‌ شده‌اند به شرح زیر هستند:

1. 5 درصد مالیات تا مبلغ 50 میلیون ریال
2. 15 درصد مالیات تا مبلف 200 میلیون ریال نسبت به مازاد بر 50 میلیون ریال
3. 25 درصد مالیات تا مبلغ 500 میلیون ریال نسبت به مازاد 200 میلیون ریال
4. 35 درصد مالیات نسبت به مازاد 500 میلیون ریال

البته مبلغ 30 میلیون ریال از سهم‌الارث وراث این طبقه به عنوان معافیت کسر محسوب می‌شود. مابقی سهم با توجه به نرخ‌های اعلام شده مشمول مالیات بر ارث می‌شوند.

کدام اموال مشمول مالیات ارث می‌شوند؟

طبق ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم، اموالی که در اثر فوت به وراث انتقال پیدا می‌کنند، مشمول مالیات می‌شوند. اموال و دارائی‌هایی که مشمول مالیات می‌شوند به شرح زیر هستند:

• کلیه سپرده‌های بانکی، اوراق بهادار، اوراق مشارکت و تمامی سودهای متعلق به آنها
• تمامی وسیله‌های نقلیه زمینی، دریایی، هوایی و موتوری
• کلیه املاک و مستغلات
• اموال و دارایی‌های متعلق به متوفی که در خارج از کشور قرار دارد

چه اموالی معاف از مالیات بر ارث هستند؟

طبق قانون مالیات‌های مستقیم، برخی از اموال متوفی که به وراث منتقل می‌شود، دارای معافیت مالیاتی هستند. این اموال عبارتند از:

• به موجب بند 3 ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه اموالی که برای نهادها یا سازمان‌ها، مورد نذر، وقف یا حبس قرار بگیرند، معاف از مالیات هستند.
• بر اساس بند 1 ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه مبالغ مربوط به وظیفه، بازنشستگی، مزایای پایان خدمت، بازخرید خدمت، مرخصی استحقاقی، بیمه اجتماعی و … معاف از مالیات بر ارث هستند.
• کلیه دارائی‌ها و اثاث موجود در منزل متوفی، طبق بند 4 ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم، معاف از مالیات خواهند بود.

بررسی روند اخذ گواهی مالیات ارث

تا اینجا با مفهوم مالیات بر ارث و چگونگی محاسبه آن آشنا شدید. حالا نوبت به بررسی گواهی مالیات ارث می‌رسد. این گواهی که باید توسط وراث تهیه شود، مراحلی دارد که عبارتند از:

• صدور دستور رئیس گروه مالیاتی و فرم 18 و ثبت آن در دفتر که توسط دبیرخانه انجام می‌شود
• ارسال اظهارنامه به دفتر مرکزی ارث که توسط اداره امور مالیاتی انجام می‌گیرد
• اجرای حصر وراثت و تقاضای صدور فرم 19 توسط وراث
• صدور مجدد دستور توسط رئیس گروه مالیاتی و ثبت آن در دفتر دبیرخانه
• تهیه و تنظیم گزارش ارزیابی ماترک متوفی که توسط کارشناس ارشد مالیاتی انجام می‌گیرد
• تائید گزارش تهیه شده تبه وسیله کارشناس ارشد امور مالیاتی توسط مدیر گروه مالیاتی
• وصول مالیات در صورت مشمول وراثت بودن وراث
• تنظیم و تکمیل اظهارنامه گواهی مالیات بر ارث
• صادر شدن گواهی فرم 19
• تسلیم کردن اظهارنامه مالیاتی به سازمان امور مالیاتی
• تصاویر و مدارک مربوط به فوت متوفی
• کلیه اسناد و مدارک بدهی‌ها و دارائی‌های متوفی
• ارائه آخرین و معتبرترین وصیت‌نامه متوفی

بررسی نحوه رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیات ارث

بعد از تهیه، تنظیم و ارسال اظهارنامه توسط وراث به سازمان امور مالیاتی کشور، این اظهارنامه توسط کارشناسان مربوطه مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. این سازمان کلیه دارایی‌ها و اموال متوفی را به نرخ روز و پس از کسر دیون و واجبات مالی و … به وراث ابلاغ می‌کنند. به این ترتیب هر کدام از وراث نسبت به سهم‌الارث خود آگاهی پیدا کرده و باید نسبت به پرداخت آن اقدام کنند.

