مالیات حق تمبر چیست؟ انواع مالیات تمبر و نحوه محاسبه آن

اولین باری که با تمبر مواجه شدم روی بسته‌های پستی و کارنامه‌های مدرسه بود تا اینکه متوجه شدم تمبرها روی اسناد و مدارکی مانند مدارک تحصیلی چسبانده می‌شوند و مانند مهر تاییدی روی سند و مدرک هستند و به آن اعتبار می‌‌دهند. ۸ ماده از قانون مالیات‌های مستقیم به موضوع مالیات حق تمبر اختصاص داده شده است. در کنار بررسی ماده‌های مرتبط با مالیات حق تمبر، هرچه در مورد این موضوع لازم است که با آن آشنا باشید را یاد می‌گیریم.   

حق تمبر چیست؟

حق تمبر یک کاغذ بهادار است که از آن برای اعتبار بخشیدن به اسناد، مدارک، اوراق و سهام استفاده می‌شود. در قوانین ایران حق تمبر به عنوان مالیات بر دارایی شناخته می‌شود و در دسته مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد. تمبرها را به صورت الصاق یا ابطال روی مدارک می‌چسبانند و حق مالیات آن را پرداخت می‌کنند. عدم پرداخت مالیات حق تمبر مشمول جریمه می‌شود.

انواع مالیات حق تمبر و محاسبه آن

۱. حق تمبر چک

طبق ماده ۴۴ قانون مالیات‌های مستقیم از هر برگ چک که از طرف بانک‌ها چاپ می‌شود، موقع چاپ 200 ریال مالیات اخذ می‌شود.

۲. حق تمبر سفته

۳. حق تمبر اسناد، مدارک و اوراق

در ماده ۴۶ قانون مالیات‌های مستقیم تمامی اسنادی که مشمول مالیات حق تمبر می‌شوند کامل بیان شده است. بر طبق این ماده، کلیهٔ اسناد قابل انتقال که در ایران صادر و مورد معامله قرار گرفته‌اند به استثنای چک و سفته که در ماده ۴۴ و ۴۵ بیان شده است، بارنامه دریایی و هوایی و همچنین اوراق بیمه مال‌التجاره مبلغ ۵,۰۰۰ ریال و بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری مبلغ ۱,۰۰۰ ریال حق تمبر تعلق می‌گیرد.

تبصره ۱ ماده ۴۶: از اوراق و مدارک زیر به شرح مقرر در این ماده حق تمبر اخذ می‌شود:

1.بابت صدور کارت معافیت هریک از مشمولان که به دلایل مختلف از انجام دادن خدمت وظیفه معاف می‌شوند، بابت صدور کارت معافیت، مبلغ ‌۱۰,۰۰۰ ریال حق تمبر اخذ می‌شود.
2. برای هرگونه گواهی­نامه رانندگی بین‌المللی مبلغ ۵۰,۰۰۰ ریال حق تمبر اخذ می‌شود.
3. از هر پلاک ترانزیت انواع خودرو و همچنین از شماره ­گذاری هر وسیله نقلیه که به صورت موقت وارد کشور می ‌شود مبلغ دویست هزار ۲۰۰,۰۰۰ ریال تمبر اخذ می‌شود.

۹. بابت پروانه مامایی یا مدرک تحصیلی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی مبلغ ۲۰,۰۰۰ ریال تمبر حق تمبر اخذ می‌شود.
۱۰. برای پروانه مشاغل پزشکی، دندانپزشکی، پیراپزشکی، دامپزشکی و داروسازی مبلغ ۱۰۰,۰۰۰ ریال تمبر اخذ می‌شود.
۱۱. برای جواز تاسیس، کارت شناسایی­ واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌های ­کسب و کار، بابت‌ صدور مبلغ ۱۰۰,۰۰۰ ریال  و بابت تجدید آن‌ها مبلغ ۵۰,۰۰۰ ریال حق تمبر اخذ می‌شود.

۴. حق تمبر مدارک بانکی

طبق ماده ۴۷ قانون مالیات‌های مستقیم از کلیه اسناد و مدارک بانکی که بین بانک و مشتریان آن‌ها بسته می‌شود، مبلغ ۱۰,۰۰۰ ریال حق تمبر دریافت می‌شود. البته در شرایطی که این قراردادها در دفاتر اسناد رسمی به ثبت نرسیده باشند.

۵. حق تمبر ثبت شرکت‌

طبق ماده ۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم سهام همه شرکت‌های ایرانی به غیر از شرکت‌های تعاونی، براساس ارزش اسمی سهام به قرار نیم در هزار مشمول مالیات تمبر خواهد بود. این مالیات باید ظرف دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت پرداخت شود.

