مالیات تکلیفی پزشکان؛ نحوه محاسبه، پرداخت و معافیت های آن

مالیات تکلیفی پزشکان؛ برای پزشکان و متخصصان پزشکی کاربرد دارد. آگاهی از قوانین و نحوه پرداخت مالیات تکلیفی، به پزشکان کمک می‌کند که نه تنها از جرایم مالیاتی جلوگیری کنند، بلکه از فرصت‌های معافیت مالیاتی هم بهره‌مند شوند. در این مقاله، مالیات تکلیفی پزشکان، از تعریف تا نحوه پرداخت، بررسی خواهد شد.

مالیات تکلیفی پزشکان چیست؟

مالیات تکلیفی پزشکان، نوعی مالیات غیرمستقیم است که به‌عنوان علی‌الحساب مالیات سالانه پزشکان توسط مراکز درمانی کسر و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌شود. این مالیات بر اساس بند “ث” تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ تعریف شده و هدف اصلی آن شفافیت درآمدی و بهبود فرآیند وصول مالیات در حوزه خدمات درمانی است.

مشمولان مالیات تکلیفی پزشکان

مشمولان مالیات تکلیفی پزشکان، افرادی هستند که مطابق تعریف تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ در مراکز درمانی (دولتی یا خصوصی) فعالیت می‌کنند، اما معمولاً به صورت قراردادی یا مستقل خدمات ارائه می‌دهند. به عبارتی دیگر:

علی الحساب بودن مالیات تکلیفی

مالیات تکلیفی پزشکان بر اساس قانون، از محل درآمدهای زیر محاسبه می‌شود:

1. صورتحساب‌های ارسال‌شده به بیمه‌ها
2. وجوه نقدی دریافت‌شده از بیماران

این مالیات به‌عنوان علی‌الحساب مالیات سالانه پزشکان محسوب می‌شود و شامل حقوق ثابت یا سایر درآمدهای غیرمرتبط با فعالیت درمانی نمی‌شود. به این معنا که؛ پزشکان می‌توانند این مبلغ را در اظهارنامه مالیاتی خود ثبت کنند و اگر مبلغ پرداختی بیشتر از مالیات نهایی محاسبه‌شده باشد، مازاد آن برگشت داده می‌شود یا در سال‌های آینده محاسبه می‌شود.

فرمول محاسبه مالیات تکلیفی پزشکان 

بر اساس قوانین مالیاتی جدید، ۱۰٪ از حق‌الزحمه‌ این پزشکان به‌عنوان علی‌الحساب مالیات توسط مراکز درمانی یا بیمارستان‌ها کسر و به سازمان امور مالیاتی واریز می‌شود و فرمول محاسبه آن به شرح زیر است. 

مالیات تکلیفی = ٪۱۰ × درآمد ناخالص پزشک

نحوه پرداخت مالیات تکلیفی پزشکان

مراکز درمانی، اعم از دولتی و خصوصی، در قبال مالیات تکلیفی پزشکان وظایف قانونی مشخصی بر‌ عهده دارند. این وظایف به شرح زیر است:

مهلت پرداخت مالیات تکلیفی پزشکان

مطابق قوانین مالیاتی، مراکز درمانی باید حداکثر تا ۱ ماه پس از دریافت وجه از بیماران یا بیمه‌ها، مبلغ مالیات تکلیفی را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند. عدم رعایت این مهلت می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین برای مراکز درمانی شود.

تفاوت مالیات حقوق با مالیات تکلیفی پزشکان

تفاوت اصلی مالیات حقوق با مالیات تکلیفی پزشکان در نوع نرخ مالیات و ماهیت رابطه کاری است. مالیات حقوق با نرخ پلکانی و بر‌اساس رابطه استخدامی اعمال می‌شود، در حالی که مالیات تکلیفی با نرخ ثابت ۱۰٪ و بدون نیاز به رابطه استخدامی تعیین می‌‌شود.

مالیات حقوق مالیاتی است که بر‌اساس رابطه کارگر و کارفرمایی و در نتیجه انعقاد قرارداد کار اعمال می‌شود. در این حالت، کارفرما مسئولیت دارد که درصد مشخصی از حقوق پزشک را به‌عنوان مالیات کسر و آن را تا پایان ماه بعد به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند. در مقابل مالیات تکلیفی پزشکان، نیازی به وجود رابطه کارگر و کارفرمایی ندارد. تنها کافی است پزشک خدمات درمانی خود را در یکی از مراکز درمانی ارائه کرده باشد و مرکز درمانی درصدی از حق الزحمه را به عنوان مالیات تکلیفی پزشک در نظر بگیرد. 

