کمیته انضباط کار
مطالعه متمرکز
احتمالاً شما هم به این فکر کرده‌اید که در بسیاری از مواقع، رسیدگی به تخلفات کارگر می‌تواند شبهاتی را برای ایشان ایجاد کند. به صورتی که آیا رسیدگی به این تخلفات به‌طور عادلانه انجام می‌گیرد یا ممکن است در این بین تحرکاتی که بیشتر هم می‌تواند از جانب کارفرمایان انجام شود، در تصمیم‌گیری رسیدگی به تخلفات کارگران تأثیر‌گذار باشد. در این راستا، باید کمیته‌های انضباطی تشکیل شوند که به‌طور واضح و منصفانه به تخلفات رسیدگی کنند. در این مقاله از محاسبان، شما را با کمیته انضباط کار و تصمیمات آن و همچنین با انواع تخلفات کارگری و تنبیه آن آشنا می‌کنیم.
کمیته انضباط کار
برای جلوگیری از بروز مشکلات ذکر شده و به حداقل رساندن نارضایتی‌های ناشی از احتمال ناعادلانه بودن تصمیم‌ها و قضاوت‌ها در خصوص مشکلات انضباطی، قانون کار برای این مشکل تدبیری را پیشنهاد داده است که در آن ذکر شده: باید در کارگاه‌ها کمیته‌ای تحت عنوان کمیته انضباط کار تشکیل شود. کمیته انضباط کار متشکل از ۳ نفر است که نماینده کارفرما، نماینده کارگران و یک نماینده از سرپرستان باید در آن عضویت داشته باشند.
نکته مهم
به ازای هر یک نماینده از جانب کارفرما باید به همان تعداد نمایندۀ کارگران در کمیته انضباط کار وجود داشته باشند.
باید مدنظر داشت که در کارگاه‌های بدون تشکل کارگری، نمایندۀ کارگران جهت حضور در کمیته انضباط کار، به طور مستقیم با مشارکت اکثریت مطلق کارگران کارگاه و به صورت اکثریت نسبی انتخاب می‌شود. البته بهتر است انجام انتخابات تا حد امکان با نظارت نمایندۀ اداره کار و امور اجتماعی محل اجرا شود؛ چرا‌که دیگر نمی‌توان ایرادی به نحوۀ برگزاری وارد کرد. اما چنانچه امکان این اتفاق نبود، باید صحت انتخاب به نحو مقتضی به تأیید واحد کار و امور اجتماعی محل برسد.
تصمیمات کمیته انضباط کار
در مواقع بروز تخلفات توسط کارگران، این کمیته انضباط کار است که باید در مورد تخلفات یا قصور کارگران تصمیم‌گیری کند؛ البته تصمیمات این کمیته باید حتماً در زمینهٔ آیین نامه انضباطی کارگاه انجام شود و قطعاً نمی‌توانند فوق آیین‌نامه تصمیم گرفته و عمل کنند.
یکی از نکات با اهمیت در تخلفات کارگری این است که علاوه بر تعیین موارد اتهام یا تخلفات که در ماده ۸ نمونه آیین‌نامه انضباط کار آورده شده است، وفق ماده ۱۶ نمونه آیین‌نامه کمیته انضباط کار، باید از کارگر متخلف دعوت به عمل آمده و پس از تعیین موارد اتهامی، تفهیم اتهام به کارگر صورت گیرد. در صورت تأیید موارد ذکر شده، کمیته انضباط کار این موارد را در پرونده به صورت کتبی درج و وقت رسیدگی جهت حضور تعیین می‌شود.در این شرایط مسئلۀ مهم این است که:
اول) آیا تخلفات تشخیص داده شده از نظر قانون کار هم تخلف محسوب می‌شود؟
دوم) در صورت اثبات انجام تخلفات انضباطی، میزان مجازات کارگر براساس چه مرجعی مشخص می‌شود؟
پس از آنکه کمیته انضباط کار دعوت‌نامه حضور کارگر را برای ایشان ارسال کرد، کارگر باید در جلسه مقرر حضور یافته و از خود دفاع کند. چنانچه این توضیحات مورد قبول کمیته انضباط کار قرار بگیرد که کارگر از اتهام تخلفات رهایی می‌یابد؛ اما چنانچه کارگر نتواند کمیته انضباطی را متقاعد کند، این کمیته کارگر را مطابق با آیین‌نامه انضباطی که از پیش برای کارگاه تدوین شده است، مقصر تشخیص داده و مطابق با تنبیهات مشخص شده در آن، کارگر را مستحق تنبیه می‌داند.
دسته بندی تخلفات کارگری نسبت به نوع کار
مطابق با آیین‌نامه‌های اجرایی اداره کار و مقررات انضباطی آیین نامه، تخلفات در 4 دسته قرار می‌گیرند که این دسته‌بندی‌ها به شرح زیر هستند: گروه اول از تخلفاتی که کمیته انضباط کار می‌تواند به آن ورود کند را می‌توان در موارد زیر مشاهده کرد:
- کم‌کاری، تنبلی یا سهل انگاری در انجام وظایف.
