شرایط تعلق گرفتن حقوق مادر به دختر
مطالعه متمرکز
پس از مرگ مادر خانواده، تقسیم ارث و حقوق و همچنین وضعیت مهریه و سایر حقوق مالی مسائلی پیچیده هستند. در صورتی که مادر، کارگر تحت شمول قانون تامین اجتماعی یا کارمند مشمول قانون استخدام کشوری باشد، مساله انتقال حقوق مادر پس از فوت به بازماندگان و میزان سهم آن‌ها، در دو صورت و دو قانون وضع شده پیگیری می‌شود.
حقوق مادر پس از فوت کردن به چه کسی تعلق می‌گیرد؟
اگر مادر در زمان حیات تحت پوشش قانون تامین اجتماعی یا استخدام کشوری بوده باشد، براساس ماده ۸۲ قانون حقوق مادر پس از فوت به یک‌سری از افراد که در ۲ دسته کلی هستند، خواهد رسید. به طور کلی برای تعیین شرایط تعلق گرفتن حقوق مادر به افرادی که شرایط دریافت مستمری دارند، دو فرض و سناریوی کلی وجود دارد. در فرض اول که مادر تحت پوشش قوانین تامین اجتماعی بوده است و در فرض دوم، درزمان حیات به عنوان کارمند، مشمول قانون استخدام کشوری بوده است.
فرض اول؛ مادر تحت پوشش قانون تامین اجتماعی قرار دارد.
با توجه به جنسیت بیمه‌گزار، قوانین تامین اجتماعی تفکیک می‌شود. در این قانون، شرایط بهره‌مندی از بیمه و مستمری مادر فوت شده نسبت به پدر فوت شده، توسط افرادی که در قبال حقوق آن‌ها حق استفاده دارند، کمی متفاوت است. به‌طور کلی مطابق با ماده ۸۲ قانون تامین اجتماعی حقوق مادر تحت پوشش قانون این بیمه، به افراد زیر می‌رسد:
- شوهر دائمی
- فرزندان دختر یا پسر
- پدر و مادر متوفی
فرض دوم؛ مادر تحت پوشش قانون استخدام کشوری است.
شرایط دریافت حقوق و مستمری مادر فوت شدهٔ تحت پوشش قانون استخدام کشوری، با شرایط دریافت حقوق و مستمری بیمه تامین اجتماعی متفاوت است. همچنین افرادی که حق بهره‌مندی از حقوق مادر بعد از مرگ را دارند؛ طبق قانون استخدام کشوری شرایط متفاوتی دارند. براساس ماده ۸۶ قانون استخدام کشوری، افراد زیر به اولویت حق بهره‌مندی از حقوق مادر فوت شده را دارند:
- شوهر دائمی
- فرزندان دختر یا پسر
- پدر و مادر متوفی
- نوادگانی که تحت کفالت متوفی بوده‌اند.
سهم بازماندگان پس از فوت مادر
مقدار و میزان حقوق قابل انتقال مادر، مسئله‌ای دیگر است که در تعیین مسائل مالی پس از فوت مطرح می‌شود. سهم بازماندگان از حقوق مادر فوت شده نیز مانند افرادی که حق بهره‌مندی دارند، تعیین می‌شود. قانون تامین اجتماعی در مورد سهم بازماندگان، نسبت به قانون استخدام کشوری متفاوت است و احکام متفاوتی دارد. در مورد مساله مقدار سهم بازماندگان پس از فوت مادر نیز دو فرض وجود دارد.
سهم بازماندگان از حقوق مادر فوت شده طبق قانون تامین اجتماعی
در ماده 83 قانون تامین اجتماعی، سهم مستمری هر یک از بازماندگان بیمه شده متوفی به شرح زیر است:
- میزان مستمری همسر بیمه شده متوفی معادل با ۵۰٪ مستمری استحقاقی بیمه شده است. در شرایطی که بیمه شده مرد چند همسر دائم داشته باشد، مستمری او به به صورت مساوی بین همسران وی تقسیم می‌شود.
