اخراج کارگر در قانون کار | شرایط و قوانین اخراج کارگر 1403
مطالعه متمرکز
بسیاری از کارفرمایان در مواقع بروز مشکلات اقتصادی و یا بروز اختلافات با کارگران خود، ساده‌ترین و راحت‌ترین راه را در اخراج کارگر می‌بینند. در صورتی که این کار، مشکلات بسیار زیادی را برای آنان به وجود می‌آورد، بدون آن‌که پیش از آن به نتایج این امر فکر کرده باشند. پس در این موارد کارفرمایان باید در ابتدا نسبت به عواقب اخراج نیروی کار مطلع شده تا بتوانند تصمیم درستی بگیرند و ریسک اتفاقات بعد از آن را بپذیرند یا از راه درست برای انجام خواسته خود اقدام کنند. در این مقاله به قوانین اخراج کارگر براساس قانون کار می‌پردازیم.
اخراج در قانون کار
در قانون کار بدون دلیل یا با دلایل دلخواه نمی‌توان کارفرما یا کارگران را اخراج کرد و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، کارفرما مشمول جرائم بسیاری می‌شود. کارفرمایان معمولا بدون دانش قبلی و تصمیم‌های ناگهانی برای خود مشکل ایجاد می‌کنند. در این مواقع معمولاً کارفرمایان سوال می‌کنند که قانون کار برای اخراج نیروی کار چه روندی در نظر گرفته است و چگونه می‌توانند برای اخراج نیروی کار اقدام کنند؟ قانون کار در این زمینه برای کارفرمایان حقوقی را در نظر گرفته است، اما شاید در برخی شرایط دیگر دست کارفرمایان باز نباشد. ما در ادامه مقاله قوانین اخراج کارگر توسط اداره را شرح می‌دهیم.
شرایط اخراج کارگر
اگر کارفرما قصد داشته باشد که نیروی کار خود را اخراج کند، چه شرایطی باید وجود داشته باشد که دست کارفرما باز باشد؟ در ادامه برایتان این موارد را بیان می‌کنیم.
1. اخراج کارگر در صورت داشتن قرارداد
در حالتی که قرارداد اشخاص، بلند مدت باشد یا پایان نیافته باشد: در این موارد کارفرما نمی‌تواند به راحتی در خلال قرارداد با کارگر خود قطع همکاری کند،چراکه خود تاریخ پایان قرارداد را مشخص کرده و با کارگران قرارداد بسته است. در این شرایط باید کارفرما برای اخراج نیروی کار خود دارای دلیل محکم و منطقی باشد که از پیش مورد تایید اداره کار قرار گرفته باشند.
به عنوان مثال ممکن است کارگری در انجام وظایف خود قصور ورزد؛ در این شرایط کارفرما آن کارگر را اخراج میکند. معمولا در این مواقع اداره کار حکم اخراج نیروی کار را رد و کارفرما را ملزم به بازگشت به کار کارگر میکند. چراکه چندین مورد مهم توسط کارفرما در این شرایط رعایت نشده است. مثلاً اگر در شرایط فوق، کارفرما دارای آیین‌نامه انضباطی باشد و آن آیین‌نامه را به تایید اداره کار رسانده باشد، در زمان قصور کارگران خود می‌تواند به آن استناد کند. اما باز هم تاییدیه روی آیین‌نامه انضباطی به تنهایی کفایت نمی‌کند. به همین جهت باید کارفرما موارد دیگری را نیز رعایت کند.
مانند آن‌که در زمان‌های قصور یا اشتباه و خطای کارگران باید در مرتبه اول به صورت شفاهی به کارگر اخطار دهد و در مراحل بعدی باید اخطاریه کتبی صادر و پرونده پرسنلی وی درج شود. از این طریق زمانی که باز هم این اشتباهات تکرار شود، کارفرما می‌تواند وی را اخراج کند و به وسیله اقدامات قبلی انجام گرفته، حقانیت خود در تصمیم اتخاذ شده را به اداره کار اثبات کند.
