آشنایی با انواع قرارداد کار (معرفی 6 قرارداد کاری و بررسی شرایط آنها)

قانون کار به‌ منظور حمایت از کارگران، کلیه کارفرمایان را موظف کرده است که انواع قرارداد کار را با چهارچوب و شرایط مشخص تنظیم کنند. با وجود قرارداد کار، کارگران با اطمینان‌خاطر بیشتری به انجام وظیفه خود می‌پردازند و امکان سوء استفاده برای هیچ‌یک از طرفین یعنی کارگر و کارفرما وجود نخواهد داشت. قرارداد کار انواع مختلفی دارد که هرکدام دارای شرایط مخصوص خود هستند. در ادامه مطلب با انواع قرارداد کار و شرایط آن‌ها آشنا شوید.

قرارداد کار چیست و انعقاد آن چه اهمیتی دارد؟

در انواع قرارداد کار، دو طرف یعنی کارگر و کارفرما وجود دارند که کارگر شخصی حقیقی و کارفرما شخصی حقیقی یا حقوقی است. بر اساس قرارداد کاری، کارگر موظف است طبق ساعات و شرایط ذکر شده، کاری را که بر عهده دارد انجام دهد و به‌صورت ساعتی، روزانه، هفتگی یا ماهانه دستمزد مشخصی را دریافت کند. بر اساس ماده 7 قانون کار ” (قرارداد کار عبارت است از قراردادی کتبی یا شفاهی که بر اساس آن کارگر موظف است در مقابل دریافت دستمزد، کاری را به‌صورت موقت یا غیرموقت برای کارفرما انجام دهد) “.

ماده 2 قانون کار نیز کارگر را به‌عنوان فردی تعریف کرده است که در مقابل دریافت دستمزد، سود یا سایر مزایا، موظف است به درخواست کارفرما، کاری را انجام دهد. پس از توافق کامل در رابطه با دستمزد و شرایط، قرارداد کار  بین کارگر و کارفرما تنظیم می‌شود. به‌طور کلی، قرارداد کار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و همه کارگران و کارفرمایان باید از انواع قرارداد کار و شرایط آن‌ها، آگاهی کامل داشته ‌باشند.

با انواع قرارداد کار و شرایط آنها آشنا شوید

در انواع قرارداد کار، که به‌عنوان سندی معتبر و قانونی شناخته می‌شوند، کلیه توافق‌ها بین کار و کارفرما مثل میزان دستمزد، ساعت کاری، بیمه و… ذکر می‌شود. نوع قرارداد کاری که بین دو شخص منعقد می‌شود، بسته به نوع شغل انواع مختلفی دارد. در ادامه با انواع قرارداد کار و شرایط آنها آشنا شوید.

قرارداد کار دائمی

قرارداد کار دائمی یکی از مهم ترین انواع قرارداد کار است؛ و در آن تنها زمان شروع کار ثبت می‌شود؛ اما هیچ تاریخ مشخصی برای اتمام کار تعیین نخواهد شد. در واقع این نوع قرارداد کاری، دارای مدت زمان دائمی و نامحدود است. قرارداد کار دائم، بهترین و مطمئن‌ترین نوع قرار داد محسوب می‌شود. زیرا به‌دلیل عدم وجود تاریخ مشخص برای اتمام کار، امنیت شغلی بالایی برای کارگر وجود دارد. بر اساس تبصره 2 ماده 7 قانون کار” (در کارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد، اگر مدت زمان مشخصی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد کار دائمی و غیرموقت تلقی می‌شود) “.

یکی از نکات مثبت و مهمی که در قرارداد کار دائمی وجود دارد، این است که کارفرما به هیچ‌عنوان بدون وجود دلیل مشخص و موجه، نمی‌تواند کارگر را اخراج کند. در واقع در قراردادهای غیرموقت برخلاف قرارداد موقت، کارفرما برای اخراج کارگر باید تشریفات قانونی را به‌طور کامل انجام دهد. همین نکته باعث شده است که بیشتر کارفرمایان، از انعقاد قرارداد کار دائمی خودداری کنند و بیشتر آنها به تنظیم قرارداد موقت تمایل داشته ‌باشند.

قرارداد کار موقت

قرارداد موقت، یکی از متداول‌ترین انواع قرارداد کار است؛ که بین کارفرما و کارگر تنظیم می‌شود. در قرارداد موقت، محدودیت زمانی وجود دارد و بر اساس آن کارگر تنها در همان محدوده زمانی به کار خود ادامه خواهد داد. در قرارداد موقت، کارفرما باید دستمزد و سایر مزایای کارگر را بر اساس قانون کار، به او ارائه دهد. همچنین تا پایان زمان قرارداد، امکان اخراج کارگر نیز وجود نخواهد داشت.