بدیهی است که اگر مالیات بر ارث توسط وراث پرداخت نشود، نقل و انتقال هر نوع دارایی به صورت رسمی ممنوع خواهد بود. در واقع تهیه و تنظیم هرگونه سند رسمی در گرو پرداخت مالیات ارث است. به بیان دیگر دولت برای رسیدن به اهداف خود در مورد تحقق دریافت مالیات از این نوع ضمانت قوی استفاده می‌کند.

مالیات بر ارث چگونه پرداخت می‌شود؟

یکی از شرط‌های تقسیم ارث و دریافت آن، پرداخت مبلغ مالیات ارث به سازمان امور مالیاتی است. اگر این پرداخت صورت نگیرد، هیچکدام از وراث نمی‌توانند اموال و دارائی‌های متوفی را تصاحب کنند. به همین دلیل موضوع پرداخت مالیات ارث از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای پرداخت این نوع مالیات، ابتدا باید لیستی از اموال و دارائی‌های متوفی توسط وراث تهیه و به سازمان امور مالیاتی تسلیم شود. همچنین وراث باید اظهارنامه‌های مالیاتی مربوط به خود را پر کرده و به اداره امور مالیاتی تسلیم کنند. اداره امور مالیاتی کلیه اطلاعات مربوط به متوفی و وراث را مورد بررسی قرار می‌دهد و گواهی پرداخت مالیات را صادر می‌کند.

موسسه محاسبان مشاور شما در پرداخت مالیات بر ارث

همانطور که اشاره کردیم، پر کردن فرم‌های مربوط به اظهارنامه مالیاتی و مراحل پرداخت مالیات ارث، پیچیدگی‌های خاص خود را دارند. به همین دلیل به یک مشاور کاربلد در زمینه ارائه اطلاعات صحیح برای پرداخت به موقع مالیات بر ارث هستید تا متحمل جریمه‌های سنگین اداره امور مالیاتی نشوید.

موسسه محاسبان با در اختیار داشتن کارشناسان حقوقی مجرب و کاربلد، شما را در امر انحصار وراثت و پرداخت مالیات ارث یاری می‌کنند. این موسسه آماده همکاری و ارائه خدمات تخصصی به مودیان و وراث در خصوص مالیات و دعاوی مربوط به آن است. برای اخد مشاوره مالیاتی می توانید با شماره 0314020 تماس بگیرید.

سخن نهایی

مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که باید وراث آن را پرداخت کنند. طبق قانون کلیه وراث باید در مهلت قانونی، یعنی تا یک سال بعد از فوت متوفی، اقدام به ارائه اظهارنامه مالیاتی کنند. در غیر این صورت هر گونه نقل و انتقال دارایی‌های متوفی به وراث به مشکل برمی‌خورد. به همین دلیل باید تمامی مراحل قانونی مربوط به پرداخت مالیات ارث را انجام دهید.

سوالات متداول

مالیات بر ارث یعنی چه؟

این نوع مالیات به ارث و ترکه متوفی تعلق می‌گیرد. پر واضح است که مالیات ارث بعد از فوت متوفی معنی و مفهوم پیدا می‌کند.

مالیات بر ارث چگونه پرداخت می‌شود؟

یکی از شرط‌های تقسیم ارث و دریافت آن، پرداخت مبلغ مالیات ارث به سازمان امور مالیاتی است. اگر این پرداخت صورت نگیرد، هیچکدام از وراث نمی‌توانند اموال و دارائی‌های متوفی را تصاحب کنند. به همین دلیل موضوع پرداخت مالیات ارث از اهمیت بالایی برخوردار است.