- انجام رفتارهایی که با قوانین شغلی یا اداری مغایرت داشته باشند.
- عدم رعایت پوشش و شئونات اسلامی و اجتماعی.
- عدم نظارت درست و کافی مدیران به کارکنان.
- عدم مشارکت در دوره‌های آموزشی که برگزار می‌شوند.
- استعمال انواع دخانیات.
- عدم دقت کافی در مراقبت و محافظت از اسناد و اموال کارگران و کارفرمایان.
گروه دوم از تخلفات کارگران می‌توانند عواملی مانند زیر باشند:
- تهمت زدن به دیگران و یا انجام صحبت‌هایی که باعث تأثیر بر آبروی دیگر اشخاص شود.
- عدم توجه به اصول و نکات ایمنی و مهم در هنگام استفاده از ماشین‌ها و ابزارها.
- استفاده نکردن از تجهیزات و وسایل ایمنی فردی در حین انجام کار و همچنین مواقعی که لازم هستند.
- اعتیاد داشتن به انواع مواد مخدر و یا مشروبات الکلی و همچنین مصرف آنها در محیط کار.
- سوء استفاده کردن از پست و مقام.
- ارائه گزارش‌های خلاف واقع و دروغ در زمینه‌های کاری.
- عدم اطاعت از مافوق خود.
- تبعیض قائل شدن میان افراد بنا به دلایل غیر کاری و شخصی.
- عدم رسیدگی به کارهای ارباب رجوع بدون وجود دلایل موجه و قابل قبول.
گروه سوم تخلفات آیین‌نامه انضباط کار و مورد رسیدگی کمیته انضباط کار را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:
- کارشکنی و کم‌کاری و همچنین تشویق دیگران به انجام این کار.
- عدم مراقبت از اسناد محرمانه و افشای این دسته از اسناد.
- تصاحب کردن اموال شرکت و مشتریان بدون کسب مجوز کتبی از افراد مرتبط.
- استراق سمع کردن یا باز کردن بسته‌هایی که مربوط به مجموعه کاری یا افراد دیگر است.
- گرفتن وجوه مالی بنا به دلایلی به جز قوانین تعیین شده.
- جعل و دستکاری اوراق و اسناد.
و اما در نهایت به گروه چهارم تخلفات کارگران در کارگاه‌ها می‌رسیم:
- مشارکت در تجمع‌هایی مانند اعتصاب و تشویق دیگران به انجام این دسته کارها.
- همکاری و پیوستن به گروه‌های محارب و یا تشویق دیگران به این امر.
مراحل تنبیه کارگر نسبت به گروه تخلف
حال با توجه به تشخیص کمیته انضباط کار نسبت به تخلف انجام گرفته، باید تنبیه متناسب با نوع تخلف اجرا شود که مراحل آن مطابق با شرایط زیر است:
- ابتدا در مرحله اول و برای دفعه اول، باید به شخص متخلف تذکر کتبی داده شود.
- در مرحله دوم، به شخص متخلف تذکر کتبی همراه با درج در پرونده داده شود.
- کم کردن بخشی یا کل تسهیلات و پاداش و مزایای فرد در مرحله سوم انجام می‌شود.
- در مرحله چهارم کمیته انضباط کار می‌تواند نسبت به محروم کردن فرد متخلف از ارتقا شغلی و همچنین تنزل مقام وی اقدام کند.
چنانچه تخلف کارگر بسیار شدید بوده و یا در دفعات مکرر و البته با طی کردن مراحل فوق اتفاق بیفتد، کمیته انضباط کار می‌تواند با درخواست از اداره کار و پس از تأیید آن نسبت به اخراج کارگر اقدام کند.
نکته مهم
ممکن است تخلفی در یک کارگاه در گروه اول قرار داشته باشد، اما در کارگاهی دیگر، تخلف شدیدتری تلقی شود؛ مانند سیگار کشیدن که در اکثر کارگاه‌ها در دسته تخلفات گروه اول قرار می‌گیرد، اما در کارگاهی دیگر مانند پمپ بنزین در گروه چهارم بوده و دارای درجه تنبیه شدیدتری است. بنابراین باید حتماً تخلفات را با وضعیت کارگاه خود تطابق داده و بتوانیم این دسته‌بندی را مطابق با نوع کار تنظیم کنیم.
مزایا و معایب کمیته انضباط کار
وجود کمیته انضباطی در سازمان‌ها می‌تواند نتایج مختلفی به همراه داشته باشد. این کمیته علاوه بر مزایای خود، ممکن است با چالش‌ها و معایبی هم روبه‌رو شود که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
مزایای کمیته انضباط کار عبارتند از:
- با وجود کمیته انضباطی، تخلفات بهتر شناسایی و اصلاح می‌شوند، که باعث حفظ نظم و انضباط در محیط کار می‌شود.
- با رسیدگی عادلانه به تخلفات کارگران، اعتماد آنها به تصمیمات سازمان بیشتر می‌شود.