قرارداد کار ساعتی

قرارداد کار ساعتی یکی از انواع قرارداد کار است؛ که در قانون کار به رسمیت شناخته می‌شود. این نوع قرارداد، معمولاً برای مشاغلی تنظیم می‌شود که کارگر به‌صورت دائمی و تمام وقت در محل کار حضور ندارد. در قرارداد ساعتی، حقوق کارمند یا کارگر، بر اساس ساعاتی که در محل کار فعالیت داشته، تعیین می‌شود. بر اساس بند الف ماده 37 قانون کار (“اگر بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه، دستمزد به‌صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد، پرداخت آن باید در پایان روز، هفته یا پانزده روز یک‌بار نسبت به ساعات و روزهای کارکرد، انجام شود. “).

قرارداد کاری برای انجام کاری مشخص

در این نوع قرارداد، کارگر متعهد می‌شود که برای انجام کاری مشخص مثل پروژه آسفالت کردن خیابان، دستمزدی را دریافت کند. این قرارداد پس از اتمام پروژه، خاتمه پیدا می‌کند.

قرارداد پیمانکاری

قرارداد پیمانکاری نیز یکی دیگر از انواع قرارداد کار است؛ که در مشاغل مختلفی مثل ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع قرارداد، زمان اهمیت زیادی ندارد. زیرا شخص متعهد می‌شود پروژه‌ای را تکمیل و به کارفرما ارائه دهد. به همین دلیل کارفرما نیز دخالت مستقیم در نحوه انجام کار ندارد و تنها پایان و تحویل پروژه مدنظر او خواهد بود. قوانین اداره کار در قرارداد پیمانکاری تأثیر چندانی ندارند و این نوع قرارداد تنها مشمول بیمه تأمین اجتماعی است. در این قرارداد، میزان مبلغ و نحوه پرداخت آن نیز باید به‌صورت دقیق ذکر شود. لازم به ذکر است که در قراردادهای پیمانکاری، مبلغ بیمه به‌صورت درصدی از ارزش کل قرارداد کسر می‌شود.

قرارداد کارآموزی

از دیگر انواع قرارداد کار به قرارداد کارآموزی می‌توان اشاره کرد. در قرارداد کارآموزی، شخص موظف است برای کسب مهارت بیشتر، فعالیت‌هایی را مرتبط با شغل خود انجام دهد و علاوه بر یادگیری مهارت، به‌صورت آکادمیک نیز آموزش‌های لازم را کسب کند. در قرارداد کارآموزی، کارفرما موظف است کارآموز را برای کسب مهارت همراهی کند. کارآموز نیز موظف است، فعالیت‌های لازم را تحت نظارت کارفرما به‌طور کامل انجام دهد.

آیا تنظیم انواع قرارداد کار برای همه فعالیت‌ها ضروری است؟

تنظیم انواع قرارداد کار، باعث می‌شود تا طرفین، یعنی کارگر و کارفرما، به‌طور کامل نسبت به وظایف یکدیگر آگاهی لازم را پیدا کنند و به‌صورت حقوقی و قانونی، وظایف و تعهدات ذکر شده در قرارداد را به‌طور کامل انجام دهند. عقد قرارداد، به شما کمک می‌کند تا در صورت لزوم و در صورت عدم انجام تعهدات، به‌صورت قانونی شخص مقابل را ملزم به انجام تعهدات خویش کنید. به همین دلیل توصیه می‌شود، پیش از امضاء انواع قرارداد کار، همه جوانب را در نظر بگیرید تا از بروز هرگونه مشکل پیشگیری کرده باشید. به‌طور کلی می‌توان گفت تنظیم انواع قرارداد کار با توجه به توافق طرفین، قرارداد برای همه فعالیت‌ها چه دائم و چه موقت ضروری است.

تعلیق قرارداد کاری چیست و چه تفاوتی با خاتمه قرارداد دارد؟

در صورتی که یکی از طرفین، به‌صورت موقت قادر به انجام تعهدات خود نباشد، انواع قرارداد کار، موقتاً به‌حالت تعلیق درمی‌آیند و پس از حل مشکل، با در نظر گرفتن موارد جانبی مثل افزایش حقوق، قرارداد کاری ادامه پیدا می‌کند. در تعلیق قرارداد برخلاف خاتمه آن، رابطه کاری بین کارفرما و کارگر همچنان ادامه پیدا می‌کند. اما زمانی که قرارداد کاری خاتمه پیدا کند، رابطه کاری بین طرفین به اتمام خواهد رسید. لازم به ذکر است که اگر دلیل تعلیق انواع قرارداد کار، مورد پذیرش قانون کار نباشد، کارفرما موظف است که خسارت‌های لازم را به کارگر بپردازد.

سخن پایانی

تنظیم انواع قرارداد کار ، یکی از اقدامات بسیار مهمی است که همه کارگران و کارفرمایان به‌منظور جلوگیری از بروز مشکلات مختلف و درگیری‌های حقوقی، باید انجام دهند. در این مطلب به بررسی انواع قرارداد کار و علت اهمیت تنظیم قرارداد پرداختیم. با توجه به نکات ذکر شده توصیه می‌شود، بر اساس نوع شغل خود قرارداد مناسب را تنظیم کرده و همه قوانین کار و نکات مهم را در آن ذکر کنید.