استنادهای قانونی مالیات تکلیفی پزشکان

معافیت مالیاتی پزشکان

در این قسمت، به تفکیک شرایط و معافیت‌های مالیاتی برای پزشکان استخدامی و غیراستخدامی (مستقل) می‌پردازیم:

پزشکان استخدامی

پزشکان استخدامی که در مراکز درمانی دولتی یا خصوصی فعالیت می‌کنند و حقوق ثابت دریافت می‌کنند، تحت قانون مالیات‌های مستقیم از معافیت‌های مالیاتی ویژه‌ای برخوردارند. پزشکان دارای حقوق ثابت مشمول معافیت‌های پلکانی مالیات حقوق هستند.

این معافیت‌ها بر اساس ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم و سقف معافیت‌های سالانه تعیین می‌شوند. بر اساس ماده ۸۴ این قانون، سقف معافیت مالیات بر حقوق برای سال ۱۴۰۳ معادل ۱،۴۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال تعیین شده است که به‌صورت ماهانه در حقوق پزشکان لحاظ می‌شود. 

علاوه بر این، برخی مزایای غیرنقدی مانند کمک‌ هزینه مسکن، حق غذا و کمک‌های رفاهی در شرایط خاص از مالیات معاف هستند. این معافیت‌ها با هدف کاهش بار مالیاتی و ایجاد انگیزه برای فعالیت بیشتر پزشکان در بخش درمانی طراحی شده‌اند.

پزشکان غیراستخدامی (مستقل)

پزشکان غیر استخدامی که به صورت مستقل فعالیت می‌کنند و با مراکز درمانی و بیمارستان‌ها قرارداد استخدامی ندارند، صاحبان مشاغل محسوب می‌شوند. این گروه از معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم بهره‌مند می‌شوند. 

براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۳، سقف این معافیت برای مودیان ۱،۴۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال تعیین شده است. بنابراین مالیات تکلیفی این اشخاص به عنوان علی‌الحساب محاسبه شده و در زمان اظهارنامه مالیاتی، تخفیفات یا معافیت‌های قانونی اعمال می‌شود.

نکات معافیت مالیاتی پزشکان

درباره موضوع معافیت مالیاتی پزشکان، بهتر است که به نکات زیر آگاه باشید. 

1. یک نوع معافیت در سال

2. تشویق استفاده از سامانه‌های مالیاتی

3. فعالیت در مناطق کمتر توسعه‌ یافته

4. اظهارنامه مالیاتی

5. معافیت مشارکتی

جرایم عدم رعایت قوانین مالیات تکلیفی پزشکان

طبق ماده ۱۹۹ قانون مالیات‌های مستقیم و بند «ث» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳، اگر مراکز درمانی از پرداخت به‌موقع مالیات تکلیفی پزشکان خودداری کنند یا در انجام آن تاخیر داشته باشند، مشمول جرایم زیر خواهند شد.

مسئولیت تضامنی در پرداخت مالیات

مراکز درمانی در قبال عدم پرداخت مالیات تکلیفی، مسئولیت تضامنی با پزشکان خواهند داشت. این بدان معناست که در صورت عدم پرداخت، سازمان امور مالیاتی می‌تواند مستقیماً از مراکز درمانی مطالبه مالیات کند و آن‌ها موظف به پرداخت مبلغ کامل خواهند بود.

جریمه معادل ۱۰٪ مالیات پرداخت نشده

اگر مرکز درمانی مالیات تکلیفی را در زمان مقرر پرداخت نکند، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰٪ از مبلغ مالیات پرداخت‌نشده خواهد شد. این جریمه به‌صورت ثابت محاسبه شده و صرفاً به دلیل عدم انجام تعهدات قانونی اعمال می‌شود.

جریمه تأخیر به ازای هر‌ ماه پرداخت نشده

به‌ازای هر ماه تأخیر در پرداخت مالیات، جریمه‌ای معادل ۲.۵٪ از مبلغ مالیات محاسبه و به بدهی مالیاتی مرکز درمانی افزوده می‌شود. این جریمه به‌صورت ماهانه و تجمیعی اعمال می‌شود و تا زمان پرداخت کامل مالیات ادامه دارد.

جمع بندی

مالیات تکلیفی پزشکان، یکی از ابزارهای کلیدی برای شفافیت مالی و عدالت اقتصادی در نظام مالیاتی کشور است. آگاهی از قوانین، نرخ‌ها، مهلت‌ها و مسئولیت‌ها در این زمینه برای پزشکان و مراکز درمانی ضروری است. رعایت دقیق مقررات مالیاتی نه‌تنها از جرایم و مشکلات قانونی جلوگیری می‌کند، بلکه باعث نظارت نظام مالیاتی بر صنف پزشکان می‌شود.  

سوالات متداول