دارایی ثابت چیست؟ انواع دارایی ثابت + روش های محاسبه استهلاک

دارایی یعنی همه منابع و اموال اقتصادی که طی معامله‌های اقتصادی کسب می‌شوند. به عبارت ساده‌تر در فرایند مالی و اقتصادی تعدادی منابع اقتصادی به مالکیت یک واحد تجاری در می‌آید. دارایی‌ها منابعی هستند که در آینده برای سازمان‌ها سود مالی و اقتصادی دارند و همچنین از ارزش اقتصادی برخوردار هستند، یعنی قابلیت خرید و فروش و مبادله شدن دارند.  یکی دیگر از ویژگی‌های دارایی‌ها مالکیت است یعنی به راحتی به وجه نقد یا معادل‌های آن‌ها تبدیل می‌گردند. اگر میخواهید با دارایی ثابت، انواع آن، ثبت حسابداری و روش‌های محاسبه استهلاک آن‌ها آشنا شوید، با ما همراه باشید!

طبقه بندی دارایی ها

در یک سازمان مجموعه دارایی به تمام املاک و تجهیزات که تحت مالکیت صاحبان سازمان قرار دارند گفته می‌شود. بنابراین دارایی‌های یک سازمان را می‌توان به شکل زیر دسته بندی کرد. به طور کلی اموال و دارایی‌‌های یک شرکت، سازمان یا مجموعه را میتوان به دو دسته کلی دارایی‌‎های جاری و غیر جاری تقسیم کرد. از این رو دلیلی که سبب ایجاد تفاوت میان این دو نوع می‌شود مدت زمان و عمر مفید مربوط به استفاده از این اموال است.

1. دارایی‌های جاری

2. دارایی‌های غیرجاری

دارایی‌های غیرجاری، به اموال و دارایی های یک شرکت، سازمان یا مجموعه که مربوط به سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت هستند و ارزش آن‌ها در طی یک سال مالی قابل محاسبه نیست گفته می‌شود. از این رو از جمله دارایی‌های غیرجاری می‌توان به دارایی ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و پیش پرداخت‌هایی اشاره کرد که بیش از یک سال مالی به موعد سررسید آن‌ها باقی مانده است.

دارایی ثابت

دارایی ثابت به دارایی مشهودی که در واحد تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای ماهیتی دائمی یا نسبتاً ثابت است، گفته می‌شود. دارایی‌های مذکور، به استثنای زمین به مرور فرسوده یا در اثر گذشت زمان غیرقابل استفاده می‌شوند. در این صورت اصطلاحاً گفته می‌شود که دارایی‌ها مستهلک شده‌اند. این دارایی‌ معمولاً ماهیت فیزیکی دارند و در عملیات روزانه سازمان نقش اساسی ایفا می‌کنند.

ویژگی های دارایی ثابت

انواع دارایی ثابت

دارایی ثابت بر مبنای وجود فیزیکی به دو دسته مشهود و غیر مشهود تقسیم بندی می‌شود:

1. دارایی ثابت مشهود

دارایی‌های مشهود دارایی‌هایی هستند که به صورت فیزیکی قابل دیدن یا لمس کردن هستند. دارایی های ثابت مشهود مانند زمین ساختمان‌ها، ماشین آلات و… این دارایی‌ها اغلب تضمین کننده بقا و قدرت شرکت هستند.

2. دارایی ثابت نامشهود

دارایی‌های نامشهود دارای ماهیت فیزیکی نیستند و قابل لمس نمی‌باشند. در طبقه‌بندی دارایی‌های ثابت قرار می‌گیرند و اگرچه قابل دیدن نیستند اما سود آتی شرکت را تضمین می‌کنند. مثل حق چاپ، حق ثبت اختراع، سرقفلی، برند و نام تجاری.

[custom-Box-related]

بیشتر بخوانید: حسابداری سرقفلی چیست

[/custom-Box-related]

اهمیت دارایی ثابت

دارایی ثابت یکی از مهم‌ترین بخش‌ها و سرمایه‌های یک سازمان و موسسه می‌باشد. مدیران برای ادامه یافتن حیات تجاری خود باید در این زمینه، استراتژی‌های کافی و مفیدی اجرا کنند. به علاوه دارایی‌ها از این جهت برای یک شرکت، سازمان یا مجموعه مهم هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توانند منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند.

دارایی های ثابت در ترازنامه

در صورت‌های مالی دو نوع دارایی جاری و غیرجاری در سمت راست گزارش، لحاظ می‌شوند. دارایی های ثابت و دارایی‌های جاری، حساب‌های دائمی به شمار می‌روند و همانطور که می‌دانیم ماهیت حساب هر یک از دارایی‌ها در حسابداری بدهکار است. به همین خاطر دارایی‌ها در ستون سمت راست ترازنامه قرار می‌گیرند و در مقابل آن‌ها بدهی‌ها و سرمایه شرکت قرار دارد.