2. اخراج کارگر بدون قرارداد
در حالتی که قرارداد اشخاص، کوتاه مدت بوده یا پایان یافته باشد: در شرایطی که تاریخ قرارداد پرسنل پایان یابد، کارفرما هیچ الزامی برای ادامه همکاری با کارگران خود ندارد و می‌تواند با هر کدام از آن‌ها بدون هیچ نگرانی قطع همکاری کند. در این حالت اخراج نام درستی برای این اقدام نیست و فقط قطع همکاری از جانب کارفرما اتفاق افتاده است.
اخراج کارگر با توجه به نوع قرارداد
قوانین اخراج نیروی کار با توجه به نوع قرارداد وی متفاوت است. این تفاوت در نوع قرارداد موقت و دائمی است. هرکدام از این شرایط، قوانین خاص خود را دارد که در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
1. اخراج کارگر با قرارداد موقت
در این شرایط کارگر می‌تواند با اثبات آن‌که بدون دلیل اخراج شده است و یا آن‌که کارفرما موارد ذکر شده در خطوط بالا را رعایت نکرده باشد، بازگشت به کار گرفته و به کارگاه باز گردد و یا با دریافت حق سنوات خود به جای 30 روز به میزان 45 روز از بازگشت به کار انصراف دهد.
2. اخراج کارگر با قراداد دائم
در این حالت کارگر پس از اخراج می‌تواند با طرح شکایت در اداره کار و شرکت در مراحل دادرسی اداره کار و هیئت‌های تشخیص، بازگشت به کار گرفته و کارفرما باید علاوه بر قبول بازگشت به کار کارگر، حقوق ایام بلاتکلیفی را هم به او پرداخت کند. با تمامی توضیحات فوق باید به این نتیجه رسیده باشید که یکی از عوامل مهم رهایی از جرائم و عواقب اخراج نیروی کار، داشتن آیین‌نامه انضباطی درست و مدون است که هر کارگاه و کارفرمایی به آن نیاز دارد.
نکته مهم
البته باید به این نکته توجه داشت که کارفرما حتی با وجود اخراج نیروی کار خود باید تمامی حقوق و مزایا وی اعم از حقوق معوق، سنوات پایان خدمت، عیدی و دیگر مزایای معوق همچون بازخرید ایام مرخصی او را جبران کند.
موارد موثر بر میزان اخراج کارگر
یکی از مهمترین عوامل در رشد میزان اخراج کارگران، عدم توجه کارفرمایان نسبت به اجرای صحیح و درست فرآیند جذب و استخدام در سازمان‌ها است. اگر کارفرمایان به فرآیند جذب و استخدام نیروی کار در سازمان‌ها توجه کنند و به درستی آن را پیش ببرند، اخراج کارگران و عواقب ناشی از آن کاهش می‌یابد و به دنبال آن کارفرمایان هم استرس کمتری را برای امور کسب‌وکار خود به دوش می‌کشند.
نکته مهم
انعقاد قرارداد به صورت بازه‌های نه چندان طولانی نیز باعث می‌شود عواقب اخراج نیروی کار برای کارفرمایان کاهش یافته و در اثر بروز اختلافات و مشکلات جدی راحت‌تر بتوانند نیروهای خود را جایگزین کنند.
جمع بندی
باید توجه داشت که در هر سازمانی با رعایت نکات هرچند درست و اصولی، باز هم ممکن است مشکلاتی بین هر کارگر و کارفرمایی اتفاق بیفتد؛ پس باید همه اصول در جذب و حفظ پرسنل را رعایت کنید. برای این موارد باید آگاهی کافی نسبت به قوانین و اصول را داشت تا بتوان از بروز این مشکلات پیشگیری کرد. همچنین از کنار این مشکلات به سادگی گذر نکرد و اطلاعات لازم را در اختیار افرادی که آگاهی لازم را ندارند، قرار داد.
سوالات متداول
۱. در صورتی که قرارداد تمام شود، آیا کارفرما می‌تواند دیگر قرارداد را تمدید نکند؟
بله. در صورتی که قرارداد پرسنل تمام شود، کارفرما می‌تواند بدون هیچ نگرانی با آن‌ها قطع همکاری کند.