- با وجود تنبیه مناسب برای تخلفات، کمیته می‌تواند از تکرار تخلفات جلوگیری کند.
معایب کمیته انضباط کار عبارتند از:
- در صورت دخالت، تصمیمات کمیته ممکن است ناعادلانه باشد که به بی‌اعتمادی میان کارکنان و مدیریت منجر می‌شود.
- تصمیمات نادرست کمیته می‌تواند به مشکلات حقوقی برای سازمان و احتمال شکایت از سوی کارکنان منجر شود.
جمع بندی
تخلفات در همهٔ کارگاه‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد و برای کارفرماها دردسر ایجاد کند. برای اقدام درست در این شرایط و جلوگیری از بروز تصمیمات عجولانه و نادرست، باید قبل از آن پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهیم که در زمان نیاز بتوانیم از اقدامات گذشته استفاده کنیم. یکی از مهم‌ترین اقدامات تشکیل کمیته انضباط کار و تدوین آیین‌نامه انضباط کار مطابق با شرایط کار و محدودیت‌های هر شغل است که در زمان بروز تخلفات کارگران بتوان به آنها استناد کرده و عادلانه‌ترین تصمیم را در مواجهه با تخلفات اتخاذ کرد.
سوالات متداول
1. کمیته انضباط کار چه وظایفی دارد؟
کمیته انضباط کار وظیفه دارد به تخلفات کارگران رسیدگی کرده و تصمیمات لازم را طبق آیین‌نامه انضباطی کارگاه اتخاذ کند.
2. چه نوع تخلفاتی در کارگاه‌ها وجود دارد؟
تخلفات کارگری می‌تواند شامل کم‌کاری، عدم رعایت ایمنی، مصرف مواد مخدر در محیط کار، و رفتارهای ناپسند اجتماعی مانند تهمت زدن به دیگران باشد.
3. مجازات‌های کمیته انضباطی چگونه تعیین می‌شود؟
مجازات‌ها بسته به نوع و شدت تخلف متفاوت است و می‌تواند از تذکر کتبی تا اخراج کارگر متغیر باشد.
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام و عرض ادب
وقتتون بخیر،ببخشید من یه سوال داشتم ازتون،شرکتی که من پنج سال براش کار کردم ،به یه دلیل پوچ منو به کمیته انضباطی دعوت کرد وقتی رفتم جلسه داخل جلسه فهمیدن که کاملا اشتباه کردن خودشون و اصلا خطا و اشتباهی از طرف من نبود،من استعفاد دادم از اون شرکت اما متاسفانه الان که موقیعت کاری خوبی پیدا کرده بودم وقتی از شرکت استعلام گرفتن بازرسی اعلام کرد که من پرونده دارم در صورتیکه هیچی ندارن و باعث شدن من موقعیت شغلیم رو از دست بدم،سوالم این هست که من میتونم شکایت کنم و رای کمیته انضباطی رو بخوام ازشون؟چون اون روز که من رو دعوت کردن به جلسه من ماموریت ثبت کردم اما خود پرسنلی سرخود ماموریت رو به مرخصی استحقاقی تغییر داد.ممنون میشم من رو راهنمایی کنید.
سلام وقتتون بخیر
شما می‌توانید درخواست حکم جلسه کمیته انضباطی را داشته باشید تا بوسیله آن به اثبات غیر موجه بودن پرونده خود اقدام نمایید.
سلام خانمی ۴۴ساله هستم کارشناس حرفه ای مدیریت کسب کار وفروش .چند وقت پیش در بک شرکت به عنوان مسئول دفتر استخدام شدم پس از مدتی کار فروش وحسابدلری نیز به کارم اضافه شد وخیای وقت ها هم با ماشین وانت باید محصول هم به مشتریان ارسال وتحویل میدادم .به علت نشغله کاری خیلی زیادم دیگر تحمل همکاری با آنها را نداشتم وگفتم دیگر نمیخ اهم با شما همکاری کنم با کارفرمای خود بحثم بالا گرفت ومرا بد کتک زدند ونمیگزاشتن از کارخانه بیرون بروم به هرحال با نرمش خواستی وقول همکاری با آنها از کارخانه بیرون آمدم چندروز بعد به مادرم گفتم برود وکارت نلی وسناسنامه وسفته هایم را از آنها بگیرد گفته بودن باید بیاید وکار را تحویل بدهد من به اتفاق دخترم رفتم به محض ورودم ممانعت از ورود دخترم کردن ومن اعتراض کردم ومجددا درگیر شدم واز آنجائیکه با مامورهای انتظامی دوست بودند مرا مجبور کردن که در قبال اینکه تمام حق وحقوقی را آنها کنم که گرفته ام کارت ملی وشناسنامه رادارند وگفت تا یک هفته دیگر حق وحقوقت را می‌دهیم اکنون ۲ماه گذاشته وحقم را نمی‌دهند من چه باید بکنم
سلام
اقدام از طریق اداره کار برای دریافت حق و حقوق
اقدام از طریق دادگاه برای ضرب و شتم