اظهارنامه مالیات بر ارث؛ فرم ماده 26 و 34 ارث و نحوه تکمیل

اظهارنامه مالیات بر ارث یا اظهارنامه الکترونیکی ارث، فرم‌های مالیاتی هستند که پس از فوت یک شخص، وراث او وظیفهٔ تکمیل و ارسال آن به اداره امور مالیاتی را دارند. چون زمانی که وراث بخواهند، اموال عزیز از دست رفته را تقسیم کنند یا آن را منتقل کنند، باید مالیات آن را به دولت پرداخت کنند. در این مقاله از محاسبان، بر روی موضوع اظهارنامه مالیات بر ارث و همه جزئیات مرتبط با آن متمرکز هستیم.

اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟

هنگامی که فردی فوت می‌کند، ممکن است از او دارایی‌هایی باقی بماند که به عنوان ارث، به وراث شرعی و قانونی وی تعلق می‌گیرد. بدین ترتیب، آن‌ها بر حسب حصه و سهم قانونی خود، مالک بخشی از ماترک متوفی شده و می‌توانند در آن تصرف کنند که البته این امر مستلزم پرداخت مالیات بر ارث است. از این رو، اظهارنامه مالیات بر ارث باید به سازمان امور مالیاتی تحویل داده شود. برای این کار باید در سامانه مرتبط با این امر ثبت‌‌نام کنید و فرم‌های ماده ۲۶ و ۳۴ اظهارنامه مالیات بر ارث را تکمیل کنید. برای این‌کار بهتر است که اطلاعات لازم در ارتباط با این موضوع را یاد بگیرید که مشکلی برای شما پیش نیاید.

قانون قدیم مالیات بر ارث برای افرادی که قبل از فروردین ۹۵ فوت شده‌ بودند، متفاوت بود و سهم هر ورثه بعد از قیمت‌گذاری اموال متوفی و کسر دیون و هزینه‌ها مشخص می‌شد. پس از اعمال معافیت‌­ها طبق جدول قانون مالیات‌های مستقیم، میزان مالیات بر ارث هر ورثه پرداخت می‌شد. بعد از پرداخت مالیات، گواهی واریز مالیات‌ بر ارث صادر و انتقال ارث انجام می‌شد. اما در قانون جدید برای متوفیان بعد از یک فروردین سال ۹۵ اعمال می‌شود، طبق گروه‌بندی اموال متوفی، نرخ‌­های متفاوتی برای مالیات در نظر گرفته می‌شود.

مدارک لازم برای اظهارنامه مالیات بر ارث

مدارک لازم برای اظهارنامه مالیات ارث به شرح زیر است: 

1. رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی‌ها و مطالبات متوفی.
2. رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیهٔ اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی.
3. رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت‌نامه متوفی، اگر وصیت‌نامه موجود باشد.
4. در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود، رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالت‌نامه یا قیم‌نامه.
5. رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذی‌ربط.

اظهارنامه مالیات بر ارث ماده ۳۴

مطابق با ماده ۳۴ قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص زیر مجاز نیستند قبل از أ‌خذ گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع این قانون، اموال و دارایی­‌های متوفی را به وراث یا مو‌صی­له تسلیم کنند و یا به نام آنها ثبت و یا معاملاتی راجع به اموال و دارایی‌های مزبور انجام دهند.

1. بانک‌ها و سایر موسسات مالی و اعتباری، شرکت‌ها، موسسات، نهادهای عمومی غیردولتی و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیر دولتی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر و یا هر نوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند.
2. ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیر‌منقول را به اسم وراث یا موصی‌­له ثبت می­‌‌کنند. 
3. دفاتر اسناد رسمی موقعی که می ­خواهند تقسیم‌نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به اموال و دارایی‌های متوفی را ثبت کنند.
4. شرکت‌هایی که متوفی در آنها مالک سهام یا سهم الشرکه است.
5. شرکت‌های کارگزاری، صندوق‌های سرمایه گذاری و سایر نهادهای مالی
6. صندوق‌های دادگستری و صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور

اشخاص مذکور در بندهای یادشده (به‌استثنای اشخاص موضوع بندهای (۲) و (۶) این ماده و اشخاص موضوع بندهای (۱) و (۲) ماده (۲) این قانون) در صورت تخلف علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مال مشمول وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق مسئولیت تضامنی دارند، مشمول جریمه‌ای به میزان دو برابر مالیات متعلق نیز خواهند بود. در مورد بانک‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی، متخلف و شرکا و معاونان وی در تخلف نیز مسئولیت تضامنی خواهند داشت.