۲. در صورتی که همچنان کارفرما با کارگر قرارداد بلندمدت داشته باشد، چگونه می‌تواند کارگر را اخراج کند؟
در صورت داشتن قرارداد بلند مدت، کارفرما نمی‌تواند خللی در همکاری با کارگر ایجاد کند. مگر اینکه دلایل محکمی داشته باشد که مورد تایید اداره کار باشد و بتواند برای اخراج نیروی کار اقدام کند.
دیدگاهتان را بنویسید
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام وقت بخیر من و همسرم داخل یه هایپر مارکت مشغول کار بودیم هیچ قرارداد کتبی هم نه کارفرما داره نه ما کارفرما بدون دلیل به ما توهین کرده و بدون مدرک به ما تهمت دزدی زده و مارو تلفنی اخراج کرده ما میتونیم وزارت کار شکایت کنیم سنوات سالانه و عیدی رو بگیریم یا خیر ممنون
سلام وقتتون بخیر
بله این امکان وجود دارد
باسلام ،بنده در کارخانه آجر دوماه پیش بعنوان پرسکار خط تولید معرفی به قسمت تولید شدم پپس از گذشت بیست روز کم کم مسئول او قسمت کارهای مازاد از بنده میکشید درحدیکه که به جایی رسید که به بنده دستور جمع کردن ضایعات تو کار را میداد پس از تحمل بیست روز درنهایت معترض شدم و با احترام به ایشان گفتم معرفی به کار ما شغلمون یه چیز دیگه بود ومن الان اصلا تو اون بخش مشغول نیستم با بی احترامی تمام داخل نگهبانی مجموعه گفتن من تشخیص میدم تو کجا کار کنی شما در همون قسمت ضایعات باید ادامه بدین نیست اصلا آقای نگهبان ایشون از فردا حق ورود به کارخانه رو ندارن وبنده رو بی علت اخراج کردن من الان باید چیکار کنم دوست دارم بیارم ادامه دهم
سلام وقتتون بخیر
می‌توانید به طرح درخواست و شکایت خود در اداره کار حق و حقوق خود را پیگیری نمایید.
سلام
کارگری که ادعا میکند قبل از پایان قرارداد اخراج شده، اما خودش رفته قبل از پایان قرارداد، چطور باید اثبات کنیم که اخراج نشده؟
سلام وقتتون بخیر
شما باید در زمان ترک کار این موضوع را به طور رسمی به اداره کار اطلاع رسانی می‌کردید تا بتوانید ترک کار را اثبات نمایید.
سلام . قرادادهای سه ماه راهی هست که دست کارفرما باز باسه واسه اخراج کارگرش
سلام وقتتون بخیر
کارفرما در پایان مدت قرارداد می‌تواند با کارگر ادامه همکاری ندهد.
سلام اگه کارگر سالانه سنوات خدمت خود را دریافت کرده باشد.و بدلیل غیر موجه اخراج شود آیا باز هم کارفرما باید به ازای هر سال به کارگر ۳۰ روز سنوات خدمت بدهد یا خیر؟
با تشکر
سلام وقتتون بخیر
به عوامل مختلفی مانند مدت قرارداد بستگی دارد اما اگر قرارداد به صورت سالیانه بوده باشد تنها سنوات پرداخت نشده باید پرداخت گردد و بابت اخراج غیرموجه نیز می‌توانید به اداره کار شکایت نمایید.
باسلام و خسته نباشین میخواستم بدونم وقتی در اثر کوتاهی افراد یه واحد فردی را که در واحد دیگر کار میکند و مقصر نیست و تقصیر را برگردن او می اندازن و اخراج میکنن و بعد از یک هفته بیکاربودن او راملزم به دادن تعهد میکنن که آیین نامه انظباطی را اگر رعایت نکنی باید تسلیم تصمیم مدیریت بشوین چه باید کرد
درصورتیکه شرکت از دادن آیین نامه انظباطی برای آگاهی خوداری میکند و می گوید باید امضا کنی
سلام وقتتون بخیر
شما می‌توانید با طرح شکایت در اداره کار پیگیر بازگشت به کار و مطالبه حقوق خود شوید.