حسابداری دارایی ثابت

رویدادهای مربوط به خرید، فروش و استهلاک دارایی ثابت در حسابداری دارای ثبت مخصوص به خود است که شامل موارد زیر است:

نرم افزار اموال و دارایی ثابت

نرم افزار اموال و دارایی ثابت، نرم افزار کنترل بر وضعیت دارایی‌های یک سازمان می‌باشد. این نرم افزار جهت کنترل نقل و انتقالات دارایی‌ها، مستهلک شدن و جایگزینی بهینه اموال استفاده می‌شود. دارایی‌ها و اموال یک سازمان می‌تواند نقش عمده‌ای در تصمیم گیری‌های سازمانی داشته باشد. این در حالی است که گاها دارایی‌ها مستهلک می‌شوند و یا عمر مفید آن‌ها به پایان می‌رسد و از رده خارج می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با مزایا و انواع این نرم افزار به مقاله زیر مراجعه فرمایید.

استهلاک دارایی های ثابت

دارایی های ثابت طی عمر مفیدی که دارند مستهلک می‌شوند. شرکت‌ها معمولاً استهلاک دارایی‌ها را با هدف کاهش مالیات و یا سایر دلایل حسابداری انجام می‌دهند. استهلاک دارایی ثابت مشهود به سه گروه زیر دسته‌بندی می‌شود:

دارایی ثابت با گذشت زمان در حسابداری دچار استهلاک می‌شود. روش‌های مختلفی برای تعیین استهلاک دارایی ثابت استفاده می‌شود که محبوب‌ترین آن‌ها عبارت است از روش خط مستقیم که در ادامه به بررسی جزئی هر یک خواهیم پرداخت.

روش های محاسبه استهلاک دارایی ثابت

محاسبه استهلاک دارایی های ثابت طبق ماده 149 قانون مالیات های مستقیم به سه روش به شرح زیر انجام می‌شود:

1. روش خط مستقیم
2. روش مانده نزولی
3. روش تعداد تولید

1. محاسبه استهلاک دارایی ثابت به روش خط مستقیم

2. محاسبه استهلاک به روش مانده نزولی

برای محاسبه استهلاک به روش مانده نزولی نرخ استهلاک در طی سال‌های عمر مفید دارایی در بهای تمام شده منهای استهلاک انباشته ضرب خواهد شد.

3. محاسبه استهلاک به روش تعداد تولید

سود و زیان حاصل از فروش دارایی ثابت

سود و زیان حاصل از فروش دارایی ثابت، تفاوت بین مبلغ فروش دارایی و ارزش دفتری آن دارایی است. اگر مبلغ فروش بیشتر از ارزش دفتری باشد، سود تحقق یافته و اگر کمتر باشد، زیان رخ داده است.

ارزش دفتری دارایی ثابت – خالص ارزش فروش = سود یا زیان فروش دارایی ثابت

نمونه لیست دارایی ثابت

لیست دارایی‌های ثابت شامل فهرستی از دارایی‌هایی است که در یک سازمان یا کسب‌وکار وجود دارند و به‌طور مداوم در فعالیت‌های روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این لیست تمامی اموال و دارایی‌های شرکت به همراه جزئیات کامل آن‌ها، در آن ثبت می‌شود.  این دارایی‌ها معمولاً دارای ارزش ثابت و قابل تخمین هستند و به میزان مشخصی در موجودی دارایی‌های شرکت نقش دارند.

نمونه فرم لیست اموال شرکت

لیست دارایی های ثابت مشهود

لیست دارایی‌های ثابت مشهود شامل دارایی‌هایی است که دارای ماهیت فیزیکی هستند و به صورت ملموس در کسب‌وکار یا سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دارایی‌ها به طور مداوم در فعالیت‌های عملیاتی شرکت نقش دارند و ارزش آن‌ها به مرور زمان از طریق استهلاک کاهش می‌یابد. نمونه‌ای از این دارایی‌ها شامل موارد زیر است:

این دارایی‌ها به دلیل ماهیت فیزیکی‌شان به‌راحتی قابل مشاهده و شناسایی هستند و ارزش‌گذاری دقیق‌تری دارند.

استاندارد دارایی ثابت

استاندارد حسابداری شماره 11 به مبحث دارايی های ثابت مشهود می‌پردازد. در ادامه به شرح این استاندارد می‌پردازیم.

هدف

هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری دارايی‌های ثابت مشهود است تا استفاده‌كنندگان صورت‌های مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمايه‌گذاری واحد تجاری در این دارايی‌ها و تغييرات آن را تشخيص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارايی‌های ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعيين مبلغ دفتری آن و شناخت هزينه استهلاک و زيان كاهش ارزش دارايي است.

دامنه كاربرد

اين استاندارد باید برای حسابداری تمام دارايی‌های ثابت مشهود بکار گرفته می‌شود، مگر اين كه به موجب استانداردی ديگر، نحوه حسابداری متفاوتی مجاز يا الزامی شده باشد.

جدول دارایی ثابت

فهرست دارايی‌های استهلاک پذیر موضوع ماده 149 قانون ماليات‌های مستقيم اصلاحی مصوب 1394/04/3

جمع بندی

دارایی های ثابت در واقع دارایی‌هایی هستند که نمیتوان آن‌ها را در طول یک سال مصرف کرد و به نوعی سرمایه شرکت محسوب می‌شوند. دارایی های ثابت در ترازنامه تحت عنوان املاک، ماشین آلات و تجهیزات ثبت می‌شوند.

سوالات متداول