محاکم دادگستری، ادارات اجرای احکام دادگستری، ادارات ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان اوقاف و امور خیریه و اداره سرپرستی صغار و محجورین، صندوق‌های دادگستری، صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور و اشخاص موضوع بندهای (۱) و (۲) ماده (۲) این قانون در صورتی که در حیطه وظایف قانونی خود حکمی را در خصوص اموال و دارایی‌های متوفی صادر یا اجراء کنند، موظفند رونوشت یا تصویر آن حکم را ظرف مهلت ده روز حسب مورد پس از صدور یا اجراء به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.

کارکنان مقصر کلیهٔ اشخاص حقوقی مذکور، در صورت عدم ارسال حکم یا عدم أ‌خذ مفاصای مالیاتی، علاوه بر مجازات مربوط به تخلفات اداری و قانونی دستگاه مربوط به خود، مکلف به پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر خسارت وارده به دولت با اقامه دعوی از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به موجب حکم مراجع قضائی ذی‌ربط خواهند بود. این حکم در مورد شرکا و معاونان متخلفان مذکور نیز مجری است.

فرم ۳۴ مالیات بر ارث

نمونه فرم ۳۴ مالیات بر ارث را در ادامه قرار داده‌ایم. 

ماده 26 قانون مالیات بر ارث

مطابق ماده ۲۶ قانون مالیات های مستقیم، وراث متوفی “منفرداً یا مجتمعاً” یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آن‌ها موظفند به منظور کسر هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده “۱۷“ این قانون، ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه‌های حاوی کلیهٔ اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود به انضمام مدارک به اداره امور مالیاتی صلاحیت‌دار تسلیم کنند.

1. بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی و اعتباری، شرکت‌ها، موسسات، نهادهای عمومی غیردولتی و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر یا هر نوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند.
2. ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیرمنقول را به اسم وراث یا موصی‌له ثبت می‌کنند.
3. دفاتر اسناد رسمی موقعی که می‌خواهند تقسیم‌نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به اموال و دارایی‌های متوفی را ثبت کنند.
4. شرکت‌هایی که متوفی در آنها مالک سهام یا سهم الشرکه است.
5. شرکت‌های کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی.
6. صندوق‌های دادگستری و صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور.

فرم ۲۶ مالیات بر ارث

نمونه فرم ۲۶ مالیات بر ارث را در عکس زیر مشاهده می‌کنید.

تفاوت فرم ۲۶ و ۳۴ مالیات بر ارث

یکی از پرسش‌های رایج میان وراثی که قصد ثبت اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر ارث را دارند، تفاوت میان فرم ۲۶ و فرم ۳۴ است. تفاوت این دو فرم به شرح زیر هستند: مالیات بر ارث، اطلاعات مربوط به دیون و هزینه 

pdf فرم اظهارنامه مالیات بر ارث

فرم اظهارنامه الکترونیکی ارث و مراحل انجام را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید.

نحوه تکمیل اظهارنامه ماليات بر ارث

در سال‌های اخیر برای تسهیل در امور مودیان، سامانه‌های الکترونیکی برای انجام تکالیف مالیاتی مانند ثبت و ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی ایجاد شده است؛ بنابراین هم‌اکنون اظهارنامه مالیاتی انحصار وراثت به صورت غیرحضوری هم تکمیل و ارسال می‌شود. نحوهٔ تکمیل فرم مالیات بر ارث و ارسال این اظهارنامه عبارت است از:

• مرحله اول: انجام ثبت‌نام در درگاه ملی خدمات مالیاتی به آدرس my.tax.gov.ir و دریافت نام کاربری و رمز عبور.
• مرحله دوم: تهیه کردن اسناد و مدارک لازم برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی ارث.
• مرحله سوم: ورود به سامانه مالیات بر ارث که از دو طریق قابل انجام است. در روش اول مراجعه به سامانه اظهارنامه مالیاتی ارث به آدرس ersportal.tax.gov.ir و روش دوم مراجعه به سامانه مای‌تکس، در منوی “داشبورد مالیاتی” انتخاب گزینه “اظهارنامه‌ها” و انتخاب گزینه “ارث”.
• مرحله چهارم: در این مرحله برا‌ساس زمان تکمیل اظهارنامه یکی از دو فرم زیر انتخاب می‌شود. فرم ۲۶ مالیات بر ارث برای افرادی که از تاریخ فوت آنها یک سال یا کمتر گذشته باشد و فرم ۳۴ برای افرادی که بیش از یک سال از تاریخ فوت آنها گذشته باشد.
• مرحله پنجم: ایجاد فرم اظهارنامه جدید با کلیک بر علامت “+” و کامل کردن اطلاعات جداول مربوط به اظهارنامه.
• مرحله ششم: تأ‌یید نهایی اظهارنامه بعد از کامل کردن همهٔ جداول و اطمینان از درستی آنها.

