بازنشستگی تامین اجتماعی و شرایط آن

منظور از بازنشستگی زمانی است که دیگر بعد از سال‌ها کار در جوانی، کار کردن را کنار می‌گذارید تا دوران میانسالی آرام و بدون دردسری را تجربه کنید. میزان مبلغ مستمری بازنشستگی هم که تامین اجتماعی به حسابتان واریز می‌کند، بستگی به سال‌هایی دارد که کار کرده‌اید. اما بازنشستگی تامین اجتماعی و شرایط آن چیست؟ در این مقاله این موضوع را با هم بررسی می‌کنیم تا اگر ابهامی در این خصوص وجود دارد، برایتان روشن و شفاف شود.

بازنشستگی چیست؟

بازنشستگی یعنی فرد از زمینه‌ای که در آن شاغل بوده دست می‌کشد. در ایران اگر فرد در طی سال‌های شاغل بودن خود تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بوده باشد و هر ماه مقداری از حقوق خود را بابت حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کرده باشد، وقتی به سن بازنشستگی می‌رسد از صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی مبلغی به حساب او بابت مستمری واریز می‌شود.

تعریف بازنشستگی تامین اجتماعی

دلایل بازنشستگی

می‌توان گفت که بازنشستگی به دلایل زیر انجام می‌شود:

۱. کهولت و رسیدن به سن بازنشستگی

در این حالت شخص بیمه شده بعد از سال‌ها کار کردن و تلاش با رسیدن به سن و شرایطی که قانون شخص را بازنشسته می‌داند، بازنشسته می‌شود. 

۲. بازنشستگی زود هنگام

۳. شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی

برخی مواقع بر اساس شرایط خاص اقتصادی مثل بیکاری گسترده یا بحران و یا تورم نیرو در بنگاه‌های اقتصادی یا برخی ویژگی‌های خاص گروه‌ها، دولت‌ها تصمیم می­‌گیرند گروهی را به صورت زودرس بازنشسته کنند. در این خصوص می‌توان به بازنشستگی با ۲۵ سال سابقه به موجب قانون نوسازی صنایع و یا بازنشستگی زودهنگام کارکنان دولت و بازنشستگی زنان با ۲۰ سال سابقه اشاره کرد.

با وجود این دلایل به نظرتان قانون چه تدبیرهایی برای افراد و بازنشستگی آن‌ها در نظر گرفته است؟ در ادامه قوانین تامین اجتماعی و جدیدترین مصوبه‌های مجلس شورای اسلامی در خصوص بازنشستگی تامین اجتماعی را به طور کامل بررسی می‌کنیم.

شرایط بازنشستگی تامین اجتماعی

برای بازنشستگی تامین اجتماعی قوانین و شرایط جدیدی در نظر گرفته شده است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

1. بر اساس ماده 76 قانون تامین اجتماعی، کسانی که شرایط زیر را داشته باشند حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت:

تبصره 1 (اصلاحی 1371/12/16)
کسانی که 30 سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتی که سن مردان 50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند.

تبصره 2 (اصلاحی 1380/07/14)
الف: مشاغل سخت و زیان ‌آور کارهایی است که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر ‌اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و ‌بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و… صفت سخت و زیان ‌آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.

ب: حمایت‌ها

ب.1: افرادی که حداقل 20 سال متوالی و 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (‌مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد‌ حق بیمه مدت مزبور را به سازمان تامین اجتماعی پرداخته باشند می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و‌ زیان‌ آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.

ب.2: در صورتی که بیمه شدگان موضوع این تبصره قبل از رسیدن به سابقه مقرر در این قانون دچار فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای‌ سخت و زیان‌ آور گردند با تایید کمیسیون‌های پزشکی (‌موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی) با هر میزان سابقه خدمت از مزایای مندرج در این تبصره‌ برخوردار خواهند شد.

ب.3: در مورد سایر بیمه شدگان حداقل سابقه پرداخت حق بیمه برای استفاده از مستمری بازنشستگی از تاریخ تصویب این قانون هر سال یک سال‌ افزایش خواهد یافت تا آنکه این حداقل به 20 سال تمام برسد.

ب.4: از تاریخ تصویب این قانون جهت مشمولان این تبصره، چهار درصد (4%) به نرخ حق بیمه مقرر در قانون تامین اجتماعی افزوده خواهد شد که آن هم‌ در صورت تقاضای مشمولان قانون، به طور یکجا یا به طور اقساطی توسط کارفرمایان پرداخت خواهد شد.

تبصره 3 (الحاقی 1371/12/16)

بیمه ‌شدگانی که دارای 35 سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند می‌‌توانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون تقاضای بازنشستگی‌ نمایند.

تبصره 4 (الحاقی 1376/07/01)

1. زنان کارگر با داشتن 20 سال سابقه کار و 42 سال سن به شرط پرداخت حق بیمه با 20 روز حقوق می‌توانند بازنشسته شوند.
2. بر اساس جدیدترین مصوبه مجلس حداکثر سال‌های خدمت برای مردان ۳۵ سال و برای زنان ۳۰ سال و همچنین حداکثر سن بازنشستگی تامین اجتماعی برای آقایان ۶۲ سال و برای خانم‌ها ۵۵ سالگی است.
3. طبق جدیدترین مصوبه مجلس بیمه پردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آن‌ها برای بازنشستگی اضافه نمی‌شود. بیمه پردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه می‌شود.

نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی

برای محاسبه مبلغ بازنشستگی تامین اجتماعی، سازمان مربوطه به میانگین دو سال آخر حقوق مشمول بیمه شخص که بر اساس آن حق بیمه را پرداخت نموده است نگاه کرده و آن را ملاک می‌داند. حال منظور از حقوق مشمول بیمه در واقع حقوق ناخالص منهای آیتم‌های معاف از بیمه مانند حق اولاد و ماموریت می‌باشد.

مشاوره بازنشستگی تامین اجتماعی

در این مقاله درباره بازنشستگی تامین اجتماعی، دلایل، شرایط و نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی صحبت کردیم. چنانچه در خصوص بازنشستگی و قوانین آن برایتان ابهامی وجود دارد یا مشکلی در این خصوص برایتان پیش آمده، می‌توانید از صفحه مشاوره بیمه و کار محاسبان، برای دریافت مشاوره اقدام کنید یا با شماره 0314020 تماس بگیرید.

سوالات متداول