- میزان مستمری هر فرزند، فرد بیمه شده متوفی معادل با ۲۵٪ مستمری استحقاقی بیمه شده است. در صورتی که پدر و مادر را از دست داده باشد، مستمری او ۲ برابر میزان بیان شده خواهد بود.
- میزان مستمری هر یک از پدر و مادر، فرد بیمه شدهٔ فوت شده، معادل ۲۰٪ مستمری استحقاقی بیمه شده است. مجموع مستمری بازماندگان بیمه شدهٔ فرد فوت شده نباید از میزان مستمری استحقاقی متوفی بیشتر شود. هر‌گاه مجموع مستمری از این میزان بیشتر شود، سهم هر یک از مستمری بگیران به نسبت تقلیل داده می‌شود.
در این شرایط اگر یکی از مستمری بگیران فوت شود یا فاقد شرایط استحقاقی دریافت مستمری شود، سهم بقیه افراد با توجه به تقسیم‌‌‌بندی بیان شده در این ماده افزایش می‌یابد. در هر حال بازماندگان بیمه شده از ۱۰۰٪ مستمری بازماندگان متوفی استفاده می‌کند.
تبصره- منظور از مستمری استحقاقی بیمه شده متوفی، مستمری زمان فوت او است. در مورد بیمه‌‌شدگانی که در اثر هر نوع حادثه یا بیماری فوت شوند، مستمری استحقاقی یعنی حق مستمری که برای شخص بیمه شده از کار افتاده کلی که حسب مورد پرداخت می‌شود.
سهم بازماندگان از حقوق مادر فوت شده طبق قانون استخدام کشوری
شیوهٔ تعیین میزان سهم بازماندگان طبق قوانین استخدام کشوری، بسیار ساده است. مطابق با ماده ۸۷ این قانون، مستمری مادر فوت‌شده، به تساوی میان تمام بازماندگان تقسیم می‌شود. البته، قانون استخدام کشوری درباره این موضوع، یک تفاوت دیگر نسبت به قانون تامین‌اجتماعی دارد. در شرایط فوت یکی از بازماندگان یا باطل شدن حق بهره‌مندی، سهم شخص از حقوق مادر، بین سایر بازماندگان تقسیم نمی‌شود؛ بلکه توسط صندوق بازنشستگی کشوری توقیف می‌شود.
شرایط دریافت حقوق مادر فوت شده
افراد بازمانده بعد از فوت مادر، شرایط دریافت حقوق مادر را بر اساس قانون خواهند داشت. اما برای دریافت حقوق وی شرایطی از سوی سازمان‌ها در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم:
تحت پوشش قانون تامین اجتماعی
اگر مادر تحت پوشش قانون تامین اجتماعی بوده باشد، شرایط دریافت حقوق وی برای بازماندگانش به شرح زیر است:
- شوهر به شرط اینکه در درجه اول تحت تکفل زن باشد، در درجه دوم سن او از ۶۰ سال بیشتر باشد یا بر طبق نظر کمیسیون پزشکی در ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی از کار افتاده باشد و در حال حاضر از سازمان تامین اجتماعی مستمری دریافت نکند.
- در صورتی که متوفی دارای فرزند دختر باشد، وی این امکان را خواهد داشت که تا هر سنی از حقوق بازنشستگی مادر پس از فوت استفاده کند، اما در صورتی که شاغل نبوده و تحت پوشش بیمه مربوط به شغلش قرار نگیرد.
این موضوع برای فرزند پسر تا 20 سالگی صدق می‌کند و می‌تواند از حقوق بازنشستگی مادر فوت شده‌اش بهره ببرد، اما اگر نامه اشتغال به تحصیل از دانشگاه داشته یا اینکه دارای معلولیت باشد، تا سن 25 سالگی نیز می‌تواند حقوق مادر را دریافت کند.
- پدر و مادر در صورتی که اولا تحت تکفل او بوده ثانیاً سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال تجاوز کرده باشد و یا آنکه به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت ندارند.