6. مالیات حق تمبر اسناد صادر شده خارج از ایران

طبق قانون ۴۹ قانون مالیات‌های مستقیم اگر اسناد و اوراق ذکر شده در ماده‌های ۴۵، ۴۶، ۴۷، ۴۸ قانون صادر شده باشد، حق تمبر آن‌ها توسط صادرکنندگان پرداخت می‌شود. ولی در صورتی که اسناد در خارج از کشور صادر شده باشد، اولین شخصی که اسناد را دریافت می‌کند باید قبل از هرگونه امضاء، ظهرنویسی، معامله، قبولی یا پرداخت حق تمبر را مطابق قوانین پرداخت کند. در هرصورت کلیه موسسات یا اشخاصی که در ایران اسناد مذکور را دریافت، معامله یا تادیه می‌کنند، متضامنا مسئول پرداخت حقوق مقرر خواهند بود.

7. حق تمبر افزایش سرمایه

یک حالت دیگر که شرکت‌ها باید حق تمبر بابت آن پرداخت کنند، افزایش سرمایه است. این نکته در ماده ۴۸ قانون مالیات مستقیم بیان شده است. زمانی که شرکت‌ها اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند لازم است که حق تمبر آن را هم طبق زمان مشخص شده پرداخت کنند.

در صورت عدم پرداخت این مالیات جریمه‌های مختلفی برای شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود. یعنی با توجه به اینکه افزایش سرمایه از طریق سرمایه نقدی، مطالبات حال شده، حساب جاری شرکا یا شخص ثالث باشد، مقدار مالیاتی که برای حق تمبر آن در نظر گرفته می‌شود، متفاوت است.

تمبر مالیاتی از کجا تهیه کنیم؟

جدول حق تمبر و نرخ حق تمبر آن‌ها

در جدول زیر اسناد مشمول حق تمبر و میزان مالیات آن، موضوع ماده‌های ۴۴، ۴۵، ۴۶، ۴۶ و ۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم در جدول زیر به تفکیک درج شده است.

معافیت های حق تمبر

براساس قوانین مختلف که در کشور وضع شده، برخی از فعالیت‌های اقتصادی از مالیات حق تمبر معاف هستند که در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم و توضیح می‌دهیم.

۱. شرکت‌های تعاونی

بر طبق ماده ۴۸ قانون مالیات مستقیم شرکت‌های تعاونی مشمول پرداخت حق تمبر نمی‌شوند.

۲. ماده ۲۷ قانون رفع موانع تولید

۳. مناطق آزاد تجاری

طبق بشخنامه‌‌ای با شماره ۲۰۰/۹۴/۱۳ در تاریخ ۱۳۹۴/۰۲/۰۸ و ماده ۱۳ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی و اصلاحات بعدی آن، اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد اخذ مجوز به مدت ۲۰ سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی قانون مالیات مستقیم معاف هستند.

۴. شرکت‌های ادغام شده یا ترکیب شده

در بند الف ماده ۱۱۱ قانون مالیات مستقیم، تاسیس شرکت جدید با افزایش سرمایه شرکت موجود تا سقف مجموع سرمایه‌های ثبت شده شرکت‌های ادغام یا ترکیب شده از پرداخت نیم در هزار حق تمبر موضوع ماده ۴۸ قانون مالیات مستقیم معاف هستند.

جریمه عدم پرداخت حق تمبر

سامانه پرداخت حق تمبر مالیاتی

علاوه بر مواردی که بالا گفتیم، مالیات تمبر برای موارد دیگری هم کاربرد دارد:

• تمدید کارت بازرگانی
• صدور پروانه کسب اتاق اصناف
• تمدید پروانه کسب اتاق اصناف
• سرمایه و تغییرات سرمایه
• صدور کارت بازرگانی

نحوه پرداخت مالیات حق تمبر به دو صورت حضوری و اینترنتی است و مودیان برای پرداخت اینترنتی حق تمبر باید به سایت امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir، سامانه پرداخت قبوض برخط مالیاتی مراجعه کنند. سپس شناسه ۳۰ رقمی قبض مالیات خود را همراه با کد امنیتی در سامانه وارد و روی گزینه بررسی شناسه قبض نسیم کلیک کنید. یا می‌توانید نرم افزار مالیات من را از لینک نرم افزار مالیات من (ویژه گوشی های هوشمند اندروید) دانلود کنید و همین مراحل را از طریق گوشی تلفن همراه خود انجام دهید.

مراحل پرداخت مالیات حق تمبر

بعد از ورود به سامانه مالیات حق تمبر باید اطلاعات زیر را وارد کنید:

جمع‌بندی

در این مقاله درباره مالیات حق تمبر و قوانین آن صحبت کردیم. پیشنهاد می‌کنیم اگر در خصوص قوانین حق تمبر سوال یا ابهامی برایتان وجود دارد از طریق کامنت با کارشناسان محاسبان در ارتباط باشید یا از خدمات مشاوره مالیاتی تلفنی محاسبان برای حل مشکل خود اقدام کنید. مشاوره مالیاتی محاسبان متشکل از تیمی از اساتید و مشاوران با تجربه در زمینه مالیاتی است که چراغ راه مسائل مالیاتی شما هستند.

سوالات متداول