مالیات بر ارث چیست؟ نحوه محاسبه مالیات بر ارث + معافیت ها

همه خانواده‌ها دیر یا زود با مساله ارث و میراث سروکار خواهند داشت. نحوه پرداخت و محاسبه مالیات بر ارث همیشه یکی از سوالات رایج است که افراد دوست دارند درباره آن بیشتر بدانند. با توجه به اهمیت این موضوع تصمیم گرفتیم تا موضوع مالیات بر ارث را به زبان ساده توضیح دهیم.

مالیات بر ارث چیست؟

مالیات بر ارث به دارایی‌ها و بدهی‌ها متوفی تعلق می‌گیرد. این نوع مالیات در دسته مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد. درواقع دولت بر اساس قانون این مالیات را به صورت مستقیم از وراث اخذ می‌کند.

برای ساده‌تر شدن فرآیند مالیات بر ارث، بهتر است وراث قبل از به پایان رسیدن موعد مقرر، نسبت به ارائه لیست اموال و دارائی‌های متوفی اقدام کنند. این لیست در کنار سایر مدارک مربوط به شورای حل اختلاف، میزان سهم‌الارث هر کدام از وارثین را به صورت دقیق مشخص خواهد کرد. این سهم‌الارث بر اساس گواهی انحصار وراثت تعیین خواهد شد. درواقع گواهی انحصار وراثت، شامل اسامی وراث، تعداد وراث و میزان سهم‌الارث هر کدام از آنها می‌شود.

طبقه بندی وراث در ماده 18 قانون مالیات های مستقیم

بر اساس ماده ۱۸ قانون مالیات های مستقیم و ماده ۸۶۲ قانون مدنی وراث به سه دسته طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی برای تعیین میزان سهم‌الارث هر کدام از وراث صورت گرفته است. قانون مدنی نزدیکی به متوفی را در ارث ملاک قرار داده است. یعنی هر طبقه‌ای که نسبت نزدیک‌تری با متوفی داشته بر طبقه دورتر مقدم است. در طبقه‌بندی ارث، وراث طبقه‌ بعد وقتی ارث می‌برند که از وراث طبقه قبل کسی نباشد. به طور کلی وراث سه دسته هستند:

مالیات بر ارث در قانون مالیات های مستقیم

در قانون مالیات های مستقیم اشاره به این دارد که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد با نرخ‌های مشخص شده مشمول مالیات خواهد شد و وراث قبل از انتقال این اموال باید مالیات پرداخت کنند، منظور از فوت فرضی این است که اگر شخصی چندین سال مفقود شود و خبری از شخص نباشد طبق قانون، گواهی فوت با نظر و رای دادگاه صادر می‌شود.

کدام اموال مشمول مالیات بر ارث می‌شوند؟

طبق ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، اموالی که در اثر فوت به وراث انتقال پیدا می‌کنند، مشمول مالیات می‌شوند.

چه اموالی معاف از مالیات بر ارث هستند؟

طبق قانون مالیات‌های مستقیم، برخی از اموال متوفی که به وراث منتقل می‌شود، دارای معافیت مالیاتی هستند. این اموال عبارتند از:

نرخ مالیات بر ارث ۱۴۰۳

نرخ مالیات بر ارث یکی از مواردی است که افراد دوست دارند براساس آخرین قوانین از آن اطلاع داشته باشند. به همین منظور ما در ادامه قصد داریم تا نرخ مالیات بر ارث ۱۴۰۳ را در ادامه با یک جدول برای شما توضیح دادیم تا براساس آن بتوانید نرخ مالیات بر ارث خود را محاسبه کنید.

مالیات بر ارث چقدر است؟

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

همانطور که اشاره کردیم، میزان مالیاتی که به هر طبقه از وراث تعلق می‌گیرد، متفاوت از دیگری است. این میزان و نرخ‌های مربوط به آن، طبق تقسیم‌بندی وراث در قانون مالیات‌های مستقیم انجام می‌شود. این نرخ‌ها که طبق ماده 20 قانون مالیات برای طبقه اول در نظر گرفته‌ شده‌اند به شرح زیر هستند:

البته مبلغ 30 میلیون ریال از سهم‌الارث وراث این طبقه به عنوان معافیت کسر محسوب می‌شود. مابقی سهم با توجه به نرخ‌های اعلام شده مشمول مالیات بر ارث می‌شوند.