- بر اساس ماده 91 قانون تامین اجتماعی ؛ برای تعیین میزان از کار افتادگی جسمی و روحی بیمه شدگان و افراد خانواده آن‌ها کمیسیون‌های بدوی و تجدیدنظر پزشکی تشکیل خواهد شد. ترتیب تشکیل و تعیین اعضا و ترتیب رسیدگی و صدور رای بر اساس جدول میزان از کار افتادگی طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد این سازمان و سازمان تأمین خدمات درمانی به تصویب شورای‌عالی می‌رسد.
تحت پوشش قانون استخدام کشوری
شرایط افرادی که واجد شرایط دریافت حقوق مادر پس از فوت چه برای افراد تحت پوشش قانون استخدام کشوری و چه برای افراد تحت پوشش قانون تامین اجتماعی مشابه است. به عبارتی همسر، فرزندان، پدر و مادر و نوادگان متوفی تحت شرایطی که بیان شد، می‌توانند از حقوق وی بهره ببرند.
چه مدارکی برای دریافت حقوق مادر پس از فوت لازم است؟
برای دریافت حقوق مادر پس از فوت وارثین باید مدارک زیر را به سازمان مربوطه ارائه دهند:
- شناسنامه و کارت ملی وارث
- سند ازدواج وارث (برای شوهر الزامی است)
- اسناد مربوط به بیمه متوفی
- گواهی فوت مادر
- گواهی رشد فرزندان (برای اثبات بالای 18 سال بودن)
- استشهادیه انحصار وراثت
- گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان (در صورت تحصیل)
سخن پایانی
در این مقاله درباره شرایط تعلق گرفتن حقوق مادر به دختر صحبت کردیم که چگونه پس از فوت حقوق او تعیین تکلیف می‌شود. با توجه به قوانین تامین اجتماعی و قوانین استخدام کشوری این شرایط متغیر است. به طور کلی افرادی که در دریافت مستمری مادر فوت شده در اولویت قرار دارند، شوهر دائمی، فرزندان پدر و مادر متوفی هستند. میزان سهم این افراد براساس قوانینی که نام بردیم، مشخص می‌شود.
سوالات متداول
1. حقوق مادر پس از فوت به چه کسانی می‌رشد؟
حقوق مادر پس از فوت وی به شوهر، فرزندان و پدر مادر او می‌رسد. برای دریافت اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.
2. سهم بازماندگان از حقوق مادر بعد از فوت چه میزان است؟
سهم بازماندگان از حقوق مادر بعد از فوت در قانون استخدام کشوری مساوی بوده و در قانون تامین اجتماعی برای همسر 50 درصد، برای فرزند معادل 25 درصد و برای پدر و مادر وی معادل 20درصد خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام روزتون بخیر من مجرد هستم و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستم در صورتی که ازدواج کنم اما تنها صیغه نامه در اختیار داشته باشم مجدد می توانم حقوق مادرم را دریافت کنم ایشان فرهنگی بودند؟!
سلام وقتتون بخیر. در صورت ازدواج با صیغه‌نامه، به دلیل ثبت در اسناد رسمی و به دلیل خروج از حالت تجرد، حقوق بازنشستگی دریافتی تان قطع می‌شود. پس از پایان صیغه و بازگشت به حالت مجرد، با ارائه مدارک (مثل گواهی تجرد)، می‌توانید مجدداً مستمری را دریافت کنید.
سلام مادرم ۴ سال است فوت کردن تا حالا خواهر مطلقه ام حقوق ایشان رو میگرفتن الان کارمند شده من در آستانه طلاقم بعد از طلاق میتونم درخواست بدم؟
سلام وقتتون بخیر.
با اراپه درخواست می‌توان مستمری را دریافت کرد
باسلام مادرم ۱۵سال هست فوت کرده بازنشست بهزیستی بود دخترش هستم ازدواج کردم میتونم حقوقش رو بازش کنم ؟؟؟؟
سلام وقتتون بخیر
نه امکان این مورد نیست