توجه داشته باشید که پس از تکمیل، ثبت نهایی و ارسال اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر ارث و با دریافت پیامک کد رهگیری سیستمی، همراه با اصل مدارک به اداره امور مالیاتی مربوطه مراجعه کنید.

اظهارنامه مالیات بر ارث الکترونیکی

بر‌اساس صفحه ۳ راهنمای جامع ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث الکترونیکی، در صورتی‌که تاریخ فوت متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ باشد، امکان ثبت اظهارنامه مالیات ارث به صورت الکترونیکی وجود ندارد و وراث باید به صورت حضوری به اداره امور مالیاتی مرتبط با آخرین نشانی محل سکونت متوفی مراجعه کنند. 

بنابراین تنها وراثی که مورث آن‌ها پس از سال ۱۳۹۵ فوت کرده است، می‌توانند از طریق سامانه ersportal.tax.gov.ir اقدام به ثبت اظهارنامه ارث به صورت الکترونیکی کنند. در غیر این صورت، تکمیل و ارائه فرم‌های ۲۶ و ۳۴ صرفاً از طریق مراجعه حضوری به سازمان امور مالیاتی امکان پذیر است.  

سامانه ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث

سامانه ثبت اظهارنامه الکترونیکی ارث یکی از زیر مجموعه‌های سایت اصلی سازمان امور مالیاتی است که از طریق آدرس ersportal.tax.gov.ir در دسترس وراث قرار دارد. این سامانه به متقاضیان امکان می‌دهد فرم‌های ۲۶ و ۳۴ را تکمیل کرده و مالیات ارث را محاسبه و نسبت به پرداخت آن اقدام کنند.

استعلام گواهی مالیات بر ارث

برای استعلام گواهی مالیات بر ارث، وارثین شخص فوت شده باید به اداره امور مالیاتی محدوده آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کنند. برای صدور این گواهی، وارثین باید مراحل زیر را پشت سر بگذارند:

1. تسلیم اظهارنامه مالیاتی
2. ارائه مدارک مورد نیاز 
3. دستور ارجاع
4. اقدام توسط رئیس گروه مالیاتی
5. ثبت اظهارنامه در سامانه مالیات بر ارث
6. تشکیل پرونده 
7. بررسی اظهارنامه مالیات بر ارث
8. بررسی مدارک 
9. صدور گواهینامه تسلیم مالیات بر ارث

در ادامه وراث متوفی باید مراحل زیر را هم طی کنند:

1. تسلیم گواهی حصر وراثت 
2. رسیدگی کارشناس ارشد مالیاتی به اموال به جا مانده 
3. استعلام گرفتن و کسب تأییدیه 
4. صدور گزارش محاسبه کردن ماترک 
5. تعیین مالیات از طریق سیستم 
6. صدور برگ تشخیص مالیاتی 
7. مطالبه آن پس از نظر رئیس گروه مالیاتی 
8. ابلاغ برگه مالیات به وراث
9. صدور برگ قطعی مالیات
10. پرداخت مالیات مودی
11. صدور مفاصا حساب مالیات بر ارث

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث

قبل از سال ۹۵ قانون قدیم وجود داشت و مهلت ارائه اظهارنامه مالیات ارث در نهایت تا شش ماه بعد از فوت متوفی بود و اگر اظهارنامه در موعد مقرر ارائه نمی‌شد، مشمول جریمه می‌‎شدند. در قانون جدید و براساس ماده ۲۶ ق.م.م، ارائه اظهارنامه تا یک سال هم امکان‌پذیر است و اگر آن اظهارنامه تا یک سال ارائه نشود، وراث جریمه می‌شوند.

جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث

در صورتی که مودی یا نماینده قانونی وی که مطابق مقررات موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث است، در مهلت مقرر اقدام به تسلیم آن نکند، مشمول جریمه‌ای غیر قابل بخشودگی خواهد شد. میزان این جریمه برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل برابر با ۳۰٪ مالیات متعلقه و برای سایر مودیان معادل ۱۰٪ مالیات مربوطه است.

جمع‌بندی

در این مقاله از محاسبان، موضوع اظهارنامه مالیات بر ارث را از نظر قانونی بررسی کردیم و شیوۀ پیگیری این موضوع از طریق سایت اداره امور مالیاتی و مدارک لازم برای آن را خدمت شما توضیح دادیم. اگر در خصوص موضوع مالیات بر ارث سوال یا ابهامی برای شما وجود دارد از طریق کامنت‌های این مقاله سوال‌های خود را مطرح کنید که کارشناسان و اساتید محاسبان شما را راهنمایی کنند. 

سوالات متداول