مثال محاسبه مالیات بر ارث

در صورتی که متوفی دارای سه نفر ورثه از طبقه اول باشند و فقط ماترک وی منحصر به یک فقره موجودی بانکی به مبلغ  ۲،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال باشد، نرخ مالیاتی آن به شرح زیر است که برای نمونه جهت وراث طبقه دوم، سوم و تبعه خارجی هم مورد محاسبه قرار می‌گیرد: ( وراث اظهارنامه مالیاتی برای اداره مالیات ارسال نکرده‌اند)

سپرده بانکی از بانک مربوطه استعلام می‌شود و با توجه به پاسخ بانک میزان موجودی متوفی در زمان استعلام اعلام و چنانچه سودی به آن تعلق گرفته باشد، در جمع موجودی متوفی منظور می‌شود. بانک مبلغ موجودی را به مبلغ دو میلیارد و سود متعلقه را  ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال اعلام می‌کند. محاسبه به شرح زیر است:

مراحل اخذ گواهی مالیات بر ارث

تا اینجا با مفهوم مالیات بر ارث و چگونگی محاسبه آن آشنا شدید. حالا نوبت به بررسی گواهی مالیات بر ارث می‌رسد. این گواهی که باید توسط وراث تهیه شود، مراحلی دارد که عبارتند از:

بررسی نحوه رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیات بر ارث

بعد از تهیه، تنظیم و ارسال اظهارنامه توسط وراث به سازمان امور مالیاتی کشور، این اظهارنامه توسط کارشناسان مربوطه مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. این سازمان کلیه دارایی‌ها و اموال متوفی را به نرخ روز و پس از کسر دیون و واجبات مالی و … به وراث ابلاغ می‌کنند. به این ترتیب هر کدام از وراث نسبت به سهم‌الارث خود آگاهی پیدا کرده و باید نسبت به پرداخت آن اقدام کنند.

مالیات بر ارث چگونه پرداخت می‌شود؟

یکی از شرط‌های تقسیم ارث و دریافت آن، پرداخت مبلغ مالیات ارث به سازمان امور مالیاتی است. اگر این پرداخت صورت نگیرد، هیچکدام از وراث نمی‌توانند اموال و دارائی‌های متوفی را تصاحب کنند. به همین دلیل موضوع پرداخت مالیات ارث از اهمیت بالایی برخوردار است.

تکالیف اشخاص ثالث در ارتباط با مالیات بر ارث

اشخاص ثالث در ارتباط با مالیات بر ارث به دو دسته ماموران کنسولی ایران در خارج از کشور و اشخاص موضوع ماده ۳۴ قانون مالیاتهای مستقیم تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه وظایف هرکدام را به تفکیک بیان می‌کنیم.

ماموران کنسولی ایران در خارج از کشور

مطابق با ماده  ۳۳ قانون مالیاتهای مستقیم، ماموران کنسولی ایران در خارج از کشور وظیفه دارند ظرف سه ماه از تاریخ اطلاع از وقوع فوت اتباع ایرانی مراتب را ضمن ارسال کلیه اطلاعات در مورد ماترک آنان اعم از منقول یا غیرمنقول واقع در کشور محل ماموریت خود، با تعیین مشخصات و ارزش آن‌ها، از طریق وزارت امور خارجه به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کنند.

اشخاص موضوع ماده ۳۴ قانون مالیات‌های مستقیم

مطابق ماده ۳۴ قانون مالیات مستقیم، اشخاص زیر مجاز نیستند قبل از اخذ گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، اموال و دارایی‌های متوفی را به وراث یا موصی‌له واگذار کنند یا به نام آن‌ها ثبت و یا معاملاتی راجع به اموال و دارایی‌های مزبور انجام دهند:

اشخاصی که در بندهای بالا نام بردیم (به استثنای ادارات ثبت اسناد و املاک و صندوق‌های ادارات ثبت و وزارت‌خانه‌ها و موسسات دولتی و دستگاه‌هایی که بودجه آن‌ها به وسیله دولت تامین می‌شود و بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری) در صورت تخلف علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مال مشمول وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرایم متعلق مسئولیت تضامنی دارند، مشمول جریمه‌ای به میزان دو برابر مالیات متعلق هم خواهند بود. در مورد بانک‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی، متخلف و شرکا و معاونان وی در تخلف نیز مسئولیت تضامنی دارند.

جرایم مالیات بر ارث

دریافت مشاوره مالیات بر ارث

با توجه به پیچیدگی‌های مالیات بر ارث، پیشنهاد ما به شما؛ دریافت خدمات مشاوره مالیاتی در این زمینه است. موسسه محاسبان با کادری از اساتید مجرب و کاربلد، شما را در امر انحصار وراثت و پرداخت مالیات ارث یاری می‌کنند. موسسه محاسبان آماده همکاری و ارائه خدمات تخصصی به مودیان،  وراث در خصوص مالیات و دعاوی مربوط به آن است. برای دریافت نوبت مشاوره مالیاتی می توانید با شماره ۰۳۱۴۰۲۰ تماس بگیرید.

جمع بندی

مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که باید وراث آن را پرداخت کنند. طبق قانون کلیه وراث باید در مهلت قانونی، یعنی تا یک سال بعد از فوت متوفی، اقدام به ارائه اظهارنامه مالیاتی کنند. در غیر این صورت هر گونه نقل و انتقال دارایی‌های متوفی به وراث به مشکل برمی‌خورد. به همین دلیل باید تمامی مراحل قانونی مربوط به پرداخت مالیات ارث را در زمان تعیین شده انجام دهید.

سوالات متداول